Trang chủ
Bài viết mới
Diễn đàn
Bài mới trên hồ sơ
Hoạt động mới nhất
VIDEO
Mùa Tết
Văn Học Trẻ
Văn Học News
Media
New media
New comments
Search media
Đại Học
Đại cương
Chuyên ngành
Triết học
Kinh tế
KHXH & NV
Công nghệ thông tin
Khoa học kĩ thuật
Luận văn, tiểu luận
Phổ Thông
Lớp 12
Ngữ văn 12
Lớp 11
Ngữ văn 11
Lớp 10
Ngữ văn 10
LỚP 9
Ngữ văn 9
Lớp 8
Ngữ văn 8
Lớp 7
Ngữ văn 7
Lớp 6
Ngữ văn 6
Tiểu học
Thành viên
Thành viên trực tuyến
Bài mới trên hồ sơ
Tìm trong hồ sơ cá nhân
Credits
Transactions
Xu: 0
Đăng nhập
Đăng ký
Có gì mới?
Tìm kiếm
Tìm kiếm
Chỉ tìm trong tiêu đề
Bởi:
Hoạt động mới nhất
Đăng ký
Menu
Đăng nhập
Đăng ký
Install the app
Cài đặt
Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com -
Định hướng Forum
Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN Kết nối:
VNK X
-
VNK groups
| Nhà Tài Trợ:
BhnongFood X
-
Bhnong groups
-
Đặt mua Bánh Bhnong
KHOA HỌC XÃ HỘI
VĂN HỌC
Truyện ngắn chọn lọc
Thượng kinh ký sự
JavaScript is disabled. For a better experience, please enable JavaScript in your browser before proceeding.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Trả lời chủ đề
Nội dung
<blockquote data-quote="Mr Bi" data-source="post: 13072" data-attributes="member: 2548"><p><span style="color: blue"><p style="text-align: center"><strong>Hải Thượng Lãn Ông</strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: blue">Thượng Kinh Ký Sự</p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: blue"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: blue"><strong>Họa Thơ</strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: blue"></p> <p style="text-align: left">Hãy nói khi ấy ở trong kinh, khách nghe danh tôi mà đến nhiều lắm. Nguyên có lời đồn rằng được đại thần tiến cử, có thánh chỉ tuyên triệu, tôi là bậc kỳ tài nơi núi non, còn y dược là nghề mọn có đáng kể chi. Từ đó các quan nha đệ tử và những người trong đám nho học ngày ngày kéo nhau đến hỏi thăm tôi, hoặc nói chuyện thời nay, kể chuyện thời xưa, hoặc bàn luận cái hay, cái dở trong nghề thuốc. Chỗ ngồi không lúc vắng khách, chén nước không buổi vơi trà. Trong những ngày ấy cùng người thù tạc<u>[91]</u> thật là bận rộn. Ngày kia Hình quan<u>[92]</u> tên Bật Trực, người ở An Toàn. Giám sinh<u>[93]</u> tên Hằng người ở Nộn Liễu<u>[94]</u> và hai Huấn đạo, một tên Dư, một tên Vụ, đều là anh em ở Đông Lũy; cả bốn ông ấy là những dật sĩ, cùng với Giám sinh Sơn Tây hiệu Thanh Hồ, Sơn Nam Thi Xã hiệu Thúy Anh cùng mang theo rượu với đồ nhắm đến chỗ tôi ngụ đánh chén. Các ông hỏi tôi rằng: “Nghe nói tiên sinh đã tinh thông cái học về tính mệnh lại có cái thi tứ phong lưu của Lý Đỗ, chắc đã soạn thành nhiều bài thơ, xin đừng giấu lời vàng ngọc mà cho kẻ hậu bối được thăm chốn cung tường, có nên chăng?”. Tôi từ tạ mà rằng: “Thơ là để nói lên cái chí của mình, cái chí ắt hiện ra ở lời thơ; chẳng qua cũng góp nhặt những bài cũ kỹ, lời thì tạp nhạp, tiếng thì quê mùa, há dám múa rìu qua mắt thợ để làm trò cười sao?”. Các ông nói: “Tiên sinh chẳng nên quá khiêm tốn, chúng ta đều là đồng đạo, ý đã hợp, hà tất ngần ngại chi”. Tôi mới đem bài thơ Cảm Hoài lúc đi đường vâng chỉ về kinh đệ nạp để các ông coi. Viên Hình công nói: “Đạm bạc mà có ý vị, hòa nhã mà ra kiêu căng. Chẳng nói đến sang mà nói đến giàu, đúng là ý tại ngôn ngoại. Ý vị chứa đựng chẳng cùng vậy”. Viên Giám sinh nói: “Một giòng khí vị do cảnh khói mây tạo ra cho thấy rõ ràng ngài là bậc ẩn giả vậy”. Tối đến tiệc tan, mọi người giải tán. Ngày hôm sau, các ông ấy đều sai người nhà đưa thư đến. Tôi mở ra coi thì là những bài thơ họa lại thơ của tôi, tôi giữ cả lại để lưu chiểu. </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Thơ họa của Viên Hình Công<u>[95]</u> và lời dẫn </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Tiên sinh vốn dòng trâm anh, rời bỏ đến chốn lâm tuyền đã bao nhiêu năm tháng rồi. Kẻ biết thời vụ như tiên sinh hẳn có điều siêu việt khác người, lánh ẩn tu dưỡng, chơi coi nước non, đáng là vị lãnh tụ trọng vọng như sơn đẩu, bọn sinh sau thực chẳng noi kịp. Nay thăm nhà: khăn tẩm sắc khói mây vẩn, lời đượm mùi dược hoa thơm, thật là vui thích thay! Lại nghe nói ngón đàn cầm của tiên sinh cũng là một cái thú cao diệu (lúc đó chỗ tôi ngồi có cái đàn cầm bảy dây). Phong nhã khiến người mến phục; bất giác tối sập đến, nay xin nối điêu, nếu thơ được thâu nhận thì lấy làm hân hạnh. </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><img src="https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image014.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /> </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Thù thị trâm anh khứ luyện chân </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Kim sa ngân tuyết bất ưng bần </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Nhất lung quế truật dược trung vật </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Vạn trạng yên hà phương ngoại thân </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Chữ thạch lạc nhiêu tri vị xứ </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Tiêu đồng hận thiểu thẩm âm nhân </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Cung tinh thử nhật Hiên Kỳ hội </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Hảo tế thị dân phụ thị quân. </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Coi nhẹ công danh luyện tính chân </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Cát vàng tuyết bạc há đâu bần </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Một lồng quế truật bền hương dược </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Muôn lớp yên hà gửi tấm thân </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Chử thạch<u>[96]</u> ai kia vui biết vị </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Tiêu đồng<u>[97]</u> khách giận ít cao nhân </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Kỳ Hoàng hội ấy ngày nay gặp </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Gắng cứu dân lại giúp Thánh quân. </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><strong>Thơ họa của Nộn Liễu Giám Sinh với lời dẫn </strong></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Nhà lan quyển vàng, giữa hạ gió mát, đó là cái lạc thú của ông vậy. Nay ông tuổi hạc đã cao mà cái chí cũng cao. Bữa nọ hân hạnh được ngồi hầu chuyện, ông cho coi bài thơ <em>Thuật hoài lúc đi đường</em>, đọc đi đọc lại, nhận thấy ý thơ mạnh mẽ, cốt cách cao quý, tỏ nỗi lưu luyến non xưa với đá trắng mây hồng. Nay trộm nối điêu mà họa lại. </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><img src="https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image015.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /> </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Cây vừng củ núi dưỡng thiên chân </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Đất tốt dong chơi há chịu bần </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Sơn dã cầm kỳ vui dật khách </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Trí nhân<u>[98]</u> non nước được nhàn thân </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Liêm ngoan tục<u>[99]</u> cải phô tâm tích </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Cao tễ linh đan cứu thế nhân </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Đã sẵn sâm linh đem bổ trợ </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Còn điều ngũ vị giúp minh quân. </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Hồ ma sơn dược dưỡng thiên chân </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Sinh địa ưu du bất ngã bần </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Tục đoạn cầm kỳ sơn dã khách </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Thong dong thủy thạch trí nhân thân </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Phong đẳng viễn chí liêm ngoan tục </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Thảo tiễn linh sa hoạt thế nhân </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Nguyên bị sâm linh kham bổ tễ </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Ưng điều ngũ vị tán minh quân. </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><strong>Thơ họa của quan Huấn Đạo </strong></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">(người anh) </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><img src="https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image016.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /> </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Chẳng đến Hương sơn hỏi giả chân </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Hãy coi phu tử chỉ vui bần </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Núi rừng học đạo thanh nhàn thú </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Đất nước nghe danh đạo đức thân </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Người hám lợi danh quen thế tục </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Ta đâu xu hướng giống thời nhân </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Già gây sự nghiệp nhờ tài lớn </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Mới rõ tôi hiền gặp Thánh quân. </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Mạc tựu Hương sơn đính nhạn chân </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Chỉ khan phu tử lạc nhi bần </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Lâm tuyền thúc nhĩ thanh nhàn thú </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Kinh quốc phiên nhiên đạo đức thân </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Chỉ kiến thao thao vô tự ngã </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Cố ưng lục lục bất như nhân </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Vãn thành khả kiến kinh luân hội </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Hữu thị thần tư hữu thị quân. </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><strong>Thơ họa của quan Huấn Đạo </strong></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">(người em) </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><img src="https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image017.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /> </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Cung đàn lý thú dưỡng thiên chân<u>[100]</u> </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Hồ dễ giàu sang bức được bần </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Hoa động bay hương vui dật khách </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Trăng song vô sắc được nhàn thân </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Đón nghênh lễ ấy trưng long điển </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Cầm hạc<u>[101]</u> tình này tựa cổ nhân </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Thành thị lâm tuyền qua lại khắp </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Giữ tròn hành chỉ<u>[102]</u> đạo thần quân.<u>[103]</u> </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Nhất khương lý thú lạc thiên chân </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Phú quý yên năng bức đắc bần </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Hoa quật hữu hương cung thắng khách </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Nguyệt song vô sắc ngụ nhàn thân </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Cung tinh sa giác phi thường điển </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Cầm hạc trung thành sự thích nhân </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Tuyền hác thị thành kinh lịch xứ </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Thời tai hành chỉ thái thiên quân. </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><strong>Thơ họa của Giám sinh Sơn Tây </strong></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><img src="https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image019.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /> </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Hạo nhiên khí ấy bởi thiên chân </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Ngày tháng tiêu dao xá kể bần </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Bát trận<u>[104]</u> xưa nay am thể chế<u>[105]</u> </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Tam tài<u>[106]</u> trời đất thấu tâm thân </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Tài không Khương-Phó<u>[107]</u> hay yên nước </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Vọng sánh Kỳ Hoàng từng cứu nhân </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Ta muốn thay lời Sào Hứa nói: </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Ba vua Bốn Thánh buổi minh quân. </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Hạo nhiên chính khí<u>[108]</u> đắc thiên chân </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Tuế nguyệt tiêu dao bất kể bần </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Bát trận cổ kim minh thể chế </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Tam tài thiên địa hội tâm thân </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Tài phi Khương Phó năng y quốc </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Vọng thiếp Kỳ Hoàng lũ hoạt nhân </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Vị ngã đương vi Sào Hứa ngữ </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Tam hoàng<u>[109]</u>, Tứ thánh<u>[110]</u> thái bình quân </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><strong>Thơ của Cựu Thi Xã </strong></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Thuở thiếu thời tôi từng kết bạn với hàng chục người ở kinh dô, lập thành một thi xã. Nay tôi trở lại đây thì người ngưòi đã phân tán, chỉ còn lại vài ba kẻ mà thôi. </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><img src="https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image020.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /> </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Đã sẵn lòng chay dưỡng tính chân </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Không cần giàu Khải<u>[111]</u>, học Nhan<u>[112]</u> bần </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Ba nghi sơn thủy ta tìm thú </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Trăm trận biên thùy kẻ dấn thân </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Trên lộ trần ai cam lữ khách </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Trước sân phong nguyệt họp thân nhân </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Dù ai có hỏi ta sinh kế </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"><em>Cưòi trỏ linh đan<u>[113]</u> cố Lão quân<u>[114]</u>. </em></p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Lãnh đắc trai tâm dưỡng đắc chân </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Vô cầu Khải phú học Nhan bần </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Thanh sơn lạc ngã tam nghi thú </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Tử tái nhiêu tha bách chiến thân </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Lộ thượng trần ai hành lữ khách </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Đình tiền phong nguyệt cố tri nhân </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Thuyết dư cảm vấn tam sinh kế </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Tiếu chỉ linh đan cố Lão quân. </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue">Sau khi đọc những bài thơ ấy, tôi nói: “Viên Hình công có phong vị nhà thơ. Còn Giám sinh ở Nộn Liễu, Giám sinh ở Sơn Tây cùng với hai viên Huấn đạo đều có khí vị của nhà nho mà chưa thoát tục. Đến như thơ của Thúy Anh thì tư tưởng bay bổng tận trời cao, viễn vông không đâu, thật đáng nực cười”. Tôi biên chép tất cả để coi cho vui. </p></span></p><p style="text-align: left"><span style="color: blue"></p><p>--------------</span></p><p><span style="color: blue"></span></p><p><span style="color: blue"><u>[91] </u><strong>Thù tạc</strong>: nói chủ khách mời đãi nhau.</span></p><p><span style="color: blue"></span></p><p><span style="color: blue"></span></p><p><span style="color: blue"><u>[92] </u><strong>Hình quan</strong>: quan coi về việc hình.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[93] </u><strong>Giám sinh</strong>: học sinh nhà Giám. Ở kinh đô có nhà Giám, tức Quốc tử giám, nơi đây quan tế tửu và quan tư nghiệp làm giảng quan.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[94] </u><strong>Nộn Liễu</strong>: tên xã thuộc huyện Nam Đàn,tỉnh Nghệ An.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[95] </u><strong>Viên Hình Công</strong>: tức Bùi Bật Trực, làm quan đến thái thường tự khanh; sau này lúc quân Tây Sơn ra Bắc, được vua Lê sai giữ chức than tán quân vụ tại Sơn Nam.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[96] </u><strong>Chử thạch</strong>: nấu đá. Người đạo sĩ nấu vàng đá làm thuốc; uống thuốc ấy thì thành tiên, đó là kim đan. Ý nói thuốc hay.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[97] </u><strong>Tiêu đồng</strong>: người ta dùng gỗ đồng làm đàn cầm, nên đàn cầm cũng gọi tiêu đồng.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[98] </u><strong>Trí nhân</strong>: trích câu <em>Trí giả nhạo thủy, nhân giả nhạo sơn</em> trong sách Luận Ngữ; có nghĩa: kẻ trí ưa thích chơi với nước, kẻ nhân ưa thích chơi với núi.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[99] </u><strong>Liêm ngoan tục</strong>: liêm là trong sạch, trái với ngoan là tham. Làm cho thói tham hóa liêm.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[100] </u><strong>Thiên chân</strong>: sự chân thành rất mực bởi trời phú cho - cái bản tính thiên nhiên.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[101] </u><strong>Cầm hạc</strong>: điển Triệu Biện người Tây An đời Tống, đỗ tiến sĩ, từng giữ chức Điện trung thị ngự sử, tính người cư ơng chính. Khi đi chịu chức ở Thành Đô, chỉ đem theo một cây đàn và m ột con hạc, việc cai trị dân rất giản dị.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[102] </u><strong>Hành chỉ</strong>: làm quan và thôi việc quan, ý nói làm quan phải tùy thời tiến thoái để bảo toàn danh phận của mình. Bài hát vịnh Hàn Tín đời Hán của Nguyễn Công Trứ có câu: <em>Nếu biết chữ khả hành khả chỉ, thì Năm Hồ một lá cho xong!</em></span></p><p><span style="color: blue"><u>[103] </u><strong>Thiên quân</strong>: bề tôi và nhà vua (không có tiếng quốc âm dịch được hai chữ thiên quân có nghĩa là lòng người, nên tạm dùng hai chữ thần quân, có sai nghĩa, nhưng để họa nguyên vậ n).</span></p><p><span style="color: blue"><u>[104] </u><strong>Bát trận</strong>: tám môn của những phương thuốc trị bệnh đã được chia ra trong sách thuốc Cảnh Nhạc.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[105] </u><strong>Thể chế</strong>: cách thức chế ra, cách thức xây dựng lên.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[106] </u><strong>Tam tài</strong>: ba ngôi là trời, đất và người.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[107] </u><strong>Khương-Phó</strong>: Khương Tử Nha và Phó Duyệt. Tử Nha tuổi già ở ẩn, đi câu. Vua Văn Vương nhà Chu đi săn, gặp Tử Nha ở sông Vị, cùng nhau chuyện trò đắc ý, cho lên xe cùng về, tôn làm thầy, gọi là sư thượng phụ. Vũ Vương diệt Trụ mà có thiên hạ là nhờ mưu chước của Tử Nha. Nguyên tổ tiên của ông được phong ở đất Lữ, nên Tử Nha cũng được gọi là Lữ thượng. - Phó Duyệt: hiền tướng đời nhà Ân. Vua Cao Tông mộng thấy Duyệt, tìm về cất lên làm tướng, nước được thịnh trị.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[108] </u><strong>Hạo nhiên chính khí</strong>: cái khí tiết ngay thẳng, cứng rắn của những anh hùng, liệt sĩ.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[109] </u><strong>Tam Hoàng</strong>: có nhiều thuyết khác nhau. Theo sách Đế Vương Thế Ký thì Phục Hy, Thần Nông, Hoàng Đế là tam hoàng.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[110] </u><strong>Tứ Thánh</strong>: bốn vị thánh trong y học xưa tức là Hoàng Đế, Kỳ Bá, Tần Việt Nhân và Trương Cơ.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[111] </u><strong>Khải</strong>: Vương Khải, nhà cự phú đời Tấn, cùng với một nhà cự phú khác là Thạch Sùng ganh đua nhau ăn chơi xa xỉ.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[112] </u><strong>Nhan</strong>: Nhan Hồi, tên một vị trong tứ phối, thường gọi là Nhan tử. Học trò giỏi của Khổng Tử, nhà rất nghèo, chỉ ham học đạo.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[113] </u><strong>Linh đan</strong>: thuốc luyện của thần tiên. Theo nghĩa rộng, chỉ liều thuốc hay.</span></p><p><span style="color: blue"><u>[114] </u><strong>Lão quân</strong>: Lý Nhĩ đời nhà Chu, gọi là Lão Tử, tổ Đạo giáo.</span></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="Mr Bi, post: 13072, member: 2548"] [COLOR=blue][CENTER][B]Hải Thượng Lãn Ông[/B] Thượng Kinh Ký Sự [B]Họa Thơ[/B] [/CENTER] [LEFT]Hãy nói khi ấy ở trong kinh, khách nghe danh tôi mà đến nhiều lắm. Nguyên có lời đồn rằng được đại thần tiến cử, có thánh chỉ tuyên triệu, tôi là bậc kỳ tài nơi núi non, còn y dược là nghề mọn có đáng kể chi. Từ đó các quan nha đệ tử và những người trong đám nho học ngày ngày kéo nhau đến hỏi thăm tôi, hoặc nói chuyện thời nay, kể chuyện thời xưa, hoặc bàn luận cái hay, cái dở trong nghề thuốc. Chỗ ngồi không lúc vắng khách, chén nước không buổi vơi trà. Trong những ngày ấy cùng người thù tạc[U][91][/U] thật là bận rộn. Ngày kia Hình quan[U][92][/U] tên Bật Trực, người ở An Toàn. Giám sinh[U][93][/U] tên Hằng người ở Nộn Liễu[U][94][/U] và hai Huấn đạo, một tên Dư, một tên Vụ, đều là anh em ở Đông Lũy; cả bốn ông ấy là những dật sĩ, cùng với Giám sinh Sơn Tây hiệu Thanh Hồ, Sơn Nam Thi Xã hiệu Thúy Anh cùng mang theo rượu với đồ nhắm đến chỗ tôi ngụ đánh chén. Các ông hỏi tôi rằng: “Nghe nói tiên sinh đã tinh thông cái học về tính mệnh lại có cái thi tứ phong lưu của Lý Đỗ, chắc đã soạn thành nhiều bài thơ, xin đừng giấu lời vàng ngọc mà cho kẻ hậu bối được thăm chốn cung tường, có nên chăng?”. Tôi từ tạ mà rằng: “Thơ là để nói lên cái chí của mình, cái chí ắt hiện ra ở lời thơ; chẳng qua cũng góp nhặt những bài cũ kỹ, lời thì tạp nhạp, tiếng thì quê mùa, há dám múa rìu qua mắt thợ để làm trò cười sao?”. Các ông nói: “Tiên sinh chẳng nên quá khiêm tốn, chúng ta đều là đồng đạo, ý đã hợp, hà tất ngần ngại chi”. Tôi mới đem bài thơ Cảm Hoài lúc đi đường vâng chỉ về kinh đệ nạp để các ông coi. Viên Hình công nói: “Đạm bạc mà có ý vị, hòa nhã mà ra kiêu căng. Chẳng nói đến sang mà nói đến giàu, đúng là ý tại ngôn ngoại. Ý vị chứa đựng chẳng cùng vậy”. Viên Giám sinh nói: “Một giòng khí vị do cảnh khói mây tạo ra cho thấy rõ ràng ngài là bậc ẩn giả vậy”. Tối đến tiệc tan, mọi người giải tán. Ngày hôm sau, các ông ấy đều sai người nhà đưa thư đến. Tôi mở ra coi thì là những bài thơ họa lại thơ của tôi, tôi giữ cả lại để lưu chiểu. Thơ họa của Viên Hình Công[U][95][/U] và lời dẫn Tiên sinh vốn dòng trâm anh, rời bỏ đến chốn lâm tuyền đã bao nhiêu năm tháng rồi. Kẻ biết thời vụ như tiên sinh hẳn có điều siêu việt khác người, lánh ẩn tu dưỡng, chơi coi nước non, đáng là vị lãnh tụ trọng vọng như sơn đẩu, bọn sinh sau thực chẳng noi kịp. Nay thăm nhà: khăn tẩm sắc khói mây vẩn, lời đượm mùi dược hoa thơm, thật là vui thích thay! Lại nghe nói ngón đàn cầm của tiên sinh cũng là một cái thú cao diệu (lúc đó chỗ tôi ngồi có cái đàn cầm bảy dây). Phong nhã khiến người mến phục; bất giác tối sập đến, nay xin nối điêu, nếu thơ được thâu nhận thì lấy làm hân hạnh. [IMG]https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image014.gif[/IMG] Thù thị trâm anh khứ luyện chân Kim sa ngân tuyết bất ưng bần Nhất lung quế truật dược trung vật Vạn trạng yên hà phương ngoại thân Chữ thạch lạc nhiêu tri vị xứ Tiêu đồng hận thiểu thẩm âm nhân Cung tinh thử nhật Hiên Kỳ hội Hảo tế thị dân phụ thị quân. [I]Coi nhẹ công danh luyện tính chân [/I] [I]Cát vàng tuyết bạc há đâu bần [/I] [I]Một lồng quế truật bền hương dược [/I] [I]Muôn lớp yên hà gửi tấm thân [/I] [I]Chử thạch[U][96][/U] ai kia vui biết vị [/I] [I]Tiêu đồng[U][97][/U] khách giận ít cao nhân [/I] [I]Kỳ Hoàng hội ấy ngày nay gặp [/I] [I]Gắng cứu dân lại giúp Thánh quân. [/I] [B]Thơ họa của Nộn Liễu Giám Sinh với lời dẫn [/B] Nhà lan quyển vàng, giữa hạ gió mát, đó là cái lạc thú của ông vậy. Nay ông tuổi hạc đã cao mà cái chí cũng cao. Bữa nọ hân hạnh được ngồi hầu chuyện, ông cho coi bài thơ [I]Thuật hoài lúc đi đường[/I], đọc đi đọc lại, nhận thấy ý thơ mạnh mẽ, cốt cách cao quý, tỏ nỗi lưu luyến non xưa với đá trắng mây hồng. Nay trộm nối điêu mà họa lại. [IMG]https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image015.gif[/IMG] [I]Cây vừng củ núi dưỡng thiên chân [/I] [I]Đất tốt dong chơi há chịu bần [/I] [I]Sơn dã cầm kỳ vui dật khách [/I] [I]Trí nhân[U][98][/U] non nước được nhàn thân [/I] [I]Liêm ngoan tục[U][99][/U] cải phô tâm tích [/I] [I]Cao tễ linh đan cứu thế nhân [/I] [I]Đã sẵn sâm linh đem bổ trợ [/I] [I]Còn điều ngũ vị giúp minh quân. [/I] Hồ ma sơn dược dưỡng thiên chân Sinh địa ưu du bất ngã bần Tục đoạn cầm kỳ sơn dã khách Thong dong thủy thạch trí nhân thân Phong đẳng viễn chí liêm ngoan tục Thảo tiễn linh sa hoạt thế nhân Nguyên bị sâm linh kham bổ tễ Ưng điều ngũ vị tán minh quân. [B]Thơ họa của quan Huấn Đạo [/B] (người anh) [IMG]https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image016.gif[/IMG] [I]Chẳng đến Hương sơn hỏi giả chân [/I] [I]Hãy coi phu tử chỉ vui bần [/I] [I]Núi rừng học đạo thanh nhàn thú [/I] [I]Đất nước nghe danh đạo đức thân [/I] [I]Người hám lợi danh quen thế tục [/I] [I]Ta đâu xu hướng giống thời nhân [/I] [I]Già gây sự nghiệp nhờ tài lớn [/I] [I]Mới rõ tôi hiền gặp Thánh quân. [/I] Mạc tựu Hương sơn đính nhạn chân Chỉ khan phu tử lạc nhi bần Lâm tuyền thúc nhĩ thanh nhàn thú Kinh quốc phiên nhiên đạo đức thân Chỉ kiến thao thao vô tự ngã Cố ưng lục lục bất như nhân Vãn thành khả kiến kinh luân hội Hữu thị thần tư hữu thị quân. [B]Thơ họa của quan Huấn Đạo [/B] (người em) [IMG]https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image017.gif[/IMG] [I]Cung đàn lý thú dưỡng thiên chân[U][100][/U] [/I] [I]Hồ dễ giàu sang bức được bần [/I] [I]Hoa động bay hương vui dật khách [/I] [I]Trăng song vô sắc được nhàn thân [/I] [I]Đón nghênh lễ ấy trưng long điển [/I] [I]Cầm hạc[U][101][/U] tình này tựa cổ nhân [/I] [I]Thành thị lâm tuyền qua lại khắp [/I] [I]Giữ tròn hành chỉ[U][102][/U] đạo thần quân.[U][103][/U] [/I] Nhất khương lý thú lạc thiên chân Phú quý yên năng bức đắc bần Hoa quật hữu hương cung thắng khách Nguyệt song vô sắc ngụ nhàn thân Cung tinh sa giác phi thường điển Cầm hạc trung thành sự thích nhân Tuyền hác thị thành kinh lịch xứ Thời tai hành chỉ thái thiên quân. [B]Thơ họa của Giám sinh Sơn Tây [/B] [IMG]https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image019.gif[/IMG] [I]Hạo nhiên khí ấy bởi thiên chân [/I] [I]Ngày tháng tiêu dao xá kể bần [/I] [I]Bát trận[U][104][/U] xưa nay am thể chế[U][105][/U] [/I] [I]Tam tài[U][106][/U] trời đất thấu tâm thân [/I] [I]Tài không Khương-Phó[U][107][/U] hay yên nước [/I] [I]Vọng sánh Kỳ Hoàng từng cứu nhân [/I] [I]Ta muốn thay lời Sào Hứa nói: [/I] [I]Ba vua Bốn Thánh buổi minh quân. [/I] Hạo nhiên chính khí[U][108][/U] đắc thiên chân Tuế nguyệt tiêu dao bất kể bần Bát trận cổ kim minh thể chế Tam tài thiên địa hội tâm thân Tài phi Khương Phó năng y quốc Vọng thiếp Kỳ Hoàng lũ hoạt nhân Vị ngã đương vi Sào Hứa ngữ Tam hoàng[U][109][/U], Tứ thánh[U][110][/U] thái bình quân [B]Thơ của Cựu Thi Xã [/B] Thuở thiếu thời tôi từng kết bạn với hàng chục người ở kinh dô, lập thành một thi xã. Nay tôi trở lại đây thì người ngưòi đã phân tán, chỉ còn lại vài ba kẻ mà thôi. [IMG]https://vnthuquan.net/truyen/anhminhhoa/haithuong/image020.gif[/IMG] [I]Đã sẵn lòng chay dưỡng tính chân [/I] [I]Không cần giàu Khải[U][111][/U], học Nhan[U][112][/U] bần [/I] [I]Ba nghi sơn thủy ta tìm thú [/I] [I]Trăm trận biên thùy kẻ dấn thân [/I] [I]Trên lộ trần ai cam lữ khách [/I] [I]Trước sân phong nguyệt họp thân nhân [/I] [I]Dù ai có hỏi ta sinh kế [/I] [I]Cưòi trỏ linh đan[U][113][/U] cố Lão quân[U][114][/U]. [/I] Lãnh đắc trai tâm dưỡng đắc chân Vô cầu Khải phú học Nhan bần Thanh sơn lạc ngã tam nghi thú Tử tái nhiêu tha bách chiến thân Lộ thượng trần ai hành lữ khách Đình tiền phong nguyệt cố tri nhân Thuyết dư cảm vấn tam sinh kế Tiếu chỉ linh đan cố Lão quân. Sau khi đọc những bài thơ ấy, tôi nói: “Viên Hình công có phong vị nhà thơ. Còn Giám sinh ở Nộn Liễu, Giám sinh ở Sơn Tây cùng với hai viên Huấn đạo đều có khí vị của nhà nho mà chưa thoát tục. Đến như thơ của Thúy Anh thì tư tưởng bay bổng tận trời cao, viễn vông không đâu, thật đáng nực cười”. Tôi biên chép tất cả để coi cho vui. [/LEFT] -------------- [U][91] [/U][B]Thù tạc[/B]: nói chủ khách mời đãi nhau. [U][92] [/U][B]Hình quan[/B]: quan coi về việc hình. [U][93] [/U][B]Giám sinh[/B]: học sinh nhà Giám. Ở kinh đô có nhà Giám, tức Quốc tử giám, nơi đây quan tế tửu và quan tư nghiệp làm giảng quan. [U][94] [/U][B]Nộn Liễu[/B]: tên xã thuộc huyện Nam Đàn,tỉnh Nghệ An. [U][95] [/U][B]Viên Hình Công[/B]: tức Bùi Bật Trực, làm quan đến thái thường tự khanh; sau này lúc quân Tây Sơn ra Bắc, được vua Lê sai giữ chức than tán quân vụ tại Sơn Nam. [U][96] [/U][B]Chử thạch[/B]: nấu đá. Người đạo sĩ nấu vàng đá làm thuốc; uống thuốc ấy thì thành tiên, đó là kim đan. Ý nói thuốc hay. [U][97] [/U][B]Tiêu đồng[/B]: người ta dùng gỗ đồng làm đàn cầm, nên đàn cầm cũng gọi tiêu đồng. [U][98] [/U][B]Trí nhân[/B]: trích câu [I]Trí giả nhạo thủy, nhân giả nhạo sơn[/I] trong sách Luận Ngữ; có nghĩa: kẻ trí ưa thích chơi với nước, kẻ nhân ưa thích chơi với núi. [U][99] [/U][B]Liêm ngoan tục[/B]: liêm là trong sạch, trái với ngoan là tham. Làm cho thói tham hóa liêm. [U][100] [/U][B]Thiên chân[/B]: sự chân thành rất mực bởi trời phú cho - cái bản tính thiên nhiên. [U][101] [/U][B]Cầm hạc[/B]: điển Triệu Biện người Tây An đời Tống, đỗ tiến sĩ, từng giữ chức Điện trung thị ngự sử, tính người cư ơng chính. Khi đi chịu chức ở Thành Đô, chỉ đem theo một cây đàn và m ột con hạc, việc cai trị dân rất giản dị. [U][102] [/U][B]Hành chỉ[/B]: làm quan và thôi việc quan, ý nói làm quan phải tùy thời tiến thoái để bảo toàn danh phận của mình. Bài hát vịnh Hàn Tín đời Hán của Nguyễn Công Trứ có câu: [I]Nếu biết chữ khả hành khả chỉ, thì Năm Hồ một lá cho xong![/I] [U][103] [/U][B]Thiên quân[/B]: bề tôi và nhà vua (không có tiếng quốc âm dịch được hai chữ thiên quân có nghĩa là lòng người, nên tạm dùng hai chữ thần quân, có sai nghĩa, nhưng để họa nguyên vậ n). [U][104] [/U][B]Bát trận[/B]: tám môn của những phương thuốc trị bệnh đã được chia ra trong sách thuốc Cảnh Nhạc. [U][105] [/U][B]Thể chế[/B]: cách thức chế ra, cách thức xây dựng lên. [U][106] [/U][B]Tam tài[/B]: ba ngôi là trời, đất và người. [U][107] [/U][B]Khương-Phó[/B]: Khương Tử Nha và Phó Duyệt. Tử Nha tuổi già ở ẩn, đi câu. Vua Văn Vương nhà Chu đi săn, gặp Tử Nha ở sông Vị, cùng nhau chuyện trò đắc ý, cho lên xe cùng về, tôn làm thầy, gọi là sư thượng phụ. Vũ Vương diệt Trụ mà có thiên hạ là nhờ mưu chước của Tử Nha. Nguyên tổ tiên của ông được phong ở đất Lữ, nên Tử Nha cũng được gọi là Lữ thượng. - Phó Duyệt: hiền tướng đời nhà Ân. Vua Cao Tông mộng thấy Duyệt, tìm về cất lên làm tướng, nước được thịnh trị. [U][108] [/U][B]Hạo nhiên chính khí[/B]: cái khí tiết ngay thẳng, cứng rắn của những anh hùng, liệt sĩ. [U][109] [/U][B]Tam Hoàng[/B]: có nhiều thuyết khác nhau. Theo sách Đế Vương Thế Ký thì Phục Hy, Thần Nông, Hoàng Đế là tam hoàng. [U][110] [/U][B]Tứ Thánh[/B]: bốn vị thánh trong y học xưa tức là Hoàng Đế, Kỳ Bá, Tần Việt Nhân và Trương Cơ. [U][111] [/U][B]Khải[/B]: Vương Khải, nhà cự phú đời Tấn, cùng với một nhà cự phú khác là Thạch Sùng ganh đua nhau ăn chơi xa xỉ. [U][112] [/U][B]Nhan[/B]: Nhan Hồi, tên một vị trong tứ phối, thường gọi là Nhan tử. Học trò giỏi của Khổng Tử, nhà rất nghèo, chỉ ham học đạo. [U][113] [/U][B]Linh đan[/B]: thuốc luyện của thần tiên. Theo nghĩa rộng, chỉ liều thuốc hay. [U][114] [/U][B]Lão quân[/B]: Lý Nhĩ đời nhà Chu, gọi là Lão Tử, tổ Đạo giáo.[/COLOR] [/QUOTE]
Tên
Mã xác nhận
Gửi trả lời
KHOA HỌC XÃ HỘI
VĂN HỌC
Truyện ngắn chọn lọc
Thượng kinh ký sự
Top
