Nguồn gốc, nội dung, đặc điểm và thành tựu của cuộc cách mạng khoa học - công nghệ
a- Nguồn gốc:
_ Nguồn gốc sâu xa là do yêu cầu của cuộc sống, của sản xuất:
+ Con người phải lao động, phải sản xuất ra của cải để tồn tại và phát triển. Muốn sản xuất ra nhiều của cải thì con người không chỉ dựa vào bản thân sức lao động của mình mà còn phải tìm cách cải tiến, hoàn thiện phương tiện sản xuất: công cụ, máy móc, vật liệu (thường được gọi chung là kỷ thuât).
+ Mặt khác, kỷ thuật muốn tiến bộ thì phải dựa vào sự phát triển của khoa học cơ bản: Toán, Lý, Hóa, Sinh.
=> Như vậy, yêu cầu của cuôc sống con người, cụ thể là yêu cầu của kỷ thuật sản xuất đã trở thành động lực và là nguồn gốc sâu xa dẫn tới cuộc CM KH - KT lần thứ nhất cũng như lần thứ hai.
_ Do yêu cầu bức thiết của tình hình thời hiện đại: bùng nổ dân số, vơi cạn nguồn tài nguyên, ô nhiễm môi trường, do nhu cầu sinh hoạt ngày càng cao của con người, đòi hỏi phải có những công cụ sản xuất mới, kỷ thuật cao, phải có những nguồn năng lượng mới và những vật liệu mới thay thế nguồn tài nguyên thiên nhiên đang ngày càng vơi cạn.
_ Để phục vụ cho chiến tranh thế giới thứ hai: đó là yêu cầu sáng chế ra những vũ khí, phương tiện thông tin hiện đại ... nhằm mang lại hiệu quả cho các bên tham chiến.
_ Những thành tựu của cuộc CM KH - KT lần I cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, tạo tiền đề để thúc đẩy sự bùng nổ và phát triển của cuộc CM KH - KT lần II.
b- Nội dung - Đặc điểm - Thành tựu:
* Nội dung và phạm vi: rất rộng lớn, rất phong phú diễn ra trong mọi ngành của khoa học cơ bản và đã tạo ra được cơ sở lý thuyết cho các khoa học khác:
_ Khoa học cơ bản: Toán học, Vật lý, Hóa học, Sinh học. Khoa học cơ bản là cơ sở lý thuyết cho các khoa học khác, cho kỷ thuật và là nền móng của tri thức.
_ Nghiên cứu, phát minh ra nhiều ngành khoa học mới: khoa học vũ trụ, khoa học du hành vũ trụ, gắn liền khoa học tự nhiên với kỷ thuật mới như điều khiển học.
_ Hiện nay các nhà khoa học đang tập trung đi sâu nghiên cứu, giải quyết những yêu cầu bức thiết nhằm đáp ứng cuộc sống của con người trên các phương hướng sau:
+ Hướng tự động hóa, nhằm thay đổi căn bản điều kiện lao động của con người và nâng cao năng suất lao động.
+ Tìm những nguồn năng lượng mới, những vật liệu mới, những công cụ mới.
+ Cuộc "cách mạng xanh" trong nông nghiệp.
+ Chinh phục vũ trụ để phục vụ cuộc sống trên trái đất.
+ GTVT, TTLL: Máy bay hành khách siêu âm khổng lồ (Côngcoocđơ, Booing 767), tàu hỏa tốc độ cao 300 km/h (tới đích đúng giờ tuyệt đối, sai trên 30 giây phải đền tiền).
* Đặc điểm:
_ Cách mạng khoa học và cách mạng kỷ thuật gắn bó chặt chẽ nhau (đặc điểm nổi bật).
_ Khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp.
* Các giai đoạn phát triển:
_ Giai đoạn đầu: từ những năm 40 đến nữa đầu những năm 70.
_ Giai đoạn hai: từ cuộc khủng hoảng năng lượng 1973 đến nay, CM công nghệ được nâng lên vị trí hàng đầu.
* Thành tựu:
_ Khoa học cơ bản: có những bước nhảy vọt và nhiều thành tựu to lớn:
+ Toán học có nhiều phát minh lớn và thâm nhập vào các ngành khoa học khác, tạo thành quá trình toán học hóa các khoa học.
+ Hóa học có nhiều thành tựu, tác động vào kỷ thuật và sản xuất.
+ Vật lý với những phát minh về lý thuyết hạt nhân, sóng điện từ ... góp phần sản xuất những công cụ mới, vật liệu mới ...
+ Những phát minh trong Sinh học làm cho sự biến đổi to lớn trong nông nghiệp, đến sự ra đời của công nghệ sinh hoc.
_ Những phát minh lớn về công cụ sản xuất mới, trong đó quan trong nhất và có ý nghĩa lớn nhất là sự ra đời của máy tính, máy tự động, người máy, hệ điều khiển tự động.
_ Chế tạo ra những vật liệu mới thay thế cho nguyên liệu thiên nhiên đang ngày càng vơi cạn, nhất là chất dẽo (Pôlime) giữ vị trí rất quan trọng trong đời sống hàng ngày cũng như trong mọi ngành công nghiệp.
_ Tìm ra nguồn năng lượng mới rất phong phú, vô tận như năng lượng nguyên tử, nhiệt hạch, mặt trời, thủy triều ... trong đó năng lượng nguyên tử và mặt trời đang được sử dụng phổ biến.
_ Đẩy mạnh cuộc "cách mạng xanh" trong nông nghiệp và công nghệ sinh học.
_ Đạt nhiều tiến bộ trong lĩnh vực GTVT và TTLL: máy bay siêu âm khổng lồ (TU - 186, Công coocđơ, Bôing 176), tàu hỏa đạt tốc độ 300 km/h, phương tiện thông tin, liên lạc và phát sóng truyền hình hiện đại.
_ Đạt những thành tựu kỳ diệu về chinh phục vũ trụ: thám hiểm mặt trăng, phóng những con tàu vũ trụ bay nhiều ngày vòng quanh trái đất, có được những tin tức của sao Kim, sao Hỏa ...
ST
