rubi_mos2002
New member
- Xu
- 0
Tên tôi là Adam Grant, và tôi là một INTJ. Đó là những gì tôi biết được từ một test nhân cách nổi tiếng, được 2.5 triệu người dùng một năm, và được dùng bởi 89 công ty trong số 100 công ty ở bảng Fortune. Nó được gọi là test Myers-Briggs Type Indicator (MBTI), và số điểm của tôi có nghĩa là tôi là người hướng nội nhiều hơn hướng ngoại, trực giác hơn cảm giác, lý trí hơn tình cảm, và nguyên tắc hơn linh hoạt . Khi tôi suy ngẫm về những kết quả đó, tôi trải nghiệm một sự hiểu biết mới lóe lên. Dù tôi dành nhiều thời gian của cuộc đời tôi để giảng dạy và diễn thuyết, tôi là một người thiên về hướng nội – tôi lúc nào cũng thích một cuốn sách hay hơn một bữa tiệc cuồng nhiệt.
Nhưng khi tôi làm lại bài test sau vài tháng, tôi là một ESFP. Đột nhiên, tôi trở thành người yêu cuộc sống tiệc tùng, sống theo đam mê. Có phải tính cách của tôi đã thay đổi, hay là bài test này không đúng?
Trong khoa học xã hội, chúng ta dùng 4 tiêu chuẩn: những phân loại đó có đáng tin, hợp lệ, độc lập và bao hàm toàn diện không? Đối với MBTI, bằng chứng nói là rất không, không, không.
1.Một bài test là đáng tin nếu nó đem đến những kết quả giống nhau từ những nguồn khác nhau. Trong test tính cách, tính đáng tin có nghĩa là có được những kết quả trước sau như một theo thời gian, hoặc những số điểm tương tự khi được đánh giá bởi nhiều người biết rõ về tôi. Số điểm không nhất quán của tôi báo hiệu MBTI có tính đáng tin thấp. Nghiên cứu chỉ ra “khi ¾ số người làm test đạt được một kiểu tính cách khác khi làm lại test” thì “16 kiểu tính cách được miêu tả bởi Myers-Briggs không có cơ sở khoa học”- Annie Murphy Paul trong The Cult of Personality Testing. Trong một bài báo gần đây, Roman Krznaric bổ sung thêm “nếu bạn thực hiện lại bài test chỉ sau 5 tuần, có 50% khả năng bạn sẽ thuộc một kiểu tính cách khác.”
2. Một bài test có hiệu lực nếu nó dự đoán được những kết quả quan trọng. Nếu chúng ta sử dụng nó trong các công ty, tổ chức, nó nên dự báo được tôi sẽ làm tốt trong công việc nào hoặc trong một nhóm người nào. Dù có số liệu cho thấy những nghề nghiệp khác nhau thì thu hút những kiểu người khác nhau, thì không có bằng chứng thuyết phục cho thấy những kiểu tính cách ảnh hưởng đến hiệu quả công việc.
3. Những phân loại tính cách loại trừ nhau nếu chúng đánh giá về những nét tính cách khác biệt là riêng biệt và kết hợp những nét tính cách có những điểm tương đồng. Tôi lấy ví dụ sau:
Trong MBTI, tư duy và cảm xúc là những thái cực đối lập nhau của một miền liên tục. Nhưng trong thực tế, chúng độc lập với nhau: chúng ta có 3 thập kỷ về bằng chứng cho thấy nếu bạn thích những quan điểm và dữ kiện thì bạn cũng thích con người và cảm xúc. (Trong thực tế, chúng thường đi cùng nhau: nghiên cứu cho thấy người có những kỹ năng tư duy và lập luận mạnh hơn thì cũng giỏi hơn trong việc nhận ra, hiểu và kiểm soát được cảm xúc.) Khi tôi đạt số điểm của một người tư duy lần một và một người sống về cảm xúc lần hai, đó là vì tôi thích cả tư duy lẫn cảm nhận. Tôi nên có những số điểm riêng biệt cho hai cái đó.
4. Một bài test bao hàm toàn diện thì phải đánh giá đủ những phạm trù chính. Một trong những yếu tố quan trọng bị thiếu ở MBTI là tính ổn định về cảm xúc (emotional stability) – xu hướng giữ được sự bình tĩnh và tự chủ dưới áp lực hoặc stress. Đây hóa ra là một trong những yếu tố dự báo quan trọng của suy nghĩ, cảm xúc và hành động của cá nhân và nhóm.
Thang đo nguyên tắc-linh hoạt để xác định liệu tôi là một người biết lên kế hoạch và tổ chức, nhưng lại bỏ qua tính chăm chỉ và động cơ thành đạt có xu hướng đi cùng những đặc điểm đó – chúng hình thành một nét tính cách được gọi là tính ý thức (conscientiousness).
Ngay cả tính hướng nội-hướng ngoại, đặc điểm mà MBTI đo lường tốt nhất, cũng bị thiếu. Theo MBTI, tính hướng ngoại nói về nơi bạn lấy được năng lượng của bạn: từ thế giới bên ngoài hay thế giới bên trong. Điều này chỉ đúng phần nào, nhưng nó không phải vì một sở thích tương tác với con người. Số điểm của chúng ta được hình thành bởi việc bộ não của chúng ta xử lý với kích thích như thế nào. Như Susan Cain giải thích trong cuốn Quiet, “hơn một ngàn nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà khoa học trên thế giới” cho thấy những người hướng nội thì nhạy cảm hơn nhiều so với người hướng ngoại trước nhiều kiểu kích thích khác nhau. Bên cạnh đó, cũng giống như tất cả những nét tính cách, phần lớn trong chúng ta là những người nằm ở giữa hai cực hướng nội-hướng ngoại, hầu hết mọi người không phải là người quá hướng nội cũng như quá hướng ngoại.
Tại sao MBTI quá phổ biến mặc cho những vấn đề trên? Murphy Paul cho rằng mọi người bám vào test MBTI vì 2 nguyên nhân chính. Một là hàng ngàn người đã đầu tư thời gian và công sức để trở thành một chuyên gia được cấp bằng về MBTI. Và thật kinh khủng để từ bỏ những cam kết lớn của chúng ta. Thứ hai đó là khoảnh khắc “aha” mà con người trải nghiệm khi test đem đến cho họ sự hiểu biết sâu sắc về người khác – và đặc biệt về bản thân họ. Họ bị quyến rũ bởi một hình ảnh về cái tôi lý tưởng của họ. Đọc chỉ tay và horoscope cũng đem lại những sự hiểu biết đó.
Liệu chúng ta có nên gửi MBTI về nhà máy để cải tạo? Nó cũng giống như đem một chiếc xe Dodge Caravan và cố biến nó thành một chiếc Rolls Royce. Thay vào đó, các nhà tâm lý đã dành hơn một nửa thế kỷ để tạo nên một chiếc xe tốt hơn, sử dụng phương pháp khoa học. Chiếc xe đó được gọi là 5 nét tính cách lớn (Big Five personality traits), và nó đáp ứng được những tiêu chí trên. Qua nhiều nền văn hóa trên thế giới, đều nhất quán nổi bật 5 tính cách lớn: hướng ngoại, ổn định cảm xúc, tính dễ thương, tính ý thức và tính cởi mở. 5 nét tính cách lớn có tính đáng tin cao và hiệu quả đáng kể trong việc dự đoán hiệu quả trong công việc và làm việc nhóm. Chúng thậm chí có cơ sở di truyền và sinh học và các nhà nghiên cứu trong khoa học thần kinh của tính cách đã bắt đầu vẽ bản đồ 5 nét tính cách lớn liên quan đến các khu vực não.
Như vậy, chúng ta cần nhận ra rằng 4 chữ cái của MBTI không đánh giá đúng bản sắc của bất kỳ ai. Vì vậy, các nhà lãnh đạo, nhà tư vấn, nhà huấn luyện và giáo viên, hãy tham gia cùng tôi trong việc truyền đi thông điệp này:
MBTI, tôi chia tay bạn.
Nguồn
Goodbye to MBTI, the Fad That Won’t Die
MBTI, I'm breaking up with you. It's not me. It's you.
Published on September 18, 2013 by Adam Grant, Ph.D. in Give and Take
PsychologyToday
Nhưng khi tôi làm lại bài test sau vài tháng, tôi là một ESFP. Đột nhiên, tôi trở thành người yêu cuộc sống tiệc tùng, sống theo đam mê. Có phải tính cách của tôi đã thay đổi, hay là bài test này không đúng?
Trong khoa học xã hội, chúng ta dùng 4 tiêu chuẩn: những phân loại đó có đáng tin, hợp lệ, độc lập và bao hàm toàn diện không? Đối với MBTI, bằng chứng nói là rất không, không, không.
1.Một bài test là đáng tin nếu nó đem đến những kết quả giống nhau từ những nguồn khác nhau. Trong test tính cách, tính đáng tin có nghĩa là có được những kết quả trước sau như một theo thời gian, hoặc những số điểm tương tự khi được đánh giá bởi nhiều người biết rõ về tôi. Số điểm không nhất quán của tôi báo hiệu MBTI có tính đáng tin thấp. Nghiên cứu chỉ ra “khi ¾ số người làm test đạt được một kiểu tính cách khác khi làm lại test” thì “16 kiểu tính cách được miêu tả bởi Myers-Briggs không có cơ sở khoa học”- Annie Murphy Paul trong The Cult of Personality Testing. Trong một bài báo gần đây, Roman Krznaric bổ sung thêm “nếu bạn thực hiện lại bài test chỉ sau 5 tuần, có 50% khả năng bạn sẽ thuộc một kiểu tính cách khác.”
2. Một bài test có hiệu lực nếu nó dự đoán được những kết quả quan trọng. Nếu chúng ta sử dụng nó trong các công ty, tổ chức, nó nên dự báo được tôi sẽ làm tốt trong công việc nào hoặc trong một nhóm người nào. Dù có số liệu cho thấy những nghề nghiệp khác nhau thì thu hút những kiểu người khác nhau, thì không có bằng chứng thuyết phục cho thấy những kiểu tính cách ảnh hưởng đến hiệu quả công việc.
3. Những phân loại tính cách loại trừ nhau nếu chúng đánh giá về những nét tính cách khác biệt là riêng biệt và kết hợp những nét tính cách có những điểm tương đồng. Tôi lấy ví dụ sau:
Trong MBTI, tư duy và cảm xúc là những thái cực đối lập nhau của một miền liên tục. Nhưng trong thực tế, chúng độc lập với nhau: chúng ta có 3 thập kỷ về bằng chứng cho thấy nếu bạn thích những quan điểm và dữ kiện thì bạn cũng thích con người và cảm xúc. (Trong thực tế, chúng thường đi cùng nhau: nghiên cứu cho thấy người có những kỹ năng tư duy và lập luận mạnh hơn thì cũng giỏi hơn trong việc nhận ra, hiểu và kiểm soát được cảm xúc.) Khi tôi đạt số điểm của một người tư duy lần một và một người sống về cảm xúc lần hai, đó là vì tôi thích cả tư duy lẫn cảm nhận. Tôi nên có những số điểm riêng biệt cho hai cái đó.
4. Một bài test bao hàm toàn diện thì phải đánh giá đủ những phạm trù chính. Một trong những yếu tố quan trọng bị thiếu ở MBTI là tính ổn định về cảm xúc (emotional stability) – xu hướng giữ được sự bình tĩnh và tự chủ dưới áp lực hoặc stress. Đây hóa ra là một trong những yếu tố dự báo quan trọng của suy nghĩ, cảm xúc và hành động của cá nhân và nhóm.
Thang đo nguyên tắc-linh hoạt để xác định liệu tôi là một người biết lên kế hoạch và tổ chức, nhưng lại bỏ qua tính chăm chỉ và động cơ thành đạt có xu hướng đi cùng những đặc điểm đó – chúng hình thành một nét tính cách được gọi là tính ý thức (conscientiousness).
Ngay cả tính hướng nội-hướng ngoại, đặc điểm mà MBTI đo lường tốt nhất, cũng bị thiếu. Theo MBTI, tính hướng ngoại nói về nơi bạn lấy được năng lượng của bạn: từ thế giới bên ngoài hay thế giới bên trong. Điều này chỉ đúng phần nào, nhưng nó không phải vì một sở thích tương tác với con người. Số điểm của chúng ta được hình thành bởi việc bộ não của chúng ta xử lý với kích thích như thế nào. Như Susan Cain giải thích trong cuốn Quiet, “hơn một ngàn nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà khoa học trên thế giới” cho thấy những người hướng nội thì nhạy cảm hơn nhiều so với người hướng ngoại trước nhiều kiểu kích thích khác nhau. Bên cạnh đó, cũng giống như tất cả những nét tính cách, phần lớn trong chúng ta là những người nằm ở giữa hai cực hướng nội-hướng ngoại, hầu hết mọi người không phải là người quá hướng nội cũng như quá hướng ngoại.
Tại sao MBTI quá phổ biến mặc cho những vấn đề trên? Murphy Paul cho rằng mọi người bám vào test MBTI vì 2 nguyên nhân chính. Một là hàng ngàn người đã đầu tư thời gian và công sức để trở thành một chuyên gia được cấp bằng về MBTI. Và thật kinh khủng để từ bỏ những cam kết lớn của chúng ta. Thứ hai đó là khoảnh khắc “aha” mà con người trải nghiệm khi test đem đến cho họ sự hiểu biết sâu sắc về người khác – và đặc biệt về bản thân họ. Họ bị quyến rũ bởi một hình ảnh về cái tôi lý tưởng của họ. Đọc chỉ tay và horoscope cũng đem lại những sự hiểu biết đó.
Liệu chúng ta có nên gửi MBTI về nhà máy để cải tạo? Nó cũng giống như đem một chiếc xe Dodge Caravan và cố biến nó thành một chiếc Rolls Royce. Thay vào đó, các nhà tâm lý đã dành hơn một nửa thế kỷ để tạo nên một chiếc xe tốt hơn, sử dụng phương pháp khoa học. Chiếc xe đó được gọi là 5 nét tính cách lớn (Big Five personality traits), và nó đáp ứng được những tiêu chí trên. Qua nhiều nền văn hóa trên thế giới, đều nhất quán nổi bật 5 tính cách lớn: hướng ngoại, ổn định cảm xúc, tính dễ thương, tính ý thức và tính cởi mở. 5 nét tính cách lớn có tính đáng tin cao và hiệu quả đáng kể trong việc dự đoán hiệu quả trong công việc và làm việc nhóm. Chúng thậm chí có cơ sở di truyền và sinh học và các nhà nghiên cứu trong khoa học thần kinh của tính cách đã bắt đầu vẽ bản đồ 5 nét tính cách lớn liên quan đến các khu vực não.
Như vậy, chúng ta cần nhận ra rằng 4 chữ cái của MBTI không đánh giá đúng bản sắc của bất kỳ ai. Vì vậy, các nhà lãnh đạo, nhà tư vấn, nhà huấn luyện và giáo viên, hãy tham gia cùng tôi trong việc truyền đi thông điệp này:
MBTI, tôi chia tay bạn.
Nguồn
Goodbye to MBTI, the Fad That Won’t Die
MBTI, I'm breaking up with you. It's not me. It's you.
Published on September 18, 2013 by Adam Grant, Ph.D. in Give and Take
PsychologyToday
