Phân tích đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

[thich van hoc]

Phân tích đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga.

Bài làm

Nguyễn Đình Chiểu là một nhà thơ mù yêu nước sống ở cuối thế kỉ XIX, cuộc đời của ông nhiều đau thương bất hạnh. Xã hội nhiều biến động lớn lao nhưng sự nghiệp thơ ca của Nguyễn Đình Chiểu lại là những “dấu ấn thâm trầm của thời đại” và xã hội. Trong đó tác phẩm Lục Vân Tiên là một truyện thơ Nôm điển hình.

Truyện Lục Vân Tiên ra đời vào cuối thế kỉ XIX, tác phẩm được viết theo thể loại truyện thơ Nôm bình dân lục bát dài hơn 2000 câu. Truyện kể xoay quanh nhân vật trung tâm là chàng thư sinh Lục Vân Tiên – vị anh hùng nghĩa hiệp, lý tưởng trẻ tuổi đầy tài năng và ý chí sẵn sàng rat ay trừng trị kẻ ác độc, bênh vực những con người yếu đuối ,bất hạnh. Cùng với hình ảnh Lục Vân Tiên là Kiều Nguyệt Nga một tiểu thư khuê các, dịu dàng và xinh đẹp.

Lục Vân Tiên – một chàng trai mới trải qua mười sáu mùa xuân tươi, vừa rời trường học, đang chuẩn bị hành trang bước vào cánh cửa của cuộc đời, lòng đầy hăm hở ,muốn lập công danh ‘danh tôi đặng rạng, tiếng thầy bay xa’ cho mình và một phần muốn khuếch trương người thầy của mình, cũng mong thi thố tài năng cứu người, giúp đời. gặp tình huống “bất bằng” này là một thử thách đầu tiên khi tiếp xúc với cuộc sống bên ngoài và cũng là một dịp may , một cơ hội để thể hiện tài năng:

Tôi xin ra sức anh hào,
Cứu người cho khỏi lao đao buổi nầy.

Hành động đánh cướp giải nguy cho người bị hại trước hết đã bộc lộ tính cách anh hùng , tài năng và tấm lòng vị nghĩa của chàng trai trẻ Lục Vân Tiên. Chàng chỉ có một mình ,lại không có vũ khí phòng thân trong khi bọn cướp đông người, gươm giáo đủ đầy, thanh thế lẫy lừng, vang vọng khắp chốn nhân gian: “Người đều sợ nó có tài khôn đương”. Vậy mà Vân Tiên không một chút do dự nề hà, tính toán thiệt hơn, nhanh nhạy “bẻ cây làm gậy” xông thẳng vào giữa đám cướp.

Hình ảnh Lục Vân Tiên trong trận đánh bọn cướp được miêu tả thật đẹp, có thể sánh ngang với dũng tướng Triệu Tử Long trong Tam Quốc mà người Việt Nam có rất nhiều thế hệ hâm mộ, không mấy ai không thán phục. Hành động của chàng thư sinh họ Lục thể hiện một con người có đạo đức , “vị nghĩa vang thân”. Cái tài của bậc anh hùng và cái sức mạnh bênh vực kẻ yếu đã làm nổi bật lên phẩm chất và tính cách của Lục Vân Tiên.

Cách cư xử sau khi đánh cướp lại một lần nữa bộc lộ phẩm chất tốt đẹp của con người chính trực, hào hiệp, trọng nghĩa khinh tài cũng rất từ tâm, nhân hậu. Sauk hi tàn quân của bọn cướp đã bỏ chạy hết, thấy hai cô gái còn chưa hết hãi hùng, e sợ, Vân Tiên “động lòng” tìm cách an ủi, vỗ về “ta đã trừ dòng lâu la” và ân cần hỏi han. Hành động của chàng trai họ Lục rất đàng hoàng, chững chạc,nhất là thái độ ứng xử với hai cô gái đẹp “khoan khoan ngồi đó chớ ra” càng thể hiện chàng là một con người có học vấn. Ở đây có phần câu nệ của lễ giáo chủ yếu là đức tính khiêm nhường có pha một chút rụt rè. Với cử chỉ nghĩa hiệp Làm ơn há dễ trông người trả ơn chàng thư sinh trẻ Lục vân Tiên không muốn nhận cái lạy tạ của hai cô gái trẻ xinh đẹp và từ chối lời mời về thăm nhà của Nguyệt Nga để cha nàng có cơ hội đền đáp công ơn cứu mạng. Ở đoạn sau chàng từ chối không nhận chiếc trâm vàng của Kiều Nguyệt Nga, hai bên chỉ cùng xướng họa một bài thơ rồi Lục Vân Tiên ra đi không vấn vương tiếc nuối. Dường như đối với Vân Tiên, làm việc nghĩa là một bổn phận, một lẽ tự nhiên. Con người ‘trọng nghĩa khinh tài’ ấy không coi đó là một công trạng. Đây là cách cư xử mang tinh thần nghĩa hiệp của một bậc anh hùng hào hiệp . Qua những tích cách và phẩm chất đó, bạn đọc có thể thấy rõ nhân vật Lục Vân Tiên là một hình ảnh đẹp, lý tưởng mà Nguyễn ĐÌnh Chiểu có thể gửi gắm niềm tin và ước mong của mình.

Về phần Kiều Nguyệt Nga , một cô gái khuê các, đoan trang, thùy mị và có học thức được biểu hiện qua những lời giãi bày của nàng đối với Lục Vân Tiên. Lời lẽ và cách xưng hô của Nguyệt Nga “quân tử”, “tiện thiếp” càng tô đậm vẻ đẹp học thức cho nàng. Lời nói văn vẻ, dịu dàng mực thước, cách trình bày vấn đề rõ ràng, khúc chiết, vừa đáp ứng đầy đủ những điều thăm hỏi của Lục Vân Tiên, vừa thể hiện sự chân thành tấm lòng cảm kích, xúc động của mình:

Trước xe quân tử tạm ngồi
Xui cho tiện thiếp lạy rồi sẽ thưa

Nguyệt Nga là một con người rất mực đằm thắm, ân tình.

Ơn ai một chút chẳng quên

Huống hồ đây lại là một cái ơn rất lớn, không chỉ là ơn cứu mạng mà còn cứu cả cuộc đời con gái trong trắng, trinh tiết của nàng.

Lâm nguy chẳng gặp giải nguy,
Tiết trăm năm cũng bỏ đi một hồi.

Bởi vậy, Nguyệt Nga chọn một quyết định rằng nàng sẽ tự nguyện gắn bó cuộc đời mìn với Lục Vân Tiên, một chàng trai khảng khái, hào hiệp nàng quyết giữ trọn ân tình ,thủy chung với chàng.

Nguyễn Đình Chiểu là một nhà thơ mù nhưng tấm lòng, tâm hồn và tình cảm của ông luôn luôn trong sáng, cao thượng. Ta có thể thấy rõ điều này qua đoạn trích “Lục Vân Tiên” mang đậm tính chất tự truyện, ta có thể xem nhân vật Lục Vân Tiên trong truyện là nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu – một chàng trai tài giỏi cứu một cô gái “liễu yếu đào tơ” thoát khỏi tình huống hiểm nghèo. Giữa thời buổi nhiễu nhương hỗn loạn này tác giả đã thay mặt nhân dân phản ánh mong ước có những con người tài đức, dám ra tay cứu nạn , giúpđời. Nghệ thuật ngôn ngữ của đoạn trích được Nguyễn Đình Chiểu sử dụng rất bình dị, mộc mạc, gần với lời nói hàng ngày của người dân Nam Bộ, rất tự nhiên, dễ đi vào lòng bạn đọc quần chúng.


Theo 100 bài văn hay 9*

 

[thich van hoc]

Phân tích đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga (Trích Lục Vân Tiên) của Nguyễn Đình Chiểu.
Bài làm

Từ biệt tôn sư về đi thi, giữa đường bất chợt gặp cảnh lũ cướp hoành hành, Lục Vân Tiên vụt dũng mãnh như chàng Thạch Sanh trong truyện cổ tích. Và, thơm thảo đọng mãi trong lòng người đọc là hình ảnh chàng trai họ Lục với những phẩm chất tốt đẹp.

Vân Tiên ghé lại bên đàng,
Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô.
Kêu rằng : “Bớ đảng hung đồ”,
Chớ quen cái thói hồ đồ hại dân”…

Có cảm giác là sự việc diễn ra quá bất ngờ, nhanh chóng. Bất ngờ cũng phải thôi, vì Vân Tiên “giữa đường gặp cảnh bất bình”, hoàn toàn ngẫu nhiên. Không kịp suy nghĩ , không kịp đắn đo, chàng bất chấp nguy hiểm, rat ay cứu giúp. Chàng là ai? Người được che chở không hề biết, chỉ biết chàng đang quyết liệt sống mái với lũ cướp đường. Quả thật, theo mạch truyện, chính Vân Tiên đã bị cuốn vào cuộc đấu một cách không chủ động. Chàng có thể tránh xa nếu là người hèn nhát, có thể dửng dưng nếu là một kẻ ích kỉ…Vân Tiên đã không bàng quan, không để ngoài tai, ngoài mắt những điều trông thấy. Và sự bất ngờ “vào cuộc” của chàng tạo nên thế tự chủ vững vàng trong cái ngẫu nhiên ấy. giá như Vân Tiên biết rằng người bị cướp tấn công là nàng Kiều Nguyệt Nga xinh đẹp, hiền thục ; giá như chàng kịp dừng lại để suy nghĩ một chút thiệt hơn thì đoạn thơ sẽ mất đi cái hấp dẫn của tư thế chủ động “tả đột hữu xông ; khác nào Triệu Tử mở vòng…” mạnh mẽ ấy. Ta gặp một chàng trai Nam Bộ thực sự cương trực và … hơi liều lĩnh nữa ; thấy cảnh bọn cướp “làm thói hồ đồ hại dân” là xông vào đánh hết mình, đánh bằng lòng căm của một đấng nam nhi quả cảm, bằng tài võ nghệ điêu luyện. Hình ảnh Vân Tiên ngang tàng xông pha giữa đám đầu trâu mặt ngựa như biểu hiện của chính nghĩa đang trừng trị cái ác, cái xấu. Nhân nghĩa và can trường biết bao!

Không hiện lê trước mắt người đọc như một Từ Hải “vai năm tấc rộng, thân mười thước cao”, cũng không “vào trong phong nhã ra ngoài hào hoa” như Kim Trọng trong Truyện Kiều của Nguyễn Du, nhưng qua lời nói, việc làm của Lục Vân Tiên, Nguyễn Đình Chiểu đã tạo được ấn tượng đậm nét về chàng. Làm ơn mà không màng được trả ơn là cách sống của người quân tử xưa nay ; nhưng thái độ của Lục Vân Tiên trước tình cảnh và sự hàm ơn của Nguyệt Nga lại có những nét riêng đáng yêu. Bạo liệt, xông xáo trong cuộc chiến với lũ cướp bao nhiêu, chàng lại nhút nhát và e dè trước người con gái nhờ mình mà thoát nạn bấy nhiêu. Khi Nguyệt Nga định bước ra tạ ơn, Vân Tiên ngượng ngùng:

Khoan khoan ngồi đó chớ ra,
Nàng là phận gái, ta là phận trai…

Dẫu chưa nguôi sợ hãi, chắc rằng Nguyệt Nga khó mà giấu được nụ cười kín đáo trước chàng trai nhát gái này. Có lẽ người ta sẽ không buột miệng nói như thế nếu là một kẻ thạo đời, lọc lõi trong tiếp xúc với phụ nữ. Liệu hình ảnh Lục Vân Tiên có đẹp một cách trọn vẹn nếu như chàng tỏ ra vồ vập đối với Nguyệt Nga? Thì ra tâm hồn, bản chất chàng trai họ Lục thật trong sáng, tươi trẻ. Càng đáng quý hơn nữa khi cái chất trong trẻo, hiền lành ấy ẩn chứa sau một tính cách khí khái, dũng cảm. Sự cứng rắn của thép, nét non nớt, thư sinh của chàng vừa bước vào đời hài hòa trong con người Vân Tiên. Không chỉ qua hành động, cách giao tiếp, ứng xử cũng bộc lộ rõ phẩm chất của chàng. Dám liều lĩnh cứu người, lời lẽ đanh thép khi giao chiến với giặc cướp, để rồi trước một cô gái dịu dàng, Vân Tiên không tránh khỏi ngại ngùng bẽn lẽn – điều đó ,tự nhiên đã biểu lộ một lối sống lành mạnh, có giáo dục, nền nếp. Lời nói, thái độ khiêm nhường, nhã nhặn : ‘Làm ơn há dễ trông người trả ơn’, ‘Nhớ câu kiến ngãi bất vi, Làm người thế ấy cũng phi anh hùng’….vừa cho ta cảm cái tâm nhân ái, vừa khâm phục trước quan niệm sống trọng nghĩa của Vân Tiên.

Cái nhìn, cách nghĩ của nhà văn bao giờ cũng lộ rõ trong tác phẩm, trong cách thể hiện hình tượng, chi tiết …Có ý kiến cho rằng, cuộc đời Lục Vân Tiên là hình bóng cuộc đời nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu. Chỉ qua vài chi tiết nhỏ - Vân Tiên “bẻ cây làm gậy” có thể thấy được cảm quan hiện thực của nhà thơ. Không rút gươm, rút kiếm một cách oai phong như các binh tướng hay văn nhân quý tộc cao đạo, hành động của chàng chỉ mang tính dân dã , bộc trực. Bất kì một người con trai bình dân nào cũng có thể bẻ cây làm gậy để làm việc nghĩa, không cầu kỳ , chẳng nề hà. Thực chất ở đây, Vân Tiên vẫn là một chàng trai có học, sống giữa những người lao động, chưa phải là một quan chức của nhà nước phong kiến như ở đoạn sau. Chỉ một cử chỉ ấy thôi ,người đọc đã thấy rõ sự gắn bó mật thiết giữa tâm hồn, tình cảm của nhà thơ với cuộc sống nhân dân, hồn hậu như hạt lúa, củ khoai. Việc làm và cách nghĩ của Lục Vân Tiên như minh chứng cho quan niệm của Nguyễn Đình Chiểu về lẽ sống ở đời :

Chở bao nhiêu đạo thuyền không thẳm,
Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà.

Vẫn là những vần thơ mang đậm phong cách dân gian quen thuộc nhưng được tác giả gọt giũa và nâng cao , tạo được sự hấp dẫn, thích thú đối với người đọc, nhất là trong những lời đối thoại giữa Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga. Lời thơ trau chuốt, không còn là thứ ngôn ngữ mộc mạc thường ngày:

Chút tôi liễu yếu đào thơ,
Giữa đường gặp phải bụi dơ đã phần.
Hà Khê qua đó cũng gần,
Xin theo cùng thiếp đền ân cho chàng…

Đây đúng là lời lẽ của một tiểu thư con nhà khuê các , có giáo dục. Và điều đó cũng chứng tỏ nhà thơ đã có dụng công khi dùng câu chữ và có dụng ý khi thể hiện nhân vật.

Lấp lánh sau những câu thơ giản dị, hồn hậu là nét đẹp của phẩm cách, tấm lòng đáng quý, đáng phục của Vân Tiên , Nguyệt Nga…Đoạn thơ ngời sáng như chính cái tâm nhân ái của cụ Đồ Chiểu.

 

[FOREVER812]

Phân tích đoạn trích “Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga” (Nguyễn Đình Chiểu) để thấy Lục vân Tiên đã hành động rất đúng với lí tưởng:
"Nhớ câu kiến ngãi bất vi
Làm người thế ấy cũng phi anh hùng."

Gợi ý:

1. Mở bài:

- Truyện Lục Vân Tiên - tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Đình Chiểu đề cao những con người trung hiếu, trọng nghĩa.
- Vân Tiên một hình tượng đẹp nêu cao lí tưởng nhân nghĩa đó hành động đúng theo lí tưởng.
- Vị trí đoạn trích

2. Thân bài:

a. Vân Tiên đánh tan bọn cướp cứu người gặp nạn :
- Vân Tiên con nhà thường dân, một thí sinh trên đường vào kinh đô dự thi gặp bọn cướp hung dữ.
- Vân Tiên không quản ngại nguy hiểm xông vào đánh tan bọn cướp, giết tướng cướp, cứu người bị nạn.

b. Vân Tiên từ chối sự đền ơn đáp nghĩa của Kiều Nguyệt Nga:
- Nghe người gặp nạn kể lại sư tình Vân Tiên động lòng thương cảm, tỏ thái độ đàng hoàng, lịch sự.
- Nguyệt Nga thiết tha mời chàng về nhà để đền ơn.
- Vân Tiên cương quyết từ chối (Quan niệm của chàng thể hiện lí tưởng sống cao đẹp : “ Làm ơn há để trông người trả ơn”. Thấy việc nghĩa không làm không phải là anh hùng.

3. Kết bài:

- Lí tưởng sống của Vân Tiên phù hợp với đạo lí của nhân dân.