T
Tuyền Nguyễn
Guest
Nón lá chao nghiêng
Bên nhà rặng tre già xào xạc theo tiếng gió! Nắng dội xuống oi ả của buổi xế trưa, con đúng đợi mẹ đi làm đồng về! Bỗng giật mình khi nhìn những giọt mồ hôi lăn trên lưng áo mẹ, con nhanh chân mở cánh cổng tre kêu cọt kẹt.
Ngày xưa mẹ kể con nghe trên con đường làng nhỏ đưa mẹ sang làm dâu nhà bố, không rõ duyên cớ làm sao mà nước mắt của mẹ cứ chảy dài, thấm ướt hết chiếc khăn mùi soa. Bộ dạng xấu hổ lúc đó của mẹ may được chiếc nón lá che bớt, nếu không mẹ đã ngượng nghịu nhiều với bà con hai họ. Bố đã lựa đoạn tre già có thân, cành nối nhau, gọt vót mắt thật sạch, lấy dây mây buộc vào cột chái nhà làm thành cái móc để mẹ treo nón. Dẫu vui dẫu buồn, đời mẹ sống không thể thiếu hai chiếc nón lá. Một chiếc mẹ để làm đồng, chợ búa; còn chiếc kia mẹ giành cho hỏi cưới, lễ lạt. Mẹ nói: “Chiếc nón chính là phần thưởng tài hoa của người xưa tạo ra; là ngọn nguồn tự tin của mẹ trên đời!”
Rồi thuở còn bé bỏng ấy, cứ hễ mẹ ở nhà là hai chị em tôi lại lấy nón ra chơi trò đi cấy đồng xa. Dẫu mặt mày bị nón lá che lấp vẫn sướng rơn lên, lon ton chạy khắp thềm nhà như thể được lớn thêm vài tuổi. Nón lá của tuổi thơ tựa bầu trời yên lành. Mẹ dành cho hai chiếc nón lá thật nhiều cử chỉ quý mến. Cứ chừng được tháng mẹ lại quét lên hai mặt trong ngoài của chúng một lớp dầu bóng để giữ cho bề mặt nón được bền hơn, mới hơn và lấp lánh hơn khi ở trên đầu mẹ. Khi nón không vẹn nguyên nữa mẹ vẫn giữ lại cho bố đội đi cày. Tôi thích thú màu của chiếc quai nón, có lẽ rằng chiếc quai nón là nơi thấm lưu giữ lại những giọt mồ hôi.
Những con chớp xé ngang bầu trời, mưa bão bố đi vắng nhà, mái tranh tre lênh láng nước dột. Mẹ đội nón lá vào, quờ quạng xắn ống quần, trèo thang lên tận nóc nhà dùng mấy tấm ni-lon cũ rích chắn che chỗ hở. Giấc mơ của chúng tôi nhờ thế không bị nước mưa nhỏ xuống làm cho sũng ướt. Bỗng dưng nhớ khi bình minh mới ló rạng, mẹ đã sắp đâu vào đấy những bó mạ non vào hai đầu gióng để gánh ra đồng. Bóng dáng mẹ với chiếc nón lá tảo tần bước thấp bước cao trên triền đê năm nao vẫn tỏa lan xuống đời chúng tôi chất chứa yêu thương, ấm êm sớm chiều...
Chỉ bằng một chiếc nón lá thân thương!
