Trang chủ
Bài viết mới
Diễn đàn
Bài mới trên hồ sơ
Hoạt động mới nhất
VIDEO
Mùa Tết
Văn Học Trẻ
Văn Học News
Media
New media
New comments
Search media
Đại Học
Đại cương
Chuyên ngành
Triết học
Kinh tế
KHXH & NV
Công nghệ thông tin
Khoa học kĩ thuật
Luận văn, tiểu luận
Phổ Thông
Lớp 12
Ngữ văn 12
Lớp 11
Ngữ văn 11
Lớp 10
Ngữ văn 10
LỚP 9
Ngữ văn 9
Lớp 8
Ngữ văn 8
Lớp 7
Ngữ văn 7
Lớp 6
Ngữ văn 6
Tiểu học
Thành viên
Thành viên trực tuyến
Bài mới trên hồ sơ
Tìm trong hồ sơ cá nhân
Credits
Transactions
Xu: 0
Đăng nhập
Đăng ký
Có gì mới?
Tìm kiếm
Tìm kiếm
Chỉ tìm trong tiêu đề
Bởi:
Hoạt động mới nhất
Đăng ký
Menu
Đăng nhập
Đăng ký
Install the app
Cài đặt
Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com -
Định hướng Forum
Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN Kết nối:
VNK X
-
VNK groups
| Nhà Tài Trợ:
BhnongFood X
-
Bhnong groups
-
Đặt mua Bánh Bhnong
KHOA HỌC XÃ HỘI
LỊCH SỬ
Nhân Vật Lịch Sử
Ngọc Hân công chúa
JavaScript is disabled. For a better experience, please enable JavaScript in your browser before proceeding.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Trả lời chủ đề
Nội dung
<blockquote data-quote="Trang Dimple" data-source="post: 144897" data-attributes="member: 288054"><p style="text-align: center"> <span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><span style="color: #008000"><span style="font-size: 15px">Ngọc Hân công chúa - N<span style="font-size: 15px">g<span style="font-size: 15px">ọc H<span style="font-size: 15px">ân c<span style="font-size: 15px">ông ch<span style="font-size: 15px">úa l<span style="font-size: 15px">à con ai</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align: center"></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><strong></strong></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><strong><span style="color: #008000">Ngọc Hân công chúa là con gái thứ 21 của vua Lê Hiển Tông (1740-1786). Mẹ là bà Chiêu Nghi Nguyễn Thị Huyền, người xã Phù Ninh, tổng Hà Dương, phủ Từ Sơn, Bắc Ninh. Vua Lê Chiêu Thống gọi công chúa Ngọc Hân là cô ruột. Công chúa thông minh từ bé, diện mạo thanh tú, xinh xắn.</span></strong></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Bản tính thùy mị dịu dàng. Được vua cha yêu quí đặt tên là Chúa Tiên và truyền cho nữ quan Lễ sư vào cung rèn cặp chữ nghĩa cho công chúa cùng dạy đủ môn: cầm, kỳ, thi, hoạ.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Chưa đầy 10 tuổi, công chúa đã thuộc làu kinh điển, thông thạo âm luật, giỏi thơ văn cả Hán lẫn Nôm, nhưng có sở trường về văn thơ Nôm.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Nữ sĩ công chúa thường cùng bà Lễ sư khi ngâm vịnh xướng họa, lúc đàn sáo véo von, hoặc thù tạc vui quân tướng sĩ.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Càng lớn, công chúa càng xinh đẹp nết na, duyên dáng đức hạnh, được tiếng thơm khắp hoàng cung; mọi người đều quí trọng.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Năm 1786 Bắc Bình vương Nguyễn Huệ đem quân tiến ra Bắc với danh nghĩa "Phù Lê diệt Trịnh", được vua Lê Hiển Tông phong tước "Phù chính dực Vũ uy Quốc Công" và gả công chúa Ngọc Hân mới 16 tuổi cho ông.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Sau hôn lễ con gái chẳng bao lâu, bỗng nhiên nhà vua bị bạo bệnh băng hà.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Đợi xong thất tuần vua cha, công chúa Ngọc Hân theo chồng về Phú Xuân, ở phủ Bắc Bình Vương.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Năm 1788, Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế lấy hiệu Quang Trung, phong Ngọc Hân là Bắc cung Hoàng hậu, còn gọi Hữu cung Hoàng hậu.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Lấy chồng được sáu năm, công chúa Ngọc Hân sinh hạ hai người con. Năm 1792, vua Quang Trung đột ngột qua đời. Sau tang lễ, bà đau buồn âm thầm đặt riêng một lễ ở Hữu cung, đọc bài Văn tế tự soạn để khóc chồng! Thật là một chuỗi lâm li bi thiết, ví như:</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>"… Một phút mây che vừng Thái Bạch,</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Trong sáu cung thoắt đã nhạt hơi hương.</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Tơ đứt tấc lòng ly biệt.</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Châu sa giọt lệ cương thường…</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em></em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Và:</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>"… Liều trâm thoa mong theo chốn chân dung, da tóc trăm thân nào có tiếc.</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Ôm cưỡng bảo luống ngập ngừng di thể, sữa măng đôi chút lại thêm thương".</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">(Trích Văn tế)</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Tiếp đó, bà còn sáng tác thêm "Ai tư vãn" bằng văn quốc âm, thể song thất lục bát, dài 164 câu. Toàn bài tác giả đã vận dụng lời lẽ thật tha thiết mà rất chân thành, rất xúc động từ câu mở đầu:</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>"Gió hiu hắt, phòng tiêu lạnh lẽo</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Trước thềm lan hoa héo ron ron!</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Cầu Tiên khói tỏa đỉnh non</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Xe rồng thăm thẳm, bóng loan rầu rầu</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em></em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Lúc thì chạnh nghĩ mối duyên may mình đã được trải qua:</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>"… Rút dây vâng mệnh phụ hoàng</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Thuyền lan chèo quế thuận đường vu qui</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Trăm ngàn dặm quản chi non nước</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Chữ nghi gia mừng được phải duyên</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Sang yêu muôn đội ơn trên</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Rỡ ràng vẻ thúy, nối chen tiếng cầm…</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em></em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">(Trích Ai tư vãn)</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Khi lo lắng thuốc thang cho chồng (vua Quang Trung):</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>"Từ nắng hạ, mưa thu trái tiết</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Xót mình rồng mỏi mệt chẳng yên</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Xiết bao kinh sợ lo phiền</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Miếu thần đã đảo, thuốc tiên lại cầu</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Khắp mọi chốn đâu đâu tìm rước</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Phương pháp nào đổi được cùng chăng?</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em></em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Thoắt lại mơ tưởng lúc chồng vẫn còn sống:</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>"… Mơ hồ bằng mộng, bàng hoàng như say</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Khi trận gió, hoa bay thấp thoáng</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Ngỡ hương trời bảng lảng còn đâu</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Vội vàng sửa áo lên chầu</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Thương ôi, quạnh quẽ trước lầu nhện giăng</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">(Trích Ai tư vãn)</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Tác giả lại ngậm ngùi trách tạo hóa hẹp hòi… và tha thiết xin thay mạng:</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>"… Công dường ấy mà nhân dường ấy</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Cõi thọ sao hẹp bấy Hóa công?</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Rộng cho chuộc được tuổi rồng</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Đổi thân ắt hẳn bõ lòng tôi ngươi.</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em></em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Rồi còn muốn liều thân:</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>"… Quyết liều mong ven chữ tòng</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Trên rường nào ngại, giữa dòng nào e"</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">(Trích Ai tư vãn)</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Nhưng còn vướng víu chỉ vì con nhỏ:</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>"… Còn trứng nước thương vì đôi chút</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Chữ tình thâm chưa thoát được đi</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Vậy nên nấn ná đòi khi</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Hình dường còn ở, hồn thì đã theo;</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Mặc dầu biết chắc còn sống thì sẽ nhiều khổ đau oan nghiệt:</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>"Phút giây bãi bể nương dâu,</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Cuộc đời là thế, biết hầu nài sao?</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Chữ tình nghĩa trời cao, đất rộng.</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Nỗi đoạn trường còn sống còn đau! ..."</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">(Trích Ai tư vãn).</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Nữ sĩ Hoàng hậu Ngọc Hân bị bệnh mất ở Phú Xuân năm Kỷ Tị (1799). Bà mất sau vua Quang Trung 7 năm, được tôn Miếu hiệu là Như Ý Trang Thận Trinh Nhất Vũ Hoàng Hậu. Lúc đó triều đình cử danh sĩ Phan Huy Ích soạn 5 bài Văn tế bằng Quốc âm để tế Hoàng hậu Ngọc Hân. Đầu tiên là bài cho vua Cảnh Thịnh đứng tế, trong có đoạn:</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>"… Giọt ngân phái câu nên vẻ quí, duyên hảo cầu thêm giúp mối tu tề; Khúc thư châu thổi sánh tiếng hòa, khuôn nội tắc đã gây nền nhân nhượng".</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em></em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>"Hồ đỉnh ngậm ngùi cung nọ, những rắp chìm châu nát ngọc vốn từng nguyền; Cung khôn bận bịu gối nao, ép vì vun quén quế lan nên hãy gượng.</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em></em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>"Nẻo thuở doành Hoàng phô vẻ, trau vàng chuốt ngọc vẹn mười phân; Trải phen bến Vỵ đưa duyên, phím sắc xoang cầm vây một thể.</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em></em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>"Dầu gót ngọc vui miền Tịnh độ, nỡ nào quên hai chồi lan quế còn thơ. Dẫu xiêm nghe mến cảnh Thanh Đô, nỡ nào lãng một bóng tang du hầu xế…".</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Còn lại 4 bài văn tế nữa, dành cho các vị:</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">- Mẹ Hoàng Hậu Ngọc Hân là Phù Ninh từ cung đứng tế.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">- Các công chúa con gái vua Quang Trung đứng tế.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">- Bà con quê ngoại ở Phù Ninh đứng tế.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Theo Quách Tấn, trong "Dụ am văn tập" của danh sĩ Phan Huy Ích còn chép đầy đủ bài Văn tế Vũ Hoàng Hậu cùng năm mất của bà là 1799.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Thế nhưng lại có một vài nhà viết sử, văn học sử đã nêu hai giả thuyết khác nhau không có cứ liệu chính xác:</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">- Nào là: "Ngọc Hân công chúa bị Gia Long bắt truyền nạp vào hậu cung! ... và bà có thêm 2 con với vua Gia Long…".</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">- Nào là khi thành Phú Xuân thất thủ, Hoàng hậu Ngọc Hân cùng 2 con cải trang dắt nhau chạy vào Quảng Nam ẩn náu; ngay sau đó cả 3 mẹ con bị bắt và bị triều nhà Nguyễn gia hình được tự chọn cái chết trong tam ban triều điển! ...".</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Xin nói niên lịch bà Hoàng hậu Ngọc Hân mất là năm Kỷ Tỵ (1799). Cách hai năm sau, Chúa Nguyễn Phúc Ánh mới lấy được thành Phú Xuân, đó là năm Tân Dậu (1801).</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Nhà Nguyễn diệt nhà Tây Sơn năm Nhâm Tuất (1802).</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Như vậy bà Ngọc Hân không hề lấy vua Gia Long bao giờ, vì bà đã mất trước khi nhà Nguyễn chiếm ngự Phú Xuân.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Phần văn chương trong Ai tư vãn của nữ sĩ Hoàng hậu Ngọc Hân, nhiều nhà nghiên cứu đã nhận xét: "… văn phong vừa điêu luyện vừa bình dị…".</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Ta còn thấy rõ từng nét đau đáu tha thiết của một góa phụ trẻ trung vương giả. Mặt khác còn nổi bật tình nhà, tình nước, sểnh đàn tan nghé! nỗi nước chông chênh!</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Và điều rõ nét nhất ta thấy được ở tác giả Ai tư vãn: bà đã chịu ảnh hưởng rất nhiều của Chinh phụ ngâm.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Riêng bài Văn tế của nữ sĩ Hoàng hậu Ngọc Hân lại mang nặng tính chất bác học. Văn vẻ sắc bén vững vàng; chứng tỏ được tài Hán văn của bà.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Bà xứng danh là bậc nữ lưu văn học uyên bác ở cuối thế kỷ 18</span></span></p><p></p><p></p><p></p><p> NGUỒN :SƯU TẦM</p></blockquote><p></p>
[QUOTE="Trang Dimple, post: 144897, member: 288054"] [CENTER] [SIZE=4][FONT=arial][COLOR=#008000][SIZE=4]Ngọc Hân công chúa - N[SIZE=4]g[SIZE=4]ọc H[SIZE=4]ân c[SIZE=4]ông ch[SIZE=4]úa l[SIZE=4]à con ai[/SIZE][/SIZE][/SIZE][/SIZE][/SIZE][/SIZE][/SIZE][/COLOR][/FONT][/SIZE] [/CENTER] [SIZE=4][FONT=arial][B] [COLOR=#008000]Ngọc Hân công chúa là con gái thứ 21 của vua Lê Hiển Tông (1740-1786). Mẹ là bà Chiêu Nghi Nguyễn Thị Huyền, người xã Phù Ninh, tổng Hà Dương, phủ Từ Sơn, Bắc Ninh. Vua Lê Chiêu Thống gọi công chúa Ngọc Hân là cô ruột. Công chúa thông minh từ bé, diện mạo thanh tú, xinh xắn.[/COLOR][/B] Bản tính thùy mị dịu dàng. Được vua cha yêu quí đặt tên là Chúa Tiên và truyền cho nữ quan Lễ sư vào cung rèn cặp chữ nghĩa cho công chúa cùng dạy đủ môn: cầm, kỳ, thi, hoạ. Chưa đầy 10 tuổi, công chúa đã thuộc làu kinh điển, thông thạo âm luật, giỏi thơ văn cả Hán lẫn Nôm, nhưng có sở trường về văn thơ Nôm. Nữ sĩ công chúa thường cùng bà Lễ sư khi ngâm vịnh xướng họa, lúc đàn sáo véo von, hoặc thù tạc vui quân tướng sĩ. Càng lớn, công chúa càng xinh đẹp nết na, duyên dáng đức hạnh, được tiếng thơm khắp hoàng cung; mọi người đều quí trọng. Năm 1786 Bắc Bình vương Nguyễn Huệ đem quân tiến ra Bắc với danh nghĩa "Phù Lê diệt Trịnh", được vua Lê Hiển Tông phong tước "Phù chính dực Vũ uy Quốc Công" và gả công chúa Ngọc Hân mới 16 tuổi cho ông. Sau hôn lễ con gái chẳng bao lâu, bỗng nhiên nhà vua bị bạo bệnh băng hà. Đợi xong thất tuần vua cha, công chúa Ngọc Hân theo chồng về Phú Xuân, ở phủ Bắc Bình Vương. Năm 1788, Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế lấy hiệu Quang Trung, phong Ngọc Hân là Bắc cung Hoàng hậu, còn gọi Hữu cung Hoàng hậu. Lấy chồng được sáu năm, công chúa Ngọc Hân sinh hạ hai người con. Năm 1792, vua Quang Trung đột ngột qua đời. Sau tang lễ, bà đau buồn âm thầm đặt riêng một lễ ở Hữu cung, đọc bài Văn tế tự soạn để khóc chồng! Thật là một chuỗi lâm li bi thiết, ví như: [I]"… Một phút mây che vừng Thái Bạch, Trong sáu cung thoắt đã nhạt hơi hương. Tơ đứt tấc lòng ly biệt. Châu sa giọt lệ cương thường… Và: "… Liều trâm thoa mong theo chốn chân dung, da tóc trăm thân nào có tiếc. Ôm cưỡng bảo luống ngập ngừng di thể, sữa măng đôi chút lại thêm thương".[/I] (Trích Văn tế) Tiếp đó, bà còn sáng tác thêm "Ai tư vãn" bằng văn quốc âm, thể song thất lục bát, dài 164 câu. Toàn bài tác giả đã vận dụng lời lẽ thật tha thiết mà rất chân thành, rất xúc động từ câu mở đầu: [I]"Gió hiu hắt, phòng tiêu lạnh lẽo Trước thềm lan hoa héo ron ron! Cầu Tiên khói tỏa đỉnh non Xe rồng thăm thẳm, bóng loan rầu rầu Lúc thì chạnh nghĩ mối duyên may mình đã được trải qua: "… Rút dây vâng mệnh phụ hoàng Thuyền lan chèo quế thuận đường vu qui Trăm ngàn dặm quản chi non nước Chữ nghi gia mừng được phải duyên Sang yêu muôn đội ơn trên Rỡ ràng vẻ thúy, nối chen tiếng cầm… [/I] (Trích Ai tư vãn) Khi lo lắng thuốc thang cho chồng (vua Quang Trung): [I]"Từ nắng hạ, mưa thu trái tiết Xót mình rồng mỏi mệt chẳng yên Xiết bao kinh sợ lo phiền Miếu thần đã đảo, thuốc tiên lại cầu Khắp mọi chốn đâu đâu tìm rước Phương pháp nào đổi được cùng chăng? Thoắt lại mơ tưởng lúc chồng vẫn còn sống: "… Mơ hồ bằng mộng, bàng hoàng như say Khi trận gió, hoa bay thấp thoáng Ngỡ hương trời bảng lảng còn đâu Vội vàng sửa áo lên chầu Thương ôi, quạnh quẽ trước lầu nhện giăng[/I] (Trích Ai tư vãn) Tác giả lại ngậm ngùi trách tạo hóa hẹp hòi… và tha thiết xin thay mạng: [I]"… Công dường ấy mà nhân dường ấy Cõi thọ sao hẹp bấy Hóa công? Rộng cho chuộc được tuổi rồng Đổi thân ắt hẳn bõ lòng tôi ngươi. Rồi còn muốn liều thân: "… Quyết liều mong ven chữ tòng Trên rường nào ngại, giữa dòng nào e"[/I] (Trích Ai tư vãn) Nhưng còn vướng víu chỉ vì con nhỏ: [I]"… Còn trứng nước thương vì đôi chút Chữ tình thâm chưa thoát được đi Vậy nên nấn ná đòi khi Hình dường còn ở, hồn thì đã theo; Mặc dầu biết chắc còn sống thì sẽ nhiều khổ đau oan nghiệt: "Phút giây bãi bể nương dâu, Cuộc đời là thế, biết hầu nài sao? Chữ tình nghĩa trời cao, đất rộng. Nỗi đoạn trường còn sống còn đau! ..."[/I] (Trích Ai tư vãn). Nữ sĩ Hoàng hậu Ngọc Hân bị bệnh mất ở Phú Xuân năm Kỷ Tị (1799). Bà mất sau vua Quang Trung 7 năm, được tôn Miếu hiệu là Như Ý Trang Thận Trinh Nhất Vũ Hoàng Hậu. Lúc đó triều đình cử danh sĩ Phan Huy Ích soạn 5 bài Văn tế bằng Quốc âm để tế Hoàng hậu Ngọc Hân. Đầu tiên là bài cho vua Cảnh Thịnh đứng tế, trong có đoạn: [I]"… Giọt ngân phái câu nên vẻ quí, duyên hảo cầu thêm giúp mối tu tề; Khúc thư châu thổi sánh tiếng hòa, khuôn nội tắc đã gây nền nhân nhượng". "Hồ đỉnh ngậm ngùi cung nọ, những rắp chìm châu nát ngọc vốn từng nguyền; Cung khôn bận bịu gối nao, ép vì vun quén quế lan nên hãy gượng. "Nẻo thuở doành Hoàng phô vẻ, trau vàng chuốt ngọc vẹn mười phân; Trải phen bến Vỵ đưa duyên, phím sắc xoang cầm vây một thể. "Dầu gót ngọc vui miền Tịnh độ, nỡ nào quên hai chồi lan quế còn thơ. Dẫu xiêm nghe mến cảnh Thanh Đô, nỡ nào lãng một bóng tang du hầu xế…".[/I] Còn lại 4 bài văn tế nữa, dành cho các vị: - Mẹ Hoàng Hậu Ngọc Hân là Phù Ninh từ cung đứng tế. - Các công chúa con gái vua Quang Trung đứng tế. - Bà con quê ngoại ở Phù Ninh đứng tế. Theo Quách Tấn, trong "Dụ am văn tập" của danh sĩ Phan Huy Ích còn chép đầy đủ bài Văn tế Vũ Hoàng Hậu cùng năm mất của bà là 1799. Thế nhưng lại có một vài nhà viết sử, văn học sử đã nêu hai giả thuyết khác nhau không có cứ liệu chính xác: - Nào là: "Ngọc Hân công chúa bị Gia Long bắt truyền nạp vào hậu cung! ... và bà có thêm 2 con với vua Gia Long…". - Nào là khi thành Phú Xuân thất thủ, Hoàng hậu Ngọc Hân cùng 2 con cải trang dắt nhau chạy vào Quảng Nam ẩn náu; ngay sau đó cả 3 mẹ con bị bắt và bị triều nhà Nguyễn gia hình được tự chọn cái chết trong tam ban triều điển! ...". Xin nói niên lịch bà Hoàng hậu Ngọc Hân mất là năm Kỷ Tỵ (1799). Cách hai năm sau, Chúa Nguyễn Phúc Ánh mới lấy được thành Phú Xuân, đó là năm Tân Dậu (1801). Nhà Nguyễn diệt nhà Tây Sơn năm Nhâm Tuất (1802). Như vậy bà Ngọc Hân không hề lấy vua Gia Long bao giờ, vì bà đã mất trước khi nhà Nguyễn chiếm ngự Phú Xuân. Phần văn chương trong Ai tư vãn của nữ sĩ Hoàng hậu Ngọc Hân, nhiều nhà nghiên cứu đã nhận xét: "… văn phong vừa điêu luyện vừa bình dị…". Ta còn thấy rõ từng nét đau đáu tha thiết của một góa phụ trẻ trung vương giả. Mặt khác còn nổi bật tình nhà, tình nước, sểnh đàn tan nghé! nỗi nước chông chênh! Và điều rõ nét nhất ta thấy được ở tác giả Ai tư vãn: bà đã chịu ảnh hưởng rất nhiều của Chinh phụ ngâm. Riêng bài Văn tế của nữ sĩ Hoàng hậu Ngọc Hân lại mang nặng tính chất bác học. Văn vẻ sắc bén vững vàng; chứng tỏ được tài Hán văn của bà. Bà xứng danh là bậc nữ lưu văn học uyên bác ở cuối thế kỷ 18[/FONT][/SIZE] NGUỒN :SƯU TẦM [/QUOTE]
Tên
Mã xác nhận
Gửi trả lời
KHOA HỌC XÃ HỘI
LỊCH SỬ
Nhân Vật Lịch Sử
Ngọc Hân công chúa
Top
