Trang chủ
Bài viết mới
Diễn đàn
Bài mới trên hồ sơ
Hoạt động mới nhất
VIDEO
Mùa Tết
Văn Học Trẻ
Văn Học News
Media
New media
New comments
Search media
Đại Học
Đại cương
Chuyên ngành
Triết học
Kinh tế
KHXH & NV
Công nghệ thông tin
Khoa học kĩ thuật
Luận văn, tiểu luận
Phổ Thông
Lớp 12
Ngữ văn 12
Lớp 11
Ngữ văn 11
Lớp 10
Ngữ văn 10
LỚP 9
Ngữ văn 9
Lớp 8
Ngữ văn 8
Lớp 7
Ngữ văn 7
Lớp 6
Ngữ văn 6
Tiểu học
Thành viên
Thành viên trực tuyến
Bài mới trên hồ sơ
Tìm trong hồ sơ cá nhân
Credits
Transactions
Xu: 0
Đăng nhập
Đăng ký
Có gì mới?
Tìm kiếm
Tìm kiếm
Chỉ tìm trong tiêu đề
Bởi:
Hoạt động mới nhất
Đăng ký
Menu
Đăng nhập
Đăng ký
Install the app
Cài đặt
Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com -
Định hướng Forum
Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN Kết nối:
VNK X
-
VNK groups
| Nhà Tài Trợ:
BhnongFood X
-
Bhnong groups
-
Đặt mua Bánh Bhnong
KHOA HỌC XÃ HỘI
LỊCH SỬ
Lịch sử Việt Nam
Việt Nam Trung Đại ( Thế kỷ X - XIX )
Những Người Lãnh đạo Phong Trào Duy Tân ở Quảng Ngãi
JavaScript is disabled. For a better experience, please enable JavaScript in your browser before proceeding.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Trả lời chủ đề
Nội dung
<blockquote data-quote="Butchi" data-source="post: 15064" data-attributes="member: 7"><p style="text-align: center"><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><span style="color: black">[FONT=&quot]NHỮNG NGƯỜI LÃNH ĐẠO</span></strong></span></span>[/FONT]</p> </p><p> <p style="text-align: center"><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><span style="color: black">[FONT=&quot]PHONG TRÀO DUY TÂN Ở QUẢNG NGÃI</span></strong></span></span>[/FONT]</p> </p> <ul style="text-align: right"> <li data-xf-list-type="ul"><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong>[FONT=&quot]LÊ NGỌC TRÁC</strong></span></span>[/FONT]</li> </ul> <p style="text-align: center"><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Từ phong trào Cần Vương … đến Duy Tân</span></em></strong></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black"></span></em></strong></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black"></span></em></strong></span></span>[/FONT]</p> </p><p> <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Từ ngày 13/7/1885, hưởng ứng chiếu Cần Vương của vua Hàm Nghi, ở trong nước có nhiều cuộc khởi nghĩa nổi lên chống Pháp: Quảng Bình có cuộc khởi nghĩa do Lê Trực, Nguyễn Phạm Tuân; Quảng Nam do Trần Quang Dự, Nguyễn Hàm, Nguyễn Duy Hiệu; Quảng Ngãi có Lê Trung Đình; Bình Định do Mai Xuân Thưởng lãnh đạo; ở Thái Bình có cuộc khởi nghĩa do Tạ Hiện chủ xướng; Thanh Hoá do Đinh Công Tráng; ở Hưng Yên có Nguyễn Thiện Thuật; ở Hà Tĩnh có cuộc khởi nghĩa do Phan Đình Phùng … Đến khi Phan Đình Phùng, người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Hương Khê ở Nghệ Tĩnh qua đời vào ngày 28/12/1895, kể như tiếng súng khởi nghĩa của phong trào Cần Vương coi như chấm dứt. Phong trào Cần Vương kéo dài 11 năm, là một phong trào yêu nước, chống thực dân Pháp xâm lược. Tuy thất bại, nhưng phong trào đã nêu cao truyền thống anh hùng, ý chí bất khuất trước kẻ thù xâm lược của dân tộc Việt Nam. </span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Sau khi phòng trào Cần Vương kết thúc, thời điểm này Vua Đồng Khánh cũng như quan lại của Triều đình nhà Nguyễn như những con rối trong tay Toàn quyền, khâm sứ, công sứ của người Pháp. Đất nước rơi vào cảnh đen tối. Nhân dân vô cùng khổ cực.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Lúc bấy giờ những nho sĩ, những người yêu nước luôn luôn trăn trở để tìm ra con đường chống Pháp cứu nước. Ở giai đoạn này, trong nước, xuất hiện nhiều những tác phẩm mang nhiều tư tưởng mới lạ, được gọi là Tân thư. Những tác phẩm của Khang Hữu Vi, Lương Khải Siêu (Trung Quốc) và tác phẩm của Nguyễn Trường Tộ, Nguyễn Lộ Trạch phổ biến rộng rãi trong tầng lớp sĩ phu… chủ yếu đề cao tư tưởng mới là: Chấn hưng </span></span></span><span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]dân trí, dân khí[/FONT]</span></em></strong><span style="color: black">[FONT=&quot], [/FONT]</span><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]hậu dân sinh[/FONT]</span></em></strong><span style="color: black">[FONT=&quot], [/FONT]</span><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]cải cách về kinh tế và văn hoá[/FONT]</span></em></strong><span style="color: black">[FONT=&quot]. Những sĩ phu yêu nước, có tư tưởng tiến bộ đã nhiệt tình tiếp thu trào lưu tư tưởng mới. Năm 1903, ở Trung kỳ, mà chủ yếu là tại tỉnh Quảng Nam, Phan Châu Trinh, một người đổ Phó bảng từ năm 1901, từ bỏ quan trường, ông đã đề xướng phong trào Duy Tân. Phan Châu Trinh chủ trương dành độc lập dân tộc bằng con đường [/FONT]</span><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]bất bạo động[/FONT]</span></em></strong><span style="color: black">[FONT=&quot], vận động chấn hưng dân trí, dân khí, hậu dân sinh, hô hào cải cách về kinh tế và văn hoá. Khi thời cơ thuận lợi tiến hành đánh đổ chế độ Phong kiến. Những người lãnh đạo phong trào đã vận động, thành lập trường dạy Quốc ngữ, Thương hội, cơ sở kỹ nghệ và sản xuất nông nghiệp theo mô hình trang trại.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[/FONT]</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Ở Quảng Ngãi, những người yêu nước, nhiều nhà nho, kể cả những người đang làm quan cho triều đình và Pháp, đã tích cực tham gia phong trào Duy Tân do Phan Châu Trinh đề xướng và lãnh đạo. </span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <p style="text-align: center"><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Những người lãnh đạo</span></em></strong></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black"></span></em></strong></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black"></span></em></strong></span></span>[/FONT]</p> </p><p> <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Ở Quảng Ngãi, phong trào Duy Tân được Lê Đình Cẩn khởi xướng vào năm 1906. </span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Những người lãnh đạo chủ chốt phong trào Duy Tân ở Quảng Ngãi là: Lê Đình Cẩn, Lê Khiết, Nguyễn Sụy và Nguyễn Bá Loan…</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><span style="color: black">[FONT=&quot]Lê Đình Cẩn</span></strong></span></span><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot] sinh năm 1870 quê ở làng La Hà, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi. Ông đổ cử nhân được triều đình bổ làm huấn đạo huyện Mộ Đức. Công tác được ít lâu, ông từ quan, trở về nhà làm ruộng. Và, kết giao với các nhân sĩ, tổ chức lãnh đạo phong trào Duy Tân nhằm cứu nước.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[/FONT]</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><span style="color: black">[FONT=&quot]Lê Khiết (</span></strong></span></span><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]còn có tên [/FONT]</span><strong><span style="color: black">[FONT=&quot]Lê Tựu Khiết[/FONT]</span></strong><span style="color: black">[FONT=&quot]) sinh năm 1837, người làng An Ba huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi. Ông đổ cử nhân vào năm 1882, được làm quan. Trong thời kỳ làm quan, ông tham gia vào việc đán áp phong trào yêu nước. Trong quá trình làm quan, va chạm với hoàn cảnh thực tế, cảnh đất nước nhiễu nhương, ông sớm tỉnh ngộ. Nhất là khi đọc được tác phẩm “[/FONT]</span><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Việt Nam vong quốc sử[/FONT]</span></em><span style="color: black">[FONT=&quot]” của Phan Bội Châu lên án bọn tay sai bán nước, Lê Khiết giác ngộ và từ quan vào năm 1902. Từ đó, ông tham gia vào phong trào yêu nước ở quê hương Quảng Ngãi do Lê Đình Cẩn, Nguyễn Bá Loan, Nguyễn Sụy… lãnh đạo.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[/FONT]</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Nguyễn Sụy</span></em></strong></span></span><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot] (còn có tên gọi là [/FONT]</span><strong><span style="color: black">[FONT=&quot]Nguyễn Thụy[/FONT]</span></strong><span style="color: black">[FONT=&quot]), sinh năm 1863 tại làng Hổ Tiếu, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi. Xuất thân trong một gia đình nho học yêu nước, năm 1903, đậu cử nhân nhưng ông không ra làm quan. Nguyễn Sụy là một người học rộng, ông giao du, kết thân với nhiều người đồng chí hướng. Nguyễn Sụy tích cực tham gia và lãnh đạo phong trào Duy Tân ở Quảng Ngãi.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[/FONT]</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><span style="color: black">[FONT=&quot]Lê Ngung </span></strong></span></span><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]người làng Đông Phước,xã Bình Thạnh,huyện Bình Sơn,tỉnh Quảng Ngãi(chưa rỏ năm sinh).Ông là người văn võ song tòan,tính tình khẳng khái.Năm 1906,Lê Ngung đã tham gia Duy Tân hội.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[/FONT]</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><span style="color: black">[FONT=&quot]Nguyễn Bá Loan</span></strong></span></span><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot] sinh năm 1857, tại làng Lạc Phố, huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi. Ông là con trai của Nguyễn Bá Nghi, quan tổng đốc dưới triều Tự Đức.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[/FONT]</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Lê đình Cẩn, Nguyễn Bá Loan cùng với Nguyễn Sụy, Lê Khiết ,Lê Ngunglà ba nhân vật được xem như lãnh tụ phong trào Duy Tân ở quê hương núi Ấn, Sông Trà.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Trong thời điểm này (1904), trong nước, Phan Bội Châu cùng Tăng Bạt Hổ, Nguyễn Thành, Đặng Thái Thân, Đặng Tử Kính…thành lập </span></span></span><span style="font-size: 15px"><strong><span style="color: black">[FONT=&quot]Duy Tân Hội [/FONT]</span></strong><span style="color: black">[FONT=&quot]với mục đích, tôn chỉ là: Khôi phục Việt Nam độc lập. Phan Bội Châu cùng các đồng chí của mình tổ chức phong trào[/FONT]</span><strong><span style="color: black">[FONT=&quot] Đông Du, [/FONT]</span></strong><span style="color: black">[FONT=&quot]đưa người sang Nhật Bản học về khoa học kỹ thuật, quân sự …, nhằm tiến hành con đường bạo lực, đánh Pháp để dành độc lập cho đất nước. </span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[/FONT]</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Do có phần ảnh hưởng phong trào </span></span></span><span style="font-size: 15px"><strong><span style="color: black">[FONT=&quot]Duy Tân Hội,[/FONT]</span></strong><span style="color: black">[FONT=&quot] nên phong trào Duy Tân ở Quảng Ngãi vừa có nét chung của phong trào Duy Tân ở Quảng Nam do Phan Châu Trinh lãnh đạo, vừa có nét riêng biệt của địa phương Quảng Ngãi. Đó là: Những người lãnh đạo phong trào Duy Tân ở Quảng Ngãi đề ra ba mục đích lớn: bài trừ những tệ đoan xã hội, nếp sống bê tha vô đạo, vận động những người làm việc cho Pháp trở về với nhân dân, đất nước. Và, cô lập những phần tử tay sai thân Pháp. Liên hệ với Duy Tân Hội do Phan Bội Châu lãnh đạo, chờ thời cơ tiến tới đấu tranh vũ trang, dành lại chủ quyền cho đất nước và dân tộc. Phong trào chủ trương đoàn kết các tầng lớp nhân dân. Vận động, tổ chức những công việc thiết thực như: Mở trường dạy học chữ Quốc ngữ, lập hội buôn, hội cày. Hô hào cổ vũ mọi người cắt tóc ngắn, chống hũ tục, chống tệ nạn hà hiếp nhân dân. Phong trào được các nhà nho, nhân sĩ, đông đảo nhân dân hưởng ứng ủng hộ, tham gia. </span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[/FONT]</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Đầu năm 1908, những người lãnh đạo phong trào đề ra chủ trương và thực hiện cuộc vận động “</span></span></span><span style="font-size: 15px"><strong><span style="color: black">[FONT=&quot]chống thuế, cự sưu[/FONT]</span></strong><span style="color: black">[FONT=&quot]”. Nhân dân đã hưởng ứng rất nhiệt tình. Thực dân Pháp lo sợ có chính biến. Chúng dỡ thủ đoạn, âm mưu bắt cầm tù người có vai trò quyết định đối với phong trào, hòng dập tắt phong trào chống Pháp. Thế là, công sứ Daudet vin cớ Lê Đình Cẩn “[/FONT]</span><em><span style="color: black">[FONT=&quot]đả mạ thượng quan[/FONT]</span></em><span style="color: black">[FONT=&quot]” ra lệnh bắt Lê Đình Cẩn cầm tù ở Sơn Hà. Những người đồng chí hướng với Lê Đình Cẩn vẫn tiếp tục lãnh đạo và đẩy phong trào “chống thuế, cự sưu” lên đỉnh cao. Tháng 3 năm Mậu Thân (1908), nhân dân 06 huyện trong tỉnh Quảng Ngãi hăng hái tham gia chống thuế. Hàng vạn người đi chân trần, mặc áo rách, đội nón cời thể hiện cảnh đói khổ vì sưu cao, thuế nặng, rầm rập kéo nhau biểu tình, bao vây cơ quan đầu tỉnh của Pháp và tay sai, yêu cầu nhà cầm quyền phải giảm thuế cho dân. </span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[/FONT]</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Ở thời điểm này, các tỉnh ở miền Trung, từ Thanh Hoá đến Bình Thuận đồng loạt nổi lên biểu tình chống thuế. Thậm chí có nơi, nhân dân còn bao vây nhà riêng của quan chức để đưa yêu sách.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Trước khí thế của quần chúng dâng cao, chính quyền Pháp và quan lại Nam triều lo sợ. Viên công sứ Daudet đứng đầu tỉnh Quảng Ngãi ra chiêu bài mời những người lãnh đạo phong trào chống thuế vào công đường tỉnh để thương lượng. Ngày 07/4/1908, Lê Khiết vào tỉnh đường để gặp viên công sứ. Thế là, chúng trở mặt, ra lệnh bắt giam Lê Khiết. </span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Ngay sau khi bắt được Lê Khiết, Pháp cho quân lính tấn công vào đoàn người biểu tình xin miễn thuế. Nhiều người dân bị chết, hàng trăm người bị thương. Cuộc biểu tình bị đàn áp rất tàn bạo! Số người bị bắt quá nhiều, Pháp gông ba, bốn người vào một gông đưa đi phơi nắng, hành hạ một cách dã man. Quan quân người Pháp và tay sai Nam triều truy bắt được Nguyễn Bá Loan, Nguyễn Sụy và nhiều người khác. Như vậy, những người chủ chốt lãnh đạo phong trào Duy Tân ở Quảng Ngãi đều đã bị bắt!. Pháp và quan lại Nam triều ra sức thuyết phục, dụ hàng Lê Khiết, Nguyễn Bá Loan và Nguyễn Sụy. Nhưng, cả ba người đều từ chối, cương quyết không đầu hàng và hợp tác với Pháp. Biết không thể nào lay chuyễn ý chí và mua chuộc được những con người yêu nước. Chính quyền Pháp đưa Nguyễn Sụy đi đày tận nhà tù Côn Đảo. Ngày 23/4/1908, Pháp đưa Lê Khiết, Nguyễn Bá Loan đi xử chém tại bờ xe nước bên dòng sông Trà phía đông thành Quảng Ngãi. </span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">Trước khi lên đoạn đầu đài, Lê Khiết vẫn bình thản nói lên tâm sự của mình: “</span></span></span><span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]cái vết nhơ lịch sử nữa đời người của tôi, nay lấy máu cổ mà rửa, vinh hạnh biết chừng nào[/FONT]</span></em></strong><span style="color: black">[FONT=&quot]”. Lê Khiết là tấm gương sáng đối với những người lầm lỡ theo giặc, cuối cùng giác ngộ, tham gia việc lớn của đất nước, hy sinh vì đại nghĩa. Nhà nho Đặng Đoàn Bằng đã làm thơ điếu ông:</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[/FONT]</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]“</span></span></span><span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Mê đồ quán quán ngộ thanh niên[/FONT]</span></em></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Mộng lý cừ nhiên hốt cảnh phiền</span></em></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Dược thạch sổ ngôn không túc bệnh</span></em></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Đầu lô nhất trịch bổ tiền khiên</span></em></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Ba đào thiệt dễ chân thành hải</span></em></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Vân vụ tình dư tiễn kiến thiên</span></em></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Tất cánh nhân sinh đô hữu tử</span></em></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Lưu phương di xú kháng thùy hiên</span></em></span></span><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]”[/FONT]</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot](</span></span></span><span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Lầm đường đã trót buổi đầu xanh[/FONT]</span></em></strong></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Tỉnh giấc chiêm bao bỗng giật mình</span></em></strong></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Mở miệng chữa lành căn bệnh cũ</span></em></strong></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Rơi đầu rửa sạch lỗi bình sinh</span></em></strong></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Lưỡi như sống bể dương cuồn cuộn</span></em></strong></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Nắng lại mây trời đã sạch sanh</span></em></strong></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Âu cũng là người đều phải chết</span></em></strong></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Để thơm, để thối hỏi ai vinh</span></em></strong></span></span><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]?)[/FONT]</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Bản dịch của </span></span></span><span style="font-size: 15px"><strong><span style="color: black">[FONT=&quot]Nguyễn Quang Thắng - Nguyễn Bá Thế.</span></strong></span></p><p><span style="font-size: 15px"><strong><span style="color: black">[/FONT]</span></strong></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Ở trong tù, Lê Đình Cẩn nghe tin những người đồng chí hướng với mình bị giặc Pháp xử chém, ông đã làm một bài thơ nói lên tâm sự của mình và ý chí của những người yêu nước:</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]“</span></span></span><span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Cố quốc sơn hà trọng[/FONT]</span></em></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Tân triều thế lực khinh</span></em></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Hùng tâm vong đĩnh hoạch</span></em></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Tố mộng đoản nghê kình</span></em></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Dục hiện Cao trường khấp</span></em></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Ninh tri Cát bất thành</span></em></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Tùng niên lưu nhiệt huyết</span></em></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Đồng loại hấp văn minh</span></em></span></span><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]”[/FONT]</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot](</span></span></span><span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Non sông ơn vẫn nặng[/FONT]</span></em></strong></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Sóng gió cuộc vừa xoay</span></em></strong></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Vạc lửa lòng quên sợ</span></em></strong></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Tăm kình mộng đuổi ngay</span></em></strong></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Khóc đời Cao chưa chán*</span></em></strong></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Hỏng việc Cát nào hay**</span></em></strong></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Máu nóng đầu trôi chảy</span></em></strong></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Văn minh hấp cả bầy</span></em></strong></span></span><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot])</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[/FONT]</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Bản dịch của </span></span></span><span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Minh Viên[/FONT]</span></em></strong><strong><span style="color: black">[FONT=&quot] Huỳnh Thúc Kháng.[/FONT]</span></strong></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]*Cao sơn chính Chi. ** Cát điền tùng Ấm (hai nhân vật Duy Tân của Nhật Bản).</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Lê Đình Cẩn tuy bị Pháp giam cầm, nhưng ông vẫn chú tâm theo dõi tình hình của đất nước. Và, viết những vần thơ đầy hào khí, tin tưởng vào ngày mai tươi sáng của đất nước. Trong cảnh tù đày bị đối xử khắc nghiệt, Lê Đình Cẩn lâm trọng bệnh, ông từ trần vào mùa đông năm Giáp dần-1914. Nhân dân Quảng Ngãi kính phục và vô cùng thương tiếc: Lê Đình Cẩn, Nguyễn Bá Loan, Lê Khiết những con người yêu nước. Sau cách mạng Tháng 8 năm 1945, ở Quảng Ngãi có ngôi trường Trung học mang tên Lê Khiết. Và, sau năm 1975, ở thị trấn Sông Vệ có một trường THCS mang tên Lê Khiết. Ở xã Đức Nhuận huyện Mộ Đức cũng có một ngôi trường THCS mang tên Nguyễn Bá Loan.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <p style="text-align: center"><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black">[FONT=&quot]… Đến cuộc khởi nghĩa Duy Tân </span></em></strong></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black"></span></em></strong></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><strong><em><span style="color: black"></span></em></strong></span></span>[/FONT]</p> </p><p> <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Những năm tháng bị tù đày, Nguyễn Sụy vẫn giữ được chí hướng cách mạng. Năm 1913, mãn hạn tù trở về quê hương, ông liên lạc với Trần Cao Vân, Thái Phiên… tham gia Việt Nam Quang Phục Hội.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Ảnh hưởng cuộc cách mạng Tân Hợi năm 1911 của Trung Quốc, Phan Bội Châu đã chuyễn hướng hoạt động của Duy Tân Hội bằng cách thành lập Việt Nam Quang phục Hội vào tháng 2/1912. Đây thực sự là tổ chức Đảng chính trị, với tôn chỉ là chống Pháp dành độc lập cho đất nước. Trần Cao Vân, Thái Phiên, Lê Đình Dương, Lê Ngung… là những đảng viên cốt cán của Việt Nam Quang phục Hội. Và, cũng là những nhân vật nổi tiếng trong nước.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Lợi dụng tình hình chiến tranh Châu Âu bùng nổ ngay trên đất Pháp. Cuối năm 1915, Pháp thua trận, quân Đức tấn công vào Pari. Việt Nam Quang phục Hội tổ chức cuộc khởi nghĩa do Vua Duy Tân lãnh đạo. Nguyễn Sụy được cử bí mật gặp Vua Duy Tân để trình bày kế hoạch khởi nghĩa. </span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Tháng 9 năm Ất Mảo (1915), tại Đông Ba (Huế), một cuộc họp lịch sử đã diễn ra trong những nhân vật chủ chốt của 05 tỉnh miền Trung. Gồm: Nguyễn Chánh (</span></span></span><span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Quảng Bình[/FONT]</span></em><span style="color: black">[FONT=&quot]), Phạm Phú Tiên ([/FONT]</span><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Quảng Trị[/FONT]</span></em><span style="color: black">[FONT=&quot]), Đoàn Bổng ([/FONT]</span><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Thừa Thiên[/FONT]</span></em><span style="color: black">[FONT=&quot]), Thái Phiên, Trần Cao Vân, Phan Thành Tài, Đỗ Tự ([/FONT]</span><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Quảng Nam[/FONT]</span></em><span style="color: black">[FONT=&quot]), Nguyễn Sụy, Lê Triết, Lê Ngung, Nguyễn Mậu ([/FONT]</span><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Quảng Ngãi)[/FONT]</span></em><span style="color: black">[FONT=&quot]. Cuộc họp quan trọng này do Thái Phiên chủ trì, thống nhất chương trình, kế hoạch khởi nghĩa. Cuộc họp phân công: Thái Phiên và Trần Cao Vân tiếp xúc với Vua Duy Tân, nhận chiếu chỉ của Vua kêu gọi khởi nghĩa, định ngày khởi nghĩa vào lúc 01giờ sáng ngày 3/5/1916. Ủy ban khởi nghĩa được thành lập: Thái Phiên làm Chủ tịch, Trần Cao Vân phụ trách quân sự. Các ủy viên gồm có: Phan Thành Tài, Đỗ Tự, Lê Ngung, Nguyễn Sụy, Phạm Cao Chẩm. Nguyễn Sụy được giao chỉ huy quân sự Quảng Ngãi. </span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[/FONT]</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Nguyễn Sụy và các đồng sự đã bí mật vận động được phần đông nhân sĩ, nhân dân và binh lính tham gia. Tại Quảng Ngãi có 1/3 binh lính người Việt trong quân đội của Pháp tham gia khởi nghĩa.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Tất cả đều chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc khởi nghĩa. Tại kinh thành Huế, đêm ngày 2/4/1916, Tôn Thất Đề, Nguyễn Siêu cùng 02 thị vệ tín cẩn phò Vua Duy Tân bí mật xuất cung, để lãnh đạo cuộc khởi nghĩa.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]… Nhưng, cuộc khởi nghĩa của vua Duy Tân cũng rơi vào tình cảnh bi đát như những cuộc khởi nghĩa thời bấy giờ. Nguyên nhân là do những hạn chế về nghệ thuật lãnh đạo, không giữ được bí mật đến giờ phút cuối cùng. Và, việc lộ bí mật của kế hoạch khởi nghĩa lại xảy ra tại Quảng Ngãi. Khi nắm được tình hình, Tastes công sứ Pháp tại Quảng Ngãi đã nhanh chóng điện báo cho Charles khâm sứ Huế. Đồng thời, đưa quân truy bắt những người khởi nghĩa ở Quảng Ngãi. Thái Phiên, Trần Cao Vân và nhiều nhân vật chủ chốt đều bị bắt tại Huế. Vua Duy Tân cũng bị Pháp bắt tại chùa Thiên Mụ vào ngày 6/5/1916, đến ngày 3/11/1916, Vua bị lưu đày đi Réunion (ở Đông Nam Châu Phi). Ngày 17/5/1916, Thái Phiên, Trần Cao Vân và nhiều người trong đội Thị vệ của vua Duy Tân bị xử chém tại Huế. Sau đó, Phan Thành Tài và hàng chục chiến sĩ Việt Nam Quang Phục Hội ở Quảng Nam cũng bị tử hình.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Riêng Nguyễn Sụy cùng Lê Ngung, Lê Triết, Hứa Thọ, Mai Tuấn, Nguyễn Mậu và nhiều đồng sự của ông bị Pháp xử chém bên bờ Sông Trà gần cửa Bắc thành Quảng Ngãi vào chiều ngày 10/5/1916. Trước khi bị hành hình, Nguyễn Sụy vẫn bình thản ứng khẩu hai câu thơ: </span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]“Sinh Việt Nam, sinh tuyệt hư danh</span></em></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Tử Tây Phương, tử tồn danh tiết”</span></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black"></span></em></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Ngay sau khi Nguyễn Sụy và những người đồng sự của mình hy sinh, đồng bào Quảng Ngãi đều vô cùng kính phục và thương tiếc. Nhiều người bí mật quyên góp làm lễ truy điệu và để tang cho người chí sĩ cách mạng. Cảm kích về cái chết quang vinh và đầy bi thiết của Nguyễn Sụy, sau này, Huỳnh Thúc Kháng đã làm thơ khóc ông:</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]“Sao chìm gió lặng cảnh buồn teo</span></em></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Núi khóc giông rền vắng cọp beo</span></em></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Một thớt đầu lô đầy bụng huyết</span></em></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Bến Trà cơn giận sóng còn reo”</span></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black"></span></em></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Từ năm 1906 đến 2009, hơn 100 năm nhìn lại, chúng ta đều có chung nhận định: Từ trong thời kỳ triều đại phong kiến suy yếu, phong trào Duy Tân đánh dấu sự chuyễn mình của đất nước, dân tộc và xã hội Việt Nam. Từ </span></span></span><span style="font-size: 15px"><em><span style="color: black">[FONT=&quot]phong trào Duy Tân[/FONT]</span></em><span style="color: black">[FONT=&quot] đến [/FONT]</span><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Duy Tân Hội[/FONT]</span></em><span style="color: black">[FONT=&quot], đến [/FONT]</span><em><span style="color: black">[FONT=&quot]Việt Nam Quang Phục Hội[/FONT]</span></em><span style="color: black">[FONT=&quot], đến cuộc [/FONT]</span><em><span style="color: black">[FONT=&quot]khởi nghĩa Duy Tân[/FONT]</span></em><span style="color: black">[FONT=&quot] là những cuộc vận động cách mạng liên tục, thể hiện ý chí đấu tranh, kiên cường bất khuất của cả dân tộc Việt Nam, với quyết tâm dành độc lập cho dân tộc và đất nước.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[/FONT]</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]Trên quê hương Quảng Ngãi, Lê Đình Cẩn, Lê Khiết, Nguyễn Bá Loan, Nguyễn Sụy, Lê Ngung… là những người đi đầu lãnh đạo phong trào Duy Tân chống pháp, đem máu xương của mình để góp phần dành lại độc lập, tự do cho đất nước và dân tộc. Công lao và hình ảnh hy sinh bi hùng cho Tổ quốc của những người con ưu tú quê hương Núi Ấn Sông Trà mãi mãi sống trong lòng dân tộc và đất nước mến yêu!</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: black"></span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><span style="color: black">[FONT=&quot]LÊ NGỌC TRÁC</span></strong></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><strong><span style="color: black"></span></strong></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><strong><span style="color: black"></span></strong></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><u><span style="color: black">[FONT=&quot]Tài liệu tham khảo & trích dẫn:</span></u></strong></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]- Tiến trình lịch sử Việt Nam do Nguyễn Quang Ngọc chủ biên (NXB Giáo dục 2006).</span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]- 100 năm phong trào Duy Tân ở miền Trung (TC Xưa và Nay số 148/2003).</span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]- Từ Điển nhân vật lịch sử Việt Nam của Nguyễn Quang Thắng - Nguyễn Bá Thế (1999).</span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]- Non nước xứ Quảng của Phạm Trung Việt (1971).</span></span></span><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span>[/FONT] <span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: black">[FONT=&quot]lengoctraclg@yahoo.com</span></span></span>[/FONT]</p></blockquote><p></p>
[QUOTE="Butchi, post: 15064, member: 7"] [CENTER][CENTER][FONT=Arial] [SIZE=4][B][COLOR=black][FONT="]NHỮNG NGƯỜI LÃNH ĐẠO[/COLOR][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][COLOR=black][/COLOR][/B][/SIZE][/FONT][/CENTER] [/CENTER] [CENTER][CENTER][FONT=Arial] [SIZE=4][B][COLOR=black][FONT="]PHONG TRÀO DUY TÂN Ở QUẢNG NGÃI[/COLOR][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][COLOR=black][/COLOR][/B][/SIZE][/FONT][/CENTER] [/CENTER] [RIGHT][LIST] [*][FONT=Arial] [SIZE=4][B][FONT="]LÊ NGỌC TRÁC[/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][/B][/SIZE][/FONT][/LIST][/RIGHT] [CENTER][CENTER][FONT=Arial] [SIZE=4][B][I][COLOR=black][FONT="]Từ phong trào Cần Vương … đến Duy Tân [/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][I][COLOR=black][/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][/CENTER] [/CENTER] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Từ ngày 13/7/1885, hưởng ứng chiếu Cần Vương của vua Hàm Nghi, ở trong nước có nhiều cuộc khởi nghĩa nổi lên chống Pháp: Quảng Bình có cuộc khởi nghĩa do Lê Trực, Nguyễn Phạm Tuân; Quảng Nam do Trần Quang Dự, Nguyễn Hàm, Nguyễn Duy Hiệu; Quảng Ngãi có Lê Trung Đình; Bình Định do Mai Xuân Thưởng lãnh đạo; ở Thái Bình có cuộc khởi nghĩa do Tạ Hiện chủ xướng; Thanh Hoá do Đinh Công Tráng; ở Hưng Yên có Nguyễn Thiện Thuật; ở Hà Tĩnh có cuộc khởi nghĩa do Phan Đình Phùng … Đến khi Phan Đình Phùng, người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Hương Khê ở Nghệ Tĩnh qua đời vào ngày 28/12/1895, kể như tiếng súng khởi nghĩa của phong trào Cần Vương coi như chấm dứt. Phong trào Cần Vương kéo dài 11 năm, là một phong trào yêu nước, chống thực dân Pháp xâm lược. Tuy thất bại, nhưng phong trào đã nêu cao truyền thống anh hùng, ý chí bất khuất trước kẻ thù xâm lược của dân tộc Việt Nam. [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Sau khi phòng trào Cần Vương kết thúc, thời điểm này Vua Đồng Khánh cũng như quan lại của Triều đình nhà Nguyễn như những con rối trong tay Toàn quyền, khâm sứ, công sứ của người Pháp. Đất nước rơi vào cảnh đen tối. Nhân dân vô cùng khổ cực. [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Lúc bấy giờ những nho sĩ, những người yêu nước luôn luôn trăn trở để tìm ra con đường chống Pháp cứu nước. Ở giai đoạn này, trong nước, xuất hiện nhiều những tác phẩm mang nhiều tư tưởng mới lạ, được gọi là Tân thư. Những tác phẩm của Khang Hữu Vi, Lương Khải Siêu (Trung Quốc) và tác phẩm của Nguyễn Trường Tộ, Nguyễn Lộ Trạch phổ biến rộng rãi trong tầng lớp sĩ phu… chủ yếu đề cao tư tưởng mới là: Chấn hưng [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR][B][I][COLOR=black][FONT="]dân trí, dân khí[/FONT][/COLOR][/I][/B][COLOR=black][FONT="], [/FONT][/COLOR][B][I][COLOR=black][FONT="]hậu dân sinh[/FONT][/COLOR][/I][/B][COLOR=black][FONT="], [/FONT][/COLOR][B][I][COLOR=black][FONT="]cải cách về kinh tế và văn hoá[/FONT][/COLOR][/I][/B][COLOR=black][FONT="]. Những sĩ phu yêu nước, có tư tưởng tiến bộ đã nhiệt tình tiếp thu trào lưu tư tưởng mới. Năm 1903, ở Trung kỳ, mà chủ yếu là tại tỉnh Quảng Nam, Phan Châu Trinh, một người đổ Phó bảng từ năm 1901, từ bỏ quan trường, ông đã đề xướng phong trào Duy Tân. Phan Châu Trinh chủ trương dành độc lập dân tộc bằng con đường [/FONT][/COLOR][B][I][COLOR=black][FONT="]bất bạo động[/FONT][/COLOR][/I][/B][COLOR=black][FONT="], vận động chấn hưng dân trí, dân khí, hậu dân sinh, hô hào cải cách về kinh tế và văn hoá. Khi thời cơ thuận lợi tiến hành đánh đổ chế độ Phong kiến. Những người lãnh đạo phong trào đã vận động, thành lập trường dạy Quốc ngữ, Thương hội, cơ sở kỹ nghệ và sản xuất nông nghiệp theo mô hình trang trại. [/FONT][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Ở Quảng Ngãi, những người yêu nước, nhiều nhà nho, kể cả những người đang làm quan cho triều đình và Pháp, đã tích cực tham gia phong trào Duy Tân do Phan Châu Trinh đề xướng và lãnh đạo. [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [CENTER][CENTER][FONT=Arial] [SIZE=4][B][I][COLOR=black][FONT="]Những người lãnh đạo [/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][I][COLOR=black][/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][/CENTER] [/CENTER] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Ở Quảng Ngãi, phong trào Duy Tân được Lê Đình Cẩn khởi xướng vào năm 1906. [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Những người lãnh đạo chủ chốt phong trào Duy Tân ở Quảng Ngãi là: Lê Đình Cẩn, Lê Khiết, Nguyễn Sụy và Nguyễn Bá Loan… [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][COLOR=black][FONT="]Lê Đình Cẩn[/COLOR][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][COLOR=black][/COLOR][/B][COLOR=black][FONT="] sinh năm 1870 quê ở làng La Hà, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi. Ông đổ cử nhân được triều đình bổ làm huấn đạo huyện Mộ Đức. Công tác được ít lâu, ông từ quan, trở về nhà làm ruộng. Và, kết giao với các nhân sĩ, tổ chức lãnh đạo phong trào Duy Tân nhằm cứu nước. [/FONT][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][COLOR=black][FONT="]Lê Khiết ([/COLOR][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][COLOR=black][/COLOR][/B][COLOR=black][FONT="]còn có tên [/FONT][/COLOR][B][COLOR=black][FONT="]Lê Tựu Khiết[/FONT][/COLOR][/B][COLOR=black][FONT="]) sinh năm 1837, người làng An Ba huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi. Ông đổ cử nhân vào năm 1882, được làm quan. Trong thời kỳ làm quan, ông tham gia vào việc đán áp phong trào yêu nước. Trong quá trình làm quan, va chạm với hoàn cảnh thực tế, cảnh đất nước nhiễu nhương, ông sớm tỉnh ngộ. Nhất là khi đọc được tác phẩm “[/FONT][/COLOR][I][COLOR=black][FONT="]Việt Nam vong quốc sử[/FONT][/COLOR][/I][COLOR=black][FONT="]” của Phan Bội Châu lên án bọn tay sai bán nước, Lê Khiết giác ngộ và từ quan vào năm 1902. Từ đó, ông tham gia vào phong trào yêu nước ở quê hương Quảng Ngãi do Lê Đình Cẩn, Nguyễn Bá Loan, Nguyễn Sụy… lãnh đạo. [/FONT][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][I][COLOR=black][FONT="]Nguyễn Sụy[/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][I][COLOR=black][/COLOR][/I][/B][COLOR=black][FONT="] (còn có tên gọi là [/FONT][/COLOR][B][COLOR=black][FONT="]Nguyễn Thụy[/FONT][/COLOR][/B][COLOR=black][FONT="]), sinh năm 1863 tại làng Hổ Tiếu, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi. Xuất thân trong một gia đình nho học yêu nước, năm 1903, đậu cử nhân nhưng ông không ra làm quan. Nguyễn Sụy là một người học rộng, ông giao du, kết thân với nhiều người đồng chí hướng. Nguyễn Sụy tích cực tham gia và lãnh đạo phong trào Duy Tân ở Quảng Ngãi. [/FONT][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][COLOR=black][FONT="]Lê Ngung [/COLOR][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][COLOR=black][/COLOR][/B][COLOR=black][FONT="]người làng Đông Phước,xã Bình Thạnh,huyện Bình Sơn,tỉnh Quảng Ngãi(chưa rỏ năm sinh).Ông là người văn võ song tòan,tính tình khẳng khái.Năm 1906,Lê Ngung đã tham gia Duy Tân hội. [/FONT][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][COLOR=black][FONT="]Nguyễn Bá Loan[/COLOR][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][COLOR=black][/COLOR][/B][COLOR=black][FONT="] sinh năm 1857, tại làng Lạc Phố, huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi. Ông là con trai của Nguyễn Bá Nghi, quan tổng đốc dưới triều Tự Đức. [/FONT][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Lê đình Cẩn, Nguyễn Bá Loan cùng với Nguyễn Sụy, Lê Khiết ,Lê Ngunglà ba nhân vật được xem như lãnh tụ phong trào Duy Tân ở quê hương núi Ấn, Sông Trà. [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Trong thời điểm này (1904), trong nước, Phan Bội Châu cùng Tăng Bạt Hổ, Nguyễn Thành, Đặng Thái Thân, Đặng Tử Kính…thành lập [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR][B][COLOR=black][FONT="]Duy Tân Hội [/FONT][/COLOR][/B][COLOR=black][FONT="]với mục đích, tôn chỉ là: Khôi phục Việt Nam độc lập. Phan Bội Châu cùng các đồng chí của mình tổ chức phong trào[/FONT][/COLOR][B][COLOR=black][FONT="] Đông Du, [/FONT][/COLOR][/B][COLOR=black][FONT="]đưa người sang Nhật Bản học về khoa học kỹ thuật, quân sự …, nhằm tiến hành con đường bạo lực, đánh Pháp để dành độc lập cho đất nước. [/FONT][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Do có phần ảnh hưởng phong trào [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR][B][COLOR=black][FONT="]Duy Tân Hội,[/FONT][/COLOR][/B][COLOR=black][FONT="] nên phong trào Duy Tân ở Quảng Ngãi vừa có nét chung của phong trào Duy Tân ở Quảng Nam do Phan Châu Trinh lãnh đạo, vừa có nét riêng biệt của địa phương Quảng Ngãi. Đó là: Những người lãnh đạo phong trào Duy Tân ở Quảng Ngãi đề ra ba mục đích lớn: bài trừ những tệ đoan xã hội, nếp sống bê tha vô đạo, vận động những người làm việc cho Pháp trở về với nhân dân, đất nước. Và, cô lập những phần tử tay sai thân Pháp. Liên hệ với Duy Tân Hội do Phan Bội Châu lãnh đạo, chờ thời cơ tiến tới đấu tranh vũ trang, dành lại chủ quyền cho đất nước và dân tộc. Phong trào chủ trương đoàn kết các tầng lớp nhân dân. Vận động, tổ chức những công việc thiết thực như: Mở trường dạy học chữ Quốc ngữ, lập hội buôn, hội cày. Hô hào cổ vũ mọi người cắt tóc ngắn, chống hũ tục, chống tệ nạn hà hiếp nhân dân. Phong trào được các nhà nho, nhân sĩ, đông đảo nhân dân hưởng ứng ủng hộ, tham gia. [/FONT][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Đầu năm 1908, những người lãnh đạo phong trào đề ra chủ trương và thực hiện cuộc vận động “[/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR][B][COLOR=black][FONT="]chống thuế, cự sưu[/FONT][/COLOR][/B][COLOR=black][FONT="]”. Nhân dân đã hưởng ứng rất nhiệt tình. Thực dân Pháp lo sợ có chính biến. Chúng dỡ thủ đoạn, âm mưu bắt cầm tù người có vai trò quyết định đối với phong trào, hòng dập tắt phong trào chống Pháp. Thế là, công sứ Daudet vin cớ Lê Đình Cẩn “[/FONT][/COLOR][I][COLOR=black][FONT="]đả mạ thượng quan[/FONT][/COLOR][/I][COLOR=black][FONT="]” ra lệnh bắt Lê Đình Cẩn cầm tù ở Sơn Hà. Những người đồng chí hướng với Lê Đình Cẩn vẫn tiếp tục lãnh đạo và đẩy phong trào “chống thuế, cự sưu” lên đỉnh cao. Tháng 3 năm Mậu Thân (1908), nhân dân 06 huyện trong tỉnh Quảng Ngãi hăng hái tham gia chống thuế. Hàng vạn người đi chân trần, mặc áo rách, đội nón cời thể hiện cảnh đói khổ vì sưu cao, thuế nặng, rầm rập kéo nhau biểu tình, bao vây cơ quan đầu tỉnh của Pháp và tay sai, yêu cầu nhà cầm quyền phải giảm thuế cho dân. [/FONT][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Ở thời điểm này, các tỉnh ở miền Trung, từ Thanh Hoá đến Bình Thuận đồng loạt nổi lên biểu tình chống thuế. Thậm chí có nơi, nhân dân còn bao vây nhà riêng của quan chức để đưa yêu sách. [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Trước khí thế của quần chúng dâng cao, chính quyền Pháp và quan lại Nam triều lo sợ. Viên công sứ Daudet đứng đầu tỉnh Quảng Ngãi ra chiêu bài mời những người lãnh đạo phong trào chống thuế vào công đường tỉnh để thương lượng. Ngày 07/4/1908, Lê Khiết vào tỉnh đường để gặp viên công sứ. Thế là, chúng trở mặt, ra lệnh bắt giam Lê Khiết. [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Ngay sau khi bắt được Lê Khiết, Pháp cho quân lính tấn công vào đoàn người biểu tình xin miễn thuế. Nhiều người dân bị chết, hàng trăm người bị thương. Cuộc biểu tình bị đàn áp rất tàn bạo! Số người bị bắt quá nhiều, Pháp gông ba, bốn người vào một gông đưa đi phơi nắng, hành hạ một cách dã man. Quan quân người Pháp và tay sai Nam triều truy bắt được Nguyễn Bá Loan, Nguyễn Sụy và nhiều người khác. Như vậy, những người chủ chốt lãnh đạo phong trào Duy Tân ở Quảng Ngãi đều đã bị bắt!. Pháp và quan lại Nam triều ra sức thuyết phục, dụ hàng Lê Khiết, Nguyễn Bá Loan và Nguyễn Sụy. Nhưng, cả ba người đều từ chối, cương quyết không đầu hàng và hợp tác với Pháp. Biết không thể nào lay chuyễn ý chí và mua chuộc được những con người yêu nước. Chính quyền Pháp đưa Nguyễn Sụy đi đày tận nhà tù Côn Đảo. Ngày 23/4/1908, Pháp đưa Lê Khiết, Nguyễn Bá Loan đi xử chém tại bờ xe nước bên dòng sông Trà phía đông thành Quảng Ngãi. Trước khi lên đoạn đầu đài, Lê Khiết vẫn bình thản nói lên tâm sự của mình: “[/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR][B][I][COLOR=black][FONT="]cái vết nhơ lịch sử nữa đời người của tôi, nay lấy máu cổ mà rửa, vinh hạnh biết chừng nào[/FONT][/COLOR][/I][/B][COLOR=black][FONT="]”. Lê Khiết là tấm gương sáng đối với những người lầm lỡ theo giặc, cuối cùng giác ngộ, tham gia việc lớn của đất nước, hy sinh vì đại nghĩa. Nhà nho Đặng Đoàn Bằng đã làm thơ điếu ông: [/FONT][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]“[/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR][I][COLOR=black][FONT="]Mê đồ quán quán ngộ thanh niên[/FONT][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]Mộng lý cừ nhiên hốt cảnh phiền[/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]Dược thạch sổ ngôn không túc bệnh[/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]Đầu lô nhất trịch bổ tiền khiên[/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]Ba đào thiệt dễ chân thành hải[/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]Vân vụ tình dư tiễn kiến thiên[/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]Tất cánh nhân sinh đô hữu tử[/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]Lưu phương di xú kháng thùy hiên[/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I][COLOR=black][FONT="]”[/FONT][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]([/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR][B][I][COLOR=black][FONT="]Lầm đường đã trót buổi đầu xanh[/FONT][/COLOR][/I][/B] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][I][COLOR=black][FONT="]Tỉnh giấc chiêm bao bỗng giật mình[/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][I][COLOR=black][/COLOR][/I][/B] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][I][COLOR=black][FONT="]Mở miệng chữa lành căn bệnh cũ[/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][I][COLOR=black][/COLOR][/I][/B] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][I][COLOR=black][FONT="]Rơi đầu rửa sạch lỗi bình sinh[/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][I][COLOR=black][/COLOR][/I][/B] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][I][COLOR=black][FONT="]Lưỡi như sống bể dương cuồn cuộn[/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][I][COLOR=black][/COLOR][/I][/B] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][I][COLOR=black][FONT="]Nắng lại mây trời đã sạch sanh[/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][I][COLOR=black][/COLOR][/I][/B] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][I][COLOR=black][FONT="]Âu cũng là người đều phải chết[/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][I][COLOR=black][/COLOR][/I][/B] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][I][COLOR=black][FONT="]Để thơm, để thối hỏi ai vinh[/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][I][COLOR=black][/COLOR][/I][/B][COLOR=black][FONT="]?)[/FONT][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Bản dịch của [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR][B][COLOR=black][FONT="]Nguyễn Quang Thắng - Nguyễn Bá Thế. [/FONT][/COLOR][/B] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Ở trong tù, Lê Đình Cẩn nghe tin những người đồng chí hướng với mình bị giặc Pháp xử chém, ông đã làm một bài thơ nói lên tâm sự của mình và ý chí của những người yêu nước: [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]“[/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR][I][COLOR=black][FONT="]Cố quốc sơn hà trọng[/FONT][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]Tân triều thế lực khinh[/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]Hùng tâm vong đĩnh hoạch[/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]Tố mộng đoản nghê kình[/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]Dục hiện Cao trường khấp[/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]Ninh tri Cát bất thành[/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]Tùng niên lưu nhiệt huyết[/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]Đồng loại hấp văn minh[/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I][COLOR=black][FONT="]”[/FONT][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]([/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR][B][I][COLOR=black][FONT="]Non sông ơn vẫn nặng[/FONT][/COLOR][/I][/B] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][I][COLOR=black][FONT="]Sóng gió cuộc vừa xoay[/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][I][COLOR=black][/COLOR][/I][/B] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][I][COLOR=black][FONT="]Vạc lửa lòng quên sợ[/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][I][COLOR=black][/COLOR][/I][/B] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][I][COLOR=black][FONT="]Tăm kình mộng đuổi ngay[/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][I][COLOR=black][/COLOR][/I][/B] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][I][COLOR=black][FONT="]Khóc đời Cao chưa chán*[/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][I][COLOR=black][/COLOR][/I][/B] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][I][COLOR=black][FONT="]Hỏng việc Cát nào hay**[/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][I][COLOR=black][/COLOR][/I][/B] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][I][COLOR=black][FONT="]Máu nóng đầu trôi chảy[/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][I][COLOR=black][/COLOR][/I][/B] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][I][COLOR=black][FONT="]Văn minh hấp cả bầy[/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][I][COLOR=black][/COLOR][/I][/B][COLOR=black][FONT="]) [/FONT][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Bản dịch của [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR][B][I][COLOR=black][FONT="]Minh Viên[/FONT][/COLOR][/I][/B][B][COLOR=black][FONT="] Huỳnh Thúc Kháng.[/FONT][/COLOR][/B] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]*Cao sơn chính Chi. ** Cát điền tùng Ấm (hai nhân vật Duy Tân của Nhật Bản). [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Lê Đình Cẩn tuy bị Pháp giam cầm, nhưng ông vẫn chú tâm theo dõi tình hình của đất nước. Và, viết những vần thơ đầy hào khí, tin tưởng vào ngày mai tươi sáng của đất nước. Trong cảnh tù đày bị đối xử khắc nghiệt, Lê Đình Cẩn lâm trọng bệnh, ông từ trần vào mùa đông năm Giáp dần-1914. Nhân dân Quảng Ngãi kính phục và vô cùng thương tiếc: Lê Đình Cẩn, Nguyễn Bá Loan, Lê Khiết những con người yêu nước. Sau cách mạng Tháng 8 năm 1945, ở Quảng Ngãi có ngôi trường Trung học mang tên Lê Khiết. Và, sau năm 1975, ở thị trấn Sông Vệ có một trường THCS mang tên Lê Khiết. Ở xã Đức Nhuận huyện Mộ Đức cũng có một ngôi trường THCS mang tên Nguyễn Bá Loan. [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [CENTER][CENTER][FONT=Arial] [SIZE=4][B][I][COLOR=black][FONT="]… Đến cuộc khởi nghĩa Duy Tân [/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][I][COLOR=black][/COLOR][/I][/B][/SIZE][/FONT][/CENTER] [/CENTER] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Những năm tháng bị tù đày, Nguyễn Sụy vẫn giữ được chí hướng cách mạng. Năm 1913, mãn hạn tù trở về quê hương, ông liên lạc với Trần Cao Vân, Thái Phiên… tham gia Việt Nam Quang Phục Hội. [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Ảnh hưởng cuộc cách mạng Tân Hợi năm 1911 của Trung Quốc, Phan Bội Châu đã chuyễn hướng hoạt động của Duy Tân Hội bằng cách thành lập Việt Nam Quang phục Hội vào tháng 2/1912. Đây thực sự là tổ chức Đảng chính trị, với tôn chỉ là chống Pháp dành độc lập cho đất nước. Trần Cao Vân, Thái Phiên, Lê Đình Dương, Lê Ngung… là những đảng viên cốt cán của Việt Nam Quang phục Hội. Và, cũng là những nhân vật nổi tiếng trong nước. [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Lợi dụng tình hình chiến tranh Châu Âu bùng nổ ngay trên đất Pháp. Cuối năm 1915, Pháp thua trận, quân Đức tấn công vào Pari. Việt Nam Quang phục Hội tổ chức cuộc khởi nghĩa do Vua Duy Tân lãnh đạo. Nguyễn Sụy được cử bí mật gặp Vua Duy Tân để trình bày kế hoạch khởi nghĩa. [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Tháng 9 năm Ất Mảo (1915), tại Đông Ba (Huế), một cuộc họp lịch sử đã diễn ra trong những nhân vật chủ chốt của 05 tỉnh miền Trung. Gồm: Nguyễn Chánh ([/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR][I][COLOR=black][FONT="]Quảng Bình[/FONT][/COLOR][/I][COLOR=black][FONT="]), Phạm Phú Tiên ([/FONT][/COLOR][I][COLOR=black][FONT="]Quảng Trị[/FONT][/COLOR][/I][COLOR=black][FONT="]), Đoàn Bổng ([/FONT][/COLOR][I][COLOR=black][FONT="]Thừa Thiên[/FONT][/COLOR][/I][COLOR=black][FONT="]), Thái Phiên, Trần Cao Vân, Phan Thành Tài, Đỗ Tự ([/FONT][/COLOR][I][COLOR=black][FONT="]Quảng Nam[/FONT][/COLOR][/I][COLOR=black][FONT="]), Nguyễn Sụy, Lê Triết, Lê Ngung, Nguyễn Mậu ([/FONT][/COLOR][I][COLOR=black][FONT="]Quảng Ngãi)[/FONT][/COLOR][/I][COLOR=black][FONT="]. Cuộc họp quan trọng này do Thái Phiên chủ trì, thống nhất chương trình, kế hoạch khởi nghĩa. Cuộc họp phân công: Thái Phiên và Trần Cao Vân tiếp xúc với Vua Duy Tân, nhận chiếu chỉ của Vua kêu gọi khởi nghĩa, định ngày khởi nghĩa vào lúc 01giờ sáng ngày 3/5/1916. Ủy ban khởi nghĩa được thành lập: Thái Phiên làm Chủ tịch, Trần Cao Vân phụ trách quân sự. Các ủy viên gồm có: Phan Thành Tài, Đỗ Tự, Lê Ngung, Nguyễn Sụy, Phạm Cao Chẩm. Nguyễn Sụy được giao chỉ huy quân sự Quảng Ngãi. [/FONT][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Nguyễn Sụy và các đồng sự đã bí mật vận động được phần đông nhân sĩ, nhân dân và binh lính tham gia. Tại Quảng Ngãi có 1/3 binh lính người Việt trong quân đội của Pháp tham gia khởi nghĩa. [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Tất cả đều chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc khởi nghĩa. Tại kinh thành Huế, đêm ngày 2/4/1916, Tôn Thất Đề, Nguyễn Siêu cùng 02 thị vệ tín cẩn phò Vua Duy Tân bí mật xuất cung, để lãnh đạo cuộc khởi nghĩa. [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]… Nhưng, cuộc khởi nghĩa của vua Duy Tân cũng rơi vào tình cảnh bi đát như những cuộc khởi nghĩa thời bấy giờ. Nguyên nhân là do những hạn chế về nghệ thuật lãnh đạo, không giữ được bí mật đến giờ phút cuối cùng. Và, việc lộ bí mật của kế hoạch khởi nghĩa lại xảy ra tại Quảng Ngãi. Khi nắm được tình hình, Tastes công sứ Pháp tại Quảng Ngãi đã nhanh chóng điện báo cho Charles khâm sứ Huế. Đồng thời, đưa quân truy bắt những người khởi nghĩa ở Quảng Ngãi. Thái Phiên, Trần Cao Vân và nhiều nhân vật chủ chốt đều bị bắt tại Huế. Vua Duy Tân cũng bị Pháp bắt tại chùa Thiên Mụ vào ngày 6/5/1916, đến ngày 3/11/1916, Vua bị lưu đày đi Réunion (ở Đông Nam Châu Phi). Ngày 17/5/1916, Thái Phiên, Trần Cao Vân và nhiều người trong đội Thị vệ của vua Duy Tân bị xử chém tại Huế. Sau đó, Phan Thành Tài và hàng chục chiến sĩ Việt Nam Quang Phục Hội ở Quảng Nam cũng bị tử hình. [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Riêng Nguyễn Sụy cùng Lê Ngung, Lê Triết, Hứa Thọ, Mai Tuấn, Nguyễn Mậu và nhiều đồng sự của ông bị Pháp xử chém bên bờ Sông Trà gần cửa Bắc thành Quảng Ngãi vào chiều ngày 10/5/1916. Trước khi bị hành hình, Nguyễn Sụy vẫn bình thản ứng khẩu hai câu thơ: [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]“Sinh Việt Nam, sinh tuyệt hư danh[/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]Tử Tây Phương, tử tồn danh tiết” [/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Ngay sau khi Nguyễn Sụy và những người đồng sự của mình hy sinh, đồng bào Quảng Ngãi đều vô cùng kính phục và thương tiếc. Nhiều người bí mật quyên góp làm lễ truy điệu và để tang cho người chí sĩ cách mạng. Cảm kích về cái chết quang vinh và đầy bi thiết của Nguyễn Sụy, sau này, Huỳnh Thúc Kháng đã làm thơ khóc ông: [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]“Sao chìm gió lặng cảnh buồn teo[/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]Núi khóc giông rền vắng cọp beo[/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]Một thớt đầu lô đầy bụng huyết[/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][I][COLOR=black][FONT="]Bến Trà cơn giận sóng còn reo” [/COLOR][/I][/SIZE][/FONT][SIZE=4][I][COLOR=black][/COLOR][/I] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Từ năm 1906 đến 2009, hơn 100 năm nhìn lại, chúng ta đều có chung nhận định: Từ trong thời kỳ triều đại phong kiến suy yếu, phong trào Duy Tân đánh dấu sự chuyễn mình của đất nước, dân tộc và xã hội Việt Nam. Từ [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR][I][COLOR=black][FONT="]phong trào Duy Tân[/FONT][/COLOR][/I][COLOR=black][FONT="] đến [/FONT][/COLOR][I][COLOR=black][FONT="]Duy Tân Hội[/FONT][/COLOR][/I][COLOR=black][FONT="], đến [/FONT][/COLOR][I][COLOR=black][FONT="]Việt Nam Quang Phục Hội[/FONT][/COLOR][/I][COLOR=black][FONT="], đến cuộc [/FONT][/COLOR][I][COLOR=black][FONT="]khởi nghĩa Duy Tân[/FONT][/COLOR][/I][COLOR=black][FONT="] là những cuộc vận động cách mạng liên tục, thể hiện ý chí đấu tranh, kiên cường bất khuất của cả dân tộc Việt Nam, với quyết tâm dành độc lập cho dân tộc và đất nước. [/FONT][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]Trên quê hương Quảng Ngãi, Lê Đình Cẩn, Lê Khiết, Nguyễn Bá Loan, Nguyễn Sụy, Lê Ngung… là những người đi đầu lãnh đạo phong trào Duy Tân chống pháp, đem máu xương của mình để góp phần dành lại độc lập, tự do cho đất nước và dân tộc. Công lao và hình ảnh hy sinh bi hùng cho Tổ quốc của những người con ưu tú quê hương Núi Ấn Sông Trà mãi mãi sống trong lòng dân tộc và đất nước mến yêu! [/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][COLOR=black][FONT="]LÊ NGỌC TRÁC [/COLOR][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][COLOR=black][/COLOR][/B] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][B][U][COLOR=black][FONT="]Tài liệu tham khảo & trích dẫn:[/COLOR][/U][/B][/SIZE][/FONT][SIZE=4][B][U][COLOR=black][/COLOR][/U][/B] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]- Tiến trình lịch sử Việt Nam do Nguyễn Quang Ngọc chủ biên (NXB Giáo dục 2006).[/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]- 100 năm phong trào Duy Tân ở miền Trung (TC Xưa và Nay số 148/2003).[/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]- Từ Điển nhân vật lịch sử Việt Nam của Nguyễn Quang Thắng - Nguyễn Bá Thế (1999).[/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]- Non nước xứ Quảng của Phạm Trung Việt (1971).[/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR] [/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=black][FONT="]lengoctraclg@yahoo.com[/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=black][/COLOR][/SIZE][/FONT] [/QUOTE]
Tên
Mã xác nhận
Gửi trả lời
KHOA HỌC XÃ HỘI
LỊCH SỬ
Lịch sử Việt Nam
Việt Nam Trung Đại ( Thế kỷ X - XIX )
Những Người Lãnh đạo Phong Trào Duy Tân ở Quảng Ngãi
Top
