Nước Đức giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918 – 1939) - Bài 12

[Bùi Khánh Thu]

Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu tình hình cụ thể ở nước Đức trong khoảng thời gian đó. Vậy, trong khoảng thời gian giữa 2 cuộc chiến tranh thế giới (1918 –1939) nước Đức đã trải qua những biến động thăng trầm như thế nào? Chủ nghĩa phát xít đã lên cầm quyền ở Đức ra sao và chúng đã thực hiện những chính sách phản động gì để châm ngoì cho cuộc chiến tranh thế giới mới? Chúng ta cùng đến với bài 12 lịch sử lớp 11​

Bài 12 - Nước Đức giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918 – 1939)​

A. Kiến thức trọng tâm​

I. Nước Đức trong những năm 1918 – 1929 (Đọc thêm)​

II. Nước Đức trong những năm 1929 - 1939​

1. Khủng hoảng kinh tế và quá trình Đảng quốc xã lên cầm quyền

• Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới cuối năm 1929đã giáng đòn nặng nề làm kinh tế -chính trị-xã hội Đức khủng hoảng trầm trọng.
• Để đối phó lại khủng hoảng, giai cấp tư sản cầm quyền quyết định đưa Hít le -thủ lĩnh Đảng quốc xã Đức lên nắm chính quyền . ĐCS Đức kiên quyết đấu tranh song không ngăn cản được qúa trình ấy.
• 30/1/1933, Hít le lên làm thủ tướng. Chủ nghĩa phát xít thắng thế ở Đức

2. Nước Đức trong những năm 1933 – 1939
Trong thời kỳ cầm quyền (1933-1939) Hítle đã thực hiện các chính sách tối phản động về chính trị, kinh tế, đối ngoại

• Về chính trị:
  • Ráo riết thiết lập nền chuyên chính độc tài, công khai khủng bố các đảng dân chủ tiến bộ, đặt Đảng cộng sản ra ngoài vòng pháp luật
  • Thủ tiêu nền cộng hòa Vaima, thiết lập nền chuyên chính độc tài do Hítle làm thủ lĩnh tối cao và tuyệt đối.
• Về kinh tế:
  • Tổ chức nền kinh tế tập trung, mệnh lệnh phục vụ nhu cầu quân sự.
  • Nền kinh tế của Đức đã vượt qua khủng hoảng. Năm 1938, tổng sản lượng công nghiệp Đức tăng 28% so với giai đoạn trước khủng hoảng và vượt qua một số nước tư bản châu Âu
• Về đối ngoại:
  • 10/1933 Đức tuyên bố rút khỏi hội Quốc liên, Tăng cường chuẩn bị chiến tranh xâm lược.
  • Ra lệnh tổng động viên quân dịch, xây dựng nước Đức trở thành 1 trại lính khổng lồ.
  • Ký với Nhật Bản “ Hiệp ước chống Quốc tế cộng sản”, hình thành khối phát xít Đức-Italia-Nhật Bản

B. BÀI TẬP​

Câu 1: Trang 66 – sgk lịch sử 11
Vì sao chủ nghĩa Phát xít thắng thế ở Đức?​

Bài làm:
Sau cuộc khủng hoảng kinh tế 1929 – 1933, nền kinh tế Đức bị kiệt quệ. Mâu thuẫn và cuộc đấu tranh của quần chúng nhân dân lao động đã dẫn tới cuộc khủng hoảng về chính trị. Giai cấp tư sản không đủ sức duy trì chế độ cộng hòa, không thể đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng.
Trong bối cảnh đó, Đảng Quốc xã đã tăng cường hoạt động, mở rộng ảnh hưởng trong quần chúng. Đảng Quốc xã đã kích động chủ nghĩa phục thù, chủ nghĩa chống cộng và chủ trương phát xít hóa bộ máy nhà nước.
Đảng Cộng sản Đức kiên quyết đấu tranh nhưng không ngăn cản được quá trình ấy. Ngày 30/11/1933, Hit-le lên làm thủ tướng. Chủ nghĩa Phát xít thắng thế ở Đức.

Câu 2: Trang 68 – sgk lịch sử 11
Qua bảng thống kê nêu trên (trang 67),hãy nhận xét về tình hình kinh tế nước Đức so với một số nước Châu Âu?​

Bài làm:
Qua bảng thống kê ta thấy:

• Sản lượng than gấp 230 lần so với Italia, gấp 5 lần so với Pháp và gần bằng Anh.
• Sản lượng điện và thép vượt qua cả Anh, Pháp và Italia với 49 tỉ kW/h và 19,8 triệu tấn thép.
• Sản lượng ô tô sản xuất vượt qua Pháp và Italia cộng lại với 351 000 chiếc ô tô…

Từ đó ta có nhận xét tổng quát về tình hình kinh tế nước Đức:

• Sản xuất công nghiệp ở tất cả các ngành đều tăng, một số ngành đã vượt Anh.
• Kinh tế nước Đức tăng trưởng ở tất cả các ngành công nghiệp, nông nghiệp và giao thông.
• Nhịp độ phát triển tương đối đồng bộ

Câu 1: Trang 68 – sgk lịch sử 11
Trình bày ngắn gọn các giai đoạn phát triển của nước Đức giữa hai cuộc chiến tranh thế giới?​

Bài làm:
Các giai đoạn phát triển của nước Đức giữa hai cuộc chiến tranh thế giới:

• Giai đoạn 1919 – 1923: Nước Đức suy sụp về kinh tế, chính trị, quân sự. Mâu thuẫn xã hội ngày càng gay gắt dẫn đến sự bùng nổ cuộc cách mạng dân chủ tư sản tháng 11 năm 1918, nước Đức diễn ra cao trào cách mạng 1918 – 1923.
• Giai đoạn 1924 – 1929: Nước Đức đã vượt qua thời kì khủng hoảng kinh tế và chính trị sau chiến tranh. Chính quyền tư sản đã đẩy lùi phong trào cách mạng của quần chúng, từng bước khắc phục tình trạng hỗn loạn về tài chính, tạo đà cho nền kinh tế khôi phục và phát triển.
• Giai đoạn 1929 – 1939, nước Đức lâm vào tình trạng khủng hoảng kinh tế và quá trình Đảng Quốc xã lên cầm quyền, chuẩn bị tiến tới gây chiến tranh thế giới.

Câu 2: Trang 68 – sgk lịch sử 11
Trong những năm 1933 – 1939, chính phủ Hít-le đã thực hiện chính sách kinh tế, chính trị và đối ngoại như thế nào?​

Bài làm:
Chính sách kinh tế, chính trị và đối ngoại của chính phủ Hít le trong những năm 1933 – 1939 :

• Về chính trị:
  • Công khai khủng bố các đảng phái dân chủ tiến bộ, đặt Đảng Cộng sản ra ngoài vòng pháp luật
  • Thủ tiêu nền cộng hoà Vai-ma, thiết lập nền chuyên chính độc tài do Hít-le lãnh đạo
• Về kinh tế:
  • Tổ chức theo hướng tập trung mệnh lệnh, phục vụ nhu cầu quân sự
  • Tháng 7/1933, Hít-le thành lập Tổng hội đồng kinh tế điều hành hoạt động của các ngành kinh tế.

=> Đức thoát khỏi khủng hoảng, phát triển nhanh chóng. Năm 1938 Công nghiệp Đức đã vượt qua các nước Châu Âu.

• Về đối ngoại:
  • Tháng 10/1933, Đức tuyên bố rút khỏi Hội Quốc liên để được tự do hành động.
  • Năm 1935, ra lệnh tổng động viên quân dịch, biến nước Đức trở thành một trại lính khổng lồ.
  • Kí với Nhật Bản: “ Hiệp ước chống Quốc tế Cộng sản” => Hình thành khối phát xít Đức - Ý - Nhật Bản.