Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com - Định hướng Forum Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN
Kết nối: VNK X - VNK groups | Nhà Tài Trợ: BhnongFood X - Bhnong groups - Đặt mua Bánh Bhnong

Trả lời chủ đề

Nội dung: <blockquote data-quote="_vTiens_" data-source="post: 53128" data-attributes="member: 49658">SƠ LƯỢC VỀ TỪ TRONG THƠ ĐƯỜNG. Từ được phát triển  thành một thể loại độc lập ở Trung Hoa cuối đời Đường (618-907) và thời  Ngũ Đại (907-960). Một bài từ gồm các câu dài ngắn khác nhau (trường  đoản cú), ngắn có thể chỉ 1 chữ, dài có thể 9, 11 chữ. Số câu trong bài  từ cũng không nhất định. Tuỳ theo ngắn dài, bài từ chia làm ba loại:  tiểu từ (trên dưới 20 chữ), trung từ (khoảng 30-50 chữ) và mạn từ  (60-150 chữ, có bài 240 chữ). Về vần, có thể là vần bằng, trắc, hoặc  bằng trắc xen kẽ (một bài từ tiếng Việt quen thuộc là bài Tống biệt của  Tản Đà, được sáng tác theo điệu Hoa phong lục). Từ thường viết cho một điệu nhạc nào đó, nên lời có thể hát lên được, số  câu chữ, tiết tấu nhịp điệu của lời đều do khuôn khổ của điệu nhạc quy  định. Thoạt đầu, từ được những người dân bình thường hát lên trong những  dịp hội hè, sau đó chúng phổ biến nhờ những ca kỹ, và vào đời Đường,  các thi nhân mới lưu ý tới thể loại này, và từ dần dần tách khỏi các  điệu nhạc, tới đời Tống là thời cực của từ (người ta thường nói: Hán  phú, Đường thi, Tống từ, Nguyên khúc). Đời Tống, những người làm từ (từ nhân) nổi tiếng như Âu Dương Tu, Tô  Đông Pha, Tần Quán, Chu Bang Ngạn, Lý Thanh Chiếu, Lục Du, Tân Khí  Tật,... mở rộng từ cả về nội dung và hình thức. Với thế hệ đầu tiên, nội  dung các bài từ, do cảm hứng bắt nguồn từ những từ khúc hát bởi các ca  kỹ nên cũng không ngoài những nỗi sầu tình, những thương hoa, những tiếc  xuân, những cuộc rượu, những cơn say, phóng đãng và lả lơi xiêm áo,...,  những bài từ "sực nức mùi phấn hương ca kỹ". Khi nội dung của từ đã được mở rộng, hình thức của nó cũng được mở rộng  theo, khuôn khổ và điệu nhạc quy định cũng bị phá vỡ. Người đi rất xa,  rất táo bạo trong việc phá cách này là Tô Đông Pha, đến độ ông bị các từ  nhân trung thành với khuôn khổ của nhạc điệu chê cười là "không hiểu âm  luật". Xin mở một dấu ngoặc: thực ra Tô Đông Pha rất tinh thông âm  luật, từ của ông vẫn hát lên được và rất giàu nhạc tính. Ông là một  thiên tài đa dạng, "cây đại thụ của các bộ môn thi từ thư hoạ", ông giữ  một vai trò trọng yếu trong quá trình phát triển của từ, chính ông là  người mở đường cho thời Nam Tống. Ông có hùng tâm sửa đổi phong khí uỷ  mị của phái Hoa gian chỉ ca tụng những cảnh trăng hoa (hãy nhớ lại giọng  kiêu hùng ngang tàng trong bài Niệm nô kiều, bài từ "để cho tráng sĩ ở  Quan Tây gảy đàn tỳ bà bằng đồng, gõ phách bằng sắt mà hát câu Đại giang  đông khứ thì mới hợp"). Nhưng từ của Tô Đông Pha cũng không thiếu giọng  điệu du dương, ví như bài Thuỷ điệu ca đầu. Thoát khỏi khuôn khổ quy định của nhạc điệu, lại không bị hạn chế về số  câu chữ như thi luật, ta thấy ngay là vần điệu từ phong phú hơn nhiều so  với điệu của thi. Có những bài từ đơn giản giống hệt như thơ tứ tuyệt  bốn câu ba vần: Đào lãng sa của Lưu Vũ Tích, có bài áp vận như một lối  thơ cổ phong hai câu vần trắc hai câu vần bằng gián cách nhau: Điều tiếu  lệnh của Vi Ứng Vật, có bài tám câu đều áp vận: Trường tương tư của  Bạch Cư Dị. Ngoài ra mỗi thể tài một cách áp vận khác nhau, không thể kể  xiết. Hình thức phóng túng của từ sau khi được cởi trói khỏi khuôn khổ  của nhạc điệu khiến ta hiểu vì sao từ được các nhà thơ đời Tống ưa  chuộng, vì sao thơ Tống không được phát triển và bị phê bình là "khô  khan, vụ hình thức". Đọc thơ và từ của các tác giả đời Tống, người ta ghi nhận hiện tượng đề  tài nghiêm túc thì khi diễn đạt bằng thơ, tác giả cũng kèm theo phong  cách ngôn ngữ nghiêm túc tương xứng, sự phong khoáng được dành cho từ.  Trích mấy câu trong bài Mãn đình phương: Tiêu hồn đương thử tế Hương mang du giải La đái khinh phân Mạn doanh đắc thanh lâu bạc hãnh danh tồn (Gặp lúc tiêu hồn Nhẹ chia giải lụa Ngầm cởi túi thơm Chỉ hơn được lầu xanh bạc hãnh danh còn)Nguyễn Hiến Lê dịch Tới đây, để tránh sự ngộ nhận, cần ghi nhận điểm này: hình thức của từ,  dù được giải phóng khỏi khuôn khổ trói buộc của nhạc điệu, thì nó vẫn có  những gắn bó nhất định với nhạc điệu, chính nhạc điệu là nét cơ bản của  từ để phân biệt nó với thi. Cũng chính nhạc điệu, trong một chừng mực  nào đó, đã khiến từ, so với các thể loại văn học khác, đượm nhiều sắc  thái dân ca hơn cả. Sở dĩ từ có liên hệ mật thiết với nhạc, vì từ bắt  nguồn từ cái mà người Trung Hoa gọi là Yên nhạc, và Yên nhạc ra đời do  sự tiếp thu âm nhạc của Tây Vực truyền vào Trung Hoa. Cuộc giao lưu giữa  Trung Hoa với khu vực phía Tây (Tây Vực) được mở ra rất sớm, ngay từ  đầu thời Chiến Quốc, chủ yếu thông qua một con đường được gọi là Con  đường tơ lụa, cùng với sự trao đổi hàng hoá là sự trao đổi văn hoá phẩm.  Ở đây xin trích một vài sử liệu liên quan đến sự hình thành của từ Trung  Hoa. Đại cương lịch sử văn hoá Trung Hoa (nhiều tác giả, gs. Lương Duy  Thứ chủ biên, nxb Văn hóa thông tin, 1994), trang 429: "Tấn thư - Nhạc  chí có ghi: "Lý Diên Niên từ khúc nhạc Hồ sáng tạo thành 12 giai điệu  mới, được gọi cái tên mới là vũ nhạc". Trong mười bộ nhạc của triều vua  Đường thì có tám vản là của các nước Tây Vực. Âm nhạc phương Tây được  nhân dân Trung Hoa ưa thích. Bài Lương châu hành của Vương Kiến đã phản  ánh rõ tình hình người dân Lạc Dương đều có học nhạc Tây. Thời Đường,  trên nền tảng tiếp thu nhạc khúc phương Tây đã tạo ra khúc Nghê thường  vũ y nổi tiếng". Trang 185: "Thời đại nhà Đường dân gian hấp thu và lưu  truyền âm nhạc rợ Hồ ở Tây Vực mà hình thành Yên nhạc, đến thời Ngũ Đại  có từ là sự phối hợp bắt nguồn từ Yên nhạc là thành". Như vậy đủ thấy cuộc giao lưu văn hoá giữa Trung Hoa với Tây Vực (mà  không chỉ dừng ở Tây Vực, thông qua Tây Vực, Trung Hoa có được những mối  giao lưu với các nền văn hoá Hy Lạp, La Mã, Ai Cập, Ba Tư, Ấn Độ,...)  đã đóng góp nhiều mặt vào quá trình hình thành và phát triển văn hoá  Trung Hoa, mà một thành tựu nổi bật là văn hoá Thịnh Đường, và từ cũng  là một trong những thành quả của cuộc giao lưu văn hoá đó.                    Nguồn: Sưu tầm</blockquote>

Tên

Mã xác nhận