Tác giả: Brad Matsen
Phát hành: Twelve (10,2008)
*****
Có ít nhất 1.000 tài liệu xung quanh vụ chìm tàu được viết bằng Anh ngữ (theo thông tin một nhà sưu tập cung cấp) và nếu bạn gõ cụm từ “sinking of the Titanic” (chìm tàu Titanic) vào trang web mua bán trực tuyến Amazon thì bạn sẽ được “trả lại” tới… 3.434 đầu sách.
“Nếu chỉ tính việc sử dụng tiếng Anh thôi, có ba chủ đề người ta đã tốn nhiều giấy mực hơn tất thảy để bàn tán” – Matsen cho biết – “Đó là chúa Jesus, vụ ám sát JFK và Titanic.”
Thực ra, ban đầu Matsen không mấy nồng nhiệt trước gợi ý viết một cuốn sách về thảm họa Titanic mà người đại diện của ông đưa ra, lý do rất đơn giản là ông sẽ phải cộng tác cùng với cặp thợ lặn thám hiểm nổi danh – John Chatterton và Richie Kohler.
Tác giả Robert Kurson đã gặt hái rất nhiều thành công bằng việc viết về cặp đôi này trong cuốn sách Shadown Divers. Matsen không muốn đi lại lối mòn để rồi bị đem ra so sánh.
Tuy vậy, sau cuộc gặp vỡ với Jon Karp của nhà xuất bản Twelve, Matsen đã thay đổi: “Tôi nghĩ là một nửa cuốn sách của mình sẽ nói về những người đã xây dựng nên con tàu” – Ông giải thích.
Phần nội dung cuốn sách thực ra không gặp phải trở ngại gì từ những tác giả viết về Titanic trước đó, vì thường họ chỉ nói về những người xây dựng ấy hoặc với sự xưng tụng như những người anh hùng, hoặc chỉ trích như những kẻ tội đồ. Chưa có ai miêu tả họ với thứ vinh quanh phức tạp nhưng cũng đầy tội tình như cách Matsen làm.
Titanic’s Last Secrets mở ra với cuộc khám phá “những mảnh thép vỡ”, những mảnh rời thể hiện rõ rệt sự hư hại của con tàu khi bị ép nén và kéo căng. Cùng với những bằng chứng khác, những tìm kiếm chứng minh rằng cấu trúc của Titanic không vững chắc.
Nhưng sau những phát hiện đầu tiên này, Matsen tiếp tục ghi chép lại tỉ mỉ cuộc sống của những người xây dựng nên con tàu Titanic để từ đó, chúng ta hiểu được làm thế nào họ lại có thể có những dàn xếp bất lương trong quá trình lắp ráp con tàu, để rồi dẫn đến cái chết của hơn 2.000 con người – từ những chi tiết rời rạc ấy, Matsen sẽ tái hiện lại những con người này – theo cách của riêng ông.
Đúng như vậy. Những bằng chứng mới được tiết lộ trong tài liệu lưu trữ của riêng công ty hé lộ rằng những người đứng đầu biết về những nhược điểm trong cấu trúc của Titanic – và cố gắng sửa chữa chúng – trước hành trình thảm họa của Titanic diễn ra, và rồi họ tìm mọi cách để che giấu sau khi con tàu bị đắm.
Matsen kể câu chuyện của những con người này bằng kĩ thuật của một người viết tiểu thuyết, xây dựng chi tiết dựa trên các tài liệu lưu trữ, ảnh chụp, các di vật trong viện bảo tàng – tất cả nhằm vẽ nên những cảnh tượng lịch sử sống động:
Ngay cả vào giữa mùa hè, cái lành lạnh của London luôn dành chỗ cho một ngọn lửa ấm. Đêm hôm đó, Pirrie nhóm một đống lửa trong cái lò sưởi đá cẩm thạch lát bằng đá xà phòng. Cả Ismay và Pirrie đều có tửu lượng thấp, chỉ đôi lúc nhấp môi chút rượu champagne.
Vậy mà đêm ấy, Pirre mang chiếc bình pha lê cognac ra rót vào hai ly. Khi ánh lửa phản chiếu và lan dài trên khuôn mặt rạng rỡ với bộ râu bạc của Pirre, Ismay không khỏi thắc mắc điều gì khiến người đàn ông này cao hứng và muốn chúc tụng đến thế.
Để miêu tả được ra những cảnh tượng này, Matsen đã tới thăm nơi làm việc cũ của William Pirrie, chủ tịch của Harland & Wolff (xưởng đóng tàu, nơi lắp ráp Titanic) và là người tổ chức ra White Star Line (chủ sở hữu của Titanic).
Vượt ra khỏi sự quan tâm thái quá đến từng chi tiết như thế này, Matsen thực ra hiểu rất rõ về thế giới hàng hải: Ông là tác giả của cuốn sách hơn 20 cuốn sách (trong đó có cuốn Descent: The Heroic Discovery of the Abyss rất nổi tiếng), và rất nhiều trong số sách đó nói về chủ đề hàng hải.
Trong khi những chuyên gia thường đem quá nhiều thuật ngữ chuyên môn vào các tác phẩm của mình, thì Matsen luôn biết cách viết nên những cuốn sách theo phong cách kể chuyện dễ hiểu, gần gũi với người đọc.
Số phận của con tàu Titanic đã vĩnh viễn đi vào lịch sử như một thảm họa đau thương vào sáng sớm ngày 15 tháng 4 năm 1912, mang theo xuống đáy biển vô vàn điều bí mật không có lời giải đáp.
Những cuốn sách như Titanic’s Last Secrets ắt hẳn chưa thể đem lại lời lí giải hay hé lộ triệt để những “bí mật cuối cùng”, nhưng chắc chắn đây là một bước tiến nữa trong quá trình khám phá hành trình đi đến diệt vong của con tàu nổi tiếng này. Thêm nữa, đó là một cuốn sách hấp dẫn “như-một-cuộc-thám-hiểm-thực-sự”.
Phát hành: Twelve (10,2008)
*****
Có ít nhất 1.000 tài liệu xung quanh vụ chìm tàu được viết bằng Anh ngữ (theo thông tin một nhà sưu tập cung cấp) và nếu bạn gõ cụm từ “sinking of the Titanic” (chìm tàu Titanic) vào trang web mua bán trực tuyến Amazon thì bạn sẽ được “trả lại” tới… 3.434 đầu sách.
“Nếu chỉ tính việc sử dụng tiếng Anh thôi, có ba chủ đề người ta đã tốn nhiều giấy mực hơn tất thảy để bàn tán” – Matsen cho biết – “Đó là chúa Jesus, vụ ám sát JFK và Titanic.”
Thực ra, ban đầu Matsen không mấy nồng nhiệt trước gợi ý viết một cuốn sách về thảm họa Titanic mà người đại diện của ông đưa ra, lý do rất đơn giản là ông sẽ phải cộng tác cùng với cặp thợ lặn thám hiểm nổi danh – John Chatterton và Richie Kohler.
Tác giả Robert Kurson đã gặt hái rất nhiều thành công bằng việc viết về cặp đôi này trong cuốn sách Shadown Divers. Matsen không muốn đi lại lối mòn để rồi bị đem ra so sánh.
Tuy vậy, sau cuộc gặp vỡ với Jon Karp của nhà xuất bản Twelve, Matsen đã thay đổi: “Tôi nghĩ là một nửa cuốn sách của mình sẽ nói về những người đã xây dựng nên con tàu” – Ông giải thích.
Phần nội dung cuốn sách thực ra không gặp phải trở ngại gì từ những tác giả viết về Titanic trước đó, vì thường họ chỉ nói về những người xây dựng ấy hoặc với sự xưng tụng như những người anh hùng, hoặc chỉ trích như những kẻ tội đồ. Chưa có ai miêu tả họ với thứ vinh quanh phức tạp nhưng cũng đầy tội tình như cách Matsen làm.
Titanic’s Last Secrets mở ra với cuộc khám phá “những mảnh thép vỡ”, những mảnh rời thể hiện rõ rệt sự hư hại của con tàu khi bị ép nén và kéo căng. Cùng với những bằng chứng khác, những tìm kiếm chứng minh rằng cấu trúc của Titanic không vững chắc.
Nhưng sau những phát hiện đầu tiên này, Matsen tiếp tục ghi chép lại tỉ mỉ cuộc sống của những người xây dựng nên con tàu Titanic để từ đó, chúng ta hiểu được làm thế nào họ lại có thể có những dàn xếp bất lương trong quá trình lắp ráp con tàu, để rồi dẫn đến cái chết của hơn 2.000 con người – từ những chi tiết rời rạc ấy, Matsen sẽ tái hiện lại những con người này – theo cách của riêng ông.
Đúng như vậy. Những bằng chứng mới được tiết lộ trong tài liệu lưu trữ của riêng công ty hé lộ rằng những người đứng đầu biết về những nhược điểm trong cấu trúc của Titanic – và cố gắng sửa chữa chúng – trước hành trình thảm họa của Titanic diễn ra, và rồi họ tìm mọi cách để che giấu sau khi con tàu bị đắm.
Matsen kể câu chuyện của những con người này bằng kĩ thuật của một người viết tiểu thuyết, xây dựng chi tiết dựa trên các tài liệu lưu trữ, ảnh chụp, các di vật trong viện bảo tàng – tất cả nhằm vẽ nên những cảnh tượng lịch sử sống động:
Ngay cả vào giữa mùa hè, cái lành lạnh của London luôn dành chỗ cho một ngọn lửa ấm. Đêm hôm đó, Pirrie nhóm một đống lửa trong cái lò sưởi đá cẩm thạch lát bằng đá xà phòng. Cả Ismay và Pirrie đều có tửu lượng thấp, chỉ đôi lúc nhấp môi chút rượu champagne.
Vậy mà đêm ấy, Pirre mang chiếc bình pha lê cognac ra rót vào hai ly. Khi ánh lửa phản chiếu và lan dài trên khuôn mặt rạng rỡ với bộ râu bạc của Pirre, Ismay không khỏi thắc mắc điều gì khiến người đàn ông này cao hứng và muốn chúc tụng đến thế.
Để miêu tả được ra những cảnh tượng này, Matsen đã tới thăm nơi làm việc cũ của William Pirrie, chủ tịch của Harland & Wolff (xưởng đóng tàu, nơi lắp ráp Titanic) và là người tổ chức ra White Star Line (chủ sở hữu của Titanic).
Vượt ra khỏi sự quan tâm thái quá đến từng chi tiết như thế này, Matsen thực ra hiểu rất rõ về thế giới hàng hải: Ông là tác giả của cuốn sách hơn 20 cuốn sách (trong đó có cuốn Descent: The Heroic Discovery of the Abyss rất nổi tiếng), và rất nhiều trong số sách đó nói về chủ đề hàng hải.
Trong khi những chuyên gia thường đem quá nhiều thuật ngữ chuyên môn vào các tác phẩm của mình, thì Matsen luôn biết cách viết nên những cuốn sách theo phong cách kể chuyện dễ hiểu, gần gũi với người đọc.
Số phận của con tàu Titanic đã vĩnh viễn đi vào lịch sử như một thảm họa đau thương vào sáng sớm ngày 15 tháng 4 năm 1912, mang theo xuống đáy biển vô vàn điều bí mật không có lời giải đáp.
Những cuốn sách như Titanic’s Last Secrets ắt hẳn chưa thể đem lại lời lí giải hay hé lộ triệt để những “bí mật cuối cùng”, nhưng chắc chắn đây là một bước tiến nữa trong quá trình khám phá hành trình đi đến diệt vong của con tàu nổi tiếng này. Thêm nữa, đó là một cuốn sách hấp dẫn “như-một-cuộc-thám-hiểm-thực-sự”.
Ái Nguyên (tổng hợp từ Bookcritics Magazine)
