Trang chủ
Bài viết mới
Diễn đàn
Bài mới trên hồ sơ
Hoạt động mới nhất
VIDEO
Mùa Tết
Văn Học Trẻ
Văn Học News
Media
New media
New comments
Search media
Đại Học
Đại cương
Chuyên ngành
Triết học
Kinh tế
KHXH & NV
Công nghệ thông tin
Khoa học kĩ thuật
Luận văn, tiểu luận
Phổ Thông
Lớp 12
Ngữ văn 12
Lớp 11
Ngữ văn 11
Lớp 10
Ngữ văn 10
LỚP 9
Ngữ văn 9
Lớp 8
Ngữ văn 8
Lớp 7
Ngữ văn 7
Lớp 6
Ngữ văn 6
Tiểu học
Thành viên
Thành viên trực tuyến
Bài mới trên hồ sơ
Tìm trong hồ sơ cá nhân
Credits
Transactions
Xu: 0
Đăng nhập
Đăng ký
Có gì mới?
Tìm kiếm
Tìm kiếm
Chỉ tìm trong tiêu đề
Bởi:
Hoạt động mới nhất
Đăng ký
Menu
Đăng nhập
Đăng ký
Install the app
Cài đặt
Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com -
Định hướng Forum
Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN Kết nối:
VNK X
-
VNK groups
| Nhà Tài Trợ:
BhnongFood X
-
Bhnong groups
-
Đặt mua Bánh Bhnong
KHOA HỌC XÃ HỘI
VĂN HỌC
Truyện ngắn chọn lọc
Thượng kinh ký sự
JavaScript is disabled. For a better experience, please enable JavaScript in your browser before proceeding.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Trả lời chủ đề
Nội dung
<blockquote data-quote="Mr Bi" data-source="post: 13082" data-attributes="member: 2548"><p style="text-align: center"><span style="color: blue">Cổ Văn Việt Nam</span></p> <p style="text-align: center"><span style="color: blue">Thượng Kinh Ký Sự</span></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><span style="color: blue">Về Nhà</span></p> <p style="text-align: center"><span style="color: blue"></span></p> <p style="text-align: center"><span style="color: blue"></span></p><p></p><p></p><p><span style="color: blue">Tôi sợ chuyến đi này có sự ngáng trở, mới quay về ngụ sở, từ biệt chủ nhân là quan Trạch Ưu, rồi ngầm rời đến nhà cháu họ là Hộ Hào, chỉnh bị hành trang, lại mượn lính của thân bằng đi hộ vệ. Phàm những người bạn thân trong kinh thành mà không đến từ biệt được, tôi đều viết thư gửi đến tạ lỗi. Tôi lại nói phao lên rằng tôi dùng đường bộ mà đi, ngầm sai người thuê đò dọc chờ sẵn tại bến Trường Tín<u>[242]</u>. Sau đó những người bạn bè trong thành biết tôi đã ngầm rời nhà trọ, các quan viên như Thạch Trung Kiệu Hữu, Trạch Ưu Tả Nhuệ đều thân đến tiễn chân. </span></p><p><span style="color: blue">Ngày mười hai tháng mười, sáng sớm tôi đi bộ đến Hoàng đình, có binh lính ra đứng gác. Quan quân thuộc Thị nội tả đóng tại Hoàng đình. Tôi đến từ biệt viên quan ở đây, nỗi lòng băn khoăn, bối rối hiện ra sắc mặt. Lúc tôi ra đi, vị quan ấy đưa tặng một bao danh trà, với một bài thơ có lời dẫn như sau: Canh gác Cấm thành nay đã lâu, vẫn chưa có vật gì để tặng, bất giác lòng thấy buồn bã. Nay có trà Bạch hào (một cân) xin đem đệ nạp. </span></p><p><span style="color: blue">Thơ rằng: </span></p><p><span style="color: blue"><img src="https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image054.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /> </span></p><p><span style="color: blue">Ngạo tận hàn sương đông ngũ dạ </span></p><p><span style="color: blue">Tương tư huống hựu ức hoài nhân </span></p><p><span style="color: blue">Phân kỳ vạn lý kham trù trướng </span></p><p><span style="color: blue">Tràng đoạn tây sơn nhật mộ vân </span></p><p><span style="color: blue"></span></p><p><span style="color: blue"><em>Sương dãi đêm đông lạnh lẽo hoài </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Nhớ nhau nên nỗi dạ khôn nguôi </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Đường chia nghìn dặm nên buồn bã </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Bóng xế mây đoài quặn ruột ai </em></span></p><p><span style="color: blue">Tôi đi đến bến chùa Trường Tín, lên thuyền thuận dòng xuôi. Tôi ở trong thuyền, thong thả trông ra xa, pha trà mà uống, lấy làm khoan khoái, chuyện trò giòn giã khác nào như cá thoát lưới, như chim sổ lồng. Lòng muốn về cho nhanh ví như tên bắn. Trông về tây, hàng nghìn trái núi xa thẳm hiện ra. Hễ thấy nơi nào cách xa và sâu kín thì ngỡ là nhà mình ở đó. Tôi mới ngâm một bài thơ tả nỗi lòng rằng: </span></p><p><span style="color: blue"><img src="https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image055.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /> </span></p><p><span style="color: blue">Bái biệt long lâu cửu bệ hàn </span></p><p><span style="color: blue">Mang huề cầm kiếm xuất đô quan </span></p><p><span style="color: blue">Mã am cựu lộ hồi trình dị </span></p><p><span style="color: blue">Chu khứ trung lưu phản trạo nan </span></p><p><span style="color: blue">Vân nhược đa tình lai khử thự </span></p><p><span style="color: blue">Sơn như hữu ý vị khai nhan </span></p><p><span style="color: blue">Tây biên vạn tựu giai thương thúy </span></p><p><span style="color: blue">Duy hữu song phong tự ngã loan </span></p><p><span style="color: blue"></span></p><p><span style="color: blue"><em>Giã từ cửu bệ<u>[243]</u> với long lâu<u>[244]</u> </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Đàn kiếm ra thành dạ ngẩn ngơ </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Đường cũ ngựa quen nên bước dễ </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Dòng sâu thuyền đẩy khó bơi mau </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Mây kia có ý như xua nắng </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Núi nọ đa tình bỗng đượm mầu </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Vạn trái non tây phô sắc lục </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Song phong mải ngắm núi nhà đâu? </em></span></p><p><span style="color: blue">Lúc này nước sông chảy mạnh, thuyền nhẹ, thuận buồm, sau giờ ngọ thì đến Lãnh Tuần. Tôi bỏ thuyền lên bộ, đến chơi chùa Nguyệt Đường. Chùa ấy ở trên núi, có cửa mở ra đường lớn; một bên đằng sau cửa này là một cái ao hình bán nguyệt. Ở bờ ao cây cối rủ bóng liên lu, tùng bách che mặt đất. </span></p><p><span style="color: blue"><img src="https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image056.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /> </span></p><p><span style="color: blue">Phía trước có một bức tường gấm, tường có cửa thông ra một con đường thẳng. Về phía đông và phía tây sân chùa, có hai hòn núi đất; trên núi đều có xây gác chuông. Ở giữa xây một cái cung điện rộng, nhà cao, nhà chơi mát sáng sủa; nhà gác tranh vanh, bốn phương tám mặt đều có tường vẽ tranh huy hoàng, những trấn song quanh co, thông nhau ngang dọc. Hoa lạ đua nở, ngáng quải mắc míu nơi thềm đá trắng. Nghìn cửa thông nhau, một lối nối liền. Tôi du ngoạn giờ lâu, than rằng: “Thật là tiếng đồn không sai, đất thần tiên cũng không hơn được vậy! Chỉ còn hiềm sức người không làm sao đi đến chỗ hoàn toàn như thiên nhiên được, cho nên tao nhân mặc khách say mê cái khí vị của chốn lâm tuyền từ lâu là vì thế”. Tôi mới làm một bài thơ trên vách, rồi ra đi: </span></p><p><span style="color: blue"><img src="https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image057.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /> </span></p><p><span style="color: blue">Bán nguyệt trì đường bất nhị môn </span></p><p><span style="color: blue">Trùng trùng lâu các ủng tiền thôn </span></p><p><span style="color: blue">Hồi lang điệp xuất phi hoa lộ </span></p><p><span style="color: blue">Khúc hạm tà phân chủng trúc hiên </span></p><p><span style="color: blue">Cửu phẩm hương đăng nghi bạch trú </span></p><p><span style="color: blue">Song lâu chung cổ động hoàng hôn </span></p><p><span style="color: blue">Tùng thu mãn địa lưu u tịch </span></p><p><span style="color: blue">Đãn hận đình vô hiến quả viên </span></p><p><span style="color: blue"></span></p><p><span style="color: blue"><em>Bán nguyệt ao kia một lối vào </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Trước thôn lầu gác dựng xây cao </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Nhà ngang khắp nẻo hoa bay rụng </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Cửa rảo quanh hiên trúc mọc bao </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Chín bậc đèn hương soi cửa Bụt </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Hai lầu chuông trống động trời chiều </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Bách tùng đây đó tăng u tịch </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Dâng quả ngoài sân thiếu vượn trao </em></span></p><p><span style="color: blue">Đề xong, tôi đến dinh Hiến Nam gặp quan Thư Ký. Nguyên ông này là người Hoan Châu, cùng tôi quen biết từ trước; ông từng làm việc với quan Chính Đường tại trấn. Tôi ở lại đây vài ba ngày, mua một số thuốc Bắc, lại mượn lính trấn sáu người đi theo hộ vệ. Ngày mười sáu, tôi đến huyện Hoài An, xã Nguyễn Xá thăm hỏi nhà vợ tôi và họ hàng nhà vợ. </span></p><p><span style="color: blue">Sáng ngày mười tám, tôi đến Nguyễn xá<u>[245]</u>, sắm sửa sinh lễ<u>[246]</u> cáo yết nhà thờ bên vợ, rồi cùng với những người thân thuộc tỏ nỗi cách biệt bấy lâu. Lúc ấy quan tri phủ Tiên Hưng<u>[247]</u> cũng ở nhà, thấy tôi thì mừng rỡ, kể các chứng bệnh của mình ra. Tôi viết cho ông một đơn thuốc và cho ông một nửa lạng quế. Ông ấy cảm tạ mãi. </span></p><p><span style="color: blue">Lúc này gia nhân của tôi và lính theo hầu cộng lại là hai mươi người. Từ kinh đến đây, noi đường thẳng mà đi thì chỉ mất một ngày. Chỉ vì sợ trên đường về gặp trở ngại, nên đã đi hết bảy, tám ngày; lương thực đem theo sắp cạn, nên không thể ở lại lâu được. </span></p><p><span style="color: blue">Ngày mười chín, tôi từ biệt mọi người lên đường. Nguyên con đường này ở giữa miền sông núi, thuở nhỏ tôi ở nhà dưỡng phụ tôi tại đó, ngày ngày tôi từng đi du ngoạn. Về phía nam là một giải động như Hương Sơn<u>[248]</u>, Giải Oan<u>[249]</u>, Tiên Am, Tuyết Sơn; về phía tây có Hư ơng Đài, Hương Trản, Vân Mộng và Tiên San<u>[250]</u>. Các chùa trên núi đều có phong cảnh tuyệt đẹp. Chùa nào cũng có vết chân của tôi. Dùng đư ờng thủy mà đi thì dễ ngắm phong cảnh. Tôi mới mượn thuyền của quan tri phủ, từ bến sông Nguyễn Xá thuận dòng mà xuôi, đến đỉnh Hà Xá là đến nhà bên mẹ của cha tôi xưa; con cháu nay suy bại, không để dấu vết, tôi có đến tìm cũng không còn ai trò chuyện được. Tôi sai buộc thuyền ở đình làng, hướng trông phần mộ tổ, vọng bái mấy bái, rồi lại xuống thuyền mà đi. </span></p><p><span style="color: blue">Từ Trinh Tiết (tên xã) đến Phù Viên (tên xã) ước bốn, năm dặm, hai bên bờ sông toàn là danh lam thắng tích, nơi nơi đều nom thấy rõ. Phàm những chốn tôi qua chơi thuở nhỏ đều hoặc ẩn hoặc hiện, tưởng tượng kỹ lại cũng tự thấy rõ rồi. Cảnh ấy tình này đã vậy, lại nhớ đến những người thuở trước, kẻ còn người mất, luống những thở than. Bỗng nghe chuông chùa Mãn Nguyệt vang lên mấy tiếng; đã buồn bã thêm, tôi mới ngâm một bài thơ để tỏ nỗi lòng: </span></p><p><span style="color: blue"><img src="https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image058.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /> </span></p><p><span style="color: blue">Nhất biệt giang hương tam thập thu </span></p><p><span style="color: blue">Như kim phục đổ cựu thời du </span></p><p><span style="color: blue">Hà đình dạ độ hoàng hoa ngạn </span></p><p><span style="color: blue">Đặng xá ngư thôn bạch lộ châu </span></p><p><span style="color: blue">Hương tích nam phù ngưng vãn thúy </span></p><p><span style="color: blue">Tuyết sơn tây xuất tẩm hàn lưu </span></p><p><span style="color: blue">Sơn tăng nhược thức ngâm hoài khổ </span></p><p><span style="color: blue">Bất hứa chung thanh thưởng khách chu </span></p><p><span style="color: blue"></span></p><p><span style="color: blue"><em>Sông cách làng xa trải mấy đông </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Ngày nay trở lại chốn xưa trông </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Đình Hà bến cũ hoa trong bụi </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Xã Đặng thôn chài bãi giũa đồng </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Hương Tích nam nhô ngưng sắc biếc </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Tuyết Sơn tây hiện ngất triền sông </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Sơn tăng ví biết tâm tình khách </em></span></p><p><span style="color: blue"><em>Đừng để thuyền vang động tiếng chuông </em></span></p><p><span style="color: blue">Buổi tối hôm ấy tôi đến Châu Cầu<u>[251]</u>, lên bờ ngủ trọ, sáng hôm sau khởi hành. Từ đó đêm ngủ ngày đi, chẳng cần phải nói. Vài ba ngày sau đến Vĩnh Dinh, tôi vào yết kiến quan Thự Trấn, giãi bày tấm lòng xa cách bấy lâu. Vì quân lính theo hầu mỏi mệt, tôi phải mượn vài ba người lính ở đây theo về. </span></p><p><span style="color: blue">Ngày mùng hai tháng mười một, tôi về đến nhà cùng vợ con kể lể mọi việc. Ngày hôm sau tôi cho binh lính theo hầu tùy tiện, kẻ trở về nhà, kẻ lại kinh. Tôi sắm sinh lễ cúng tổ tiên. Hương lý thân bằng đều đến hỏi thăm và có lễ mừng. Nỗi xa cách nhớ nhung cũng là thường tình, chẳng phài dài lời. </span></p><p><span style="color: blue">Vài ba ngày sau nữa, quan Chính Đường bị hại<u>[252]</u>, toàn gia bị giết. Tôi nghe vậy than rằng: “Giầu sang khác chi mây nổi, ca nhạc lâu đài một sớm thánh hoang phế vậy”. Tôi lại mừng thầm: “Ta ẩn tung tích nơi lâm tuyền, chẳng phải lo nghĩ gì đến lẽ cùng thông<u>[253]</u>, một sớm bị triệu, chống gậy về kinh, một năm trời trôi qua đã phải trăm thỉnh nghìn cầu mới được ra khỏi. Ví phỏng ý nguyện lúc đầu là chẳng muốn được một quan chức gì mà ngay nay danh chửa thành, thân đã bị nhục, thì dẫu có hối hận cũng là muộn mà thôi”. May còn giữ được lời thề với non xưa. Tuy ở chốn danh lợi mà chẳng để danh lợi mê hoặc, bẽ bàng mà đến, nghênh ngang mà đi; lại gặp non xưa, tựa vào đá, ngủ trước hoa, mơ màng trong mộng; nghe có lời nói văng vẳng bỗng sực tỉnh, thầm nghĩ: “Ta chẳng bị người chê cười, chẳng qua lòng không tham mà thôi”. </span></p><p><span style="color: blue">Sau này nhân lúc cung đàn chén rượu được nhàn hạ, tôi mới cầm bút đem đầu đuôi câu chuyện ghi lại để về mai sau, con cháu xử thế nên tùy duyên, thủ phận, biết tự mãn, biết tự ngừng, tránh sự tham lam làm vinh, noi cái gương sáng này vậy. </span></p><p><span style="color: blue"></span></p><p><span style="color: blue"><strong><em>Hoàng triều Cảnh Hưng năm thứ bốn mươi tư (1783) </em></strong></span></p><p><span style="color: blue"><strong><em>Cuối mùa đông Quý Mão ghi chép </em></strong></span></p><p><span style="color: blue">-----------</span></p><p><span style="color: blue"><u>[242] </u><strong>Trường Tín</strong>: không rõ bến sông nào.</span></p><p><span style="color: blue"></span></p><p><span style="color: blue"><u>[243] </u><strong>Cửu bệ</strong>: chín bậc thềm. Ý nói bậc cao, chỗ vua ngồi, cũng chỉ nhà vua.</span></p><p><span style="color: blue"></span><span style="color: blue"><u>[244] </u><strong>Long lâu</strong>: cái lầu trên cửa ra vào, có gắn con rồng bằng đồng.</span></p><p><span style="color: blue"></span><span style="color: blue"><u>[245] </u><strong>Nguyễn Xá</strong>: một xã thuộc phủ Ưng Hóa, tỉnh Hà Đông bây giờ.</span></p><p><span style="color: blue"></span><span style="color: blue"><u>[246] </u><strong>Sinh lễ</strong>: đồ cúng tế có con vật sống.</span></p><p><span style="color: blue"></span><span style="color: blue"><u>[247] </u><strong>Tiên Hưng</strong>: tên một phủ nay thuộc tỉnh Thái Bình.</span></p><p><span style="color: blue"></span><span style="color: blue"><u>[248] </u><strong>Hương Sơn</strong>: tên núi thờ Phật, thuộc huyện Mỹ Đức, tỉnh Hà Đông.</span></p><p><span style="color: blue"></span><span style="color: blue"><u>[249] </u><strong>Giải Oan</strong>: tên chùa ở lưng chừng núi, cách chùa Tiêu San độ hai cây số; nơi đây có giếng nước, múc nước mà uống thì oan khổ sẽ được rũ sạch, vì thế mới có tên chùa. Từ đây qua núi Trấn Song là đến chùa Hương Tích.</span></p><p><span style="color: blue"></span><span style="color: blue"><u>[250] </u><strong>Tiên San</strong>: tên động, nơi đây có chùa nên cũng gọi chùa Tiên San. Đường đi Hương Sơn phải đi qua chùa Tiên San.</span></p><p><span style="color: blue"></span><span style="color: blue"><u>[251] </u><strong>Châu Cầu</strong>: tên một làng thuộc huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam, quê của danh sĩ Bùi Ân Niên, tức Bùi Dị.</span></p><p><span style="color: blue"></span><span style="color: blue"><u>[252] </u>Quân Tam phủ nổi loạn (loạn Kiêu Binh). Năm 1674, quân Tam phủ giết Tham Tụng Nguyễn Quốc Trinh và phá nhà Phạm Công Trứ; năm 1741, chúng lại phá nhà và toan giết Tham Tụng Nguyễn Qui Cảnh. Sau khi chúa Trịnh Sâm mất được ít lâu, chúng nổi lên, giết quận Huy tức quan Chính Đường, phò Trịnh Khải lên làm chúa tức là Đoan Nam Vương. Năm sau, Nguyễn Điều đem quân tứ trấn về dẹp tan. Cái chết của quan Chính Đường đã được tả trong sách <em>Hoàng Lê Nhất Thống Chí</em>.</span></p><p><span style="color: blue"></span><span style="color: blue"><u>[253] </u><strong>Cùng thông</strong>: lúc khốn quẩn và lúc hanh thông.</span></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="Mr Bi, post: 13082, member: 2548"] [CENTER][COLOR=blue]Cổ Văn Việt Nam[/COLOR] [COLOR=blue]Thượng Kinh Ký Sự[/COLOR] [COLOR=blue]Về Nhà [/COLOR][/CENTER] [COLOR=blue]Tôi sợ chuyến đi này có sự ngáng trở, mới quay về ngụ sở, từ biệt chủ nhân là quan Trạch Ưu, rồi ngầm rời đến nhà cháu họ là Hộ Hào, chỉnh bị hành trang, lại mượn lính của thân bằng đi hộ vệ. Phàm những người bạn thân trong kinh thành mà không đến từ biệt được, tôi đều viết thư gửi đến tạ lỗi. Tôi lại nói phao lên rằng tôi dùng đường bộ mà đi, ngầm sai người thuê đò dọc chờ sẵn tại bến Trường Tín[U][242][/U]. Sau đó những người bạn bè trong thành biết tôi đã ngầm rời nhà trọ, các quan viên như Thạch Trung Kiệu Hữu, Trạch Ưu Tả Nhuệ đều thân đến tiễn chân. Ngày mười hai tháng mười, sáng sớm tôi đi bộ đến Hoàng đình, có binh lính ra đứng gác. Quan quân thuộc Thị nội tả đóng tại Hoàng đình. Tôi đến từ biệt viên quan ở đây, nỗi lòng băn khoăn, bối rối hiện ra sắc mặt. Lúc tôi ra đi, vị quan ấy đưa tặng một bao danh trà, với một bài thơ có lời dẫn như sau: Canh gác Cấm thành nay đã lâu, vẫn chưa có vật gì để tặng, bất giác lòng thấy buồn bã. Nay có trà Bạch hào (một cân) xin đem đệ nạp. Thơ rằng: [IMG]https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image054.gif[/IMG] Ngạo tận hàn sương đông ngũ dạ Tương tư huống hựu ức hoài nhân Phân kỳ vạn lý kham trù trướng Tràng đoạn tây sơn nhật mộ vân [I]Sương dãi đêm đông lạnh lẽo hoài [/I] [I]Nhớ nhau nên nỗi dạ khôn nguôi [/I] [I]Đường chia nghìn dặm nên buồn bã [/I] [I]Bóng xế mây đoài quặn ruột ai [/I] Tôi đi đến bến chùa Trường Tín, lên thuyền thuận dòng xuôi. Tôi ở trong thuyền, thong thả trông ra xa, pha trà mà uống, lấy làm khoan khoái, chuyện trò giòn giã khác nào như cá thoát lưới, như chim sổ lồng. Lòng muốn về cho nhanh ví như tên bắn. Trông về tây, hàng nghìn trái núi xa thẳm hiện ra. Hễ thấy nơi nào cách xa và sâu kín thì ngỡ là nhà mình ở đó. Tôi mới ngâm một bài thơ tả nỗi lòng rằng: [IMG]https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image055.gif[/IMG] Bái biệt long lâu cửu bệ hàn Mang huề cầm kiếm xuất đô quan Mã am cựu lộ hồi trình dị Chu khứ trung lưu phản trạo nan Vân nhược đa tình lai khử thự Sơn như hữu ý vị khai nhan Tây biên vạn tựu giai thương thúy Duy hữu song phong tự ngã loan [I]Giã từ cửu bệ[U][243][/U] với long lâu[U][244][/U] [/I] [I]Đàn kiếm ra thành dạ ngẩn ngơ [/I] [I]Đường cũ ngựa quen nên bước dễ [/I] [I]Dòng sâu thuyền đẩy khó bơi mau [/I] [I]Mây kia có ý như xua nắng [/I] [I]Núi nọ đa tình bỗng đượm mầu [/I] [I]Vạn trái non tây phô sắc lục [/I] [I]Song phong mải ngắm núi nhà đâu? [/I] Lúc này nước sông chảy mạnh, thuyền nhẹ, thuận buồm, sau giờ ngọ thì đến Lãnh Tuần. Tôi bỏ thuyền lên bộ, đến chơi chùa Nguyệt Đường. Chùa ấy ở trên núi, có cửa mở ra đường lớn; một bên đằng sau cửa này là một cái ao hình bán nguyệt. Ở bờ ao cây cối rủ bóng liên lu, tùng bách che mặt đất. [IMG]https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image056.gif[/IMG] Phía trước có một bức tường gấm, tường có cửa thông ra một con đường thẳng. Về phía đông và phía tây sân chùa, có hai hòn núi đất; trên núi đều có xây gác chuông. Ở giữa xây một cái cung điện rộng, nhà cao, nhà chơi mát sáng sủa; nhà gác tranh vanh, bốn phương tám mặt đều có tường vẽ tranh huy hoàng, những trấn song quanh co, thông nhau ngang dọc. Hoa lạ đua nở, ngáng quải mắc míu nơi thềm đá trắng. Nghìn cửa thông nhau, một lối nối liền. Tôi du ngoạn giờ lâu, than rằng: “Thật là tiếng đồn không sai, đất thần tiên cũng không hơn được vậy! Chỉ còn hiềm sức người không làm sao đi đến chỗ hoàn toàn như thiên nhiên được, cho nên tao nhân mặc khách say mê cái khí vị của chốn lâm tuyền từ lâu là vì thế”. Tôi mới làm một bài thơ trên vách, rồi ra đi: [IMG]https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image057.gif[/IMG] Bán nguyệt trì đường bất nhị môn Trùng trùng lâu các ủng tiền thôn Hồi lang điệp xuất phi hoa lộ Khúc hạm tà phân chủng trúc hiên Cửu phẩm hương đăng nghi bạch trú Song lâu chung cổ động hoàng hôn Tùng thu mãn địa lưu u tịch Đãn hận đình vô hiến quả viên [I]Bán nguyệt ao kia một lối vào [/I] [I]Trước thôn lầu gác dựng xây cao [/I] [I]Nhà ngang khắp nẻo hoa bay rụng [/I] [I]Cửa rảo quanh hiên trúc mọc bao [/I] [I]Chín bậc đèn hương soi cửa Bụt [/I] [I]Hai lầu chuông trống động trời chiều [/I] [I]Bách tùng đây đó tăng u tịch [/I] [I]Dâng quả ngoài sân thiếu vượn trao [/I] Đề xong, tôi đến dinh Hiến Nam gặp quan Thư Ký. Nguyên ông này là người Hoan Châu, cùng tôi quen biết từ trước; ông từng làm việc với quan Chính Đường tại trấn. Tôi ở lại đây vài ba ngày, mua một số thuốc Bắc, lại mượn lính trấn sáu người đi theo hộ vệ. Ngày mười sáu, tôi đến huyện Hoài An, xã Nguyễn Xá thăm hỏi nhà vợ tôi và họ hàng nhà vợ. Sáng ngày mười tám, tôi đến Nguyễn xá[U][245][/U], sắm sửa sinh lễ[U][246][/U] cáo yết nhà thờ bên vợ, rồi cùng với những người thân thuộc tỏ nỗi cách biệt bấy lâu. Lúc ấy quan tri phủ Tiên Hưng[U][247][/U] cũng ở nhà, thấy tôi thì mừng rỡ, kể các chứng bệnh của mình ra. Tôi viết cho ông một đơn thuốc và cho ông một nửa lạng quế. Ông ấy cảm tạ mãi. Lúc này gia nhân của tôi và lính theo hầu cộng lại là hai mươi người. Từ kinh đến đây, noi đường thẳng mà đi thì chỉ mất một ngày. Chỉ vì sợ trên đường về gặp trở ngại, nên đã đi hết bảy, tám ngày; lương thực đem theo sắp cạn, nên không thể ở lại lâu được. Ngày mười chín, tôi từ biệt mọi người lên đường. Nguyên con đường này ở giữa miền sông núi, thuở nhỏ tôi ở nhà dưỡng phụ tôi tại đó, ngày ngày tôi từng đi du ngoạn. Về phía nam là một giải động như Hương Sơn[U][248][/U], Giải Oan[U][249][/U], Tiên Am, Tuyết Sơn; về phía tây có Hư ơng Đài, Hương Trản, Vân Mộng và Tiên San[U][250][/U]. Các chùa trên núi đều có phong cảnh tuyệt đẹp. Chùa nào cũng có vết chân của tôi. Dùng đư ờng thủy mà đi thì dễ ngắm phong cảnh. Tôi mới mượn thuyền của quan tri phủ, từ bến sông Nguyễn Xá thuận dòng mà xuôi, đến đỉnh Hà Xá là đến nhà bên mẹ của cha tôi xưa; con cháu nay suy bại, không để dấu vết, tôi có đến tìm cũng không còn ai trò chuyện được. Tôi sai buộc thuyền ở đình làng, hướng trông phần mộ tổ, vọng bái mấy bái, rồi lại xuống thuyền mà đi. Từ Trinh Tiết (tên xã) đến Phù Viên (tên xã) ước bốn, năm dặm, hai bên bờ sông toàn là danh lam thắng tích, nơi nơi đều nom thấy rõ. Phàm những chốn tôi qua chơi thuở nhỏ đều hoặc ẩn hoặc hiện, tưởng tượng kỹ lại cũng tự thấy rõ rồi. Cảnh ấy tình này đã vậy, lại nhớ đến những người thuở trước, kẻ còn người mất, luống những thở than. Bỗng nghe chuông chùa Mãn Nguyệt vang lên mấy tiếng; đã buồn bã thêm, tôi mới ngâm một bài thơ để tỏ nỗi lòng: [IMG]https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image058.gif[/IMG] Nhất biệt giang hương tam thập thu Như kim phục đổ cựu thời du Hà đình dạ độ hoàng hoa ngạn Đặng xá ngư thôn bạch lộ châu Hương tích nam phù ngưng vãn thúy Tuyết sơn tây xuất tẩm hàn lưu Sơn tăng nhược thức ngâm hoài khổ Bất hứa chung thanh thưởng khách chu [I]Sông cách làng xa trải mấy đông [/I] [I]Ngày nay trở lại chốn xưa trông [/I] [I]Đình Hà bến cũ hoa trong bụi [/I] [I]Xã Đặng thôn chài bãi giũa đồng [/I] [I]Hương Tích nam nhô ngưng sắc biếc [/I] [I]Tuyết Sơn tây hiện ngất triền sông [/I] [I]Sơn tăng ví biết tâm tình khách [/I] [I]Đừng để thuyền vang động tiếng chuông [/I] Buổi tối hôm ấy tôi đến Châu Cầu[U][251][/U], lên bờ ngủ trọ, sáng hôm sau khởi hành. Từ đó đêm ngủ ngày đi, chẳng cần phải nói. Vài ba ngày sau đến Vĩnh Dinh, tôi vào yết kiến quan Thự Trấn, giãi bày tấm lòng xa cách bấy lâu. Vì quân lính theo hầu mỏi mệt, tôi phải mượn vài ba người lính ở đây theo về. Ngày mùng hai tháng mười một, tôi về đến nhà cùng vợ con kể lể mọi việc. Ngày hôm sau tôi cho binh lính theo hầu tùy tiện, kẻ trở về nhà, kẻ lại kinh. Tôi sắm sinh lễ cúng tổ tiên. Hương lý thân bằng đều đến hỏi thăm và có lễ mừng. Nỗi xa cách nhớ nhung cũng là thường tình, chẳng phài dài lời. Vài ba ngày sau nữa, quan Chính Đường bị hại[U][252][/U], toàn gia bị giết. Tôi nghe vậy than rằng: “Giầu sang khác chi mây nổi, ca nhạc lâu đài một sớm thánh hoang phế vậy”. Tôi lại mừng thầm: “Ta ẩn tung tích nơi lâm tuyền, chẳng phải lo nghĩ gì đến lẽ cùng thông[U][253][/U], một sớm bị triệu, chống gậy về kinh, một năm trời trôi qua đã phải trăm thỉnh nghìn cầu mới được ra khỏi. Ví phỏng ý nguyện lúc đầu là chẳng muốn được một quan chức gì mà ngay nay danh chửa thành, thân đã bị nhục, thì dẫu có hối hận cũng là muộn mà thôi”. May còn giữ được lời thề với non xưa. Tuy ở chốn danh lợi mà chẳng để danh lợi mê hoặc, bẽ bàng mà đến, nghênh ngang mà đi; lại gặp non xưa, tựa vào đá, ngủ trước hoa, mơ màng trong mộng; nghe có lời nói văng vẳng bỗng sực tỉnh, thầm nghĩ: “Ta chẳng bị người chê cười, chẳng qua lòng không tham mà thôi”. Sau này nhân lúc cung đàn chén rượu được nhàn hạ, tôi mới cầm bút đem đầu đuôi câu chuyện ghi lại để về mai sau, con cháu xử thế nên tùy duyên, thủ phận, biết tự mãn, biết tự ngừng, tránh sự tham lam làm vinh, noi cái gương sáng này vậy. [B][I]Hoàng triều Cảnh Hưng năm thứ bốn mươi tư (1783) [/I][/B] [B][I]Cuối mùa đông Quý Mão ghi chép [/I][/B] ----------- [U][242] [/U][B]Trường Tín[/B]: không rõ bến sông nào. [/COLOR] [COLOR=blue][U][243] [/U][B]Cửu bệ[/B]: chín bậc thềm. Ý nói bậc cao, chỗ vua ngồi, cũng chỉ nhà vua. [/COLOR][COLOR=blue][U][244] [/U][B]Long lâu[/B]: cái lầu trên cửa ra vào, có gắn con rồng bằng đồng. [/COLOR][COLOR=blue][U][245] [/U][B]Nguyễn Xá[/B]: một xã thuộc phủ Ưng Hóa, tỉnh Hà Đông bây giờ. [/COLOR][COLOR=blue][U][246] [/U][B]Sinh lễ[/B]: đồ cúng tế có con vật sống. [/COLOR][COLOR=blue][U][247] [/U][B]Tiên Hưng[/B]: tên một phủ nay thuộc tỉnh Thái Bình. [/COLOR][COLOR=blue][U][248] [/U][B]Hương Sơn[/B]: tên núi thờ Phật, thuộc huyện Mỹ Đức, tỉnh Hà Đông. [/COLOR][COLOR=blue][U][249] [/U][B]Giải Oan[/B]: tên chùa ở lưng chừng núi, cách chùa Tiêu San độ hai cây số; nơi đây có giếng nước, múc nước mà uống thì oan khổ sẽ được rũ sạch, vì thế mới có tên chùa. Từ đây qua núi Trấn Song là đến chùa Hương Tích. [/COLOR][COLOR=blue][U][250] [/U][B]Tiên San[/B]: tên động, nơi đây có chùa nên cũng gọi chùa Tiên San. Đường đi Hương Sơn phải đi qua chùa Tiên San. [/COLOR][COLOR=blue][U][251] [/U][B]Châu Cầu[/B]: tên một làng thuộc huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam, quê của danh sĩ Bùi Ân Niên, tức Bùi Dị. [/COLOR][COLOR=blue][U][252] [/U]Quân Tam phủ nổi loạn (loạn Kiêu Binh). Năm 1674, quân Tam phủ giết Tham Tụng Nguyễn Quốc Trinh và phá nhà Phạm Công Trứ; năm 1741, chúng lại phá nhà và toan giết Tham Tụng Nguyễn Qui Cảnh. Sau khi chúa Trịnh Sâm mất được ít lâu, chúng nổi lên, giết quận Huy tức quan Chính Đường, phò Trịnh Khải lên làm chúa tức là Đoan Nam Vương. Năm sau, Nguyễn Điều đem quân tứ trấn về dẹp tan. Cái chết của quan Chính Đường đã được tả trong sách [I]Hoàng Lê Nhất Thống Chí[/I]. [/COLOR][COLOR=blue][U][253] [/U][B]Cùng thông[/B]: lúc khốn quẩn và lúc hanh thông.[/COLOR] [/QUOTE]
Tên
Mã xác nhận
Gửi trả lời
KHOA HỌC XÃ HỘI
VĂN HỌC
Truyện ngắn chọn lọc
Thượng kinh ký sự
Top
