Phân tích bài thơ Đoàn thuyền đánh cá
Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song
Thuyền về nước lại sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng
Nếu như trong tác phẩm “Tràng Giang” ta bắt gặp ở Huy Cận một nỗi sầu xuyên suốt dằng dặc triền miên đến nao lòng người thì ta lại gặp ở tác phẩm “Đoàn thuyền đánh cá” một hình ảnh hoàn toàn khác, hình ảnh một cuộc sống mới. Qua việc miêu tả cảnh đánh cá đêm của một đàn thuyền trên biển tác giả đã ca ngợi không khí lao động mới khẩn truơng, hiên ngang tràn đầy niềm lạc quan yêu đời của những con người làm chủ công việc, làm chủ biển cả bao la hùng vĩ
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài them đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm với gió khơi
Một ngày đã kết thúc,thiên nhiên đang dọn dẹp chuẩn bị nghỉ ngơi, nhịp độ thật khẩn truơng. Ở chân trời phía Tây kia mặt trời như một hòn lủa đỏ rực đang lặn xuống biển,những con sóng gợn những nét ngang luân chuyển như cài then,bức màn ban đêm bị kéo sập xuống nhanh gọn và dứt khoát. Đúng lúc con người và thiên nhiên nghỉ ngơi ấy “đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi” bừng bừng khí thế.Trong màn đêm rộng lớn, mênh mang “câu hát căng buồm cùng gió khơi” vút lên, bừng sáng, thêng thang, âm vang, náo nức, tựa như hoà cùng gió đại dương,câu hát thổi căng cánh buồm băng băng lao về phía trước
Giữa mây cao với biển bằng, giữa gió với trăng,giữa đại dượng mênh mông cảnh lao đông trên biển được miêu tả thật sinh đông, đầy chất thơ. Đó là những động từ mạnh mẽ “lái gió, luớt, dàn đan, quẫy, lùa, kéo xoăn tay..”, những màu sắc rực rỡ mà vô cùng hài hoà “đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng,, lấp lánh đuốc đen hồng, trăng vàng choé, vẩy bạc, đuôi vàng, nắng hồng”, những nét thiên nhiên đầy thơ mộng mà hùng vĩ “mây cao biển bằng, đêm thở, sao lùa nước Hạ Long, dặm xa, bụng biển, trăng cao…” Vẻ đẹp của thiên nhiên hoà hợp với con người lao động tạo thành một bức tranh thật hùng vĩ tráng lệ mà không kém phần nên thơ đầy sức sống. Ta như thấy cả màn đêm huyền ảo, thấy ánh trăng long lanh dát bạc, cá quẫy đuôi sóng sánh ánh trăng vàng,thấy nhứng đợt sóng nối tiếp nhau vỗ vào mạn thuyền những bài ca du duơng. Trên mặt biển bài ca gọi cá của dân chài vẫn tiếp tục ngân vang, rộn rã, thiết tha:
Ta hát bài ca gọi cá vào
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào
Thiên nhiên lúc này hòa cùng một nhịp đập với con người, như người bạn thân thiết của con người, như người mẹ mà con người thân thuộc từ tấm bé.Vẻ đẹp của biển cả bao la hùng vĩ đã làm cho con người thêm sức mạnh, giảm bớt những nhọc nhằn vất vả trong cuộc đời lao động, làm cho con người thêm lạc quan chinh phục thiên nhiên và làm chủ cuộc sống của mình.
Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng
Ta kéo xoăn tay chum cá nặng
Vảy bac đuôi vàng loé rạng đông
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng
Vậy là một đêm đã trôi qua, ngày đang tới gần, nhịp độ công việc lại càng khẩn trương, những người dân chài lực lưỡng đang nhanh chóng hoàn thành công việc “Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng”,người đọc tưởng như thấy hình ảnh người dân chài hiện lên mạnh mẽ với những bắp thịt cuồn cuộn hăng say làm việc, kéo lên những “chùm cá nặng”. Đây là một hình ảnh ẩn dụ đầy sáng tạo ca ngợi vẻ đẹp của người lao động. Và một đêm dài lao động miệt mài, hăng say đã có thành quả, những khoang thuyền ăm ắp cá,vẩy bạc, đuôi vàng lấp lánh trong ánh rạng đông thật rực rỡ.
Câu hát căng buồm với gió khơi
Đoàn thuyên chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm khơi
Khổ thơ cuối tả đoàn thuyên đánh cá đang trở về bến.Tiếng hát vút lên đưa đoàn thuyền ra khơi đánh cá, tiếng hát rộn rã suốt cuộc hành trình, tiếng hát của lòng lạc quan, của tình yêu thiên nhiên, đất nước, của tình yêu cuộc sống, tiếng hát của niềm tin,tiếng hát mừng vui thắng lợi nay lại vang lên hào sảng, mạnh mẽ cùng với nắng sớm, với gió biển đưa đoàn thuyền trở về. Đoàn thuyền lao vun vút trên mặt biển như chạy đua cùng mặt trời, cùng thời gian. Và khi “mặt trời đội biển nhô màu mới” thì đoàn thuyền đánh cá cũng đã về tới đích, “mắt cá huy hoàng muôn dặm khơi”. Giữa ánh rạng đông rực rỡ muôn triệu mắt cá cũng như những mặt trời nhỏ toả sáng huy hoàng muôn dặm khơi. Đó là mặt trời của thành quả lao động chân chính của những con người lao động lạc quan không biết mệt mỏi.Bức tranh thơ rực rỡ màu sắc, âm vang âm thanh, tràn trề nhựa sống của những con người lao động làm chủ công việc, làm chủ biển cả rộng lớn, mênh mông thật đẹp để lại cho mỗi con người đã từng đọc tác phẩm này một ấn tượng khó phai nhoà.
Với âm hưởng khoẻ khoắn, hào hùng, lạc quan, với những sáng tạo trong việc xây dựng hình ảnh bằng liên tưởng,tượng phong phú, độc đáo bài thơ đúng là một “khúc tráng ca”. “Khúc tráng ca” ca ngợi không khí lao động mới,khẩn trương, hiên ngang, tràn đầy niềm lạc quan, “khúc tráng ca” ca ngợi những con người lao động mới, những con người làm chủ công việc, làm chủ cuộc sống của chính mình, làm chủ cả biển cả bao la hùng vĩ.
Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp
Thuyền về nước lại sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng
Nếu như trong tác phẩm “Tràng Giang” ta bắt gặp ở Huy Cận một nỗi sầu xuyên suốt dằng dặc triền miên đến nao lòng người thì ta lại gặp ở tác phẩm “Đoàn thuyền đánh cá” một hình ảnh hoàn toàn khác, hình ảnh một cuộc sống mới. Qua việc miêu tả cảnh đánh cá đêm của một đàn thuyền trên biển tác giả đã ca ngợi không khí lao động mới khẩn truơng, hiên ngang tràn đầy niềm lạc quan yêu đời của những con người làm chủ công việc, làm chủ biển cả bao la hùng vĩ
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài them đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm với gió khơi
Một ngày đã kết thúc,thiên nhiên đang dọn dẹp chuẩn bị nghỉ ngơi, nhịp độ thật khẩn truơng. Ở chân trời phía Tây kia mặt trời như một hòn lủa đỏ rực đang lặn xuống biển,những con sóng gợn những nét ngang luân chuyển như cài then,bức màn ban đêm bị kéo sập xuống nhanh gọn và dứt khoát. Đúng lúc con người và thiên nhiên nghỉ ngơi ấy “đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi” bừng bừng khí thế.Trong màn đêm rộng lớn, mênh mang “câu hát căng buồm cùng gió khơi” vút lên, bừng sáng, thêng thang, âm vang, náo nức, tựa như hoà cùng gió đại dương,câu hát thổi căng cánh buồm băng băng lao về phía trước
Giữa mây cao với biển bằng, giữa gió với trăng,giữa đại dượng mênh mông cảnh lao đông trên biển được miêu tả thật sinh đông, đầy chất thơ. Đó là những động từ mạnh mẽ “lái gió, luớt, dàn đan, quẫy, lùa, kéo xoăn tay..”, những màu sắc rực rỡ mà vô cùng hài hoà “đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng,, lấp lánh đuốc đen hồng, trăng vàng choé, vẩy bạc, đuôi vàng, nắng hồng”, những nét thiên nhiên đầy thơ mộng mà hùng vĩ “mây cao biển bằng, đêm thở, sao lùa nước Hạ Long, dặm xa, bụng biển, trăng cao…” Vẻ đẹp của thiên nhiên hoà hợp với con người lao động tạo thành một bức tranh thật hùng vĩ tráng lệ mà không kém phần nên thơ đầy sức sống. Ta như thấy cả màn đêm huyền ảo, thấy ánh trăng long lanh dát bạc, cá quẫy đuôi sóng sánh ánh trăng vàng,thấy nhứng đợt sóng nối tiếp nhau vỗ vào mạn thuyền những bài ca du duơng. Trên mặt biển bài ca gọi cá của dân chài vẫn tiếp tục ngân vang, rộn rã, thiết tha:
Ta hát bài ca gọi cá vào
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào
Thiên nhiên lúc này hòa cùng một nhịp đập với con người, như người bạn thân thiết của con người, như người mẹ mà con người thân thuộc từ tấm bé.Vẻ đẹp của biển cả bao la hùng vĩ đã làm cho con người thêm sức mạnh, giảm bớt những nhọc nhằn vất vả trong cuộc đời lao động, làm cho con người thêm lạc quan chinh phục thiên nhiên và làm chủ cuộc sống của mình.
Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng
Ta kéo xoăn tay chum cá nặng
Vảy bac đuôi vàng loé rạng đông
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng
Vậy là một đêm đã trôi qua, ngày đang tới gần, nhịp độ công việc lại càng khẩn trương, những người dân chài lực lưỡng đang nhanh chóng hoàn thành công việc “Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng”,người đọc tưởng như thấy hình ảnh người dân chài hiện lên mạnh mẽ với những bắp thịt cuồn cuộn hăng say làm việc, kéo lên những “chùm cá nặng”. Đây là một hình ảnh ẩn dụ đầy sáng tạo ca ngợi vẻ đẹp của người lao động. Và một đêm dài lao động miệt mài, hăng say đã có thành quả, những khoang thuyền ăm ắp cá,vẩy bạc, đuôi vàng lấp lánh trong ánh rạng đông thật rực rỡ.
Câu hát căng buồm với gió khơi
Đoàn thuyên chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm khơi
Khổ thơ cuối tả đoàn thuyên đánh cá đang trở về bến.Tiếng hát vút lên đưa đoàn thuyền ra khơi đánh cá, tiếng hát rộn rã suốt cuộc hành trình, tiếng hát của lòng lạc quan, của tình yêu thiên nhiên, đất nước, của tình yêu cuộc sống, tiếng hát của niềm tin,tiếng hát mừng vui thắng lợi nay lại vang lên hào sảng, mạnh mẽ cùng với nắng sớm, với gió biển đưa đoàn thuyền trở về. Đoàn thuyền lao vun vút trên mặt biển như chạy đua cùng mặt trời, cùng thời gian. Và khi “mặt trời đội biển nhô màu mới” thì đoàn thuyền đánh cá cũng đã về tới đích, “mắt cá huy hoàng muôn dặm khơi”. Giữa ánh rạng đông rực rỡ muôn triệu mắt cá cũng như những mặt trời nhỏ toả sáng huy hoàng muôn dặm khơi. Đó là mặt trời của thành quả lao động chân chính của những con người lao động lạc quan không biết mệt mỏi.Bức tranh thơ rực rỡ màu sắc, âm vang âm thanh, tràn trề nhựa sống của những con người lao động làm chủ công việc, làm chủ biển cả rộng lớn, mênh mông thật đẹp để lại cho mỗi con người đã từng đọc tác phẩm này một ấn tượng khó phai nhoà.
Với âm hưởng khoẻ khoắn, hào hùng, lạc quan, với những sáng tạo trong việc xây dựng hình ảnh bằng liên tưởng,tượng phong phú, độc đáo bài thơ đúng là một “khúc tráng ca”. “Khúc tráng ca” ca ngợi không khí lao động mới,khẩn trương, hiên ngang, tràn đầy niềm lạc quan, “khúc tráng ca” ca ngợi những con người lao động mới, những con người làm chủ công việc, làm chủ cuộc sống của chính mình, làm chủ cả biển cả bao la hùng vĩ.
Sưu tầm
