Thương nhớ quân tử

[Bút Nghiên]

Thương nhớ quân tử​

Đã có không ít nhân vật từ trang sách bước ra, và trở thành biểu tượng cho đời sống tinh thần của một người, hoặc một thế hệ. Anh binh sĩ cả cuộc đời gian truân Paven trong “Thép đã tôi thế đấy” cũng có thể xem như một ví dụ thuyết phục. Thế nhưng, không biết có phải lòng mình đã trống trải nhiều quá không, mà gần đây cứ mỗi lần khép cuốn sách lại, tôi cứ nôn nao nghĩ về những vẻ đẹp con người. Sao càng ngày càng ít bóng dáng quân tử trong văn chương vậy nhỉ? Hay là tác giả không tìm thấy nhânvật quân tử tầm vóc từ cuộc đời nô nức danh lợi để đưa vào trang viết? Nghĩ chẳng trách giận gì, nhưng vẫn thấy xa vắng bao niềm riêng lấp lánh.

Luận Ngữ có câu “Quân tử thản đãng đãng, tiểu nhân trường thích thích”. Người quân tử hơn kẻ tiểu nhân là lúc nào cũng thoải mái, chứ chả phải âu lo phập phồng, Tuy nhiên, chả hiểu từ bao giờ, hễ nhắc đến quân tử là thiên hạ nghĩ ngay đến “quân tử Tàu”. Có lẽ do truyện Tàu có nhiều quân tử chăng? Sống tung hoành ngang dọc như Quan Công đích thị là quân tử rồi. Theo thiển nghĩ của tôi, còn một dạng quân tử khác, khiêm nhường hơn, lặng lẽ hơn, đó là những người ngay thẳng, thượng tôn sự thật, thượng tôn nhân tính, thượng tôn chân lý. Người quân tử thế kỷ 21 thấy người khác làm giàu không ghen, thấy người khác nghèo không khinh, thấy người khác thông minh không tìm cách để… loại! Ích kỷ, hẹp hòi hay tị hiềm, khích bác không thể đồng hành tinh thần quân tử.

Cuộc sống đua chen và nhiều mưu cầu, lắm lúc khiến con người nhỏ bé lại và thu dần vào trong vỏ ốc cá nhân. Trang sách đã xuất hiện hàng loạt những nhân vật tủn mủn và vụn vặt, khư khư vun vén hạnh phúc cá nhân, khư khư lo toan tồn tại riêng mình. Bây giờ tìm một mẫu nhân vật biết nghĩ cho người khác, biết sống cho người khác cũng khó lắm thay. Lẽ nào khái niệm quân tử, dù là “quân tử Tàu” đã bị che khuất trên thế giới này? Lẽ nào, trong truyện chưởng Kim Dung, các tuyến nhân vật quân tử như Lệnh Hồ Xung, Kiều Phong, Trương Vô Kỵ… mãi mãi chỉ có ở tưởng tượng, mà loại nhân vật phản trắc kiểu ngụy quân tử được đặt tên đầy thâm ý Quân tử kiếm Nhạc Bất Quần cứ ùn ùn bước ra cõi người?

Còn không những con người “phú quý bất năng dâm, bần tiện bất năng di, uy vũ bất năng khuất”? Hình như vẫn còn đấy. Có điều chúng ta ít có cơ hội gặp gỡ họ mà thôi!

( Theo Lê Thiếu Nhơn - Người Việt biết đùa )