Tình hình kinh tế, KHKT, Chính Trị - XH của Nhật Bản từ 1952-1973. Nguyên nhân dẫn đến sự phát triển thần kì của kinh tế Nhật Bản
a. Kinh tế
- 1952 – 1960: phát triển nhanh.
- 1960 – 1970 phát triển thần kỳ :
+ Tăng trưởng bình quân hàng năm từ 1960 – 1969 là 10,8%. Từ 1970-1973 có giảm đi nhưng vẫn đạt 7,8% cao hơn rất nhiều những nước TB khác.
+ 1968 Nhật vươn lên đứng thứ 2 thế giới sau Mĩ với GNP là 183 tỉ USD.
+ Đầu thập kỉ 70 Nhật trở thành một trong 3 trung tâm tài chính lớn của thế giới.
b. Khoa học- kỹ thuật:
- Rất coi trọng giáo dục và khoa học- kỹ thuật, mua bằng phát minh sáng chế ( đến 1968 đã mua 6 tỷ USD)
- Phát triển khoa học - công nghệ chủ yếu trong lĩnh vực sản xuất ứng dụng dân dụng (đóng tàu chở dầu 1 triệu tấn, xây đường hầm dưới biển dài 53,8 km, cầu đường bộ dài 9,4 km…)
c. Chính trị – xã hội
- Đối nội :
+ Xóa bỏ chủ nghĩa quân phiệt, xét xử tội phạm chiến tranh.
+ Hiến pháp mới được công bố và có hiệu lực từ 3-5-1947 qui định Nhật theo thể chế quân chủ lập hiến.
+ Cam kết từ bỏ chiến tranh, không duy trì quân đội thường trực
- Đối ngoại :
+ Liên minh chặt chẽ với Mĩ
+ 8/8/1951 hiệp ước an ninh Mĩ - Nhật kí kết chế độ chiếm đóng của đồng minh chấm dứt.
+ 1956 bình thường hóa quan hệ với Liên xô và gia nhập vào LHQ
+ Từ nửa sau 1970 thực hiện chính sách đối ngoại mới : tăng cường quan hệ kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội với các nước Đông Nam Á và tổ chức ASEAN
+ 21/9/1973 thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam
+ Coi trọng quan hệ với Tây Au mở rộng hợp tác với các nước khác trên thế giới
* Nguyên nhân phát triển:
- Con người là vốn quý nhất, là nhân tố quyết định hàng đầu.
- Vai trò lãnh đạo, quản lý có hiệu quả của nhà nước Nhật.
- Các công ty Nhật năng động, có tầm nhìn xa, quản lý tốt nên có sức mạnh và tính cạnh tranh cao.
- Áp dụng thành công những thành tựu khoa học kỹ thuật hiện đại để nâng cao năng suất, chất lượng, hạ giá thành sản phẩm.
- Chi phí quốc phòng thấp nên có điều kiện tập trung đầu tư vốn cho kinh tế.
- Tận dụng tốt yếu tố bên ngoài để phát triển (viện trợ Mỹ, chiến tranh Triều Tiên, Việt Nam…)
* Hạn chế:
- Lãnh thổ hẹp, dân đông, nghèo tài nguyên, thường xảy ra thiên tai, phải phụ thuộc vào nguồn nguyên nhiên liệu nhập từ bên ngoài.
- Cơ cấu giữa các vùng kinh tế, giữa công – nông nghiệp mất cân đối.
- Chịu sự cạnh tranh gay gắt của Mỹ, Tây Âu, NICs, Trung Quốc…
ST
