Động đất hình thành như thế nào?
- Động đất là một trong những hiện tượng tự nhiên nguy hiểm nhất đối với con người. Vậy động đất hình thành như thế nào?
Trái đất được tạo nên từ lớp lõi trong và ngoài, tiếp đến là lớp phủ và và ngoài cùng là vỏ Trái đất. Vỏ Trái đất và tầng trên cùng của lớp phủ tạo thành một lớp vỏ cứng được gọi là thạch quyển.
Thạch quyển bị vỡ ra thành các mảng kiến tạo. Lực hút xuống dưới của trọng lực lên các mảng kiến tạo, và trong phạm vi nhỏ hơn là lực đẩy của lớp thạch quyển mới từ các dãy núi dưới lòng biển, khiến các mảng kiến tạo chuyển động.
Hầu hết các trận động đất xảy ra tại ranh giới giữa các mảng kiến tạo.
Khi các mảng kiến tạo gặp nhau ở cùng một điểm, một mảng kiến tạo sẽ bị đẩy từ từ xuống dưới một mảng kiến tạo khác. Quá trình này diễn ra trong hàng nghìn năm.
Khi các mảng kiến tạo va vào nhau, các lớp đất đá bị đẩy lên cao tạo thành núi.
Khi các mảng kiến tạo tách nhau ra, nham thạch xuất hiện từ lớp phủ và nguội đi để tạo thành các lớp mới của vỏ Trái đất. Ranh giới giữa các mảng kiến tạo bị tách nhau ra thường xuất hiện dưới biển.
Những mảng kiến tạo khác dịch chuyển chậm song song nhau. Các vết nứt xuất hiện tại rìa của các mảng kiến tạo nơi vỏ Trái đất đang dịch chuyển theo các hướng khác nhau.
Ở một số nơi, các mảng kiến tạo bị dính vào nhau. Năng lượng tiềm tàng thường tích tụ trong các mảng kiến tạo bị dính vào nhau này.
Khi các mảng kiến tạo tương tác nhau, năng lượng tích tụ sẽ được giải phóng theo dạng một trận động đất. Điểm khởi nguồn của động đất bên dưới bề mặt Trái đất được gọi là tâm.
Động đất giải phóng năng lượng theo 3 dạng sóng địa chấn. Sóng P xảy ra ngay tức thì, sóng S xảy ra vài giây sau đó.
Sóng Surface xảy ra sau sóng P và S, toả năng lượng ra phía ngoài từ tâm chấn.
Có 2 dạng sóng Surface: sóng Raleigh tạo ra cử động cuộn tròn, lên và xuống.
Sóng Love (được đặt theo tên nhà toán học A.E.H. Love) khiến mặt đất bị xoắn lại. Sóng địa chấn Raleigh và Love thường gây hư hại nặng đối với các toà nhà.
Theo BBC
Theo BBC
