Edson Arantes do Nascimento nổi tiếng hơn cả với biệt danh Pele. Đã từ lâu, ông được đa số người hâm mộ bóng đá toàn cầu coi là cầu thủ vĩ đại nhất thế giới với danh hiệu không chính thức "Vua bóng đá". Pele dường như được sinh ra là để chơi bóng. Ông chính là thiên sứ của bóng đá thế giới.
Phần 1: Thiên sứ
Không chỉ là vua bóng đá
Sự nghiệp của cựu danh thủ Brazil này tràn ngập những vinh quang, những bàn thắng và điều quan trọng hơn cả là mỗi trận đấu của ông là một bữa tiệc bóng đá dành cho khán giả.
Ở Brazil, Pele là một người hùng dân tộc. Ông được tôn vinh vì những thành tích và cống hiến cho môn thể thao này. Ông được chính phủ Brazil coi là tài sản quốc gia vì đã làm rạng danh đất nước. Pele cũng nổi tiếng với vai trò một nhà hoạt động xã hội khi lên tiếng bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ đối với các chính sách cần phải thực hiện để cải thiện điều kiện an sinh xã hội cho người nghèo. Khi ghi bàn thứ 1.000 trong sự nghiệp, ông đã nói rằng đó là món quà tặng cho trẻ em nghèo Brazil.
Được phát hiện bởi ngôi sao bóng đá Waldemar de Brito, Pele bắt đầu chơi cho CLB bóng đá Santos khi 15 tuổi, được vào ĐTQG năm 16 tuổi và giành được Cúp VĐTG đầu tiên của mình ở tuổi 17. Bất chấp vô số đề nghị của các CLB châu Âu, ông đã ở lại với CLB của mình và chơi ở đó gần hai thập kỷ cho tới khi gần treo giầy mới sang Mỹ để thi đấu hai năm cuối với sứ mạng khai hóa bóng đá Bắc Mỹ.
Pele chơi ở các vị trí tiền đạo lùi, trung phong và cuối sự nghiệp là tiền vệ kiến thiết bóng. Kỹ thuật siêu hạng và thể lực thiên phú của Pele đã được cả thế giới ca ngợi. Ông nổi tiếng với kỹ năng rê dắt bóng không thể ngăn chặn nổi, những đường chuyền khôn ngoan, tốc độ, khả năng sút bóng uy lực và đánh đầu giỏi hiếm có với một tiền đạo Nam Mỹ lại có chiều cao khiêm tốn. Nhưng ấn tượng chung mà ông để lại chính là khả năng săn bàn xuất sắc.
Ông là cầu thủ ghi bàn xuất sắc nhất lịch sử ĐTQG Brazil và là cầu thủ duy nhất có mặt trong thành phần 3 đội bóng giành World Cup (riêng World Cup 1962, Pele cũng có tên trong danh sách đội hình Brazil nhưng không thi đấu vì chấn thương và không được nhận huy chương).
Từ khi giã từ sự nghiệp thi đấu vào năm 1977, Pele trở thành đại sứ của bóng đá thế giới khi tham dự vào rất nhiều sự kiện bóng đá và không ngại đưa ra quan điểm về các vấn đề nổi cộm. Ngoài bóng đá, ông cũng tham gia vào các dự án kinh doanh và cũng đã có một thời gian đảm nhận cương vị Bộ trưởng Thể thao Brazil.
Biệt danh Pele
Pele sinh ra ở thị trấn nghèo Tres Coracoes, bên những rặng núi ở miền duyên hải Brazil. Ông là con trai của một cầu thủ bóng đá Fluminense có biệt danh Dondinho (tên khai sinh là Joao Ramos do Bojang) và vợ Celeste.
Tên của Pele được ông bố đặt theo tên nhà phát minh người Mỹ Thomas Edison. Ban đầu ông được gia đình đặt biệt danh Dico và biệt danh vẫn chưa có "Pele" cho tới khi đi học. Biệt danh đó bắt nguồn từ việc ông phát âm tên cầu thủ mà ông yêu thích Bile, thủ môn của đội bóng địa phương Vasco da Gama, chệch thành "Pile". Và thế là các bạn học đặt luôn cho cái tên Pele để trêu trọc ông.
“Dường như Thượng đế đã đưa tôi tới Trái Đất với sứ mệnh chơi bóng”
- Pele -
Ban đầu Pele không thích biệt danh này, thậm chí đã bị kỷ luật đuổi học do đấm bạn cùng lớp đã gọi mình như thế. Thế nhưng, càng phản ứng thì cái tên đó càng gắn chặt. Sau này, Pele cũng nhấn mạnh rằng ông và cả các bạn học cũ đều không hiểu cái tên đó có nghĩa gì ngoài việc nó xuất phát từ Bile, một từ chẳng hề có nghĩa gì.
Lớn lên trong nghèo khổ ở Bauru, Sao Paulo, Pele phải phụ giúp gia đình bằng cách kiếm tiền nhờ nghề đánh giầy, đặc biệt là trong những ngày ở CLB Bauru có trận đấu.
Pele bắt đầu học kỹ năng chơi bóng từ ông bố, người đã có sự nghiệp bóng đá chuyên nghiệp ở Atletico Mineiro kết thúc trong ác mộng do chấn thương đầu gối. Không có nổi một quả bóng tử tế, Pele tập chơi bóng với "quả bóng" đặc biệt là một chiếc tất được nhồi giấy báo vào trong và buộc túm lại hoặc một quả bưởi.
Pele (phải) và cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton trong một cuộc giao lưu
Đội bóng đầu tiên của Pele được gọi là "đội không giầy" được lập bởi chính ông và các cậu bé khác từ phố Sete de Setembro và Rubens Arruda. Khi họ dự một giải đấu địa phương được tổ chức bởi thị trưởng Bauru mà theo quy định phải có giầy thi đấu, họ không còn đi chân đất nữa và cũng đổi tên thành Ameriquinha.
Ameriquinha vào tới trận chung kết tại sân BAC và giành chiến thắng trước sự chứng kiến của hàng nghìn khán giả. Riêng Pele đã kết thúc giải với danh hiệu vua phá lưới.
Pele được Waldemar de Brito, cựu tuyển thủ Brazil từng tham dự World Cup 1934 ở Italia, chú ý. Năm 1954, vài cầu thủ của Ameriquinha, trong đó có Pele, đã được mời gia nhập đội bóng thiếu niên Baquinho do De Brito huấn luyện. Lần đầu tiên, Pele được trả tiền để chơi bóng. Đội bóng đã giành được chức VĐ giải bóng đá trẻ 1954 được tổ chức bởi các tờ báo Diario de Bauru và Sao Paulo Sporting Gazette với đóng góp lớn của Pele (ghi 148 bàn trong 33 trận).
15 tuổi rưỡi, Pele được De Brito đưa tới Sao Paulo để gia nhập FC Santos với lời giới thiệu vô cùng ấn tượng đã gây kinh ngạc các vị lãnh đạo CLB này: “Cậu bé này sẽ là cầu thủ bóng đá vĩ đại nhất thế giới”.
Phần 1: Thiên sứ
Không chỉ là vua bóng đá
Sự nghiệp của cựu danh thủ Brazil này tràn ngập những vinh quang, những bàn thắng và điều quan trọng hơn cả là mỗi trận đấu của ông là một bữa tiệc bóng đá dành cho khán giả.
Ở Brazil, Pele là một người hùng dân tộc. Ông được tôn vinh vì những thành tích và cống hiến cho môn thể thao này. Ông được chính phủ Brazil coi là tài sản quốc gia vì đã làm rạng danh đất nước. Pele cũng nổi tiếng với vai trò một nhà hoạt động xã hội khi lên tiếng bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ đối với các chính sách cần phải thực hiện để cải thiện điều kiện an sinh xã hội cho người nghèo. Khi ghi bàn thứ 1.000 trong sự nghiệp, ông đã nói rằng đó là món quà tặng cho trẻ em nghèo Brazil.
Được phát hiện bởi ngôi sao bóng đá Waldemar de Brito, Pele bắt đầu chơi cho CLB bóng đá Santos khi 15 tuổi, được vào ĐTQG năm 16 tuổi và giành được Cúp VĐTG đầu tiên của mình ở tuổi 17. Bất chấp vô số đề nghị của các CLB châu Âu, ông đã ở lại với CLB của mình và chơi ở đó gần hai thập kỷ cho tới khi gần treo giầy mới sang Mỹ để thi đấu hai năm cuối với sứ mạng khai hóa bóng đá Bắc Mỹ.
Pele chơi ở các vị trí tiền đạo lùi, trung phong và cuối sự nghiệp là tiền vệ kiến thiết bóng. Kỹ thuật siêu hạng và thể lực thiên phú của Pele đã được cả thế giới ca ngợi. Ông nổi tiếng với kỹ năng rê dắt bóng không thể ngăn chặn nổi, những đường chuyền khôn ngoan, tốc độ, khả năng sút bóng uy lực và đánh đầu giỏi hiếm có với một tiền đạo Nam Mỹ lại có chiều cao khiêm tốn. Nhưng ấn tượng chung mà ông để lại chính là khả năng săn bàn xuất sắc.
Ông là cầu thủ ghi bàn xuất sắc nhất lịch sử ĐTQG Brazil và là cầu thủ duy nhất có mặt trong thành phần 3 đội bóng giành World Cup (riêng World Cup 1962, Pele cũng có tên trong danh sách đội hình Brazil nhưng không thi đấu vì chấn thương và không được nhận huy chương).
Từ khi giã từ sự nghiệp thi đấu vào năm 1977, Pele trở thành đại sứ của bóng đá thế giới khi tham dự vào rất nhiều sự kiện bóng đá và không ngại đưa ra quan điểm về các vấn đề nổi cộm. Ngoài bóng đá, ông cũng tham gia vào các dự án kinh doanh và cũng đã có một thời gian đảm nhận cương vị Bộ trưởng Thể thao Brazil.
Biệt danh Pele
Pele sinh ra ở thị trấn nghèo Tres Coracoes, bên những rặng núi ở miền duyên hải Brazil. Ông là con trai của một cầu thủ bóng đá Fluminense có biệt danh Dondinho (tên khai sinh là Joao Ramos do Bojang) và vợ Celeste.
Tên của Pele được ông bố đặt theo tên nhà phát minh người Mỹ Thomas Edison. Ban đầu ông được gia đình đặt biệt danh Dico và biệt danh vẫn chưa có "Pele" cho tới khi đi học. Biệt danh đó bắt nguồn từ việc ông phát âm tên cầu thủ mà ông yêu thích Bile, thủ môn của đội bóng địa phương Vasco da Gama, chệch thành "Pile". Và thế là các bạn học đặt luôn cho cái tên Pele để trêu trọc ông.
“Dường như Thượng đế đã đưa tôi tới Trái Đất với sứ mệnh chơi bóng”
- Pele -
Ban đầu Pele không thích biệt danh này, thậm chí đã bị kỷ luật đuổi học do đấm bạn cùng lớp đã gọi mình như thế. Thế nhưng, càng phản ứng thì cái tên đó càng gắn chặt. Sau này, Pele cũng nhấn mạnh rằng ông và cả các bạn học cũ đều không hiểu cái tên đó có nghĩa gì ngoài việc nó xuất phát từ Bile, một từ chẳng hề có nghĩa gì.
Lớn lên trong nghèo khổ ở Bauru, Sao Paulo, Pele phải phụ giúp gia đình bằng cách kiếm tiền nhờ nghề đánh giầy, đặc biệt là trong những ngày ở CLB Bauru có trận đấu.
Pele bắt đầu học kỹ năng chơi bóng từ ông bố, người đã có sự nghiệp bóng đá chuyên nghiệp ở Atletico Mineiro kết thúc trong ác mộng do chấn thương đầu gối. Không có nổi một quả bóng tử tế, Pele tập chơi bóng với "quả bóng" đặc biệt là một chiếc tất được nhồi giấy báo vào trong và buộc túm lại hoặc một quả bưởi.
Pele (phải) và cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton trong một cuộc giao lưu
Đội bóng đầu tiên của Pele được gọi là "đội không giầy" được lập bởi chính ông và các cậu bé khác từ phố Sete de Setembro và Rubens Arruda. Khi họ dự một giải đấu địa phương được tổ chức bởi thị trưởng Bauru mà theo quy định phải có giầy thi đấu, họ không còn đi chân đất nữa và cũng đổi tên thành Ameriquinha.
Ameriquinha vào tới trận chung kết tại sân BAC và giành chiến thắng trước sự chứng kiến của hàng nghìn khán giả. Riêng Pele đã kết thúc giải với danh hiệu vua phá lưới.
Pele được Waldemar de Brito, cựu tuyển thủ Brazil từng tham dự World Cup 1934 ở Italia, chú ý. Năm 1954, vài cầu thủ của Ameriquinha, trong đó có Pele, đã được mời gia nhập đội bóng thiếu niên Baquinho do De Brito huấn luyện. Lần đầu tiên, Pele được trả tiền để chơi bóng. Đội bóng đã giành được chức VĐ giải bóng đá trẻ 1954 được tổ chức bởi các tờ báo Diario de Bauru và Sao Paulo Sporting Gazette với đóng góp lớn của Pele (ghi 148 bàn trong 33 trận).
15 tuổi rưỡi, Pele được De Brito đưa tới Sao Paulo để gia nhập FC Santos với lời giới thiệu vô cùng ấn tượng đã gây kinh ngạc các vị lãnh đạo CLB này: “Cậu bé này sẽ là cầu thủ bóng đá vĩ đại nhất thế giới”.
