Nghị luận văn học: Bệnh “vô cảm” trong xã hội hiện nay

[vosong]

NGHỊ LUẬN VĂN HỌC: BỆNH "VÔ CẢM" TRONG XÃ HỘI HIỆN NAY

Đề bài: Suy nghĩ về bệnh “vô cảm” trong xã hội hiện nay


Bài làm

Từ khi trên quả đất này có sự sống, thì Thượng Đế đã sinh ra vạn loại, trong đó có loài người. Một điều đặc biệt thay là tạo hóa đã ban tặng cho loài người chúng ta một thứ quý báu đó chính là “tình cảm”.

Người ta nói con người là loài sinh vật sống bằng “tình cảm”. Tình cảm cũng giống như một thứ linh dược quan trọng, nó có thể cảm hóa được mọi thứ, nó là sợi dây gắn kết giữa con người với con người, nó đã mang con người đến lại gần nhau hơn. Con người ai cũng sống bằng cái “tình” thì chắc hẳn mọi thứ xung quanh ta sẽ đẹp vô cùng, bầu trời này sẽ không còn những áng mây đen, mặt đất này sẽ không còn những lầm than, cơ cực, không có những lỗi lầm.

Tình thương yêu, sự chân thành, nỗi xót xa hay sự cảm thông, tha thứ tất cả đều xuất phát từ cái “tình” mà ra, nếu một khi bạn đã đánh mất đi cái “tình người” ấy thì khi đó bạn đã tự tách mình ra khỏi thế giới của lương tri và lúc này con người sẽ không còn là con người nữa. Cái hạnh phúc lớn nhất của con người khi còn tồn tại trong cái thế giới này đó chính là được sống, được tắm mình trong cái biển cả đầy tình yêu thương của mọi người.

Danh ngôn có câu: “kẻ mất đi của cải là kẻ mất ít, mất bạn là kẻ mất nhiều, nhưng đánh mất đi cái “tình” thì là mất tất cả”. Thật vậy một người sống mà không có tình cảm thì trở nên hung bạo và tàn nhẫn vô cùng, cha con có thể bất hòa, vợ chồng vì cãi nhau mà li tán, anh em vì tranh giành mà bất đồng, bạn bè vì tình cảm mà có thể giết hại lẫn nhau, … Tất cả là vì họ không biết cảm thông, họ không cảm nhận được cái hạnh phúc của cuộc sống, họ quá vô tình và thờ ơ với thực tại.

Hằng ngày bạn thường đối mặt với những bộn bề của cuộc sống, nhiều lo toan trong công việc hay cũng có lúc bạn mải mê trải mình trong những phút giây lạc thú, vui vẻ bên bạn bè mà đã lãng quên đi phút giây êm đềm, hạnh phúc, những hình ảnh thiêng liêng cao cả của cha, của mẹ, những người ngày đêm thương nhớ, mong chờ, dõi theo bước chân bạn từng phút, từng giây. Ấy thế mà mỗi khi đang đi với bạn bè tình cờ bắt gặp cha và mẹ đang làm những công việc “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” thì bạn vẫn cuối đầu mà bước tiếp, điềm nhiên một cách lạ thường. Thử hỏi “tại sao?” phải chăng vì rào cản của sự mặc cảm quá lớn đến nổi bạn không thể trèo qua? Sao lại vô tình đến thế, chính cái bệnh vô cảm đã làm cho ngọn lửa yêu thương trong trái tim của bạn đã vụt tắt?

Tình cảm nó giống như những hạt mưa, mưa càng to thì có thể dập tắt đi ngọn lửa của sự căm hờn, của lòng thù hận hay ghen ghét, nhưng nó có thể là ngọn lửa của tình thương yêu, sự khoan dung, lòng vị tha hay của ước mơ và hi vọng. Tại sao chúng ta lại để cho những ngọn lửa ấy lại vụt tắt đi trong đêm tối.

Cuộc sống xung quanh ta còn đầy rẫy biết bao cảnh khổ, những hoàn cảnh thật đáng thương trông mà ai chẳng xót, vậy mà cũng có những kẻ nhìn như không thấy. Nhìn những bà lão tuổi ngoài 70, một tay run run chống gậy, tay kia cầm sấp vé số, đi hết đoạn đường này đến đoạn đường kia, đi trong những hơi thở yếu ớt, đôi chân quằn quại mệt mỏi dường như muốn ngã quỵ; Hay những ông lão khoác trên người bộ sơ mi rách, không còn chỗ vá, sống một cuộc đời hành khất nhờ vào sự bố thí của xã hội. Đáng thương hơn là những đứa bé mới chào đời thì chẳng được nhìn thấy cha mẹ đâu, 5, 3 tuổi thì phải đi lượm ve chai, bán vé số, nhặt từng mẫu bánh dỡ vụn của người khác ăn thừa mà lót dạ, chứng kiến những cảnh đời ấy ai mà chẳng xót, chẳng thương, thế mà có những kẻ lại rất thờ ơ, quá vô tâm cứ ngoảnh mặt mà bước đi trước những số phận vô hình trong khi họ đang cần đến vòng tay nhân ái của mọi người. Phải chăng chính cái bệnh vô cảm đã làm cho bạn trở nên vô tri, vô giác, chẳng thèm nhòm ngó gì đến sự hiện hữu của mọi người chung quanh?

Nói đến đây làm tôi nhớ đến câu nói của Bác: “Hạnh phúc của tôi là đây, là chính cái giây phút mà tôi được nhìn thấy đồng bào tôi ai cũng có cơm no áo ấm, ai cũng được học hành”. Lúc sinh thời Bác thương yêu con người hết mực. Bác không bỏ xót một việc nhỏ, Người đã hi sinh hạnh phúc của mình để mang lại hạnh phúc cho nhân dân. Vậy sao chúng ta lại không giống như Bác, tại sao chúng ta lại không noi gương Bác, một con người luôn có tình thương yêu bao la rộng lớn, tại sao lại để cho cuộc đời này vẫn còn nhiều nổi khổ đau, vẫn còn nhiều trái tim phải vụn rời như thế, tại sao khi nhìn thấy một người gặp hoạn nạn mà lại làm ngơ, thấy một chiếc xe bị ngã hay một em bé bị rơi xuống nước bạn vẫn ung dung mà bước tiếp, thấy người khác mắc lỗi lầm mà chẳng đoái hoài đến.

Một người thầy giáo chỉ vì lo vun vén cho một đứa học trò cưng mà đã phụ đi biết bao trái tim nhỏ bé của những đứa học trò khác, hay vì lí do, phương diện nhìn nào đó mà ở mỗi đứa học trò khác nhau thì việc truyền đạt kiến thức cũng khác nhau. Trong lớp có học sinh gặp khó khăn mà không được bước tiếp đến trường. Khi đó vì chỉ lo cho công việc của bản thân mà thầy cô cứ phó mặc cho học sinh.

Gần gũi với chúng ta hơn là những người bác sĩ. Một bác sĩ tuy không giỏi lắm nhưng với một trái tim nhân hậu, tấm lòng của một lương y cảm hóa vào trong từng viên thuốc, từng đôi tay ân cần chu đáo, sự quan tâm , chăm sóc và chia sẻ với bệnh nhân thì chắc chắn họ sẽ mau khỏi hơn là khi được chữa trị với một bác sĩ mà không có cái tâm của người thầy thuốc, thấy người nghèo là cứ muốn bỏ mặc, không cần biết họ thế nào. Hay có những lúc bạn vào trong những shop mua hàng, nhìn cách ăn mặc của bạn hơi sành điệu thì chủ shop đón tiếp và phục vụ một cách ân cần, chu đáo, còn nếu bạn ăn mặc hơi “quê”, hơi “bình dân” một chút thì họ chẳng để ý, chẳng cần biết đến sự có mặt của bạn, ngay cả ngôn từ cũng thế. Có phải xã hội này không công bằng hay chăng? Công lý là chính ở trái tim của mỗi người, nếu chúng ta biết đồng điệu trái tim của mình với suy nghĩ của người khác, chúng ta có đặt mình vào vị trí của người thì khi đó chúng ta mới hiểu và cảm thông cho họ. Tức là khi đó cái bệnh vô cảm đã được cảm hóa bằng cái “tình” của bạn.

Chúng ta hãy sống bằng chính con tim của mình, bằng chính những gì mà tạo hóa đã ban tặng cho ta, chúng ta sống và đừng để cho cái bệnh vô cảm len lỏi vào đời sống này, hãy lấy cái “tình” mà cảm hóa hành động, hãy lấy tình thương yêu mà làm ngôi vị trung tâm của cuộc sống, hãy dang rộng trái tim mình, hãy quan tâm đến mọi người, hãy thông cảm, sẻ chia với những mảnh đời bất hạnh, hãy biết quý trọng tình cảm và tha thứ cho sự lỗi lầm.

Theo: edu.goonline.vn

 

[missyouloveyou]

Có được một xã hội văn minh, hiện đại ngày nay một phần lớn cũng là do những phát minh vĩ đại của con người. Một trong số đó chính là sự sáng chế ra rô-bốt, và càng ngày, rô-bốt càng được cải tiến cao hơn, tỉ mỉ hơn làm sao cho thật giống con người để giúp con người được nhiều hơn trong các công việc khó nhọc, bộn bề của cuộc sống. Chỉ lạ một điều: Ðó là trong khi các nhà khoa học đang “vò đầu bứt tóc” không biết làm sao có thể tạo ra một con chip “tình cảm” để khiến “những cỗ máy vô tình” biết yêu, biết ghét, biết thương, biết giận, thì dường như con người lại đi ngược lại, càng ngày càng vô tình, thờ ơ với mọi sự xung quanh. Ðó chính là căn bệnh nan y đang hoành hành rộng lớn không những chỉ dừng lại ở một cá nhân mà đang len lỏi vào mọi tầng lớp xã hội – bệnh vô cảm.

Nhìn thấy cái xấu, cái ác mà không thấy bất bình, không căm tức, không phẫn nộ. Nhìn thấy cái đẹp mà không ngưỡng mộ, không say mê, không thích thú. Thấy cảnh tượng bi thương lại thờ ơ, không động lòng chua xót, không rung động tâm can. Vậy đó còn là con người không hay chỉ là cái xác khô của một cỗ máy?

Trước hết là về cái đẹp, bây giờ ra ngoài đường, hiếm ai có thể bắt gặp một người đàn ông đạp xe ung dung dạo mát, thưởng ngoạn cái không khí trong lành, tươi mát dưới những hàng cây cổ thụ vàm bóng quanh bờ hồ; một người con gái dịu hiền, yêu kiều trong chiếc váy thanh thoát tản bộ trên những con đường hoa sấu, hoa sữa đầy mộng mơ mà hầu hết là những dòng người tấp nập, vội vã, chen lấn xô đẩy trên đường, xe buýt. Lúc ấy cũng chính là lúc mà con người ta mất một phần tâm hồn đẹp đẽ đã bị chôn vùi dưới lớp cát. Phải chăng cũng vì như thế mà họ càng lúc càng khép chặt cánh cửa trái tim mình lại, không còn biết hưởng thụ cái đẹp mà chỉ nghĩ đến tiền, đến công việc ngày mai?

​

​

Vô cảm với cái đẹp mới chỉ là bước đầu. Một khi người ta đã không biết ngưỡng mộ, không biết say mê, rung động trước những điều đẹp đẽ thì trái tim cũng dần chai sạn rồi đến đóng băng. Khi ấy, không chỉ là cái đẹp mà đứng trước những hành động ác độc, vô lương tâm, con người ta cũng cảm thấy bình thường, không oán trách cũng không cảm thông, động lòng với những nạn nhân bị hại. Một tháng trước, tôi đọc được một bài báo trên mạng có đưa tin về vụ một đứa bé Trung Quốc hai tuổi bị xe tải cán. Thương xót, đau lòng làm sao khi nhìn cô bé đau đớn nằm trên vũng máu mà không một người nào qua đường để ý, cuống cuồng gọi cấp cứu. Họ nhìn thấy rồi đấy nhưng họ lại cố tình như không thấy, đi vòng qua cô bé để tiếp tục con đường nhạt thếch, sáo mòn của mình. Càng chua xót, đau lòng, phẫn nộ hơn khi chiếc xe tải tiếp theo nhìn thấy cô bé nằm đó, vẫn thoi thóp thở, bám víu lấy cuộc đời lại vô tình chẹt cả bốn bánh xe nặng trịch đi qua người cô bé, thản nhiên đi tiếp. Người qua đường vẫn thế, vẫn bình thản như không có chuyện gì xảy ra. Cô bé xấu số chỉ được cấp cứu khi một người phụ nữ nhặt rác đi qua, thấy cảm thông, đau lòng nên đã bế cô đi bệnh viện. Có những con người ích kỷ, vô tâm, tàn nhẫn như vậy đấy. Không những thế, bây giờ ra đường gặp người bị cướp, bị trấn lột, bị đuổi chém nhưng lại không thấy anh hùng nào ra can ngăn, cứu giúp hay chỉ một việc nhỏ nhoi thôi là báo công an. Ðó là những con người “không dại gì” và cũng chính “nhờ” những người “không dại gì” đó mà xã hội ngày càng ác độc, hỗn loạn. Chính lẽ đó mà căn bệnh vô cảm càng được thể truyền nhiễm, lây lan.

Vô cảm còn là con đường trực tiếp dẫn đến những cái xấu, cái ác. Nó là một căn bệnh lâm sàng mà trong đó, não của người bệnh vẫn hoạt động nhưng trái tim lại hoàn toàn băng giá. Người ta đã vô cảm thì làm sao có thể thấu hiểu được nỗi đau, tình cảm của người khác. người ta chỉ nghĩ đến mình và lợi ích của riêng mình mà thôi. Nếu không vô cảm, tại sao các cô giáo ở trường mầm non lại nhẫn tâm giật tóc, đánh đập, bịt miệng các cháu bé còn ngây thơ, nhỏ tuổi? Tại sao một người còn chưa qua tuổi trưởng thành lại vô tư chém giết cả nhà người ta để lấy của cải? Xa hơn nữa là các công chức bình thản ăn tiền ủng hộ, trợ giúp những số phận đau thương, bất hạnh của người dân để kiếm lợi cho riêng mình. Và còn nhiều, còn nhiều hành động xấu xa hơn nữa. Tất cả những điều vô lương tâm ấy đều xuất phát từ căn bệnh vô cảm mà ra.

Chúng ta biết bệnh vô cảm vô cùng nguy hiểm nhưng lại đặt ra câu hỏi: Rốt cuộc thì nguyên nhân tại sao? Suy cho cùng, tình cảm là điều chi phối tất cả. Những người vô cảm là những người bị thiếu hụt tình yêu thương. Chính vì không cảm nhận được tình yêu thương mà người ta ngày càng lạnh giá. Một phần nữa cũng là do xã hội hiện đại quá bận rộn và đòi hỏi con người phải làm việc, làm việc và làm việc mà bỏ quên thời gian để trao nhau hơi ấm của tình thương, để ươm mầm cảm xúc.

Tình cảm như những hạt mưa, hạt mưa càng to, càng nặng thì càng giập tắt được những ngọn lửa của lòng thù hận, ghen ghét, bi ai và nó cũng như một ngọn lửa thổi bùng cháy mãnh liệt trong tâm hồn để nuôi dưỡng tiếp nguồn sống cho chúng ta. Vì vậy, điều duy nhất chúng ta có thể làm để cho căn bệnh vô cảm “không còn đất sống” là hãy biết mở cửa trái tim để biết cảm nhận, biết yêu ghét, thương giận và chia sẻ những điều tinh tuý đó cho những người xung quanh mình.

“Con người ta không phải là cái đồng hồ và trái tim ta cũng không phải là cái lò xo” – một giáo sư người Anh đã nói như thế. Tóm lại, ta nhận thấy rằng căn bệnh vô cảm đang lan tràn ngày càng rộng lớn và trở nên vô cùng nguy hiểm, biến con người thành một cỗ máy vô tri chỉ biết vận động. Ðừng để điều đó xảy ra mà hãy đấu tranh để giành lại phần “người”, giành lại “trái tim” mà Thượng đế, mà Tạo hoá đã ban cho chúng ta, đào thải căn bệnh vô tình quái ác ra khỏi xã hội.


Trường Chu Văn An - Hà Nội

 

[Butchi]

Hãy trình bày suy nghĩ của mình về "bệnh vô cảm" trong xã hội hiện nay.

BÀI LÀM
​

Ngày nay, y học đang đối mặt với những căn bệnh hiểm nghèo, bệnh thế kỉ như AIDS. Đó là những căn bệnh cực kì nguy hiểm. Tuy nhiên, có một căn bệnh không nằm trong danh sách các bệnh của y học mà hậu quả của nó không đơn giản là sự sống còn của một ai đó như những căn bệnh đã nói, đó là bệnh vô cảm. Hiện nay "bệnh vô cảm" tác động rất lớn đến xã hội về mọi mặt, đặc biệt là vấn đề nhân đạo.

Từ xưa, truyền thống "Thương người như thể thương thân" được nhân dân ta giữ gìn và bảo tồn. Thế nhưng "bệnh vô cảm" là một trong những dấu hiệu của những lối sống đang gặm nhấm những truyền thống tốt đẹp đó. Những căn bệnh y học dù nguy hiểm nhưng với sự tiến bộ của y học thì vẫn có thể chữa khỏi. Tuy nhiên bệnh vô cảm thì không một sự tiến bộ khoa học nào chữa được nếu con người không chịu thay đổi lối sống ích kỉ. Những lối sống vô cảm khiến người ta nhìn lại thật xót xa.

Những biểu hiện lâm sàng của bệnh này rất dễ nhận biết. Ngày qua ngày, vẫn thấy những ứng xử vô cảm, thô bạo diễn ra mà đôi khi người ta coi cũng như những việc bình thường. Thấy việc làm càn, không dại gì ngăn, thấy người tật bị ức hiếp không dại gì bênh vực mà rước họa vào thân. Những lí do "không dại gì" đó càng tiếp tay cho kẻ xấu, việc xấu ngày càng lấn tới. Cụ thể hơn, không ít kẻ thấy những người bị nạn bỏ đi, đưa những ánh nhìn lướt qua lạnh lùng mặc kệ; thậm chí có kẻ đê hèn hơn, lợi dụng người ta mà lấy cắp tài sản của họ. Những kẻ không biết động lòng trước nỗi đau của người khác, không biết phẫn nộ, bất bình trước cái xấu, người ta vẫn hay bắt gặp đấy thôi nhưng vẫn hay bảo đó là việc của người khác, chẳng liên quan gì đến mình. Sống nghèo nàn, khan hiếm tình cảm như vậy thật đáng buồn. Càng đáng buồn hơn khi hầu như trong lĩnh vực nào cũng có những người như vậy từ những người thường đến những quan chức lãnh đạo, từ đứa trẻ đến người lớn.

Giới trẻ được coi là những người tri thức nhất thế nhưng cũng thật đáng buồn trước những dấu hiệu suy cấp đạo đức của một số bạn trẻ ngày nay. Đôi khi ta bắt gặp cảnh xua đuổi những người hành khất, bố thí vội cho họ để mong họ "sớm xéo đi" của các bạn trẻ. Những ánh mắt khinh khi, xem thường của họ đối với những người nghèo khổ làm người ta phải xem lại thế nào là tri thức. Họ sẵn sàng vào một shop đồ và bỏ ra hàng trăm thậm chí hàng triệu đồng để mua những món đồ đắt giá, sành điệu mà họ thích nhưng lại không dám bỏ ra vài nghìn để mua cho các em nhỏ lang thang lấy vài tờ báo hay vé số mà các em năn nỉ khan cả giọng...Ai dám bảo tri thức văn minh là thế!

Cuộc sống ngày càng xô bồ, hối hả, con người càng quay theo vòng xoáy của đồng tiền để mưu sinh và bị chính đồng tiền điều khiển. Vì tiền mà họ quên đi những tình cảm thật đáng quý vốn có, họ bị đồng tiền che lấp đi những phẩm chất tốt đẹp truyền thống từ xưa. Dần dần, họ sống một cuộc sống lạnh nhạt, vô cảm và chỉ xoay quanh vật chất. Những con người vô cảm như thế mà đi làm những ngành nghề lương tâm thì gây bao tội lỗi. Như nghề y chẳng hạn, sự thiếu tận tâm của các y bác sỹ đối với bệnh nhân nghèo khó gây ảnh hưởng không nhỏ đến tình trạng sức khỏe của họ. Thật đáng lên tiếng về những hiện tượng đó, bởi những hậu quả nó để lại tác động lớn tiêu cực đến toàn xã hội.

Ta vẫn thường nghe đâu đó câu hát: "Người với người sống để yêu nhau". Hãy dùng tình yêu của con người để cảm hóa những trái tim vô cảm, khơi dậy ở đó những nhịp đập yêu thương, những tình cảm nồng hậu nhất. Chỉ có tình người mới là liều thuốc, cũng là liều vắc-xin tốt nhất cho căn bệnh vô cảm.

Theo những bài văn hay 7*

 

[Phong Cầm]

Đề bài: Anh (chị) hãy bày tỏ suy nghĩ của mình trước “bệnh vô cảm” trong xã hội hiện nay.

Bài làm của Nguyễn Thị Phương Thảo lớp 11c2 khối chuyên văn trường THPT chuyên Hùng Vương.


Dân tộc ta từng tự hào về truyền thống đoàn kết, tương thân tương át:

Nhiễu điều phủ lấy giá gương,
Người trong một nước thì thương nhau cùng.

Thế nhưng cùng với sự phát triển ngày càng cao của đời sống vật chất thì điều đáng buồn là những biểu hiện của truyền thống tốt đẹp ấy lại mai một dần và chúng ta đang phải đối mặt với một căn bệnh tinh thần đáng sợ. Đó là “bệnh vô cảm” hay còn gọi là “makeno” (mặc kệ nó).

“Bệnh vô cảm” như một bệnh dịch lây lan trong toàn xã hội và rất nhiều người mắc phải, không nặng thì nhẹ. Vô cảm là thái độ thờ ơ, không có cảm xúc gì trước các sự vật, hiện tượng xung quanh, trước nỗi đau khổ, bất hạnh của người khác. Đây là thái độ, là cách sống tiêu cực đáng phê phán vì nó trái ngược với truyền thống đạo đức nhân ái, vị tha đã có từ bao đời của dân tộc ta. Vô cảm vốn là một trạng thái tâm lí, nhưng hiện nay nó đã trở thành một căn bệnh trầm kha khó chữa. Có thể nói thứ “vi rút” nguy hiểm của căn bệnh này đã và đang xâm nhập vào tất cả các tầng lớp, lứa tuổi mà tập trung nhiều nhất là ở các thành phố lớn có lối sống hiện đại.

Sự phát triển của xã hội ngày nay một mặt mang lại cuộc sống vật chất đầy đủ cho con người nhưng mặt khác nó lại làm nảy sinh tính ích kỉ, chỉ quan tâm đến việc thỏa mãn “cái tôi” mà quên mất “cái ta”. Tiền bạc, danh vọng, quyền lực… là những cám dỗ khiến con người đam mê đời sống vật chất mà coi nhẹ đời sống tinh thần. Tuy nhiên, không thể đổ lỗi hết cho hoàn cảnh khách quan. Với không ít người, “bệnh vô cảm” bắt nguồn từ tính ích kỉ, từ nhận thức hạn hẹp, lệch lạc.




“Bệnh vô cảm” có rất nhiều biểu hiện khác nhau. Đó là sự thờ ơ trước niềm vui hoặc nỗi buồn của những người xung quanh hay thản nhiên trước một câu chuyện buồn trong sách báo hoặc trên phim ảnh. Nhưng đáng sợ hơn cả là thái độ lạnh lùng đến tàn nhẫn trước những đau thương, mất mát của đồng loại như trẻ em mồ côi, người già không nơi nương tựa, người khuyết tật, nạn nhân của thiên tai bão lụt… Trái tim của những kẻ mắc ‘bệnh vô cảm” không hề băn khoăn, rung động trước những gì liên quan tới lĩnh vực tinh thần. Họ không hiểu rằng lời mắng nhiếc, nhục mạ của họ sẽ khoét sâu nỗi đau trong lòng một đứa trẻ bất hạnh như thế nào. Một ánh mắt dửng dưng, khỉnh bỉ của họ trước một người khuyết tật sẽ làm tăng thêm mặc cảm và nỗi buồn khó nguôi ngoai.

“Bệnh vô cảm” còn biểu hiện qua thái độ dửng dưng hoặc cố tình né tránh khi chứng kiến người gặp nạn trên đường. Không ít kẻ vội vã bỏ đi, mặc kệ nạn nhân vì sợ mất thời gian, sợ liên lụy tới mình. Ở trường, ở lớp, “bệnh vô cảm” thể hiện qua thái độ thiếu quan tâm đối với các bạn yếu kém hoặc có hoàn cảnh khó khăn. Vô cảm còn thể hiện trong cung cách ứng xử lạnh nhạt, thiếu hòa đồng với bạn bè và người thân. Điều đó dẫn tới sự lỏng lẻo trong các mối quan hệ và ngày càng đẩy kẻ mắc “bệnh vô cảm” vào tình trạng cô độc, héo hắt về mặt tinh thần. Cuộc sống nhạt nhẽo của họ thực ra chỉ là sự tồn tại vô nghĩa mà thôi.

Câu chuyện ngụ ngôn Cháy nhà hàng xóm bình chân như vại xuất hiện từ thuở xa xưa kể về một anh chàng khi nhà hàng xóm liền vách bị cháy mà vẫn thản nhiên kéo chăn trùm đầu nằm ngủ, còn tặc lưỡi tự nhủ là cháy nhà người khác chứ có phải cháy nhà mình đâu mà sợ! Rốt cuộc, lửa cháy lan sang nhà anh ta, mọi thứ tan thành tro bụi. Lúc đó, anh ta mới tỉnh ngộ, ân hận vò đầu, bứt tai kêu khóc. Thờ ơ, lạnh nhạt đến ích kỉ như thế là tự chuốc họa vào thân.

“Bệnh vô cảm” hiện nay khá phổ biến trong xã hội và biểu hiện dưới nhiều hình thức, mức độ khác nhau. Một thanh niên không nhường chỗ cho cụ già trên xe buýt. Một học sinh lớn thấy một em nhỏ té ngã mà không đỡ dậy. Đường bị kẹt mà nhiều người cứ cố tình luồn lách, không biết nhường nhau, vi phạm luật lệ giao thông. Thấy người bị tai nạn mà không giúp đỡ. Quay lưng ngoảnh mặt trước tình cảnh đau thương của đồng bào bị thiên tai, bão lụt, trước số phận bất hạnh của hàng ngàn trẻ thơ mồ côi, người già không nơi nương tựa… Đó là thái độ thờ ơ, lạnh nhạt đến tàn nhẫn. Thái độ ấy rất đáng phê phán và lên án. Nếu không, nó sẽ thành hiện tượng bình thường được xã hội chấp nhận và cứ thế lan rộng mãi như một bệnh dịch nguy hiểm.

Ở mức độ cao hơn, bệnh vô cảm đồng nghĩa với thái độ vô trách nhiệm, gây ra tác hại không nhỏ cho xã hội, cho đất nước. Có thể lấy một vài ví dụ trong các lĩnh vực như xây dựng, giao thông vận tải, giáo dục, y tế… Đó là những người có chức có quyền kí duyệt những dự án công trình lớn mà không nghĩ tới hậu quả sau mười năm hai mươi năm, người dân trong vùng sẽ sống ra sao. Chỉ vì một mối lợi nhỏ, họ có thể xóa sạch nhiều khu rừng nguyên sinh, biến thành trang trại trồng cà phê… nhưng cà phê chưa thu hoạch được thì lũ đã tràn về, gây thiệt hại to lớn về người và tài sản.

Rất nhiều công trình lớn xây dựng trên khắp đất nước lâm vào tình trạng dở dang, hoang phế vì những quyết định sai lầm của các vị lãnh đạo thừa nhiệt tình nhưng thiếu tài năng và kinh nghiệm, gây ra sự lãng phí ghê gớm, làm thâm hụt ngân quỹ quốc gia. Hiện tượng “rút ruột công trình” đến mức nguy hiểm là hậu quả không chỉ của thói tham lam mà còn là hậu quả của thái độ thờ ơ, vô trách nhiệm trước con người. “Đại công trường” ở tỉnh Hà Giang, cầu Văn Thánh, cầu Dần Xây, công trình nạo vét, cải tạo kênh Nhiêu Lộc… ở thành phố Hồ Chí Minh, hàng loạt nhà máy đường ở miền Đông, miền Tây Nam Bộ xây xong “trùm mền" để đấy… chứng minh cho sự thiếu kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở của những người có trách nhiệm quản lí. Rốt cuộc là “cha chung không ai khóc”, chỉ có nhân dân, Nhà nước là chịu thiệt thòi.

Vụ án tiêu cực PMU 18 làm chấn động dư luận trong và ngoài nước xảy ra cách đây chưa lâu là bằng chứng chứng minh cho “bệnh vô cảm” đã đến mức đồng nghĩa với tội ác. Những quan chức tham nhũng, mất phẩm chất đã liều lĩnh tham ô hàng triệu đô la để cờ bạc, cá độ bóng đá và ăn chơi sa đọa. Bao nhiêu cây cầu, bao nhiêu con đường do PMU 18 chỉ đạo thiết kế và thi công đều có vấn đề về chất lượng. Chắc chắn là họ luôn nghĩ đến quyền lợi cá nhân, tìm mọi cách để “vinh thân phì gia” chứ không nghĩ đến lợi ích to lớn và lâu dài của nhân dân, đất nước.

Trong tĩnh vực giáo dục, những hậu quả khôn lường xảy ra trước mắt và lâu dài do thói thờ ơ, lạnh nhạt gây ra cũng không phải là ít. “Bệnh thành tích”, nạn gian lận trong thi cử, nạn mua bán bằng cấp… rồi tình trạng học sinh vùng sâu vùng xa phải học ba ca, thậm chí không có trường để học, không có kí túc xá tử tế để ở như báo chí thường phản ánh đã gây bức xúc và bất bình trong nhân dân. Bộ Giáo dục – Đào tạo biết rất rõ những hiện tượng tiêu cực đó và đã có những biện pháp hữu hiệu, nhằm hạn chế và dần dần đẩy lùi các hiện tượng tiêu cực ấy.

“Bệnh vô cảm” biểu hiện thường xuyên và rõ nét trong tĩnh vực y tế đến mức gần như là một tệ nạn khó dẹp. Lời thề Hy-pô-cơ-rát và những quy định về y đức đã bị không ít thầy thuốc coi nhẹ hoặc lãng quên trước ma lực ghê gớm của đồng tiền thời kinh tế thị trường. Trái tim họ chai đá, không còn rung động bởi nỗi đau đớn về thể xác, về tinh thần của bệnh nhân và gia đình bệnh nhân. Vì thế mới xảy ra những chuyện đáng lên án như bỏ mặc bệnh nhân nghèo đến chết vì không có tiền đóng viện phí. Hiện tượng bác sĩ khám bệnh qua loa chỉ bằng một hai câu hỏi trong vòng vài phút có thể nói là ở bệnh viện nào cũng có. Rồi việc kê đơn vô tội vạ, móc ngoặc với các nhà thuốc, các hãng dược để hưởng lợi bất chính trên sức khỏe và tính mạng bệnh nhân. Gần đây, báo chí đưa tin Ban Giám đốc bệnh viện ở một tỉnh phía Bắc thản nhiên lấy xe cấp cứu đi dự tiệc cưới, trong khi bệnh viện thiếu xe để cấp cứu bệnh nhân. Những hiện tượng tiêu cực đó cần phải bị lên án trước dư luận, không thể để ngang nhiên tồn tại trong một xã hội văn minh, hiện đại.

Tuy không gây chết người như nhiều bệnh lí khác nhưng “bệnh vô cảm” cũng dẫn đến nhiều hậu quả đáng lo ngại. Nó ảnh hưởng xấu tới quá trình học tập và làm việc của mỗi cá nhân. Một người khó có thể làm việc đạt chất lượng khi không giữ mối quan hệ tốt đẹp, thân thiện với đồng nghiệp. Cũng như một học sinh nếu hằng ngày đến lớp chỉ biết chỗ ngồi của mình mà thờ ơ với bạn bè, trường lớp thì cũng khó mà học tốt vì không được sưởi ấm bởi niềm vui và tình cảm chân thành của thầy cô, bè bạn. Đáng buồn hơn cả là “bệnh vô cảm” đang dần dần làm mai một truyền thống tương thân tương ái tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

Làm thế nào để có phương thuốc đặc biệt chữa trị “bệnh vô cảm"? Trước hết vẫn phụ thuộc vào chính mỗi cá nhân. Chúng ta hãy sống có lí tưởng, mục đích đúng đắn, sống tử tế và hãy luôn nhớ rằng mọi suy nghĩ, hành động, lời nói của mình đều phải xuất phát từ lòng nhân ái. Hãy làm giàu tâm hồn bằng các tác phẩm văn chương nghệ thuật hoặc tích cực tham gia vào những phong trào, những hoạt động mang ý nghĩa xã hội rộng lớn… Chỉ cần có một tâm hồn cởi mở và một trái tim nhân hậu, biết thương người như thể thương thân là bạn sẽ chữa dứt được “bệnh vô cảm” đáng ghét và đáng phê phán ấy. Chúng ta hãy sống theo quan điểm đúng đắn mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy và nêu gương sáng: Mình vì mọi người, mọi người vì mình thì chắc chắn mọi bi kịch của số phận sẽ lùi xa.

Có một giai thoại cảm động về Các Mác mà nhiều người trên thế giới đều biết. Đó là một lần trò chuyện cùng con gái, khi con gái hỏi điều gì làm cho ba quan tâm nhất, Mác đã trả lời: Tất cả những gì liên quan đến con người đều không xa lạ đối với ba. Quả thật, phải có sự quan tâm sâu sắc và tình thương yêu nhân loại vô bờ bến thì Mác mới viết được những tác phẩm bất hủ để bênh vực giai cấp bị bóc lột trong xã hội tư bản đầy áp bức, bất công.

Nếu như lòng vị tha và tình đoàn kết được mọi người ca ngợi và cổ vũ bao nhiêu thì bệnh vô cảm, thói thờ ơ, lạnh nhạt với con người bị phê phán và lên án bấy nhiêu. Cái thiện, điều tốt cần được nhân rộng; cái ác, cái xấu phải bị diệt trừ. Cả hai vấn đề trên nếu thực hiện đồng bộ và triệt để thì tin chắc rằng chẳng bao lâu nữa, đất nước Việt Nam sẽ tự hào sánh vai với các cường quốc năm châu như Bác Hồ từng mong ước và hi vọng.

Theo: Thái Bảo