Trang chủ
Bài viết mới
Diễn đàn
Bài mới trên hồ sơ
Hoạt động mới nhất
VIDEO
Mùa Tết
Văn Học Trẻ
Văn Học News
Media
New media
New comments
Search media
Đại Học
Đại cương
Chuyên ngành
Triết học
Kinh tế
KHXH & NV
Công nghệ thông tin
Khoa học kĩ thuật
Luận văn, tiểu luận
Phổ Thông
Lớp 12
Ngữ văn 12
Lớp 11
Ngữ văn 11
Lớp 10
Ngữ văn 10
LỚP 9
Ngữ văn 9
Lớp 8
Ngữ văn 8
Lớp 7
Ngữ văn 7
Lớp 6
Ngữ văn 6
Tiểu học
Thành viên
Thành viên trực tuyến
Bài mới trên hồ sơ
Tìm trong hồ sơ cá nhân
Credits
Transactions
Xu: 0
Đăng nhập
Đăng ký
Có gì mới?
Tìm kiếm
Tìm kiếm
Chỉ tìm trong tiêu đề
Bởi:
Hoạt động mới nhất
Đăng ký
Menu
Đăng nhập
Đăng ký
Install the app
Cài đặt
Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com -
Định hướng Forum
Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN Kết nối:
VNK X
-
VNK groups
| Nhà Tài Trợ:
BhnongFood X
-
Bhnong groups
-
Đặt mua Bánh Bhnong
KIẾN THỨC PHỔ THÔNG
Trung Học Phổ Thông
Ngữ văn THPT
Văn 10
Cánh Diều - Ngữ văn 10
Thơ tự do
Nhà thơ Lý Bạch
JavaScript is disabled. For a better experience, please enable JavaScript in your browser before proceeding.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Trả lời chủ đề
Nội dung
<blockquote data-quote="liti" data-source="post: 22210" data-attributes="member: 2098"><p style="text-align: center"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: Red"><strong>NHÀ THƠ LÝ BẠCH</strong></span></span></p> <p style="text-align: center"></p><p><span style="color: Red"><strong></strong></span></p><p><span style="color: Red"><strong><a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> </strong></span>(tiếng Trung: 李白; bính âm: Lǐ Bái / Lǐ Bó; 701- 762) là nhà thơ danh tiếng nhất thời thịnh Đường nói riêng và Trung Hoa nói chung, được hậu bối tôn làm Thi Tiên.</p><p><strong><span style="color: Red"></span></strong></p><p><strong><span style="color: Red"><img src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Libai_touxiang.jpg/200px-Libai_touxiang.jpg" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /> </span></strong></p><p><strong><span style="color: Red"></span></strong></p><p><strong><span style="color: Red">Thân thế</span></strong></p><p></p><p>Theo lời <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> kể lại, thì ông là hậu duệ của tướng quân Lý Quảng nhà Hán, là cháu chín đời của Vũ Chiêu Vương Lý Cao nước Tây Lương thời Ngũ Hồ thập lục quốc. Có sách ghi ông là con cháu đời sau tông thất nhà Đường. Tương truyền lúc ông sắp sinh, bà thân mẫu nằm mộng thấy sao Tràng Canh (hay Trường Canh), vi sao này có tên là Thái Bạch nên đặt tên con là Bạch[1]. Sau này ông tự đặt hiệu là Thái Bạch, rồi Tràng Canh; ngoài ra do sinh ở làng Thanh Liên nên cũng lấy hiệu là Thanh Liên cư sĩ. Giới thi nhân bấy giờ thì rất kính nể tài uống rượu làm thơ bẩm sinh, nên gọi <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> là: Tửu trung tiên, Lý Trích Tiên.</p><p></p><p>Về sau này, <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/van-hoc-10/17563-nha-tho-do-phu.html" target="_blank">Đỗ Phủ</a>, thua ông 11 tuổi, được tôn làm Thi Thánh (Thơ Thánh) thì <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> được tôn làm Thi Tiên (Thơ Tiên).</p><p><strong><span style="color: Red"></span></strong></p><p><strong><span style="color: Red">Tiểu sử</span></strong></p><p></p><p>Vào cuối đời nhà Tùy, một người họ Lý do thiếu nợ phải trốn ra Tây Vực, kết duyên cùng một Man bà (phụ nữ Tây Vực), đến năm Trường An nguyên niên sinh ra <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> (lúc này nhà Đường đang có sự biến do Võ Tắc Thiên gây ra).</p><p><strong><span style="color: Red"></span></strong></p><p><strong><span style="color: Red">Niên thiếu</span></strong></p><p></p><p><a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> ở Lũng Tây, Cam Túc suốt thời thơ ấu, được mẹ dạy cho chữ Tây Vực, cha dạy cho Kinh Thi, Kinh Thư, đến 10 tuổi đã thông thạo và thích làm thơ.</p><p></p><p>Gia đình giàu có, nên từ nhỏ <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> đã tha hồ đi đây đi đó cùng cha. Ông tỏ ra rất thích, chí hướng của ông sau này không phải quan trường, mà là thơ túi rượu bầu, thong dong tiêu sái. Đến năm 10 tuổi gia đình chuyển về huyện Chương Minh, Tứ Xuyên. Tại đây <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> say mê học kiếm thuật, trong một thời gian ngắn, tài múa kiếm và tài thơ của ông được bộc lộ rõ rệt. 15 tuổi ông đã có bài phú ngạo Tư Mã Tương Như, bài thơ gửi Hàn Kinh Châu, khá nổi tiếng. Lúc 16 tuổi danh tiếng đã nổi khắp Tứ Xuyên, thì ông lại phát chán, bèn lên núi Đái Thiên Sơn học đạo, bắt đầu cuộc đời ẩn sĩ.</p><p> <strong><span style="color: Red"></span></strong></p><p><strong><span style="color: Red">Ngao du sơn thủy</span></strong></p><p></p><p>Làm ẩn sĩ trên núi được 2 năm, ông lại hạ sơn, bắt đầu làm hiệp sĩ, đi lùng hết các thắng cảnh ở Hà Bắc, Giang Tây, Tràng An... Bạn đồng hành với ông lúc này là Đông Nham Tử, nhưng chỉ đi chung được 1 năm. Đến năm 20 tuổi <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> đã đi khắp nước Thục, ông lại về Tứ Xuyên với gia đình, chuẩn bị tiền đi đường và tiền mua rượu cho cuộc hành trình sắp tới. Ông đến làm dưới trướng của thứ sử Ích Châu Tô Dĩnh, được ông này khen là thiên tài, "có thể sánh với Tư Mã Tương Như".</p><p></p><p>Năm 723, <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> mặc áo trắng, đeo một bầu rượu lớn, chống kiếm lên đường viễn du. Trong khoảng ba năm, ông đã tham quan hầu hết cảnh đẹp Trung Hoa, như là hồ Động Đình, sông Tương, Kim Lăng, Dương Châu, Ngô Việt, Giang Hạ...Đến năm 726, ông đến Vân Mộng kết duyên cùng cháu gái của Hứa tướng công. Thời gian này tài năng thơ bắt đầu nở rộ. Đến 30 tuổi thì tiếng tăm đã vang đến triều đình. Được mời đi làm quan, nhưng ông không nhận.</p><p></p><p>Năm Khai Nguyên thứ 23 (735), ông đi chơi ở Thái Nguyên, gặp Quách Tử Nghi đang ở tù, ông xin giúp, Quách liền được thả. Ông lại dẫn vợ rong chơi qua nước Tề, Lỗ, rồi định cư ở Nhiệm Thành. Đến đây <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> lại được Khổng Sào Phủ, Hàn Chuẩn, Bùi Chính, Đào Cái, Trương Thúc Minh - những ẩn sĩ đương thời - rủ lên núi Tồ Lai thưởng ngoạn, rồi say sưa ở Trúc Khê. Nhóm này được người ta gọi là "Trúc Khê lục dật".</p><p> </p><p> <strong><span style="color: Red">Vào cung và bị gièm pha</span></strong></p><p></p><p>Năm 741, <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> lại một phen từ bỏ gia đình, vợ con, ông đến Hồ Nam rồi Giang Tô, Sơn Đông... đi đến đâu danh tiếng lan ra đến đó.</p><p></p><p>Năm đầu niên hiệu Thiên Bảo (742), ông đến Cối Kê, cùng đạo sĩ Ngô Quân ở ẩn tại Thiểm Trung. Sau đó cùng bạn về Trường An, ở đây ông gặp thái tử tân khách Hạ Tri Chương, trở nên đôi bạn rượu-thơ thân thiết. Ông được Hạ Tri Chương tiến cử lên vua Đường Minh Hoàng, vua Đường nghe danh đã lâu nên rất thích, vời vào điện Kim Loan giao việc thảo thư từ, sau được phong làm Hàn Lâm, chuyên giữ việc mật. Được vua Đường và Dương Quý Phi yêu thích. Tại đây, cùng với Hạ Tri Chương, Thôi Tông Chi, Vương Tiến, Tô Tần, Trương Húc, Tiêu Toại, Lý Thích Chi hợp thành nhóm "Tửu trung bát tiên".</p><p></p><p>Đến năm 745, do lối sống của ông gàn dở bê bối, say xỉn suốt ngày, lại bị Dương Quốc Trung dèm pha nên Dương Quý Phi cũng phát ghét, chỉ trích luôn luôn làm Đường Minh Hoàng khó xử.</p><p>Một bài thơ của <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a></p><p></p><p><a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> nhận thấy sự đó, cộng với lòng đam mê du lãm đang trỗi dậy, ông liền từ biệt vua Đường. Vua rất buồn, nhưng cũng chiều theo, lại tặng thêm rất nhiều vàng nhưng thi nhân không nhận, cuối cùng trao cho ông quyền uống rượu miễn phí tại bất cứ quán rượu nào đi qua, tiền rượu sẽ do ngân khố thanh toán.</p><p></p><p> <strong><span style="color: Red"> Rời cung, bị đày ải và qua đời</span></strong></p><p></p><p>Trong 10 năm kể từ lúc rời cung, <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> tha hồ uống rượu và đi chơi, ông từng qua Triệu, Nguỵ, Tề, Tần, Lương, Tống, các vùng Bân, Kỳ, Thương, Ư, Lạc Dương, các sông Hoài, sông Tứ... Do đi quá nhiều nên ông cũng quen biết và thân thiết với rất nhiều, trong đó có <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/van-hoc-10/17563-nha-tho-do-phu.html" target="_blank">Đỗ Phủ</a>, Sầm Tham, Mạnh Hạo Nhiên, Cao Thích...</p><p></p><p>Năm Thiên Bảo thứ 13 (755), ông quen với Nguỵ Hạo ở Quảng Lăng, hai người cùng xoã tóc đi thuyền vào sông Tần Hoài. Sau đó đến Tuyên Thành. Tháng 11 năm này có loạn An Lộc Sơn, <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> liền về Lư Sơn, ở ẩn tại Bình phong điệp. Năm (56 tuổi), tiết độ sứ Vĩnh Vương Lân đến tận núi mời ông về phủ. <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> đành phải đi theo. Đến khi Lân làm phản bị bắt, <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> chạy trốn nhưng không thoát, lúc sắp bị tử hình có Tuyên Uý đại sứ Thôi Chi Hoán với ngự sử trung thừa Tống Nhược Tư đem giấu đi. Sang năm 757 bị triều đình bắt lại, lúc này người từng được <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> cứu khi xưa là Vương Chi Hoán ra sức giải oan, ông được giảm xuống tội đi đày.</p><p></p><p>Năm 758, trên đường đi đày ba vùng Dạ Lang, Động Đình, Tam Giáp, <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> được tha, liền đi xuống phía đông đến Hán Dương, tiếp tục cuộc ngao du đây đó, tuy nhiên tuổi già, sức yếu, ông đành đến Đang Đồ, ở nhờ anh họ là Lý Dương Băng. Đến năm 762, vua Đường Đại Tông lên ngôi, cho người mời <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> nhưng trên đường đi thì nghe tin ông đã qua đời rồi.</p><p><strong><span style="color: Red"></span></strong></p><p><strong><span style="color: Red">Tiểu truyện</span></strong></p><p></p><p>Truyện kể về <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> rất nhiều, ngoại trừ những chuyện phù phép quái gở, thì những chuyện sau đây được sách sử chép lại và người đời truyền tụng.</p><p><strong><span style="color: Red"></span></strong></p><p><strong><span style="color: Red">Chuyện thi cử</span></strong></p><p></p><p>Năm Thiên Bảo đời Đường Huyền Tông (742), <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> đến Tràng An ứng thí, tình cờ gặp Hạ Tri Chương (đang giữ chức Hàn Lâm), cả hai đều mê rượu, mê thơ nên trở thành thân thiết.</p><p></p><p>Đề thi năm ấy là: "Không mong văn chương hơn thiên hạ, chỉ cần văn chương đúng ý quan chấm thi". Khoa thi vừa xong, Hạ Tri Chương sợ <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> không có tiền đút lót sẽ bị đánh rớt, liền gửi mộ lá thư giới thiệu cho giám khảo. Thư đến hai quan giám khảo là Cao Lực Sĩ và Dương Quốc Trung, hai người này vốn không thích Hạ Tri Chương, nên càng ghét <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a>. Lúc chấm thi, thấy hai chữ <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a>, Dương Quốc Trung liền phê: "Người này dốt quá chỉ đáng mài mực cho bọn sĩ tử thôi". Cao Lực Sĩ phê hùa theo: "Có lẽ chưa đáng mài mực, chỉ đáng cởi giày cho họ thôi". Rồi đánh hỏng vào bài thi của ông.</p><p><strong><span style="color: Red"></span></strong></p><p><strong><span style="color: Red">Chuyện trong cung</span></strong></p><p></p><p>Thi rớt kỳ ấy, <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> nghe lời Hạ Tri Chương ở lại chơi ít tháng, đợi Hạ tiến cử. Một hôm sứ nước Phiên dâng thư cho vua Huyền Tôn bằng tiếng Phiên, cả triều không ai đọc được. Vua vừa tức giận vừa hổ thẹn, hẹn sứ giả 6 ngày sẽ trả lời thư. Hạ Tri Chương kể chuyện cho <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> nghe. Vì <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> từng được mẹ dạy chữ Phiên, ông bảo "cũng chẳng khó gì", liền hôm sau được vua Đường vời vào triều. <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> không chịu vào, vua liền phong cho chức Học vị tiến sĩ, ông mới mặc áo, đội mão bước vào. Cầm thư Phiên, Lý đọc vanh vách, vua từ đó rất thích ông, không ngờ lại có người thông tuệ như vậy, liền thăng chức cho ông làm Hàn Lâm học sĩ.</p><p></p><p>Đến khi Vua sai viết thư trả lời bằng tiếng Phiên, <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> mặt đỏ, liểng xiểng đi đến Cao Lực Sĩ, đưa chân cho y tháo giày, rồi ngoắc Dương Quốc Trung lại mài mực ông mới chịu viết. Hai người này đành phải lúi húi làm theo.</p><p></p><p>Thời gian trong cung của <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> cũng có nhiều chuyện được chép lại, đại loại là về tài thơ của <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a>. Như việc <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> say rượu làm thơ thần tốc thì có rất nhiều. Ngoài ra giai thoại sau đây rất nổi tiếng:</p><p></p><p>Thời Khai Nguyên, lúc hoa nở đẹp, vua Đường Minh Hoàng cùng Dương Quý Phi ra ngắm hoa, sai nhạc đội ca hát. Lần này vua muốn có lời ca ngợi sắc đẹp của Dương Quý Phi, liền vời Lý Bạch đương say rượu vào đặt cho. <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> đang say viết liền 3 bài Thanh Bình điệu. Vua và Quý Phi rất thích. Sau này Dương Quốc Trung, Cao Lực Sĩ, những người từng bị <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> làm nhục gièm pha ông với Dương Quý Phi (em gái của Dương Quốc Trung) về bài Thanh Bình Điệu, bài này có đoạn:</p><p></p><p>Khả liên Phi Yến ỷ tân trang</p><p></p><p>Hai người cho là Lý Bạch sánh ngang Quý Phi với Triệu Phi Yến, một hoàng hậu bị thất sủng. Dương Quý Phi từ đó không ưa <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a>, lại thêm Trương Ký ganh ghét gièm pha, <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> phải cuốn gói khỏi triều đình.</p><p></p><p> <strong><span style="color: Red"> Cái chết</span></strong></p><p></p><p>Thời kỳ sau của <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> ít được chú ý, đến khi Đường Đại Tông - một người yêu thơ <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> - lên ngôi thì ông đã không còn nữa rồi. Có người bảo ông chết do bệnh, nhưng trong dân gian còn lưu truyền một chuyện đẹp đẽ về cái chết của Lý Bạch:</p><p></p><p>Tại sông Thái Trạch, huyện Đang Đồ, trong một đêm rằm, <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> đang say xỉn trên bờ sông, thấy trăng in đáy nước đẹp quá, liền nhảy xuống với bắt mà chết đuối. Nơi đó có một cái đài, người sau đặt tên là Tróc nguyệt đài (Đài bắt trăng). Chuyện này được <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/van-hoc-10/17563-nha-tho-do-phu.html" target="_blank">Đỗ Phủ</a>, Vương Định Bảo, Hồng Dung Trai ghi lại.</p><p></p><p>Có nhiều bằng chứng lịch sử nêu rằng <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> đã tự tử (bài thơ tuyệt mệnh của ông).</p><p><strong><span style="color: Red"></span></strong></p><p><strong><span style="color: Red"> Tác phẩm</span></strong></p><p></p><p>Nhà thơ Bì Nhật Hưu thời vãn Đường nói rằng: "Từ khi nhà Đường dựng nghiệp đến giờ, ngữ ngôn ra ngoài trời đất, tư tưởng vượt xa quỷ thần, đọc xong thì thần ruổi tám cực, lường rồi thì lòng ôm bốn bể, lỗi lạc dị thường, không phải lời của thế gian, thì có thơ <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a>".</p><p></p><p><a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> làm hơn 20.000 bài thơ cả thảy, nhưng làm bài nào vứt bài đó, nên được biết tới là nhờ dân gian ghi chép hơn cả. Sau loạn An Lộc Sơn thì mất rất nhiều. Đến khi ông mất năm 762 thì người anh họ Lý Dương Lân thu thập lại, thấy chỉ còn không tới 1/10 so với người ta truyền tụng. Sang năm 1080, Sung Minh Chiu người Hàn Quốc mới gom góp lại tập thơ <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a>, gồm 1800 bài. Đến nay thì thơ <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> còn trên dưới 1000 bài, bài nào cũng được đánh giá rất cao, nhưng nổi tiếng trong dân gian thì có: Tương Tiến Tửu, Hiệp khách hành, Thanh Bình Điệu, Hành lộ nan...</p><p></p><p>Khác với <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/van-hoc-10/17563-nha-tho-do-phu.html" target="_blank">Đỗ Phủ</a>, thơ Lý Bạch thích viển vông, phóng túng, ít đụng chạm đến thế sự mà thường vấn vương hoài cổ (Phù phong hào sĩ ca, Hiệp khách hành, Việt trung lãm cổ...), tả cảnh thiên nhiên tươi đẹp (Cổ phong, Quan san nguyệt...), cảm thông cho người chinh phụ (Trường can hành, Khuê tình, Tử dạ thu ca...), về tình bạn hữu (Tống hữu nhân, Hoàng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng, Văn Vương Xương Linh thiên Long Tiêu...), tình trai gái (Oán tình, Xuân tứ...), nhớ quê hương (Tĩnh dạ tứ, Ức Đông Sơn...). Nhưng nhiều nhất vẫn là về rượu (Tương Tiến tửu, Bả tửu vấn nguyệt, 4 bài nguyệt hạ độc chước, Xuân nhật độc chước, Đối tửu...).</p><p></p><p><a href="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html" target="_blank">Lý Bạch</a> làm thơ lối Cổ Phong rất được yêu thích, ngoài ra còn có thơ tứ cú, bát cú. Sau đây là những bài được truyền tụng:</p><p> </p><p><span style="color: Blue">Vọng Lư sơn bộc bố</span></p><p> ...</p><p> Nhật chiếu hương lô sinh tử yên,</p><p> Dao khán bộc bố quải tiền xuyên.</p><p> Phi lưu trực há tam thiên xích,</p><p> Nghi thị Ngân Hà lạc cửu thiên.</p><p></p><p> </p><p></p><p><span style="color: Blue">Xa ngắm thác núi Lư</span></p><p> ...</p><p> Nắng rọi Hương Lô khói tía bay,</p><p> Xa trông dòng thác trước sông này :</p><p> Nước bay thẳng xuống ba nghìn thước,</p><p> Tưởng dải Ngân Hà tuột khỏi mây.</p><p></p><p><span style="color: Blue">Hành lộ nan</span></p><p> ...</p><p> Đình bôi đầu trợ bất năng thực</p><p> Bạt kiếm tứ cố tâm mang nhiên</p><p> ...</p><p> Hành lộ nan! Hành lộ nan</p><p> Đa kỳ lộ, kim an tại?</p><p> Trường phong phá lãng hôi hữu thì</p><p> Trực quải vân phàm tế thượng hải.</p><p> </p><p></p><p> </p><p></p><p><span style="color: Blue">Đường đi khó</span></p><p> ...</p><p> Dừng chén,ném đũa,nuốt không được</p><p> Tuốt kiếm nhìn quanh lòng mênh mang</p><p> Muốn vượt Hoàng Hà sông băng đóng</p><p> ...</p><p> Đường đi khó ! Đường đi khó !</p><p> Nay ở đâu ? Đường bao ngả ?</p><p> Cưỡi gió phá sóng hẳn có ngày</p><p> Treo thẳng buồm mây vượt biển cả.</p><p> Dịch: khuyết danh</p><p></p><p></p><p></p><p><span style="color: Blue">Sắp mời rượu</span></p><p> Biết chăng ai:</p><p> Sông Hoàng Hà ngọn nước tại lưng trời</p><p> tuôn đến bể khôn vời lại được.</p><p> Biết chăng nữa:</p><p> Đài gương mái tóc bạc</p><p> sớm như tơ mà tối đã như sương.</p><p> Nhân sinh đắc ý nên càng</p><p> Khôn nỡ để chén vàng trơ với nguyệt.</p><p> Tài hữu dụng lẽ trời âu hẳn quyết,</p><p> Nghìn vàng kia khi hết lại còn.</p><p> Lúc vui chơi nào nhắm mùi ngon,</p><p> Ba trăm chén cũng dồn một cuộc.</p><p> Cụ Sầm rủ cụ Đan khuyên chuốc,</p><p> Rượu nâng lên chớ được dừng tay.</p><p> Vì ngươi hát một khúc này,</p><p> Xin ngươi sẽ lắng tai nghe lấy.</p><p> Tiệc chung cổ ngọc vàng là mấy,</p><p> Hãy nên say say mãi tỉnh chi mà.</p><p> Thánh hiền xưa cũng vẵng xa,</p><p> Chỉ có rượu với người say là vẫn để.</p><p> Tiệc Bình Lạc xưa kia cũng thế,</p><p> Muời nghìn chung mặc thích vui cười.</p><p> Tiền chủ nhân bao quản vắn dài,</p><p> Cũng mua nữa cùng ngươi khuyên rót.</p><p> Ngựa hoa tốt mà áo cừu cũng tốt,</p><p> Gọi đồng ra đổi lấy rượu ngon.</p><p> Cùng ngươi giải vạn kiếp buồn.</p><p> Dịch: khuyết danh</p><p> </p><p> </p><p></p><p><span style="color: Blue">Thanh bình điệu kỳ 1 - Dịch</span></p><p> Ngô Tất Tố</p><p> Thoáng bóng mây hoa, nhớ bóng hồng.</p><p> Gió xuân dìu dặt giọt sương trong</p><p> Ví chăng non ngọc không nhìn thấy,</p><p> Dưới nguyệt đài Dao thử ngóng trông.</p><p></p><p>Bài ca người hiệp khách</p><p> Khách nước Triệu phất phơ giải mũ</p><p> Gươm Ngô câu rực rỡ tuyết sương</p><p> Long lanh yên bạc trên đường</p><p> Chập chờn như thể muôn ngàn sao bay</p><p> Trong mười bước giết người bén nhạy</p><p> Nghìn dặm xa vùng vẫy mà chi</p><p> Việc xong rũ áo ra đi</p><p> Xoá nhòa thân thế, kể gì tiếng tăm</p><p> Rảnh rang tới Tín Lăng uống rượu</p><p> Tuốt gươm ra, kề gối mà say</p><p> Chả kia với chén rượu này,</p><p> Đưa cho Châu Hợi, chuốc mời Hầu Doanh.</p><p> Ba chén cạn, thân mình xá kể!</p><p> Năm núi cao, xem nhẹ lông hồng</p><p> Bừng tai, hoa mắt chập chùng,</p><p> Mống tuôn hào khí mịt mùng trời mây</p><p> Chùy cứu Triệu vung tay khảng khái,</p><p> Thành Hàm Đan run rẩy, kinh hoàng</p><p> Nghìn thu tráng sĩ hai chàng</p><p> Tiếng tăm hiển hách, rỡ ràng Đại Lương.</p><p> Thân dù thác, thơm xương nghĩa hiệp;</p><p> Thẹn chi ai hào kiệt trên đời.</p><p> Hiệu thư dưới gác nào ai?</p><p> Thái huyền, trắng xoá đầu người chép kinh</p><p> Dịch: Trần Trọng San</p><p></p><p>Bài thơ trên đây đã được Kim Dung dựa vào để viết lên truyện Hiệp khách hành, sau này đã được dựng lên thành phim</p><p></p><p>st</p></blockquote><p></p>
[QUOTE="liti, post: 22210, member: 2098"] [CENTER] [SIZE=4][COLOR=Red][B]NHÀ THƠ LÝ BẠCH[/B][/COLOR][/SIZE] [/CENTER] [COLOR=Red][B] [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] [/B][/COLOR](tiếng Trung: 李白; bính âm: Lǐ Bái / Lǐ Bó; 701- 762) là nhà thơ danh tiếng nhất thời thịnh Đường nói riêng và Trung Hoa nói chung, được hậu bối tôn làm Thi Tiên. [B][COLOR=Red] [IMG]https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Libai_touxiang.jpg/200px-Libai_touxiang.jpg[/IMG] Thân thế[/COLOR][/B] Theo lời [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] kể lại, thì ông là hậu duệ của tướng quân Lý Quảng nhà Hán, là cháu chín đời của Vũ Chiêu Vương Lý Cao nước Tây Lương thời Ngũ Hồ thập lục quốc. Có sách ghi ông là con cháu đời sau tông thất nhà Đường. Tương truyền lúc ông sắp sinh, bà thân mẫu nằm mộng thấy sao Tràng Canh (hay Trường Canh), vi sao này có tên là Thái Bạch nên đặt tên con là Bạch[1]. Sau này ông tự đặt hiệu là Thái Bạch, rồi Tràng Canh; ngoài ra do sinh ở làng Thanh Liên nên cũng lấy hiệu là Thanh Liên cư sĩ. Giới thi nhân bấy giờ thì rất kính nể tài uống rượu làm thơ bẩm sinh, nên gọi [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] là: Tửu trung tiên, Lý Trích Tiên. Về sau này, [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/van-hoc-10/17563-nha-tho-do-phu.html"]Đỗ Phủ[/URL], thua ông 11 tuổi, được tôn làm Thi Thánh (Thơ Thánh) thì [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] được tôn làm Thi Tiên (Thơ Tiên). [B][COLOR=Red] Tiểu sử[/COLOR][/B] Vào cuối đời nhà Tùy, một người họ Lý do thiếu nợ phải trốn ra Tây Vực, kết duyên cùng một Man bà (phụ nữ Tây Vực), đến năm Trường An nguyên niên sinh ra [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] (lúc này nhà Đường đang có sự biến do Võ Tắc Thiên gây ra). [B][COLOR=Red] Niên thiếu[/COLOR][/B] [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] ở Lũng Tây, Cam Túc suốt thời thơ ấu, được mẹ dạy cho chữ Tây Vực, cha dạy cho Kinh Thi, Kinh Thư, đến 10 tuổi đã thông thạo và thích làm thơ. Gia đình giàu có, nên từ nhỏ [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] đã tha hồ đi đây đi đó cùng cha. Ông tỏ ra rất thích, chí hướng của ông sau này không phải quan trường, mà là thơ túi rượu bầu, thong dong tiêu sái. Đến năm 10 tuổi gia đình chuyển về huyện Chương Minh, Tứ Xuyên. Tại đây [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] say mê học kiếm thuật, trong một thời gian ngắn, tài múa kiếm và tài thơ của ông được bộc lộ rõ rệt. 15 tuổi ông đã có bài phú ngạo Tư Mã Tương Như, bài thơ gửi Hàn Kinh Châu, khá nổi tiếng. Lúc 16 tuổi danh tiếng đã nổi khắp Tứ Xuyên, thì ông lại phát chán, bèn lên núi Đái Thiên Sơn học đạo, bắt đầu cuộc đời ẩn sĩ. [B][COLOR=Red] Ngao du sơn thủy[/COLOR][/B] Làm ẩn sĩ trên núi được 2 năm, ông lại hạ sơn, bắt đầu làm hiệp sĩ, đi lùng hết các thắng cảnh ở Hà Bắc, Giang Tây, Tràng An... Bạn đồng hành với ông lúc này là Đông Nham Tử, nhưng chỉ đi chung được 1 năm. Đến năm 20 tuổi [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] đã đi khắp nước Thục, ông lại về Tứ Xuyên với gia đình, chuẩn bị tiền đi đường và tiền mua rượu cho cuộc hành trình sắp tới. Ông đến làm dưới trướng của thứ sử Ích Châu Tô Dĩnh, được ông này khen là thiên tài, "có thể sánh với Tư Mã Tương Như". Năm 723, [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] mặc áo trắng, đeo một bầu rượu lớn, chống kiếm lên đường viễn du. Trong khoảng ba năm, ông đã tham quan hầu hết cảnh đẹp Trung Hoa, như là hồ Động Đình, sông Tương, Kim Lăng, Dương Châu, Ngô Việt, Giang Hạ...Đến năm 726, ông đến Vân Mộng kết duyên cùng cháu gái của Hứa tướng công. Thời gian này tài năng thơ bắt đầu nở rộ. Đến 30 tuổi thì tiếng tăm đã vang đến triều đình. Được mời đi làm quan, nhưng ông không nhận. Năm Khai Nguyên thứ 23 (735), ông đi chơi ở Thái Nguyên, gặp Quách Tử Nghi đang ở tù, ông xin giúp, Quách liền được thả. Ông lại dẫn vợ rong chơi qua nước Tề, Lỗ, rồi định cư ở Nhiệm Thành. Đến đây [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] lại được Khổng Sào Phủ, Hàn Chuẩn, Bùi Chính, Đào Cái, Trương Thúc Minh - những ẩn sĩ đương thời - rủ lên núi Tồ Lai thưởng ngoạn, rồi say sưa ở Trúc Khê. Nhóm này được người ta gọi là "Trúc Khê lục dật". [B][COLOR=Red]Vào cung và bị gièm pha[/COLOR][/B] Năm 741, [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] lại một phen từ bỏ gia đình, vợ con, ông đến Hồ Nam rồi Giang Tô, Sơn Đông... đi đến đâu danh tiếng lan ra đến đó. Năm đầu niên hiệu Thiên Bảo (742), ông đến Cối Kê, cùng đạo sĩ Ngô Quân ở ẩn tại Thiểm Trung. Sau đó cùng bạn về Trường An, ở đây ông gặp thái tử tân khách Hạ Tri Chương, trở nên đôi bạn rượu-thơ thân thiết. Ông được Hạ Tri Chương tiến cử lên vua Đường Minh Hoàng, vua Đường nghe danh đã lâu nên rất thích, vời vào điện Kim Loan giao việc thảo thư từ, sau được phong làm Hàn Lâm, chuyên giữ việc mật. Được vua Đường và Dương Quý Phi yêu thích. Tại đây, cùng với Hạ Tri Chương, Thôi Tông Chi, Vương Tiến, Tô Tần, Trương Húc, Tiêu Toại, Lý Thích Chi hợp thành nhóm "Tửu trung bát tiên". Đến năm 745, do lối sống của ông gàn dở bê bối, say xỉn suốt ngày, lại bị Dương Quốc Trung dèm pha nên Dương Quý Phi cũng phát ghét, chỉ trích luôn luôn làm Đường Minh Hoàng khó xử. Một bài thơ của [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] nhận thấy sự đó, cộng với lòng đam mê du lãm đang trỗi dậy, ông liền từ biệt vua Đường. Vua rất buồn, nhưng cũng chiều theo, lại tặng thêm rất nhiều vàng nhưng thi nhân không nhận, cuối cùng trao cho ông quyền uống rượu miễn phí tại bất cứ quán rượu nào đi qua, tiền rượu sẽ do ngân khố thanh toán. [B][COLOR=Red] Rời cung, bị đày ải và qua đời[/COLOR][/B] Trong 10 năm kể từ lúc rời cung, [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] tha hồ uống rượu và đi chơi, ông từng qua Triệu, Nguỵ, Tề, Tần, Lương, Tống, các vùng Bân, Kỳ, Thương, Ư, Lạc Dương, các sông Hoài, sông Tứ... Do đi quá nhiều nên ông cũng quen biết và thân thiết với rất nhiều, trong đó có [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/van-hoc-10/17563-nha-tho-do-phu.html"]Đỗ Phủ[/URL], Sầm Tham, Mạnh Hạo Nhiên, Cao Thích... Năm Thiên Bảo thứ 13 (755), ông quen với Nguỵ Hạo ở Quảng Lăng, hai người cùng xoã tóc đi thuyền vào sông Tần Hoài. Sau đó đến Tuyên Thành. Tháng 11 năm này có loạn An Lộc Sơn, [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] liền về Lư Sơn, ở ẩn tại Bình phong điệp. Năm (56 tuổi), tiết độ sứ Vĩnh Vương Lân đến tận núi mời ông về phủ. [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] đành phải đi theo. Đến khi Lân làm phản bị bắt, [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] chạy trốn nhưng không thoát, lúc sắp bị tử hình có Tuyên Uý đại sứ Thôi Chi Hoán với ngự sử trung thừa Tống Nhược Tư đem giấu đi. Sang năm 757 bị triều đình bắt lại, lúc này người từng được [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] cứu khi xưa là Vương Chi Hoán ra sức giải oan, ông được giảm xuống tội đi đày. Năm 758, trên đường đi đày ba vùng Dạ Lang, Động Đình, Tam Giáp, [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] được tha, liền đi xuống phía đông đến Hán Dương, tiếp tục cuộc ngao du đây đó, tuy nhiên tuổi già, sức yếu, ông đành đến Đang Đồ, ở nhờ anh họ là Lý Dương Băng. Đến năm 762, vua Đường Đại Tông lên ngôi, cho người mời [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] nhưng trên đường đi thì nghe tin ông đã qua đời rồi. [B][COLOR=Red] Tiểu truyện[/COLOR][/B] Truyện kể về [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] rất nhiều, ngoại trừ những chuyện phù phép quái gở, thì những chuyện sau đây được sách sử chép lại và người đời truyền tụng. [B][COLOR=Red] Chuyện thi cử[/COLOR][/B] Năm Thiên Bảo đời Đường Huyền Tông (742), [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] đến Tràng An ứng thí, tình cờ gặp Hạ Tri Chương (đang giữ chức Hàn Lâm), cả hai đều mê rượu, mê thơ nên trở thành thân thiết. Đề thi năm ấy là: "Không mong văn chương hơn thiên hạ, chỉ cần văn chương đúng ý quan chấm thi". Khoa thi vừa xong, Hạ Tri Chương sợ [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] không có tiền đút lót sẽ bị đánh rớt, liền gửi mộ lá thư giới thiệu cho giám khảo. Thư đến hai quan giám khảo là Cao Lực Sĩ và Dương Quốc Trung, hai người này vốn không thích Hạ Tri Chương, nên càng ghét [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL]. Lúc chấm thi, thấy hai chữ [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL], Dương Quốc Trung liền phê: "Người này dốt quá chỉ đáng mài mực cho bọn sĩ tử thôi". Cao Lực Sĩ phê hùa theo: "Có lẽ chưa đáng mài mực, chỉ đáng cởi giày cho họ thôi". Rồi đánh hỏng vào bài thi của ông. [B][COLOR=Red] Chuyện trong cung[/COLOR][/B] Thi rớt kỳ ấy, [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] nghe lời Hạ Tri Chương ở lại chơi ít tháng, đợi Hạ tiến cử. Một hôm sứ nước Phiên dâng thư cho vua Huyền Tôn bằng tiếng Phiên, cả triều không ai đọc được. Vua vừa tức giận vừa hổ thẹn, hẹn sứ giả 6 ngày sẽ trả lời thư. Hạ Tri Chương kể chuyện cho [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] nghe. Vì [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] từng được mẹ dạy chữ Phiên, ông bảo "cũng chẳng khó gì", liền hôm sau được vua Đường vời vào triều. [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] không chịu vào, vua liền phong cho chức Học vị tiến sĩ, ông mới mặc áo, đội mão bước vào. Cầm thư Phiên, Lý đọc vanh vách, vua từ đó rất thích ông, không ngờ lại có người thông tuệ như vậy, liền thăng chức cho ông làm Hàn Lâm học sĩ. Đến khi Vua sai viết thư trả lời bằng tiếng Phiên, [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] mặt đỏ, liểng xiểng đi đến Cao Lực Sĩ, đưa chân cho y tháo giày, rồi ngoắc Dương Quốc Trung lại mài mực ông mới chịu viết. Hai người này đành phải lúi húi làm theo. Thời gian trong cung của [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] cũng có nhiều chuyện được chép lại, đại loại là về tài thơ của [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL]. Như việc [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] say rượu làm thơ thần tốc thì có rất nhiều. Ngoài ra giai thoại sau đây rất nổi tiếng: Thời Khai Nguyên, lúc hoa nở đẹp, vua Đường Minh Hoàng cùng Dương Quý Phi ra ngắm hoa, sai nhạc đội ca hát. Lần này vua muốn có lời ca ngợi sắc đẹp của Dương Quý Phi, liền vời Lý Bạch đương say rượu vào đặt cho. [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] đang say viết liền 3 bài Thanh Bình điệu. Vua và Quý Phi rất thích. Sau này Dương Quốc Trung, Cao Lực Sĩ, những người từng bị [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] làm nhục gièm pha ông với Dương Quý Phi (em gái của Dương Quốc Trung) về bài Thanh Bình Điệu, bài này có đoạn: Khả liên Phi Yến ỷ tân trang Hai người cho là Lý Bạch sánh ngang Quý Phi với Triệu Phi Yến, một hoàng hậu bị thất sủng. Dương Quý Phi từ đó không ưa [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL], lại thêm Trương Ký ganh ghét gièm pha, [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] phải cuốn gói khỏi triều đình. [B][COLOR=Red] Cái chết[/COLOR][/B] Thời kỳ sau của [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] ít được chú ý, đến khi Đường Đại Tông - một người yêu thơ [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] - lên ngôi thì ông đã không còn nữa rồi. Có người bảo ông chết do bệnh, nhưng trong dân gian còn lưu truyền một chuyện đẹp đẽ về cái chết của Lý Bạch: Tại sông Thái Trạch, huyện Đang Đồ, trong một đêm rằm, [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] đang say xỉn trên bờ sông, thấy trăng in đáy nước đẹp quá, liền nhảy xuống với bắt mà chết đuối. Nơi đó có một cái đài, người sau đặt tên là Tróc nguyệt đài (Đài bắt trăng). Chuyện này được [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/van-hoc-10/17563-nha-tho-do-phu.html"]Đỗ Phủ[/URL], Vương Định Bảo, Hồng Dung Trai ghi lại. Có nhiều bằng chứng lịch sử nêu rằng [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] đã tự tử (bài thơ tuyệt mệnh của ông). [B][COLOR=Red] Tác phẩm[/COLOR][/B] Nhà thơ Bì Nhật Hưu thời vãn Đường nói rằng: "Từ khi nhà Đường dựng nghiệp đến giờ, ngữ ngôn ra ngoài trời đất, tư tưởng vượt xa quỷ thần, đọc xong thì thần ruổi tám cực, lường rồi thì lòng ôm bốn bể, lỗi lạc dị thường, không phải lời của thế gian, thì có thơ [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL]". [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] làm hơn 20.000 bài thơ cả thảy, nhưng làm bài nào vứt bài đó, nên được biết tới là nhờ dân gian ghi chép hơn cả. Sau loạn An Lộc Sơn thì mất rất nhiều. Đến khi ông mất năm 762 thì người anh họ Lý Dương Lân thu thập lại, thấy chỉ còn không tới 1/10 so với người ta truyền tụng. Sang năm 1080, Sung Minh Chiu người Hàn Quốc mới gom góp lại tập thơ [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL], gồm 1800 bài. Đến nay thì thơ [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] còn trên dưới 1000 bài, bài nào cũng được đánh giá rất cao, nhưng nổi tiếng trong dân gian thì có: Tương Tiến Tửu, Hiệp khách hành, Thanh Bình Điệu, Hành lộ nan... Khác với [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/van-hoc-10/17563-nha-tho-do-phu.html"]Đỗ Phủ[/URL], thơ Lý Bạch thích viển vông, phóng túng, ít đụng chạm đến thế sự mà thường vấn vương hoài cổ (Phù phong hào sĩ ca, Hiệp khách hành, Việt trung lãm cổ...), tả cảnh thiên nhiên tươi đẹp (Cổ phong, Quan san nguyệt...), cảm thông cho người chinh phụ (Trường can hành, Khuê tình, Tử dạ thu ca...), về tình bạn hữu (Tống hữu nhân, Hoàng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng, Văn Vương Xương Linh thiên Long Tiêu...), tình trai gái (Oán tình, Xuân tứ...), nhớ quê hương (Tĩnh dạ tứ, Ức Đông Sơn...). Nhưng nhiều nhất vẫn là về rượu (Tương Tiến tửu, Bả tửu vấn nguyệt, 4 bài nguyệt hạ độc chước, Xuân nhật độc chước, Đối tửu...). [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/tac-pha-m-van-hoc/1543-vang-vac-ly-bach-va-nhung-ke-ngay-ngo.html"]Lý Bạch[/URL] làm thơ lối Cổ Phong rất được yêu thích, ngoài ra còn có thơ tứ cú, bát cú. Sau đây là những bài được truyền tụng: [COLOR=Blue]Vọng Lư sơn bộc bố[/COLOR] ... Nhật chiếu hương lô sinh tử yên, Dao khán bộc bố quải tiền xuyên. Phi lưu trực há tam thiên xích, Nghi thị Ngân Hà lạc cửu thiên. [COLOR=Blue]Xa ngắm thác núi Lư[/COLOR] ... Nắng rọi Hương Lô khói tía bay, Xa trông dòng thác trước sông này : Nước bay thẳng xuống ba nghìn thước, Tưởng dải Ngân Hà tuột khỏi mây. [COLOR=Blue]Hành lộ nan[/COLOR] ... Đình bôi đầu trợ bất năng thực Bạt kiếm tứ cố tâm mang nhiên ... Hành lộ nan! Hành lộ nan Đa kỳ lộ, kim an tại? Trường phong phá lãng hôi hữu thì Trực quải vân phàm tế thượng hải. [COLOR=Blue]Đường đi khó[/COLOR] ... Dừng chén,ném đũa,nuốt không được Tuốt kiếm nhìn quanh lòng mênh mang Muốn vượt Hoàng Hà sông băng đóng ... Đường đi khó ! Đường đi khó ! Nay ở đâu ? Đường bao ngả ? Cưỡi gió phá sóng hẳn có ngày Treo thẳng buồm mây vượt biển cả. Dịch: khuyết danh [COLOR=Blue]Sắp mời rượu[/COLOR] Biết chăng ai: Sông Hoàng Hà ngọn nước tại lưng trời tuôn đến bể khôn vời lại được. Biết chăng nữa: Đài gương mái tóc bạc sớm như tơ mà tối đã như sương. Nhân sinh đắc ý nên càng Khôn nỡ để chén vàng trơ với nguyệt. Tài hữu dụng lẽ trời âu hẳn quyết, Nghìn vàng kia khi hết lại còn. Lúc vui chơi nào nhắm mùi ngon, Ba trăm chén cũng dồn một cuộc. Cụ Sầm rủ cụ Đan khuyên chuốc, Rượu nâng lên chớ được dừng tay. Vì ngươi hát một khúc này, Xin ngươi sẽ lắng tai nghe lấy. Tiệc chung cổ ngọc vàng là mấy, Hãy nên say say mãi tỉnh chi mà. Thánh hiền xưa cũng vẵng xa, Chỉ có rượu với người say là vẫn để. Tiệc Bình Lạc xưa kia cũng thế, Muời nghìn chung mặc thích vui cười. Tiền chủ nhân bao quản vắn dài, Cũng mua nữa cùng ngươi khuyên rót. Ngựa hoa tốt mà áo cừu cũng tốt, Gọi đồng ra đổi lấy rượu ngon. Cùng ngươi giải vạn kiếp buồn. Dịch: khuyết danh [COLOR=Blue]Thanh bình điệu kỳ 1 - Dịch[/COLOR] Ngô Tất Tố Thoáng bóng mây hoa, nhớ bóng hồng. Gió xuân dìu dặt giọt sương trong Ví chăng non ngọc không nhìn thấy, Dưới nguyệt đài Dao thử ngóng trông. Bài ca người hiệp khách Khách nước Triệu phất phơ giải mũ Gươm Ngô câu rực rỡ tuyết sương Long lanh yên bạc trên đường Chập chờn như thể muôn ngàn sao bay Trong mười bước giết người bén nhạy Nghìn dặm xa vùng vẫy mà chi Việc xong rũ áo ra đi Xoá nhòa thân thế, kể gì tiếng tăm Rảnh rang tới Tín Lăng uống rượu Tuốt gươm ra, kề gối mà say Chả kia với chén rượu này, Đưa cho Châu Hợi, chuốc mời Hầu Doanh. Ba chén cạn, thân mình xá kể! Năm núi cao, xem nhẹ lông hồng Bừng tai, hoa mắt chập chùng, Mống tuôn hào khí mịt mùng trời mây Chùy cứu Triệu vung tay khảng khái, Thành Hàm Đan run rẩy, kinh hoàng Nghìn thu tráng sĩ hai chàng Tiếng tăm hiển hách, rỡ ràng Đại Lương. Thân dù thác, thơm xương nghĩa hiệp; Thẹn chi ai hào kiệt trên đời. Hiệu thư dưới gác nào ai? Thái huyền, trắng xoá đầu người chép kinh Dịch: Trần Trọng San Bài thơ trên đây đã được Kim Dung dựa vào để viết lên truyện Hiệp khách hành, sau này đã được dựng lên thành phim st [/QUOTE]
Tên
Mã xác nhận
Gửi trả lời
KIẾN THỨC PHỔ THÔNG
Trung Học Phổ Thông
Ngữ văn THPT
Văn 10
Cánh Diều - Ngữ văn 10
Thơ tự do
Nhà thơ Lý Bạch
Top
