Nên gọi (và viết) “china” thay cho “trung quốc, trung hoa, tàu”

[Hoang Ngoc Hung]

NÊN GỌI (VÀ VIẾT) “CHINA” THAY CHO “TRUNG QUỐC, TRUNG HOA, TÀU”​

Hồ Thị Ngọc Trâm​

Từ “trung quốc” với nghĩa “quốc gia trung tâm" hay "vương quốc trung tâm" (central kingdom/central country/middle country/middle kingdom) không chỉ hàm nghĩa Trung Quốc ở giữa các nước khác mà còn thể hiện vị thế “trung tâm (của) thiên hạ”. Các nhà Trung Quốc học thường dùng Chinese theo nghĩa hẹp gần với cách dùng kinh điển, hoặc để chỉ sắc dân "Hán" (chiếm đại đa số tại China). Tiền tố “sino” trong tiếng Anh và nhiều thứ tiếng khác được coi là xuất phát từ tên "nhà Tần" (Qin), những thương nhân trên Con đường tơ lụa cũng đã sử dụng tên gọi "China"; từ China theo Con đường tơ lụa đi vào nhiều ngôn ngữ trước khi truyền tới châu Úc và nước Anh. Từ thế kỷ 19, người Nhật đã chuyển tự từ “China” của phương Tây thành “chi na” với ý nghĩa xấu. Tới nay, hàng do TQ sản xuất vẫn ghi “Made in China”, cả thế giới vẫn gọi China,…nên Việt Nam gọi (và viết) “China” càng phù hợp. Độc đáo là từ đầu thế kỉ XX, một bài thơ của cụ Nguyễn Quyền (1) đã gọi TQ là “Chi na” (bài KÊU HỒN NƯỚC trong tập Văn thơ cách mạng Việt Nam đầu thế kỉ XX, Nxb Văn học giải phóng, HN, 1976, tr. 232, 234) – trích:

“Hồn xưa dòng dõi Lạc Hồng,​

Con nhà Nam – Việt, người trong giống vàng.​

Chi-na chung một họ hàng,​

Xiêm-la, Nhựt-bổn cùng làng Á-đông.​

Trời Nam một dải non sông,​

Ngàn năm cơ nghiệp cha ông hãy còn.​

Từ khi đá lở sóng cồn ,​

Nước non trơ đó nào hồn ở đâu?​

...”​

***​

(1) Nguyễn Quyền, hiệu là Đông Đường, sinh năm 1869, quê tại làng Đìa, Thượng Mão, phủ Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. Ông từng làm Huấn đạo tỉnh Lạng Sơn, nên người đương thời thường gọi ông là Huấn Quyền. Năm 1907, ông từ quan rồi cùng với Lương Văn Can lập trường Đông Kinh nghĩa thục để cổ động canh tân, học chữ Quốc ngữ; sau đó ông lập hãng Hồng Tân Hưng bán hàng công nghệ nội hoá và cạnh tranh với các hãng buôn ngoại quốc. Năm 1908 thực dân Pháp đóng cửa Đông Kinh nghĩa thục, ông chịu án khổ sai chung thân đày ra Côn Đảo. 1910 ông về "an trí" tại Bến Tre. Năm 1920 ông đến Rạch Giá, Sa Đéc làm nghề bốc thuốc và mất năm 1941 tại Bến Tre thọ 72 tuổi.

 

[Khoai]

Tôi ủng hộ ý của bạn. Trong thương mại, đàm phán hay có gì liên quan đến khách hàng China tôi đều tránh dùng cách gọi kia, mà chỉ nói là China.

Còn trong văn hóa thì đôi khi bắt buộc phải sử dụng từ kia.