Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com - Định hướng Forum Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN
Kết nối: VNK X - VNK groups | Nhà Tài Trợ: BhnongFood X - Bhnong groups - Đặt mua Bánh Bhnong

Trả lời chủ đề

Nội dung: <blockquote data-quote="Trang Dimple" data-source="post: 179910" data-attributes="member: 288054"><a href="https://vnkienthuc.com/forums/the-gioi-co-dai-nguyen-thuy-the-ky-v.108/" target="_blank">Arập là bán đảo lớn nhất thế giới</a> ở Tây Á, diện tích lớn hơn 1/4 châu Âu. Tuy vậy, trên cả bán đảo chỉ có vùng Yêmen ở phía Tây Nam có nguồn nước phong phú, đất đai có thể trồng trọt được. Hơn nữa, nhờ nằm trên con đường buôn bán giữa Tây Á và Bắc Phi, nên Yêmen có điều kiện phát triển về thương nghiệp. Vì vậy, từ thế kỷ X đến thế kỷ VI TCN, ở đây đã thành lập <a href="https://vnkienthuc.com/forums/the-gioi-co-dai-nguyen-thuy-the-ky-v.108/" target="_blank">nhiều nhà nước cổ đại</a>Ngoài Yêmen, vùng Hegiadơ (Hejaz) nằm dọc ven bờ biển Đỏ ở phía Tây bán đảo cũng tương đối phát triển. Vùng này từ xưa vốn là cái cầu nối liền việc buôn bán giữa vùng Địa Trung Hải với phương Đông. Vì vậy, ở đây từ sớm đã xuất hiện một số thành phố, trong đó quan trọng nhất là Mécca và Yatơrip.Đến đầu thế kỷ VII, cư dân các thành phố này, vẫn đang sống thành từng thị tộc hoặc bộ lạc. Tuy nhiên, trong các bộ lạc đó, sự phân hóa giai cấp đã hết sức rõ rệt. Tầng lớp quý tộc thị tộc đã trở thành những kẻ có nhiều đặc quyền và của cải.Ở<a href="https://vnkienthuc.com/forums/lich-su-the-gioi.786/" target="_blank"> trung tâm Mecca </a>có một ngôi đền gọi là Caaba (nghĩa là “khối lập phương”), trong đó thờ nhiều tượng thần của các bộ lạc và đặc biệt có một phiến đá đen dài khoảng 20cm được coi là biểu tượng sùng bái chung của các bộ lạc.Ngoài Yêmen và vùng Hegiadơ, phần lớn đất đai còn lại là sa mạc và bãi cỏ, khí hậu khô, nguồn nước hiếm, vì vậy cư dân ở đây chủ yếu sống bằng nghề chăn nuôi mà súc vật được nuôi nhiều nhất là dê và lạc đà. Tuy lạc hậu hơn hai vùng nói trên nhưng đến đầu thế kỷ VII ở đây cũng đã diễn ra sự phân hóa giàu nghèo.Sự thành lập và diệt vong của nhà nước Arập.Nhà nước Arập mãi đến thế kỷ VII mới thành lập. Quá trình thành lập nhà nước Arập gắn liền với quá trình thành lập đạo Hồi do Môhamet (còn đọc là Muhamat) truyền bá.Môhamet xuất thân từ một bộ lạc có thế lực ở Mecca. Năm 610 ông bắt đầu truyền bá đạo Hồi. Năm 622, bị tầng lớp quý tộc Mecca phản đối và hãm hại, Môhamet cùng tín đồ của mình phải chạy lên thành phố Yatơríp ở phía Bắc (cách Mecca 400km). Năm xảy ra sự kiện này (622) được coi là năm thứ nhất của kỷ nguyên Hồi giáo. Môhamet tự xưng là tiên tri, nên từ đó thành phố Yatơríp đổi tên thành Mêdina nghĩa là “thành phố của Tiên tri”. Tại đây, Môhamet dần dần thành lập được một lực lượng chính trị kết hợp với tôn giáo do ông cầm đầu. Để duy trì lực lượng, Môhamet thường xuyên tập kích các đội buôn của Mecca, do đó chiến tranh giữa Mêdina và Mecca đã diễn ra nhiều lần. Năm 628, Môhamet ký hòa ước ngừng chiến 10 năm với Mecca. Năm 629, Môhamet dẫn 2000 tín đồ ở Mêdina đến Mecca và đến thăm đền Caaba. Nhiều người ở Mecca và vùng xung quanh cũng theo Hồi giáo.Năm 630, nhận thấy mình đã đủ thế lực để chiếm Mecca, Môhamet đem 10.000 người tiến xuống thành phố này. Mecca không dám chống cự. Môhamet trở thành người đứng đầu nhà nước Arập mới thành lập. Các tượng thần bộ lạc trong đền Caaba bị vứt bỏ. Đền Caaba trở thành thánh thất chính của Hồi giáo và Mecca trở thành thánh địa chủ yếu của tôn giáo này.Năm 632, Môhamet chết. Từ đó, người đứng đầu nhà nước và tôn giáo ở Arập gọi là Calipha (nghĩa là người kế thừa của tiên tri).Để mở rộng đất đai và truyền bá đạo Hồi, Arập tích cực thi hành chính sách xâm lược bên ngoài. Kết quả Arập đã lần lượt chinh phục được Xiri (636), Palextin (638), Ai Cập (642), Ba Tư (651).<a href="https://vi.kipkis.com/V%C4%83n_minh_Ar%E1%BA%ADp#cite_note-1" target="_blank">[1]</a>Sau khi Môhamet chết, từ năm 632 đến năm 661, các Calipha đều do giới quý tộc bầu ra. Năm 661, Calipha Ali vốn là em con chú và là con rể của Môhamet bị giết chết, viên tổng đốc ở Xiri thuộc họ Ômayát đã được lập lên làm Calipha. Từ đó ngôi Calipha trở thành cha truyền con nối. Như vậy, vương triều đầu tiên ở Arập - vương triều Ômayát (661-750) được thành lập. Đamát ở Xiri được chọn làm kinh đô của vương triều này.Triều Ômayát tiếp tục thi hành chính sách chinh phục bên ngoài, kết quả Arập chiếm được một dải ở miền Bắc châu Phi và bán đảo Tây Ban Nha, do đó đến giữa thế kỷ VIII, Arập trở thành một đế quốc rộng lớn, lãnh thổ bao gồm đất đai của ba châu là châu Á, châu Phi, châu Âu. Đông đến lưu vực sông Ấn, Tây giáp Đại Tây Dương.Năm 750, phong trào khởi nghĩa của nhân dân đã lật đổ triều Ômayát. Nhân đó, một địa chủ ở Irắc được lập lên làm Calipha, triều Abát thành lập. Năm 762, triều Abát dời kinh đô đến Bátđa.Đến thế kỷ X, đế quốc Arập không duy trì được sự thống nhất nữa, thế lực ngày càng suy yếu. Năm 1258, kinh đô Bátđa bị quân Mông Cổ chiếm. Đế quốc Arập diệt vong.Đạo hồiĐạo Hồi tiếng Arập gọi là<a href="https://%C4%90%E1%BA%A1o%20h%E1%BB%93i%20%C4%90%E1%BA%A1o%20H%E1%BB%93i%20ti%E1%BA%BFng%20Ar%E1%BA%ADp%20g%E1%BB%8Di%20l%C3%A0%20Ixlam%20ngh%C4%A9a%20l%C3%A0%20%E2%80%9Cph%E1%BB%A5c%20t%C3%B9ng%E2%80%9D,%20v%E1%BB%81%20sau%20d%C3%A2n%20t%E1%BB%99c%20H%E1%BB%93i%20%E1%BB%9F%20Trung%20Qu%E1%BB%91c%20theo%20t%C3%B4n%20gi%C3%A1o%20n%C3%A0y%20n%C3%AAn%20ta%20quen%20g%E1%BB%8Di%20l%C3%A0%20%C4%91%E1%BA%A1o%20H%E1%BB%93i.%20%20%C4%90%E1%BA%A1o%20H%E1%BB%93i%20l%C3%A0%20m%E1%BB%99t%20t%C3%B4n%20gi%C3%A1o%20nh%E1%BA%A5t%20th%E1%BA%A7n%20tuy%E1%BB%87t%20%C4%91%E1%BB%91i.%20V%E1%BB%8B%20th%E1%BA%A7n%20duy%20nh%E1%BA%A5t%20m%C3%A0%20%C4%91%E1%BA%A1o%20H%E1%BB%93i%20t%C3%B4n%20th%E1%BB%9D%20l%C3%A0%20ch%C3%BAa%20Ala.%20T%C3%ADn%20%C4%91%E1%BB%93%20H%E1%BB%93i%20gi%C3%A1o%20tin%20r%E1%BA%B1ng%20ngo%C3%A0i%20ch%C3%BAa%20Ala%20kh%C3%B4ng%20c%C3%B3%20v%E1%BB%8B%20th%E1%BA%A7n%20n%C3%A0o%20kh%C3%A1c.%20T%E1%BA%A5t%20c%E1%BA%A3%20nh%E1%BB%AFng%20g%C3%AC%20%E1%BB%9F%20tr%C3%AAn%20tr%E1%BB%9Di%20d%C6%B0%E1%BB%9Bi%20%C4%91%E1%BA%A5t%20%C4%91%E1%BB%81u%20thu%E1%BB%99c%20v%E1%BB%81%20Ala.%20Ala%20%C4%91%C3%A3%20d%E1%BB%B1ng%20n%C3%AAn%20v%C3%B2m%20tr%E1%BB%9Di%20m%C3%A0%20kh%C3%B4ng%20d%C3%B9ng%20c%E1%BB%99t,%20ch%E1%BA%BF%20ng%E1%BB%B1%20%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c%20m%E1%BA%B7t%20tr%E1%BB%9Di,%20m%E1%BA%B7t%20tr%C4%83ng,%20t%E1%BA%A1o%20ra%20m%E1%BA%B7t%20%C4%91%E1%BA%A5t%20r%E1%BB%93i%20%C4%91%E1%BA%B7t%20tr%C3%AAn%20%C4%91%C3%B3,%20%C4%91%C3%A2y%20l%C3%A0%20n%C3%BAi%20kia%20l%C3%A0%20s%C3%B4ng.%20Ala%20c%C5%A9ng%20sinh%20ra%20lo%C3%A0i%20ng%C6%B0%E1%BB%9Di%20v%C3%A0%20bi%E1%BA%BFt%20linh%20h%E1%BB%93n%20m%E1%BB%97i%20ng%C6%B0%E1%BB%9Di%20ra%20sao.%20Ala%20c%C3%B3%20m%E1%BB%99t%20s%E1%BB%91%20thi%C3%AAn%20th%E1%BA%A7n%20gi%C3%BAp%20vi%E1%BB%87c%20l%C3%A0m%20th%C6%B0%20k%C3%BD%20ghi%20ch%C3%A9p%20nh%E1%BB%AFng%20h%C3%A0nh%20vi%20thi%E1%BB%87n%20%C3%A1c%20c%E1%BB%A7a%20m%E1%BB%97i%20ng%C6%B0%E1%BB%9Di%20v%C3%A0%20l%C3%A0m%20s%E1%BB%A9%20gi%E1%BA%A3." target="_blank"> Ixlam nghĩa là “phục tùng</a>”, về sau dân tộc Hồi ở Trung Quốc theo tôn giáo này nên ta quen gọi là đạo Hồi.Đạo Hồi là một tôn giáo nhất thần tuyệt đối. Vị thần duy nhất mà đạo Hồi tôn thờ là chúa Ala. Tín đồ Hồi giáo tin rằng ngoài chúa Ala không có vị thần nào khác. Tất cả những gì ở trên trời dưới đất đều thuộc về Ala. Ala đã dựng nên vòm trời mà không dùng cột, chế ngự được mặt trời, mặt trăng, tạo ra mặt đất rồi đặt trên đó, đây là núi kia là sông. Ala cũng sinh ra loài người và biết linh hồn mỗi người ra sao. Ala có một số thiên thần giúp việc làm thư ký ghi chép những hành vi thiện ác của mỗi người và làm sứ giả.Còn Môhamet là người được Ala giao cho sứ mệnh truyền bá tôn giáo nên chỉ là sứ giả của Ala và là tiên tri của tín đồ. Môhamet cũng công nhận rằng trước ông đã có nhiều vị tiên tri như Ađam, Nôê, Môidơ, Kitô... nhưng ông là vị tiên tri cuối cùng và vĩ đại nhất.Đạo Hồi cũng tiếp thu nhiều quan niệm của các tôn giáo khác, nhất là của đạo Do Thái như truyền thuyết về sáng tạo thế giới, thiên đường, địa ngục, cuộc phán xét cuối cùng thiên thần, quỷ Satăng... Đạo Hồi còn bắt chước một số nghi thức và tục lệ của đạo Do Thái như trước khi cầu nguyện phải rửa mặt và tay chân; khi cầu nguyện phải hướng về thánh địa Mecca và phải phủ phục trán chạm đất; cấm ăn thịt heo, thịt chó, thịt các con vật bị chết vì bệnh, thịt đã cúng thần và cấm uống rượu.Đạo Hồi chỉ có một điều quan trọng không giống các tôn giáo khác là tuyệt đối không thờ ảnh tượng vì họ quan niệm rằng Ala tỏa khắp mọi nơi, không có một hình tượng nào có thể thể hiện được Ala. Bởi vậy trong thánh thất Hồi giáo chỉ trang trí bằng chữ Arập chứ không có tượng và tranh ảnh. Chỉ riêng trong đền Caaba ở Mecca có thờ một phiến đá đen từ xưa để lại mà thôi.Về quan hệ gia đình, đạo Hồi thừa nhận chế độ đa thê nhưng chỉ cho lấy nhiều nhất là 4 vợ. <a href="https://vnkienthuc.com/forums/lich-su-the-gioi.786/" target="_blank">Đàn ông Hồi giáo</a> cũng có thể lấy người theo đạo Do Thái hoặc đạo Kitô làm vợ nhưng không được cưới người theo đa thần giáo. Tuy cho lấy nhiều vợ nhưng đạo Hồi lại cấm việc lấy nàng hầu. Riêng Môhamet thì ngoại lệ: Ông có 10 vợ và 2 nàng hầu.Về nghĩa vụ của tín đồ, đạo Hồi quy định:1. Thừa nhận chỉ có chúa Ala không có chúa nào khác, còn Môhamet là sứ giả của Ala và là vị tiên tri cuối cùng.2. Hàng ngày phải cầu nguyện 5 lần vào sáng, trưa, chiều, tối, và đêm. Thứ sáu hàng tuần thì phải đến thánh thất làm lễ một lần.Vì không có hàng giáo phẩm nên hướng dẫn các buổi cầu nguyện là một người thế tục gọi là iman. Mỗi khi sắp đến giờ cầu nguyện, iman leo lên tháp ở thánh thất để kêu gọi tín đồ cầu nguyện. Ông đọc ba lần những câu: “Tôi nhận rằng người Ala không có chúa nào khác”. “Tôi nhận rằng Môhamet là sứ giả của Ala”. Khi nghe những lời đó các tín đồ phải ngừng công việc, rửa ráy rồi quỳ xuống hướng về đền Caaba để cầu nguyện. Nếu ai muốn đến thánh thất cũng được vì thánh thất mở cửa suốt ngày. Riêng trưa thứ sáu thì các tín đồ phải tới thánh thất.Thường thì nếu đàn ông tới thì đàn bà ở nhà hoặc ngược lại vì người ta sợ rằng phụ nữ dù đã đeo mạng che mặt cũng làm cho đàn ông thiếu tập trung tư tưởng.3. Mỗi năm đến tháng Ramađan phải trai giới 1 tháng, tháng Ramađan là tháng 9 lịch Hồi, nhưng vì Môhamet thay đổi âm lịch cũ, bỏ tháng nhuận nên tháng Ramađan cứ lùi dần, không tương ứng với một thời gian cố định nào của dương lịch.Suốt 29 ngày của tháng Ramađan này, từ khi mặt trời mọc đến khi mặt trời lặn, tín đồ phải nhịn ăn, uống, hút thuốc và những ham muốn khác. Nhưng trẻ con, người già, người ốm, phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú, người đi đường xa thì được miễn.Ngày đầu tiên sau tháng Ramađan là ngày phá giới. Tín đồ mặc quần áo mới, gặp nhau thì ân cần chào hỏi, tặng quà lẫn nhau, bố thí cho người nghèo và đi tảo mộ.4. Phải nộp thuế cho đạo. Số thuế ấy dùng để xây cất thánh thất, bù đắp các khoản chi tiêu của chính quyền và bố thí cho người nghèo.Ôma một chiến hữu thân cận của Môhamet và là Calipha thứ 2 của Arập nói: “Nhờ cầu nguyện chúng ta đi được nửa đường tới Chúa, nhờ trai giới chúng ta tới được cửa thiên cung của ngài, nhờ bố thí chúng ta vào được thiên cung”.5. Trong suốt đời người nếu có khả năng phải đi hành hương đến Caaba một lần.Những người hành hương khi đến chỗ đã nhìn thấy Mecca thì dừng lại để cắm trại. Họ tắm rửa, khoác một áo choàng trắng không có đường may rồi đi vào Mecca. Đầu tiên họ dừng lại ở giếng Zemzem để uống một ngụm nước.Nước ở đây sở dĩ được coi là thiêng liêng vì theo truyền thuyết, Ixmaen (Ismael), con trai của Abraham<a href="https://vi.kipkis.com/V%C4%83n_minh_Ar%E1%BA%ADp#cite_note-2" target="_blank">[2]</a> đã giải khát ở giếng này. Tiếp đó họ tiến vào đền Caaba, đi quanh đền bảy lần, hôn hoặc sờ phiến đá đen. Cuộc hành hương kéo dài trong 10 ngày. Trong thời gian ấy, những người hành hương còn có nhiều hoạt động khác. Đến ngày thứ 10, họ cúng một con cừu hoặc một con vật có sừng khác hoặc một con lạc đà. Cúng xong thì mổ ra để ăn và bố thí. Sau đó họ cắt tóc, móng tay móng chân đem chôn.Khi mọi nghi lễ của cuộc hành hương đã hoàn tất, họ lại mặc quần áo bình thường, lòng đầy hân hoan vì hoàn thành một bổn phận quan trọng của tín đồ Hồi giáo và lên đường trở về quê hương của mình.Kinh thánh của đạo Hồi là kinh Côran, tiếng Arập viết là “Kuran” nghĩa là “bài đọc”, “bài giảng”, trong đó ghi lại những lời nói của Môhamet nhưng theo tín đồ Hồi giáo, đó là những lời phán bảo của chúa Ala.Khi Môhamet còn sống, những lời nói của ông được các môn đồ ghi lại trên lá chà là, trên đá trắng và học thuộc lòng. Năm 633 trong một trận chiến đấu, các môn đồ ấy chết gần hết. Những người kế thừa Môhamet là các Calipha Abu, Bekr và Ôtman thu thập, sắp xếp, chỉnh lý những tài liệu ấy thành kinh Côran.<a href="https://vnkienthuc.com/forums/lich-su-the-gioi.786/" target="_blank">Kinh Côran</a> được chia thành 114 chương sắp xếp theo nguyên tắc dài để trên, ngắn để dưới. Như vậy, kinh Côran đã sắp xếp ngược vì những lời nói của Môhamet trong thời kỳ đầu thường ngắn hơn những lời nói trong thời kỳ sau.Kinh Côran đề cập đến nhiều vấn đề thuộc nhiều lĩnh vực, do đó, đối với người Arập, kinh Côran ngoài những nguyên tắc tôn giáo còn là một bản tổng hợp mọi tri thức khoa học, mọi nguyên tắc pháp luật và đạo đức. Lúc đầu ở Arập chưa có pháp luật nào khác ngoài kinh Côran, về sau tuy đã đặt ra pháp luật nhưng vẫn lấy giáo lý của kinh Côran làm nguyên tắc.Tóm lại, “Hồi giáo là gì?” theo truyền thuyết, thiên thần Gabrien đã hỏi Môhamet như vậy. Môhamet đáp:“Hồi giáo là tin vào Ala là vị tiên tri của ngài, đọc những kinh cầu nguyện đã chỉ định, bố thí cho người nghèo, nhịn ăn trong tháng Ramađan và hành hương ở thánh địa Mecca.Cầu nguyện, bố thí, nhịn ăn và hành hương là 4 bổn phận của Hồi giáo. Thêm lòng tin vào Ala và vị tiên tri nữa thành năm cái trụ cột của Hồi giáo.Thời Môhamet, đạo Hồi chỉ mới truyền bá ở bán đảo Arập. Sau đó cùng với quá trình chinh phục của Arập, đạo Hồi đã truyền bá khắp Tây Á, Trung Á, Bắc Phi và Tây Ban Nha. Trong quá trình ấy, đạo Hồi đã chia thành hai giáo phái chính là phái Xumu và phái Siít (Shiite).Sau khi Môhamet chết, từ năm 632 đến 661, ở Arập có 4 Calipha được lần lượt bầu ra là Abu Bekr (632-634), Ôma (634-644), Ôman (644-656) và Ali (656-661). Một số tín đồ cho rằng chỉ có Ali, em con chú và là con rể của Môhamet mới xứng đáng được cử làm Calipha, còn những người khác là không hợp pháp vì không phải là dòng dõi của tiên tri. Như vậy bộ phận tín đồ ấy đã tạo thành một phe phái chính trị gọi là Siít (Shiite nghĩa là đảng phái).Năm 661, Ali bị ám sát. Đến năm 680, con trai của ông là Huxen cũng bị sát hại. Phái Siít hết sức thương tiếc cha con Ali và coi họ như những vị thánh. Vì vậy, phái này coi nơi thờ hai người này là nơi thiêng liêng thứ ba sau Caaba và lăng Môhamet. Thế là từ một phái chính trị, Siít biến thành một giáo phái quan trọng của đạo Hồi. Phái này còn tin rằng dòng dõi của Ali sẽ là những người rất sáng suốt, là hóa thân của chúa (gọi là imam). Đặc biệt, imam thứ 12 là Môhamet Ibơn Haxan mới 12 tuổi đã chết, nhưng tín đồ phái Siít tin rằng vị đó chỉ tạm ẩn, đợi đến một lúc nào đó sẽ tái hiện để dẫn dắt họ tới chỗ hạnh phúc vĩnh viễn. Phái Siít chủ yếu truyền bá ở Irắc, Iran, Yêmen, Azecbaigian, Tajikixtan.Phái Xumu là phái Hồi giáo chính thống, họ thừa nhận cả 4 Calipha đầu tiên đều là những người kế thừa hợp pháp của Môhamet. Đa số tín đồ Hồi giáo theo phái này.Ngày nay đạo Hồi được truyền bá rộng rãi trên thế giới, đã thành quốc giáo của 24 nước như: Inđônêxia, Malaixia, Ápganixtan, Bănglađét, Pakixtan, Iran, Irắc, các nước Arập Thổ Nhĩ Kỳ, Xiri, Ai Cập, Libi, Angiêri, Marốc...(Còn Tiếp)Nguồn : Lịch sử văn minh thế giới-Tác giả: Vũ Dương Ninh (Chủ biên), Nguyễn Gia Phu, Nguyễn Quốc Hùng, Đinh Ngọc Bảo -nhà xuất bản Giáo dục </blockquote>

Tên

Mã xác nhận