rubi_mos2002
New member
- Xu
- 0
Perceived control (Niềm tin vào khả năng kiểm soát): Niềm tin rằng một người có khả năng gây ảnh hưởng và tạo ra một sự khác biệt trong những sự kiện trong cuộc sống của họ. Khuyến khích niềm tin này rất có ích trong việc giúp một người xử lí và kiểm soát những yếu tố gây stress trong cuộc sống của họ.
Niềm tin vào khả năng kiểm soát có thể là một yếu tố chìa khóa trong việc sống lâu hơn. Cũng được biết đến như là sự kiểm soát bên trong (locus of control), sự tự tin chúng ta có trong khả năng kiểm soát cuộc sống của chúng ta đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì một lối sống lành mạnh và tránh những hoạt động mạo hiểm cao có thể gây ra những vấn đề về sức khỏe trong cuộc sống sau này.
Bắt đầu từ tuổi thanh niên, niềm tin vào khả năng kiểm soát hình thành khả năng phát triển những thói quen tốt cho sức khỏe của chúng ta, có thể ngăn ngừa những vấn đề trong tương lai. Nghiên cứu cho thấy niềm tin vào khả năng kiểm soát cao hơn ở những thanh niên có liên quan đến stress tâm lý thấp hơn, sức khỏe tim mạch tốt hơn, viêm nhiễm thấp hơn và giảm béo phì vào thời điểm mà những thanh niên đó đạt đến tuổi trưởng thành. Những quyết định lành mạnh đến từ niềm tin vào khả năng kiểm soát có thể dẫn đến những kết quả có lợi về sau này trong cuộc sống.
Các nhà nghiên cứu cũng chứng minh được một mối liên hệ giữa niềm tin vào khả năng kiểm soát và (nguy cơ mắc) bệnh tim mạch thấp và thậm chí trì hoãn cái chết ở những người già. Các nghiên cứu về những bệnh nhân mắc những bệnh như bệnh xơ cứng teo cơ một bên và bệnh thận cũng cho thấy tỷ lệ sống tăng lên có liên quan đến việc họ có sự tự tin nhiều như thế nào vào khả năng kiểm soát bệnh tật của họ.
Trong khi những yếu tố khác có thể góp phần chịu trách nhiệm cho những kết quả đó, bao gồm những yếu tố kinh tế-xã hội, những người xem bản thân họ chịu trách nhiệm cho cuộc sống của họ có nhiều khả năng thực hiện các bước chủ động để đảm bảo họ vẫn khỏe mạnh. Chúng bao gồm những hành vi lành mạnh như ăn uống hợp lý, tập thể dục và tuân theo điều trị y khoa. Niềm tin vào khả năng kiểm soát cũng có thể ảnh hưởng đến cách chúng ta kiểm soát những cảm xúc và xử lý với stress cũng như giúp chúng ta phát triển những mạng lưới xã hội hỗ trợ, đặc biệt trong suốt những giai đoạn khủng hoảng, có thể giúp chúng ta đương đầu hiệu quả hơn.
Nhưng niềm tin vào khả năng kiểm soát có thay đổi theo thời gian? Khi con người già đi, họ có thể thấy mình trở nên bi quan hơn về sự suy yếu của cơ thể và nhận thức và đánh mất sự tự tin họ từng có khi còn trẻ. Ngay cả những người trung niên cũng thấy bản thân họ giảm sự tự tin vào khả năng kiểm soát cuộc sống do những vấn đề như sức khỏe của bố mẹ họ và viễn cảnh về cái chết. Với sự đánh mất lòng tự tin đó, họ càng không sẵn lòng cố gắng duy trì sự khỏe mạnh. Sau tất cả, nếu bạn không tin rằng việc ăn uống hợp lý, tập thể dục và đi khám bệnh sẽ thực sự giúp được bạn thì tại sao bạn phải làm chúng?
Và tuổi tác cũng sẽ đóng một vai trò trong việc chúng ta nghĩ mình có sự kiểm soát nhiều như thế nào với cuộc sống của chúng ta. Theo các nghiên cứu, niềm tin vào khả năng kiểm soát gia tăng khi chúng ta là những người trưởng thành còn trẻ, duy trì khá ổn định suốt tuổi trung niên, và bắt đầu suy giảm khi chúng ta ở những năm tuổi già. Thật không may, niềm tin vào khả năng kiểm soát trở nên đặc biệt quan trọng với tuổi già, chúng bảo vệ chúng ta khỏi nhiều vấn đề sức khỏe thì lại trở nên tệ đi theo thời gian.
Khi còn là thanh niên và người lớn, chúng ta phát triển lòng tự tin vào khả năng duy trì sức khỏe của chúng ta do những sự lựa chọn thành công và những kinh nghiệm sống khác nhau của chúng ta. Nhưng, một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng về sức khỏe có thể đủ để loại bỏ cảm giác về niềm tin vào khả năng kiểm soát và khiến chúng ta tin rằng mình không thể làm gì để tạo ra một sự khác biệt. Nghiên cứu cho thấy những người mắc bệnh ung thư hoặc những người phải chăm sóc một người thân bị bệnh mất trí nhớ thường cho thấy niềm tin vào khả năng kiểm soát bị suy giảm. Đánh mất cảm giác kiểm soát mà chúng ta phụ thuộc vào có thể gây ra bệnh trầm cảm, bi quan lớn hơn, khó mà đương đầu với stress và phớt lờ những nhu cầu sức khỏe cá nhân.
Một nghiên cứu mới được công bố trên Developmental Psychology kiểm tra niềm tin vào khả năng kiểm soát thay đổi như thế nào theo thời gian và tác động của nó lên sức khỏe về lâu dài, bao gồm nguy cơ tử vong. Được tiến hành bởi một nhóm các nhà nghiên cứu ở Max Planck Institute for Human Development ở Berlin, Đức, nghiên cứu sử dụng số liệu từ Nghiên cứu cuộc sống thay đổi của Mĩ (ACL).
Sử dụng số liệu ACL, các nhà nghiên cứu kiểm tra niềm tin vào khả năng kiểm soát ở gần 3000 người tham gia qua một khoảng thời gian dài 16 năm. Phân tích số liệu về mặt thống kê cho thấy mức độ về niềm tin vào khả năng kiểm soát dự báo nguy cơ tử vong dài hạn, độc lập với những yếu tố thuộc nhân khẩu học.
Các nhà nghiên cứu phát hiện thấy, xem cuộc sống là có thể kiểm soát được và dự đoán được giúp bảo vệ con người chống lại những cảm xúc tiêu cực góp phần vào sự tuyệt vọng và vô cảm.
Trong khi mối liên kết giữa niềm tin vào khả năng kiểm soát và sức khỏe có thể bị ảnh hưởng bởi những yếu tố khác nhau, các nhà nghiên cứu Planck phát hiện thấy ít bằng chứng cho thấy hoạt động thể chất hoặc sự hỗ trợ xã hội giúp giải thích mối quan hệ giữa niềm tin vào khả năng kiểm soát-cái chết.
Vì mối liên kết giữa niềm tin vào khả năng kiểm soát và sức khỏe dường như đặc biệt mạnh mẽ ở tuổi trưởng thành, các nhà nghiên cứu cho rằng, việc động viên những người trẻ phát triển những thói quen sức khỏe dựa trên cảm giác về sự tự kiểm soát của họ có thể có hiệu quả. Điều quan trọng cần hiểu rằng những sự kiện lớn trong cuộc sống có thể khiến người trẻ đánh mất niềm tin vào khả năng kiểm soát như thế nào. Cùng với những sự kiện liên quan đến sức khỏe (ví dụ như trở nên tàn tật, ở giai đoạn đầu của một căn bệnh nan y, hoặc một người thân mắc phải những vấn đề về sức khỏe), thì những yếu tố như thất nghiệp, sự đảo lộn về tài chính hoặc những khủng hoảng khác có thể khiến con người có xu hướng tin rằng họ không kiểm soát được cuộc sống của họ.
Dù mối quan hệ giữa niềm tin vào khả năng kiểm soát và sự sống sót là mạnh hơn đối với người trẻ hơn, thì những hệ quả của những quyết định về sức khỏe của họ có thể vẫn quan trọng về sau này trong cuộc sống. Tiểu đường, bệnh tim, ung thư phổi do hút thuốc và những bệnh khác có thể rút ngắn tuổi thọ của một người thường có liên quan đến những lựa chọn sức khỏe mà chúng ta đưa ra khi chúng ta còn trẻ.
Niềm tin vào khả năng kiểm soát không nhất thiết sẽ đảm bảo sức khỏe ở những người trẻ mắc những bệnh nghiêm trọng như ung thư. Ngay cả ở những người mắc những bệnh nghiêm trọng, thì việc duy trì một cảm giác của sự kiểm soát có thể giúp chống lại những sự suy giảm thêm về sức khỏe hoặc đưa ra những quyết định thuộc lối sống có thể rút ngắn cuộc sống của họ.
Trong khi việc tuyên truyền niềm tin vào khả năng kiểm soát có thể là một chiến lược hữu ích cho chương trình sức khỏe cộng đồng, thì các tác giả của nghiên cứu nhận ra những giới hạn của niềm tin vào khả năng kiểm soát với một số bệnh nhất định. Đối với người già, niềm tin vào khả năng kiểm soát có thể đóng một vai trò lớn hơn trong những vấn đề thuộc tim mạch hơn là trong những bệnh như ung thư. Dù sao thì một thái độ tích cực có thể giúp bạn có những quyết định về lối sống hằng ngày như duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục đều đặn. Ngược lại, sự tuyệt vọng và cảm giác về định mệnh có thể gây nguy hiểm chết người.
Hiểu được làm thế nào mà cảm giác tự tin vào khả năng kiểm soát sức khỏe của chúng ta có thể là chìa khóa cho một cuộc sống thọ hơn và năng động hơn. Duy trì một cảm giác tự tin luôn luôn quan trọng với bất kỳ lứa tuổi nào.
Nguồn
Staying in Control
Can believing we are in control of our health make us live longer?
Published on October 21, 2013 by Romeo Vitelli, Ph.D. in Media Spotlight
PsychologyToday
Niềm tin vào khả năng kiểm soát có thể là một yếu tố chìa khóa trong việc sống lâu hơn. Cũng được biết đến như là sự kiểm soát bên trong (locus of control), sự tự tin chúng ta có trong khả năng kiểm soát cuộc sống của chúng ta đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì một lối sống lành mạnh và tránh những hoạt động mạo hiểm cao có thể gây ra những vấn đề về sức khỏe trong cuộc sống sau này.
Bắt đầu từ tuổi thanh niên, niềm tin vào khả năng kiểm soát hình thành khả năng phát triển những thói quen tốt cho sức khỏe của chúng ta, có thể ngăn ngừa những vấn đề trong tương lai. Nghiên cứu cho thấy niềm tin vào khả năng kiểm soát cao hơn ở những thanh niên có liên quan đến stress tâm lý thấp hơn, sức khỏe tim mạch tốt hơn, viêm nhiễm thấp hơn và giảm béo phì vào thời điểm mà những thanh niên đó đạt đến tuổi trưởng thành. Những quyết định lành mạnh đến từ niềm tin vào khả năng kiểm soát có thể dẫn đến những kết quả có lợi về sau này trong cuộc sống.
Các nhà nghiên cứu cũng chứng minh được một mối liên hệ giữa niềm tin vào khả năng kiểm soát và (nguy cơ mắc) bệnh tim mạch thấp và thậm chí trì hoãn cái chết ở những người già. Các nghiên cứu về những bệnh nhân mắc những bệnh như bệnh xơ cứng teo cơ một bên và bệnh thận cũng cho thấy tỷ lệ sống tăng lên có liên quan đến việc họ có sự tự tin nhiều như thế nào vào khả năng kiểm soát bệnh tật của họ.
Trong khi những yếu tố khác có thể góp phần chịu trách nhiệm cho những kết quả đó, bao gồm những yếu tố kinh tế-xã hội, những người xem bản thân họ chịu trách nhiệm cho cuộc sống của họ có nhiều khả năng thực hiện các bước chủ động để đảm bảo họ vẫn khỏe mạnh. Chúng bao gồm những hành vi lành mạnh như ăn uống hợp lý, tập thể dục và tuân theo điều trị y khoa. Niềm tin vào khả năng kiểm soát cũng có thể ảnh hưởng đến cách chúng ta kiểm soát những cảm xúc và xử lý với stress cũng như giúp chúng ta phát triển những mạng lưới xã hội hỗ trợ, đặc biệt trong suốt những giai đoạn khủng hoảng, có thể giúp chúng ta đương đầu hiệu quả hơn.
Nhưng niềm tin vào khả năng kiểm soát có thay đổi theo thời gian? Khi con người già đi, họ có thể thấy mình trở nên bi quan hơn về sự suy yếu của cơ thể và nhận thức và đánh mất sự tự tin họ từng có khi còn trẻ. Ngay cả những người trung niên cũng thấy bản thân họ giảm sự tự tin vào khả năng kiểm soát cuộc sống do những vấn đề như sức khỏe của bố mẹ họ và viễn cảnh về cái chết. Với sự đánh mất lòng tự tin đó, họ càng không sẵn lòng cố gắng duy trì sự khỏe mạnh. Sau tất cả, nếu bạn không tin rằng việc ăn uống hợp lý, tập thể dục và đi khám bệnh sẽ thực sự giúp được bạn thì tại sao bạn phải làm chúng?
Và tuổi tác cũng sẽ đóng một vai trò trong việc chúng ta nghĩ mình có sự kiểm soát nhiều như thế nào với cuộc sống của chúng ta. Theo các nghiên cứu, niềm tin vào khả năng kiểm soát gia tăng khi chúng ta là những người trưởng thành còn trẻ, duy trì khá ổn định suốt tuổi trung niên, và bắt đầu suy giảm khi chúng ta ở những năm tuổi già. Thật không may, niềm tin vào khả năng kiểm soát trở nên đặc biệt quan trọng với tuổi già, chúng bảo vệ chúng ta khỏi nhiều vấn đề sức khỏe thì lại trở nên tệ đi theo thời gian.
Khi còn là thanh niên và người lớn, chúng ta phát triển lòng tự tin vào khả năng duy trì sức khỏe của chúng ta do những sự lựa chọn thành công và những kinh nghiệm sống khác nhau của chúng ta. Nhưng, một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng về sức khỏe có thể đủ để loại bỏ cảm giác về niềm tin vào khả năng kiểm soát và khiến chúng ta tin rằng mình không thể làm gì để tạo ra một sự khác biệt. Nghiên cứu cho thấy những người mắc bệnh ung thư hoặc những người phải chăm sóc một người thân bị bệnh mất trí nhớ thường cho thấy niềm tin vào khả năng kiểm soát bị suy giảm. Đánh mất cảm giác kiểm soát mà chúng ta phụ thuộc vào có thể gây ra bệnh trầm cảm, bi quan lớn hơn, khó mà đương đầu với stress và phớt lờ những nhu cầu sức khỏe cá nhân.
Một nghiên cứu mới được công bố trên Developmental Psychology kiểm tra niềm tin vào khả năng kiểm soát thay đổi như thế nào theo thời gian và tác động của nó lên sức khỏe về lâu dài, bao gồm nguy cơ tử vong. Được tiến hành bởi một nhóm các nhà nghiên cứu ở Max Planck Institute for Human Development ở Berlin, Đức, nghiên cứu sử dụng số liệu từ Nghiên cứu cuộc sống thay đổi của Mĩ (ACL).
Sử dụng số liệu ACL, các nhà nghiên cứu kiểm tra niềm tin vào khả năng kiểm soát ở gần 3000 người tham gia qua một khoảng thời gian dài 16 năm. Phân tích số liệu về mặt thống kê cho thấy mức độ về niềm tin vào khả năng kiểm soát dự báo nguy cơ tử vong dài hạn, độc lập với những yếu tố thuộc nhân khẩu học.
Các nhà nghiên cứu phát hiện thấy, xem cuộc sống là có thể kiểm soát được và dự đoán được giúp bảo vệ con người chống lại những cảm xúc tiêu cực góp phần vào sự tuyệt vọng và vô cảm.
Trong khi mối liên kết giữa niềm tin vào khả năng kiểm soát và sức khỏe có thể bị ảnh hưởng bởi những yếu tố khác nhau, các nhà nghiên cứu Planck phát hiện thấy ít bằng chứng cho thấy hoạt động thể chất hoặc sự hỗ trợ xã hội giúp giải thích mối quan hệ giữa niềm tin vào khả năng kiểm soát-cái chết.
Vì mối liên kết giữa niềm tin vào khả năng kiểm soát và sức khỏe dường như đặc biệt mạnh mẽ ở tuổi trưởng thành, các nhà nghiên cứu cho rằng, việc động viên những người trẻ phát triển những thói quen sức khỏe dựa trên cảm giác về sự tự kiểm soát của họ có thể có hiệu quả. Điều quan trọng cần hiểu rằng những sự kiện lớn trong cuộc sống có thể khiến người trẻ đánh mất niềm tin vào khả năng kiểm soát như thế nào. Cùng với những sự kiện liên quan đến sức khỏe (ví dụ như trở nên tàn tật, ở giai đoạn đầu của một căn bệnh nan y, hoặc một người thân mắc phải những vấn đề về sức khỏe), thì những yếu tố như thất nghiệp, sự đảo lộn về tài chính hoặc những khủng hoảng khác có thể khiến con người có xu hướng tin rằng họ không kiểm soát được cuộc sống của họ.
Dù mối quan hệ giữa niềm tin vào khả năng kiểm soát và sự sống sót là mạnh hơn đối với người trẻ hơn, thì những hệ quả của những quyết định về sức khỏe của họ có thể vẫn quan trọng về sau này trong cuộc sống. Tiểu đường, bệnh tim, ung thư phổi do hút thuốc và những bệnh khác có thể rút ngắn tuổi thọ của một người thường có liên quan đến những lựa chọn sức khỏe mà chúng ta đưa ra khi chúng ta còn trẻ.
Niềm tin vào khả năng kiểm soát không nhất thiết sẽ đảm bảo sức khỏe ở những người trẻ mắc những bệnh nghiêm trọng như ung thư. Ngay cả ở những người mắc những bệnh nghiêm trọng, thì việc duy trì một cảm giác của sự kiểm soát có thể giúp chống lại những sự suy giảm thêm về sức khỏe hoặc đưa ra những quyết định thuộc lối sống có thể rút ngắn cuộc sống của họ.
Trong khi việc tuyên truyền niềm tin vào khả năng kiểm soát có thể là một chiến lược hữu ích cho chương trình sức khỏe cộng đồng, thì các tác giả của nghiên cứu nhận ra những giới hạn của niềm tin vào khả năng kiểm soát với một số bệnh nhất định. Đối với người già, niềm tin vào khả năng kiểm soát có thể đóng một vai trò lớn hơn trong những vấn đề thuộc tim mạch hơn là trong những bệnh như ung thư. Dù sao thì một thái độ tích cực có thể giúp bạn có những quyết định về lối sống hằng ngày như duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục đều đặn. Ngược lại, sự tuyệt vọng và cảm giác về định mệnh có thể gây nguy hiểm chết người.
Hiểu được làm thế nào mà cảm giác tự tin vào khả năng kiểm soát sức khỏe của chúng ta có thể là chìa khóa cho một cuộc sống thọ hơn và năng động hơn. Duy trì một cảm giác tự tin luôn luôn quan trọng với bất kỳ lứa tuổi nào.
Nguồn
Staying in Control
Can believing we are in control of our health make us live longer?
Published on October 21, 2013 by Romeo Vitelli, Ph.D. in Media Spotlight
PsychologyToday
