BÀI 34: THOÁI HOÁ GIỐNG DO TỰ THỤ PHẤN VÀ DO GIAO PHỐI GẦN
* Nội dung cơ bản:
I. Sự thoái hoá do tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn
1. Thoái hóa do tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn
- Việc cho cây giao phấn tự thụ phấn là để tạo dòng thuần
- Việc tạo dòng thuần ở cây giao phấn được tiến hành như sau:
a. Tự thụ phấn bắt buộc: Dùng túi cách li lấy phấn cây nào thì rắc lên cây ấy. Lấy hạt của từng cây gieo riêng thành từng hàng, chọn những cây có đặc điểm mong muốn cho tự thụ phấn. Làm như vậy qua nhiều thế hệ sẽ tạo được dòng thuần.
b. Nuôi cấy hạt phấn của cây đơn bội, rồi nhân đôi số lượng NST để tạo cây lưỡng bội.
2. Hiện tượng thoái hoá do tự thụ phấn ở cây giao phấn
II. Thoái hóa do giao phối gần ở động vật
* Giao phối gần là hiện tượng những con vật sinh ra từ một cặp bố mẹ giao phối với nhau hoặc giao phối giữa bố mẹ và con cái của chúng
* Giao phối gần thường gây ra hiện tượng thoái hóa : sinh trưởng và phát triển yếu; sức đẻ giảm, quái thai, dị tật bẩm sinh...
III. Nguyên phân của sự thoái hoá
Qua các thế hệ tự thụ phấn hoặc giao phối gần thì thể dị hợp tử giảm dần, thể đồng hợp tử tăng dần
Tự thụ phấn ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật lại gây ra hiện tượng thoái hoá là vì: trong quá trình đó thể đồng hợp tử ngày càng tăng, tạo điều kiện cho các gen lặn gây hại biểu hiện ra kiểu hình.
IV. Vai trò của phương pháp tự thụ phấn bắt buộc và giao phối gần trong chọn giống
Sử dụng tự thụ phấn bắt buộc và giao phối gần trong chọn giống là để củng cố và giữ gìn tính ổn định của một tính trạng mong muốn, tạo dòng thuần có lợi cho sự đánh giá kiểu gen từng dòng, phát hiện các gen xấu để loại ra khỏi quần thể.
Xem thêm:
Sinh học 9 Bài 33: Gây đột biến nhân tạo trong chọn giống
