Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com - Định hướng Forum Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN
Kết nối: VNK X - VNK groups | Nhà Tài Trợ: BhnongFood X - Bhnong groups - Đặt mua Bánh Bhnong

Trả lời chủ đề

Nội dung: <blockquote data-quote="Butchi" data-source="post: 66554" data-attributes="member: 7">Tản mạn về tiếng Nghệ NGƯỜI  Nghệ rất có ý thức trong việc gìn giữ tiếng nói của dân tộc. Trước họa  xâm lăng nô dịch ngôn ngữ người Nghệ răn đe nhau không hùa theo tiếng  nói ngọng của người nước ngoài bằng những câu ngạn ngữ: “Chưởi cha không  bằng pha tiếng”, “Xấu hay mần tốt, dốt hay nói trự”. Nói “trự” là gì?  Nói “trự” là nói theo chữ rồi phát âm theo cách phát âm ngọng của người  nước ngoài.    Ví dụ:  Người Pháp không thể nói và viết cho đúng được chữ “Đò lường”, “chợ  Vịnh” nên phải nói ngọng và viết ngọng là “Đô Lương”, “Vinh”... Vua quan  các thời theo cách phát âm trọ trẹ của người ngoài rồi viết tên núi,  tên sông, tên đất, tên làng vào các văn bản hành chính sẽ bàn sau, bài  viết này chỉ đề cập vấn đề tiếng Nghệ bảo lưu tiếng Việt. Tiếng Việt,  tức là tiếng nói của người Lạc Việt, người Cửu Chân, người Việt Thường,  người Giao Chỉ sống trên đất Việt hàng ngàn năm trước khi Sĩ Nhiếp mang  chữ Hán và âm Hán sang nước ta. Ta hãy  xem, từ khi Sĩ Nhiếp đưa chữ Hán vào, tiếng Việt biến đổi thế nào và  người Nghệ đã “chiến đấu” để bảo lưu tiếng nói của mình như thế nào? Sau  thời chữ Hán, đến thời chữ Pháp, ta cũng xét tương tự. (Về sự đóng góp  tích cực của chữ Hán và chữ Pháp là rất to lớn đối với ngôn ngữ, học  thuật và các mặt khác xin không đề cập ở bài viết này). Sĩ Nhiếp  đưa chữ Hán vào nước ta từ thời đầu Công Nguyên, đến nay đã 2000 năm.  Tiếng Việt bị biến đổi theo chiều hướng phát âm ngọng, trọ trẹ không  chính xác như nguyên gốc của nó. Chữ Hán không có khả năng viết đúng âm  Việt nên phải viết các âm ngọng, từ đó sinh ra tiếng nói ngọng. Tất  nhiên ngọng lâu ngày, cả làng nói ngọng thì quen đi rồi chẳng ai nghĩ là  mình đang nói ngọng. Tên núi,  tên sông, tên làng, tên xóm, tên đất, tên người có tự hàng ngàn năm  trước, lần đầu tiên có chữ Hán nên bắt đầu được viết vào các văn bản. Viết như thế nào? - Ngàn Hống, không có chữ Hống, bèn viết chữ “Hồng”. - Sông Rum, không có chữ Rum, bèn viết chữ “Lam” - Rú Đụn, không có chữ Đụn, bèn viết chữ Độn - Rú Cuồi, không có chữ Cuồi, bèn viết chữ Quỳ - Rú Già, không có chữ Già, bèn viết chữ Đà...vân vân và vv... Từ đấy,  hệ chữ ngọng đó kéo theo một hệ âm ngọng. Người Nghệ chống lại âm ngọng  đó, họ tiếp tục nói Ngàn Hống, Rú Đụn, Rú Cuồi, rú Mồng Ga, khe Bò Đấy,  kẻ Om, kẻ Trù, kẻ Gám, đi mô rứa, mần chi đó, khoai ló, cá tràu, cá  hẻn... Nhờ thế,  sau một ngàn năm văn bản chữ nghĩa, mặc ai nói “Trự”, nhân dân Nghệ Tĩnh  đã bảo lưu tiếng Việt gần như nguyên gốc cổ sơ từ thời Lạc Việt, Việt  Thường, Giao Chỉ cho đến ngày nay. Công lao đó phải được coi là to lớn.  Các vùng đất khác, nhất là các vùng ở gần kinh thành đã để cho các  từ nói ngọng ăn lẹm gần hết tiếng nói cổ xưa của dân tộc mình. Bây giờ,  ai muốn tìm hiểu tiếng nói của cha ông ta xưa, thiết nghĩ chỉ còn người  Mường, người Thổ và người Nghệ Tĩnh là những bảo tàng sống lưu giữ khá  đầy đủ vốn quý về gốc từ, từ vựng tiếng Việt có tự ngàn xưa. Trên đất  nước ta mỗi vùng miền phát âm tiếng Việt mỗi kiểu. Đâu là tiếng chuẩn?  Lấy cái gì làm chuẩn? Phải lấy tiếng nói của ông cha xưa mà làm chuẩn.  Đâu nói ngọng, nói trọ trẹ chứ tôi tin người Nghệ nói đúng tiếng nói  nguyên gốc của người Việt có từ thủa xa xưa. Nói “con tru” hay nói “con trâu” là đúng? Nói “cơn ló” là đúng hay nói “cây lúa” là đúng? Trải các  triều đại, chưa hề có văn bản nào quy định tiếng nào, âm nào là chính  thống, âm nào là không chính thống. Các nhóm soạn sách từ điển nói “con  trâu” là chính thống tiếng Việt mà “con tru” thì không chính thống tiếng  Việt? Căn cứ vào đâu, vào cái gì mà nói như vậy? Nếu căn cứ vào tiếng  Việt gốc thì nói “con tru” là đúng, “con trâu” là sai. Vô vàn từ  được gọi là phổ thông nhưng lại không đủ độ tinh vi để biểu hiện các  sắc thái của tình cảm như trong vốn từ của tiếng Nghệ. Tôi lấy một ví  dụ: Trăm năm dù lỗi hẹn hò Cây đa bến cũ con đò khắc đưa Cây đa bến cũ con lưa Con đò năm ngoái năm xưa mô rồi... Thay chữ  “mô rồi” thành chữ “đâu rồi” thì câu ca không còn dư vị nữa. Đâu rồi là  hỏi thật, hỏi để tìm con đò xem nó ở đâu còn “mô rồi” không hỏi thật thà  như thế, buông trôi đầy ý vị. Có nhiều sự vật có trong từ vựng tiếng  Nghệ nhưng tiếng phổ thông lại không có. Người ngoài Bắc không hề có từ  ngữ để gọi cái rãnh nước ở trước thềm nhà. Trong lúc đó, tiếng Nghệ có  từ ngữ, gọi nó là cái “đàng khanh”. Vậy tiếng Nghệ giàu hơn hay tiếng  phổ thông giàu hơn? Tiếng  Nghệ rất đẹp, giàu tính thẩm mĩ. Thẩm mĩ ở chỗ nào? Ở âm sắc, hình  tượng, sức gợi, độ lan toả, có khả năng phân định sắc thái tình cảm của  người nói và người nghe ở cấp độ tinh vi, tinh tế nhất. Về tính thẩm mĩ  của âm sắc, xin lấy một ví dụ: Ngàn Hống. Người đi săn gọi người đi săn, người đi củi gọi người đi củi, từ đỉnh núi này gọi qua đỉnh núi khác: - Có con thú đó “hông”? - Có cây gỗ đó “hông”? Chữ  “Hông” đó vang dội trong 99 đỉnh núi, tiếng gọi từ vách núi này đập qua  vách núi khác, đâu đâu cũng vang lên “có hông” “có hông”. Nếu con thú đã  gặp, cây gỗ đã thấy thì người ở đỉnh núi kia “có hông”? “có rồi hống”?  “gặp rồi hống”? Và từ đó, cái núi nơi người đi săn, đi củi gọi nhau ấy,  tự nó hình thành tên của nó, theo âm thanh của tiếng hú gọi, ấy là “Ngàn  Hống”... Chữ Hống đó chính là tiếng hú gọi của người xưa còn vang mãi  cho đến ngày nay. Từ ngữ như thế rất sinh động, sức gợi của nó thật vô  cùng cảm động! Tiếng  Nghệ cũng rất giàu có âm hình. Khi tiếng nói đập vào tai nghe thì hình  tượng, hình ảnh của sự vật, như dựng lên trước mắt của người nghe. Ví  dụ: Núi Vụ Tru (vú con "tru"), khe Bò Đấy, dốc Giây Diều, chợ Cồn Lim,  đò Ba Bến... Núi Vụ Tru ở Thanh Chương, bây giờ người ta gọi làng Vũ  Trụ, khe Bò Đấy nay gọi là Bò Đái, thật là vô nghĩa và thiếu hình tượng. Rồi mùa toóc rã, rơm khô Bậu về quê bậu biết nơi mô mà tìm Chữ  “Toóc” nhất quyết là hay hơn chữ “Rạ” về âm sắc. “Toóc rã” là toóc rũ  ra, rã ra ngả nghiêng rũ rượi ở trên đồng ruộng để mô tả cái cảnh hết  hội, rồi mùa. Người gặp người nay phải chia tay. Nhớ thương, bịn rịn  vương vấn mãi không cùng “Bậu về quê bậu biết nơi mô mà tìm”. Tiếng Nghệ  vào văn chương hay lắm, đắc địa lắm! Khi mô cho đến Truông Dùng Cho qua Truông Rạng, cho cùng Truông Si... Con đường (cũng là đường đời) thăm thẳm trước mắt, hết truông nọ đến truông kia, hay lắm và thương lắm! Chữ Hán  vào nước ta, chữ Hống biến thành chữ “Hồng” chữ Rum biến thành chữ Lam.  Từ đó có người lại bảo: Sông Lam là sông màu xanh, núi Hồng là núi màu  đỏ... Những nhầm lẫn như thế sẽ làm méo mó, xuyên tạc ngữ nghĩa của  tiếng nói. Tiếng Nghệ là thứ ngôn ngữ đã được người Việt sáng tạo, sàng  lọc qua rất nhiều đời rất giàu có và rất thẩm mĩ. Ai chưa biết rõ điều  đó, lại mang tâm lý “vọng ngoại” rồi chê bai tiếng Nghệ thì nên để tâm  để ý mà nghiên cứu thêm, suy nghĩ thêm. Còn lại  một vấn đề là tính thẩm mĩ của ngữ âm, ngữ điệu. Đa phần người Nghệ  thoàng thuyệch và đơn giản phát âm theo cách “thô kệch hoá” tiếng nói  của mình, làm cho nó thô tháp vụng dại đôi khi gây chướng tai cho người  nghe ở các vùng miền khác. Thật ra trước đây, trong những gia đình có  gia phong, nề nếp tiếng Nghệ được phát âm rất dịu dàng khiêm nhường và  chuẩn mực rất hay, rất ấm và rất đẹp. Tôi chưa hề nghe bà tôi hay mẹ tôi  nói tiếng Nghệ vướng víu chút nào đến sự thô kệch và xấu xí. “Mần răng  rứa con! Mẹ nói rồi, Bụt trên toà gà mô dám mổ...” “Ăn cơm nước cáy thì  ngáy kho kho, ăn cơm thịt bò thì lo ngay ngáy, sau này lớn lên, nước cáy  hay thịt bò cũng đều được cả con à!”. “Được mần răng mà được, thịt bò  thì ra thịt bò, nước cáy thì ra nước cáy chớ lị”. Những tiếng nói của  ông bà cha mẹ từ thủa ấu thơ luôn để lại trong tôi dư vị đậm đà về vẻ  đẹp của tiếng Nghệ. Ngữ điệu tiếng Nghệ không xấu xí. Nói tiếng Nghệ,  nếu trong lòng giữ được hoà âm và thanh khí thì tiếng Nghệ là tiếng nói  chân tình và rất ấm áp.Theo Vanhoanghean.vn </blockquote>

Tên

Mã xác nhận