Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com - Định hướng Forum Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN
Kết nối: VNK X - VNK groups | Nhà Tài Trợ: BhnongFood X - Bhnong groups - Đặt mua Bánh Bhnong

Trả lời chủ đề

Nội dung: <blockquote data-quote="benoinhieu_kg" data-source="post: 143006" data-attributes="member: 10518">Tôi nhớ mãi câu nói của họa sĩ Hà Lan Van-Gốc: “Không có gì nghệ thuật hơn bản thân lòng yêu quý con người”. Đó là chân lý của cuộc sống, và cũng là chân lý của thi ca. Cho đến khi đọc những dòng thơ giản dị chân thành của Vũ Đình Liên, tôi lại càng cảm nhận sâu sắc hơn bao giờ chân lý vĩnh cửu và xanh tươi ấy.Mỗi năm hoa đào nởLại thấy ông đồ giàBày mực tàu giấy đỏBên phố đông người quaBao nhiên người thuê viếtTấm tắc ngợi khen tài"Hoa tay thảo những nétNhư phượng múa rồng bay"Nhưng mỗi năm mỗi vắngNgười thuê viết nay đâu? Giấy đỏ buồn không thắmMực đọng trong nghiên sầu...Ông Đồ vẫn ngồi đấyQua đường không ai hayLá vàng rơi trên giấyNgoài trời mưa bụi bayNăm nay đào lại nở Không thấy ông đồ xưaNhững người muôn năm cũHồn ở đâu bay giờ?Vũ Đình Liên không phải là một tác giả lớn trong phong trào “thơ mới”. Nhưng giữa bao nhiêu cõi rộng mở, thiết tha, rạo rực băn khoăn, hay quê mùa. ảo nảo, hùng tráng và trong sáng của biết bao hồn thơ, ta vẫn thấy nhẹ nhàng, dung dị, sâu sắc một Vũ Đình Liên, một chất thơ đượm tình hoài cổ. Chính nhà thơ đã tự bộc bạch cho mình:“Lòng ta là những thành quách cũNgàn năm vẫn vọng tiếng loa xưa”Vũ Đình Liên không đi vào những sắc màu lộng lẫy, những rung động ngàn cung bậc khác nhau của thiên nhiên và của tình yêu đôi lứa. Người thường đi sâu vào tâm hồn mình, tâm hồn u trầm đắm đuối trong một mối trăn trở lớn lao về thời đại, về số phận con người. Đọc bài thơ “Ông Đồ”, ta cảm nhận được tất cả những lo lắng mơ hồ, cảm nhận tâm sự bơ vơ của nhà thơ và cao hơn hết là một tình người lớn lao bap trùm cả không gian và thời gian. Nhẹ nhàng, tinh tế và sâu lắng, nhà thơ đưa ta vào một thế giới của riêng mình. Và cứ mỗi khi bước vào thế giới “gợi” nhiều hơn “thực” ấy, tôi lại thấy hiện ta biết bao nhiêu gương mặt thân quen, hiện ra biết bao biết bao năm tháng cuộc đời. Tôi nhớ đến đôi câu đối giấy đỏ trên bàn thờ tổ tiên, trong căn nhà cũ của bà ngoại tôi đã từ thời lâu lắm: tôi nhớ những bức tranh thủy mặc Trung Quốc của một họa sĩ nào đó mờ sương khói, nhớ cái tươi mát thiết tha của thơ Tản Đà, nhớ những chiều mùa thu se lạnh nhiều lá rơi với nỗi buồn man mác…Tại sao bài thơ lại có thể gợi nhiều đến thế? Có lẽ tại bài thơ đã viết bằng tất cả lòng mình, bằng tâm hồn của dân tộc, bằng cảm nhận riêng tư thiết tha và mới mẻ với một cuộc sống tưởng chừng như đã cũ. Không hiểu sao tôi lại hình dung đến một dòng sông đang lặng lẽ chảy, mặt nước phẳng lặng, sáng ngời lên giữa không gian cô quạnh đơn sơ…dòng sông ấy mang một sức sống diệu kì trong sâu thăm thẳm, sông chảy về quá khứ mà không lãng quên sông của tâm tư, cuộc sống, con người.Vũ Đình Liên đứng giữa buổi giao thời, khi xã hội Việt Nam đang rung chuyển trong một sự thay đổi lớn lao. Đất nước mấy ngàn năm phong kiến với bao nhiêu tư tưởng, bao nhiêu lối sống, tập tục khác nhau và một nền văn hiến vô cùng đẹp đẽ. Trong không khí chung, người ta bước vào thời đại mới không một chút suy nghĩ suy toan tính. Tự do cá nhân , tình yêu đôi lứa, lối sống “văn minh” hào hứng vẫy gọi con người, hứa hẹn biết bao thay đổi lớn lao. Chỉ có những con người, những nhà thơ như Vũ Đình Liên tìm đến với một cái gì sâu lắng, tìm đến với cái mạch ngầm bên trong của cuộc đổi thay rất đúng quy luật ấy: đó là nỗi đau. Bài thơ “Ông Đồ” có thể là một thứ thơ kiếm tìm băn khoăn của cả một đời người , có thể là điểm gặp nhau bừng sáng của một đời người . có thể là điểm gặp nhau bừng sáng của sư việc vơi tâm hồn trăn trở, chứ quyết không phải là một chút tinh hoài cổ tầm thường. Vũ Đình Liên đã truyền đạt trọn vẹn rung động trong trái tim mình trước hình ảnh “ông Đồ” đến trái tim ta, đến tất cả cùng cảm nhận sâu sắc hiện thực những năm 30 ấy:Mỗi năm hoa đào nởLại thấy ông đồ giàBày mực tàu lá đỏBên phố đông người quaHình ảnh ông đồ gắn liền với mùa xuân , với bông hoa đào nở tươi mới và trong sáng gợi cho ta một cảm giác thật ấm cúng, thiên liêng.Xung quanh ông dàn ra một không gian nho nhỏ, giản dị và mỏng manh nhưng mang một chất đậm đà nồng nàn khó tả: bút nghiên mực và giấy hồng điều thân quen. Chỉ bằng vài nét đơn sơ, nhà thơ đã khắc họa chân dung ông đồ già với tất cả vẻ đẹp cao khiết, thanh tao đượm một tâm tình của người già - tâm tình ấy không nói mà bộc lộ bằng hành động, những hành động được phác vẽ như đơn sơ vô tình mà thấm đượm cả buồn vui của một đời người. Ấn tượng đầu tiên của ta với bài thơ là màu hồng tươi thắm của hoa, của giấy, màu đen của mực tàu sóng sánh…phải chăng đó là sắc đậm của tâm hồn nhà thơ ?Hình ảnh ông Đồ được khắc họa suốt bài thơ với những bối cảnh khác nhau. Những tâm trạng khác nhau của Vũ Đình Liên. Ngoài hiện thực cuộc sống kia, dòng đời trôi náo động có thể có rất nhiều ông Đồ như thế. Có thể là một nhà thơ thất nghiệp lỗi thời, một ông đồ nghèo đi “bán chữ” để kiếm thêm cho cuộc sống chật hẹp của gia đình, và cho tới khi chữ Nho đã thực sự hết thời, thì xoay sang nghề khác kiếm sống….Cuộc sống đắng cay âm vang vào tác phẩm dư vị đắng cay; nhưng tràn đầy, nó bao phủ và hòa quyện vào nó là tình thương mến vô bờ đối với cuộc sống con người. Mở đầu bài thơ là hình ảnh ông đồ với không gian riêng, thế giới riêng hài hòa trong cảnh phố phường đông đúc “ông đồ” không phải là trọng tâm bật nổi dòng đời, nhưng là một phần thiêng liêng , một phần ái mộ không thể nào thiếu được. Câu thơ nhẹ nhẹ như bước chân hư vô, đầy vẻ khách quan nhưng gợi lại cho ta tâm trạng sâu kín trong lòng tác giả. Đã hơn một lần, đã nhiều lần nhà thơ gặp, nhớ và suy tư. Theo dòng tâm trạng nhà thơ, ta gặp một thế giới khác hẳn, một thế giới phủ mờ sương khói cách biệt hẳn với ngày thường. Trong ấy, ông đồ vẫn im không nói, không một chút thở dài, không một ánh nhìn tư lự…chỉ có tình cảm của nhà thơ làm nên bức tranh sâu lắng tình người. Ở đó, không gian, thời gian như ngưng đọng lại trong sự yên tĩnh đến vô biên. Câu thơ chùng xuống, nhịp thơ vẫn buồn tẻ nhưng hồn thơ cay đắng xót xa..Lá vàng rơi trên giấyNgoài trời mưa bụi bayNhà thơ đã dùng một chút cái động để nói đến cái tĩnh đến không cùng. Một chút lá vàng rơi nhẹ, một cái gì vừa lìa khỏi, vừa mất đi và chìm xuống cõi sâu lắng không bao giờ vươn dậy nổi nữa. Cũng là lá rơi nhưng Bích Khê miêu tả cái xôn xao, cái dâng trào không mất:Ô hay! Buồn vương cây ngô đồngVàng rơi…vàng rơi…thu mênh mông“Lá vàng” của Vũ Đình Liên không bay“Mưa bụi” của Vũ Đình Liên không phơi phới rộn ràng, mưa bụi phủ lên cuộc sống một bức màn hiu quạnh, thấm tháp một nỗi buồn sâu xa. Bức tranh thiên nhiên cuộc sống nặng trĩu tâm tình của nhà thơ và tất cả những tâm tình ấy được truyền vào trái tim ta như một ý niệm, một tình cảm với hình ảnh “ông đồ”. Nói rõ hơn, đso chính là bức tranh nội tâm của nhân vật chính, hình ảnh trữ tình chính của bài thơ. Nỗi buồn, nỗi nhớ của Vũ Đình Liên đậm đà chất suy tư và mang nặng cái hồn của một quá khứ xa xưa. Ta thoáng gặp một chút gì rất gần như thế, đại loại:“Tôi nhớ mẹ tôi thuở thiếu thờiLúc người còn sống tôi lên mườiMỗi lần nắng mới reo ngoài nộiÁo đỏ người đem trước đậu phơi”Cũng giống như <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/chu-nguoi-tu-tu-nguyen-tuan/7181-tu-lieu-ve-tac-gia-nguyen-tuan.html" target="_blank">Lưu Trọng Lư,</a> nhớ về người mệ và một tuổi thơ tươi đẹp, Vũ Đình Liên hướng về quá khứ, buồn nỗi buồn của một thời đã qua và nâng niu con người đẹp đẽ đã đi vào dĩ vãng nhưng vẫn sống mãi với phẩm chất và ân tình sâu nặng của chính mìnhBài thơ “Ông đồ” không chỉ viết về ông đồ. Ngoài hình ảnh ông đồ bao thương mến dành cho kiếp người, ta còn gặp hình ảnh song đôi: nghiên mực và giấy đỏ. Mở đầu bài thơ, ông đồ “bày mực tàu giấy đỏ” rồi ”giấy đỏ buồn không thắm”, không gian vĩnh viễn quanh con người. Nhà thơ đã khắc những nét đậm nhiều khi còn đậm hơn bản thân hình ảnh “ông đồ”, nhiều khi choáng hết cả hình ảnh “ông đồ”:“Hoa tay thảo những nétNhư phượng múa rồng bay”Câu thơ đang chật hẹp bỗng hồn nhiên mở rộng, cho mùa vào cái tráng khí tài hoa của con người. Đành rằng “phượng múa rồng bay” là một hình ảnh có tình ước lệ, nhưng nó là phát hiện của nhà thơ, nó hài hòa trong mạch cảm xúc bình dị của “ông đồ” và cho đến khi ta ngẫm suy kĩ lưỡng, nó bỗng bật lên ánh sáng chói ngời. Cái trăn trở suy tư sầu não cả cõi đời của Vũ Đình Liên, phải chăn là đây, là tập trung ở “nét chữ” này?Không chỉ có Vũ Đình Liên đặt vấn đề “nét chữ”, cùng thời ấy, người ta thầm cảm phục, tôn thờ một “<a href="https://diendankienthuc.net/diendan/chu-nguoi-tu-tu-nguyen-tuan/85785-phan-tich-truyen-chu-nguoi-tu-tu-cua-nguyen-tuan.html" target="_blank">chữ người tử tù</a>” của <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/chu-nguoi-tu-tu-nguyen-tuan/7181-tu-lieu-ve-tac-gia-nguyen-tuan.html" target="_blank">Nguyễn Tuân</a>. Con người tài ba đã dồn hết tâm lực vào đầu ngọn bút, dồn cả chí mình, đức minh, dồn cả sự từng trải với đài vào nét chữ vuông vắn mạnh mẽ tươi rói trên cái nên tinh khiết nguyên sơ. Chữ ấy cũng chỉ tùy người mà trao gửi. Người tử tù của Nguyễn Tuân, bằng nét chữ mình, trao gửi cái “thiên lương”. “Ông đồ già” của Vũ Đình Liên trao gửi cho ta điều gì đây? Phải chăng là mộ sự xót chua cay đắng với cuộc đời? Cũng có thể. Nhưng cái lớn lao hơn, cái làm nên ánh sáng cho bài thơ, làm nên tầm tư tưởng sâu sắc của Vũ Đình Liên , đó là sự băn khoăn trăn trở về tài năng và số phận con người. Đó là nỗi băn khoăn về con người và một thời gian đã qua, con người với những giá trị mình sáng tạo ra, những giá trị đẹp đẽ gắn bó không thể tách rời được. Bài thơ khép lại bằng tâm trạng nhớ thương:“Năm nay đào lại nởKhông thấy ông đồ xưaNhững người muôn năm cũHồn ở đâu bây giờ?Trở lại với mùa xuân, với hoa đào nở, nhà thơ gieo vào lòng ta sự hụt hẫng gần như là một nỗi đau. Cái trống vắng của bức tranh không còn giấy đỏ mực tàu đằm thắm, không còn ông đồ, chỉ còn lại vài nét đơn sơ của hoa đào sao mà nhạt nhẽo lạnh lùng đến thế! Thay vào đó là cái tình của nhà thơ: “Hồn ở đâu bây giờ?” cái tình tan loãng vào vô biên, vẫn vương một niềm thương tiếc. Nhà thơ chẳng còn bao giờ thấy lại ông đồ. Chỉ còn tâm hồn, hồn người mãi mãi tìm nhau. Chỉ còn lại một nỗi đau thương to lớn như hại trai kết đọng một đời thơ, đó là nỗi đau thương về số phận con người. Vũ Đình Liên đã cảm nhận nỗi đau của mọi người xung quanh bằng những dây thần kinh phong trần, đã truyền đến với chúng ta tín hiệu của sự mất mát đau thương, tuy không kịp, không hề giúp cho chúng ta cứu lấy nhau trong thời đại ấy, những sẽ là tiếng nói nhân văn đẹp đẽ chọi mọi người mọi thời.Trong văn học, bao giờ số phận con người cũng là mối quan tâm sâu sắc của nhà văn. Không có điều gì thuộc về cuộc sống con người không làm cho nhà văn suy nghĩ, bởi vì mỗi phút gây con người đang sống và sẽ sống có biết bao sự đe dọa, bao nhiêu hình ảnh của sự mất đi. Văn học có trách nhiệm giữ gìn cho hạnh phúc của con người, giữ cho cái đẹp , tình yêu và đạo đức chiến thắng bóng đêm và làm cho chúng ta rực rỗ như mặt trời không bao giờ tắt. Văn học phải giữ gìn cho ước mơ hoài bãi của con người, giữ gìn cho tâm hồn người bất tử. Chúng ta đã đọc những dòng thơ đẹp đẽ về cuộc sống được viết  nên bằng khát vọng của nhà thơ:“…Dưới cánh buồm làn nước xanh như ngọcTrên bầu trời nắng vàng ruộm từng khôngNhưng buồm day dứt đời bão tốDường trong bão tố có bình yên”(Cánh buồm – Lecmantop)“Ông Đồ” của Vũ Đình Liên quả là một giọt nước trong biển cả, là một nét đơn sơ nhỏ bé trước bao nhiêu thành tựu lớn lao của văn học thế giới và văn học nước nhà. Nhưng đã hòa trong một biển “giọt nước” của nhà thơ Vũ Đình Liên vẫn mặn mà mà nồng thắm, vẫn âm vang nhịp đập thủy triều…Bài thơ nói về số phận con người, bài thơ nhắc nhở ta trong công cuộc đỏi thay to lớn ngày nay: hãy giữ gìn con người, giữ gìn tình thương và giá trị đẹp đẽ của con người để không bao giờ phải xót xa và luyến tiếc.Đỗ Thị Khánh PhươngTrường THPT Trần Phú, Hải Phòng – Giải nhì</blockquote>

Tên

Mã xác nhận