Tiền và các chức năng của tiền
19-4-2013 (VF) – Tiền là biểu tượng của thành công, là nguồn gốc của tội ác, và nó làm cho thế giới đảo điên. Những chiếc răng chó ở quần đảo Admiralty, các vỏ sò ở một số vùng châu Phi, vàng trong thế kỷ 19 đều là các ví dụ về tiền.
Điều cần nói là không phải hàng hóa vật chất được sử dụng làm tiền mà là quy ước xã hội cho rằng nó được chấp nhận không bàn cãi với tư cách là một phương diện thanh toán. Bây giờ chúng ta giải thích cách xã hội dùng tiền để tiết kiệm các nguồn lực khan hiếm được dùng trong giao dịch.
Tiền là một phương tiện bất kỳ được chấp nhận chung để thanh toán cho việc mua hàng hoặc để trả nợ. Nó là phương tiện trao đổi.
Mặc dù điểm cốt lõi của tiền là việc nó được chấp nhận làm phương diện thanh toán hay phương tiện trao đổi, tiền còn có ba chức năng khác. Nó dùng làm đơn vị kế toán, phương tiện cất trữ giá trị và làm bản vị để thanh toán về sau.
Phương tiện trao đổi
Với tư cách là phương tiện trao đổi, tiền được dùng trong gần một nửa của của toàn bộ hoạt động trao đổi. Công nhân trao đổi các dịch vụ lao động để lấy tiền. Mọi người mua hoặc bán hàng thông qua trao đổi tiền. Chúng ta nhận đồng tiền không phải để trực tiếp tiêu dùng nó mà vì về sau có thể đem dùng nó để mua những thứ mà chúng ta thực sự muốn tiêu dùng. Tiền là phương tiện qua đó người ta trao đổi hàng hóa và dịch vụ.
Một nền kinh tế hàng đổi hàng không có một phương tiện trao đổi nào cả. Hàng hóa được trao đổi trực tiếp để lấy những hàng hóa khác.
Ở Liên hiệp Anh, giá cả được ấn định bằng đồng bảng, ở Mỹ bằng đồng USD. Thường thì thuận lợi nếu dùng các đơn vị theo đó phương tiện trao đổi đồng thời là đơn vị kế toán. Tuy nhiên, có những ngoại lệ. Trong cuộc lạm phát tăng nhanh ở Đức vào những năm 1922-23 khi giá cả tính theo đồng mác thay đổi rất nhanh, các chủ hiệu người Đức thấy thuận tiện hơn nếu dùng USD làm đơn vị kế toán. Giá được ấn định bằng USD cho dù thanh toán bằng đồng mác, là phương tiện trao đổi của Đức. Tương tự như vậy, trong thời kỳ 2000-01 rất nhiều chủ các cửa hiệu ở EU niêm yết giá cả bằng đồng Euro lẫn bằng đồng tiền của nước sở tại, mặc dầu phải đến năm 2002 đồng Euro mới trở thành phương tiện trao đổi của họ.
Để thấy rằng phương tiện trao đổi có lợi cho xã hội, hãy hình dung một nền kinh tế hàng đổi hàng trong đó mỗi người bán và người mua đều phải muốn cái mà người kia đưa ra. Mỗi người cùng một lúc vừa là người bán vừa là người mua.
Để xem một cuốn film bạn phải nộp một mặt hàng hoặc một dịch vụ mà người chủ rạp chiếu muốn có. Buộc phải có một sự trùng lặp đúp về nhu cầu.
Việc trao đổi rất tốn kém trong một nền kinh tế hàng đổi hàng. Người ta phải dành nhiều thì giờ và công sức đi tìm những người khác mà với những người đó họ có thể tiến hành trao đổi vừa lòng cả hai bên. Vì thời gian và công sức là các nguồn lực khan hiếm, nên một nền kinh tế hàng đổi hàng là rất lãng phí. Việc dùng tiền- tức là bất kỳ mặt hàng nào được thừa nhận chung tỏng việc thanh toán hàng hóa, dịch vụ và các món nợ – làm cho quá trình trao đổi đơn giản và hiệu quả hơn. Bằng cách tiết kiệm thời gian và công sức sử dụng vào việc trao đổi xã hội có thể dùng những nguồn lực này để sản xuất thêm hàng hóa hoặc nghỉ ngơi, làm cho mọi người khá giả hơn.
Các chức năng khác của tiền
Ở Liên hiệp Anh, giá cả được ấn định bằng đồng bảng, ở Mỹ bằng đồng USD. Thường thì thuận lợi nếu dùng các đơn vị theo đó phương tiện trao đổi đồng thời là đơn vị kế toán. Tuy nhiên, có những ngoại lệ. Trong cuộc lạm phát tăng nhanh ở Đức vào những năm 1922-23 khi giá cả tính theo đồng mác thay đổi rất nhanh, các chủ hiệu người Đức thấy thuận tiện hơn nếu dùng USD làm đơn vị kế toán. Giá được ấn định bằng USD cho dù thanh toán bằng đồng mác, là phương tiện trao đổi của Đức. Tương tự như vậy, trong thời kỳ 2000-01 rất nhiều chủ các cửa hiệu ở EU niêm yết giá cả bằng đồng Euro lẫn bằng đồng tiền của nước sở tại, mặc dầu phải đến năm 2002 đồng Euro mới trở thành phương tiện trao đổi của họ.
Đơn vị kế toán là đơn vị mà dựa vào đó người ta ấn định giá cả và ghi tài khoản.
Để được chấp nhận trong trao đổi, tiền phải dự trữ được giá trị. Không ai muốn nhận tiền với tư cách là phương tiện thanh toán hàng hóa đã được cung ứng hôm nay nếu như tiền đó sẽ thành vô giá trị khi họ muốn mua hàng bằng tiền đó vào ngày mai. Nhưng tiền không phải là phương tiện cất trữ giá trị duy nhất và cũng không nhất thiết là tốt nhất.
Tiền là phương tiện cất trữ giá trị bởi vì có thể dùng nó để mua hàng trong tương lai.
Nhà cửa, các bộ sưu tập tem và các tài khoản sinh lãi ở ngân hàng đều là các phương tiện cất trữ giá trị. Vì tiền không đem lại lợi tức và sức mua thực tế của nó bị sói mòn bởi lạm phát nên quả thực đã có những cách cất trữ giá trị tốt hơn.
Cuối cùng, tiền được dùng như một bản vị thanh toán về sau hay là một đơn vị kế toán theo thời gian. Khi bạn vay tiền lượng tiền bạn phải trả năm tới sẽ được tính bằng đồng bảng. Mặc dù thuận tiện, đây không phải là chức năng thiết yếu của tiền. Các công dân Liên hiệp Anh có thể vay của ngân hàng mà tính bằng USD số tiền phải trả trong năm tới. Vì vậy, chức năng then chốt của tiền là phương tiện thay đổi, để thực hiện chức năng nay, tiền cũng phải là phương tiện cất giữ giá trị. Và mặc dù không nhất thiết, nhưng thường là tiện dụng, nếu cũng biến tiền thành đơn vị kế toán và bản vị thanh toán về sau.
Các loại tiền khác nhau
Tiền quy ước là một phương tiện thanh toán mà giá trị hay sức mua của nó với tư cách là tiền vượt xa chi phí sản xuất ra nó hay giá trị của nó khi dùng vào việc khác chứ không dùng làm tiền.
Trong các trại tù nhân chiến tranh, những điếu thuốc lá đã từng dùng làm tiền. Vào thế kỷ 19, tiền chủ yếu là đồng kim khí bằng vàng và bạc. Đó là những ví dụ về tiền hàng hóa, các hàng hóa bình thường không chỉ có công dụng công nghiệp (vàng) và công dụng tiêu dùng (thuốc lá), mà còn dùng như phương tiện trao đổi. Để dùng một loại tiền hàng hóa, xã hội buộc phải hoặc là cắt bớt các công dụng khác của mặt hàng đó, hoặc dành các nguồn lực khan hiếm để sản xuất các mặt hàng đó. Nhưng có những cách rẻ hơn để xã hội làm ra tiền.
Tiền ghi nợ là một phương tiện trao đổi dựa trên khoản nợ của một hãng tư nhân hay một cá nhân.
Một tờ giấy bạc 10£ với tư cách là tiền có giá trị lớn hơn rất nhiều so với một mảnh giấy chất lượng cao có kích thước 7,5x14cm. Tương tự giá trị tiền tệ của hầu hết các tiền kim loại đều vượt cái mà bạn nhận được nếu đem nấu chảy những đồng tiền đó và bán lượng kim loại mà chúng chứa. Bằng cách cùng nhau đồng ý sử dụng tiền quy ước, xã hội tiết kiệm các nguồn lực khan hiếm cần thiết để sản xuất ra tiền với tư cách là một phương tiện trao đổi. Vì chi phí chế tạo ra tiền rất nhỏ, vậy thì tại sao không phải ai cũng làm ra các tờ giấy bạc 10£? Điều kiện cần cho sự tồn tại của tiền quy ước là sự hạn chế quyền được cung ứng tiền. Việc tư nhân chế tạo ra tiền là bất hợp pháp.
Xã hội hiệu lực hóa việc sử dụng tiền quy ước bằng cách biến nó thành phương tiện thanh toán pháp quy. Luật pháp quy định rằng tiền đó phải được chấp nhận với tư cách là phương tiện thanh toán. Tuy nhiên, luật pháp không phải bao giờ cũng có hiệu lực. Khi giá cả tăng nhanh, tiền quy ước trong nước có thể là một phương tiện cất trữ giá trị tồi và người ta không muốn nhận tiền với tư cách là một phương tiện trao đổi. Các cửa hàng và các hãng sẽ giảm giá cho những ai trả bằng vàng hoặc ngoại tệ.
Trong các nền kinh tế hiện đại, tiền quy ước được bổ sung thêm bằng loại tiền ghi nợ IOU. Một khoản tiền gửi ngân hàng là tiền ghi nợ, bởi vì đó là một khoản nợ của ngân hàng. Khi bạn có một khoản tiền gửi ngân hàng thì ngân hàng nợ tiền bạn. Bạn có thể viết 1 tờ sec cho bản thân hay một bên thứ ba và ngân hàng có nghĩa vụ thanh toán bất kỳ khi nào tờ sec được xuất trình. Các khoản tiền gửi ngân hàng là một phương tiện trao đổi bởi vì chúng được mọi người chấp nhận rộng rãi để thanh toán.
Sửa lần cuối bởi điều hành viên:
