Trang chủ
Bài viết mới
Diễn đàn
Bài mới trên hồ sơ
Hoạt động mới nhất
VIDEO
Mùa Tết
Văn Học Trẻ
Văn Học News
Media
New media
New comments
Search media
Đại Học
Đại cương
Chuyên ngành
Triết học
Kinh tế
KHXH & NV
Công nghệ thông tin
Khoa học kĩ thuật
Luận văn, tiểu luận
Phổ Thông
Lớp 12
Ngữ văn 12
Lớp 11
Ngữ văn 11
Lớp 10
Ngữ văn 10
LỚP 9
Ngữ văn 9
Lớp 8
Ngữ văn 8
Lớp 7
Ngữ văn 7
Lớp 6
Ngữ văn 6
Tiểu học
Thành viên
Thành viên trực tuyến
Bài mới trên hồ sơ
Tìm trong hồ sơ cá nhân
Credits
Transactions
Xu: 0
Đăng nhập
Đăng ký
Có gì mới?
Tìm kiếm
Tìm kiếm
Chỉ tìm trong tiêu đề
Bởi:
Hoạt động mới nhất
Đăng ký
Menu
Đăng nhập
Đăng ký
Install the app
Cài đặt
Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com -
Định hướng Forum
Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN Kết nối:
VNK X
-
VNK groups
| Nhà Tài Trợ:
BhnongFood X
-
Bhnong groups
-
Đặt mua Bánh Bhnong
KIẾN THỨC PHỔ THÔNG
Trung Học Phổ Thông
VẬT LÍ THPT
Chuyên đề Vật lý
Cơ – Sóng cơ
[Lý 12]Đại cương về sóng cơ!
JavaScript is disabled. For a better experience, please enable JavaScript in your browser before proceeding.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Trả lời chủ đề
Nội dung
<blockquote data-quote="xôi gà ^^!" data-source="post: 110198" data-attributes="member: 180885"><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong>1. Khái niệm:</strong></span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"> - Sóng cơ là sự lan truyền những dao động cơ trong môi trường.</span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">- Khi sóng cơ truyền đi chỉ có pha dao động của các phần tử vật chất lan truyền còn các phần tử vật chất thì dao động xung quanh vị trí cân bằng cố định.</span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong>2. Phân loại sóng cơ</strong></span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong><em>• Sóng dọc</em></strong> : là sóng trong đó các phần tử của môi trường dao động theo phương trùng với phương truyền sóng. </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><strong><u>Ví dụ</u></strong>: sóng âm, sóng trên một lò xo. </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><strong><em>• Sóng ngang</em></strong>: là sóng trong đó các phần tử của môi trường dao động theo phương vuông góc với phương truyền sóng. </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><strong><u>Ví dụ</u></strong>: sóng trên mặt nước, sóng trên sợi dây cao su.</span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong>3. Giải thích sự tạo thành sóng cơ:</strong></span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px">- Sóng cơ được tạo thành do giữa các phần tử vật chất môi trường có lực liên kết đàn hồi.</span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">- Khi lực liên kết đàn hồi xuất hiện biến dạng lệch thì môi trường truyền sóng ngang, khi lực liên kết đàn hồi xuất hiện biến dạng dãn, nén thì môi trường truyền sóng dọc.</span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">- Sóng ngang chỉ truyền trong môi trường rắn và lỏng.</span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">- Sóng dọc truyền được trong cả ba môi trường vật chất rắn, lỏng và khí. </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">* <strong><u><em>Chú ý</em></u></strong> : </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">• Các môi trường rắn, lỏng, khí được gọi là <strong><u>môi trường vật chất</u></strong>.</span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">• Sóng cơ không truyền được trong chân không.</span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><strong>4. Các đại lượng đặc trưng cho sóng cơ</strong></span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em>a. Biên độ sóng: </em></span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span> <span style="font-size: 15px">- Là biên độ dao động của các phần tử vật chất môi trường có sóng truyền qua.</span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">- Càng xa tâm dao động thì biên độ sóng càng giảm.</span></span></span></p><p> <span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><em>b. Tần số sóng (f): </em></span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em>- là tần số dao động của các phần tử vật chất môi trường có sóng truyền qua.</span></span></span></p><p> <span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><em>c. Chu kỳ sóng (T) : </em></span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em>- Là chu kỳ dao động của các phần tử vật chất môi trường có sóng truyền qua. </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Mối quan hệ: <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image002.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /></span></span></span></p><p> <span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><em>d. Bước sóng (λ): </em></span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em>- Là khoảng cách gần nhất giữa hai điểm trên phương truyền sóng mà dao động cùng pha với nhau.</span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">- Là quãng đường mà sóng lan truyền được trong một chu kỳ dao động. </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Biểu thức tính toán: <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image004.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /></span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span> <span style="font-size: 15px"><em>e. Tốc độ truyền sóng (v) :</em> </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">- Là tốc độ truyền pha của dao động.</span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">- Tốc độ truyền sóng phụ thuộc vào bản chất của môi trường truyền (tính đàn hồi và mật độ môi trường).</span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">- Tốc độ truyền sóng trong các môi trường giảm theo thứ tự : <strong>Rắn → lỏng → khí</strong> </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">* <strong><u><em>Chú ý</em></u></strong> : </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">• Quá trình truyền sóng là một quá trình truyền pha dao động, khi sóng lan truyền thì các đỉnh sóng di chuyển còn các phần tử vật chất môi trường mà sóng truyền qua thì vẫn dao động xung quanh vị trí cân bằng của chúng. </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">• Khi quan sát được n đỉnh sóng thì khi đó sóng lan truyền được quãng đường bằng (n – 1 )λ, tương ứng hết quãng thời gian là Δt = (n - 1)T.</span></span></span></p><p> <span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><strong><u>Ví dụ 1</u></strong> : Một người ngồi ở bờ biển quan sát thấy khoảng cách giữa hai ngọn sóng liên tiếp bằng 10m. Ngoài ra người đó đếm được 20 ngọn sóng đi qua trước mặt trong 76s. </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">a. Tính chu kỳ dao động của nước biển. </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">b. Tính vận tốc truyền của nước biển.</span></span></span></p><p> <span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">* <strong><u><em>Hướng dẫn giải</em></u></strong>:</span></span></span></p><p> <span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">a. Khi người đó quan sát được 20 ngọn sóng đi qua thì sóng đã thực hiện được quãng đường là 19λ. Thời gian tương ứng để sóng lan truyền được quãng đường trên là 19T, theo bài ta có 19T = 76 → T = 4(s) </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">b. Khoảng cách giữa hai ngọn sóng liên tiếp chính là bước sóng, λ = 10(m) </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Tốc độ truyền sóng được tính theo công thức: <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image010.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /></span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span> <span style="font-size: 15px"><strong><u>Ví dụ 2</u></strong> : Một sóng cơ lan truyền với tần số f = 500Hz, biên độ A = 0,25mm. Sóng lan truyền với bước sóng λ = 70cm. Tìm:</span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span> <span style="font-size: 15px">a. Tốc độ truyền sóng. </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">b. Tốc độ dao động cực đại của các phần tử vật chất môi trường.</span></span></span></p><p> <span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">* <strong><u><em>Hướng dẫn giải</em></u></strong> :</span></span></span></p><p> <span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">a. <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image012.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" />= 0,7.500 = 350m/s </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">b. v[SUB]max[/SUB] = ω.A = 2πf.A = 2π.500.0,25.10-3 = 0,25π = 0,785m/s.</span></span></span></p><p> <span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><strong>5. Phương trình sóng từ một nguồn truyền đến một điểm<img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image013.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /></strong></span></span></span></p><p> <span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Giả sử có một nguồn sóng dao động tại O với phương trình </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">u[SUB]0[/SUB] = Acos(ωt) = <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image015.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" />. </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Xét tại một điểm M trên phương truyền sóng, M cách O một khoảng d như hình vẽ. Do sóng truyền từ O đến M hết một khoảng thời gian <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image017.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" />, với v là tốc độ truyền sóng nên dao động tại M chậm pha hơn dao động tại O. Khi đó li độ dao động tại O ở thời điểm t - Δt bằng li độ dao động tại M ở thời điểm t. Ta được:</span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image019.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /></span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Do: <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image021.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /></span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Vậy phương trình dao động tại điểm M là <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image023.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /> <strong>(1)</strong></span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><strong></strong></span> <span style="font-size: 15px">* <strong><u><em>Nhận xét</em></u></strong> :</span></span></span></p><p> <span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">- Nếu sóng truyền từ điểm M đến O mà biết phương trình tại O là u[SUB]0[/SUB] = Acos(ωt) = <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image015.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" />thì khi đó phương trình sóng tại M là <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image025.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /> <strong>(2)</strong> </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">- Trong các công thức <strong>(1)</strong> và <strong>(2)</strong> thì d và λ có cùng đơn vị với nhau. Đơn vị của v cũng phải tương thích với d và λ. </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">- Sóng cơ có tính tuần hoàn theo thời gian với chu kỳ T và tuần hoàn theo không gian với chu kỳ λ.</span></span></span></p><p> <span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><strong>6. Độ lệch pha giữa hai điểm trên phương truyền sóng</strong></span></span></span></p><p> <span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Gọi M và N là hai điểm trên phương truyền sóng, tương ứng cách nguồn các khoảng d[SUB]M[/SUB] và d[SUB]N[/SUB] </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Khi đó phương trình sóng truyền từ nguồn O đến M và N lần lượt là:</span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image027.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" />và <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image029.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /></span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Pha dao động tại M và N tương ứng là: <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image031.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /></span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Đặt: <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image033.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /> được gọi là độ lệch pha của hai điểm M và N. </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">• Nếu Δφ = k2π thì hai điểm dao động cùng pha. Khi đó kh</span>• Nếu Δφ = (2k + 1)π thì hai điểm dao động ngược pha. Khi đó khoảng cách gần nhất giữa hai điểm dao động ngược pha thỏa mãn: <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image041.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /> </span></span></p><p> <span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">• Nếu <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image043.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /> thì hai điểm dao động vuông pha. Khi đó khoảng cách gần nhất giữa hai điểm dao động vuông pha thỏa mãn: <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image045.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /></span></span></span></p><p> <span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><strong>7. Ví dụ điển hình</strong> :</span></span></span></p><p> <span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><strong><u>Ví dụ 1</u></strong> : Tại t = 0 đầu A của một sợi dây dao động điều hòa với phương trình <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image047.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" />. Dao động truyền trên dây với biên độ không đổi và tốc độ truyền sóng là v = 80 cm/s </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">a. Tính bước sóng </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">b. Viết phương trình dao động tại điểm M cách A một khoảng 24 cm.</span></span></span></p><p> <span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">* <strong><u><em>Hướng dẫn giải</em></u></strong> :</span></span></span></p><p> <span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">a. Tần số: <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image049.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /></span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">b. Sóng truyền từ A đến M nên dao động tại M chậm pha hơn dao động tại A </span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'">khi đó: <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image051.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" />kh <span style="font-size: 15px">oảng cách gần nhất giữa hai điểm dao động cùng pha thỏa mãn: <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image037.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /></span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span>• Nếu Δφ = (2k + 1)π thì hai điểm dao động ngược pha. Khi đó khoảng cách gần nhất giữa hai điểm dao động ngược pha thỏa mãn: <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image041.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /> </span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'">• Nếu <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image043.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /> thì hai điểm dao động vuông pha. Khi đó khoảng cách gần nhất giữa hai điểm dao động vuông pha thỏa mãn: <img src="https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image045.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"></span></span></p><p><span style="color: #2C2C2C"><span style="font-family: 'Arial'"></span></span></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="xôi gà ^^!, post: 110198, member: 180885"] [COLOR=#2C2C2C][FONT=Arial] [SIZE=4][B]1. Khái niệm:[/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [COLOR=#2C2C2C][FONT=Arial] [SIZE=4] - Sóng cơ là sự lan truyền những dao động cơ trong môi trường. - Khi sóng cơ truyền đi chỉ có pha dao động của các phần tử vật chất lan truyền còn các phần tử vật chất thì dao động xung quanh vị trí cân bằng cố định.[/SIZE][/FONT][/COLOR] [COLOR=#2C2C2C][FONT=Arial] [SIZE=4][B]2. Phân loại sóng cơ[/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [COLOR=#2C2C2C][FONT=Arial] [SIZE=4][B][I]• Sóng dọc[/I][/B] : là sóng trong đó các phần tử của môi trường dao động theo phương trùng với phương truyền sóng. [B][U]Ví dụ[/U][/B]: sóng âm, sóng trên một lò xo. [B][I]• Sóng ngang[/I][/B]: là sóng trong đó các phần tử của môi trường dao động theo phương vuông góc với phương truyền sóng. [B][U]Ví dụ[/U][/B]: sóng trên mặt nước, sóng trên sợi dây cao su.[/SIZE][/FONT][/COLOR] [COLOR=#2C2C2C][FONT=Arial] [SIZE=4][B]3. Giải thích sự tạo thành sóng cơ:[/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [COLOR=#2C2C2C][FONT=Arial] [SIZE=4]- Sóng cơ được tạo thành do giữa các phần tử vật chất môi trường có lực liên kết đàn hồi. - Khi lực liên kết đàn hồi xuất hiện biến dạng lệch thì môi trường truyền sóng ngang, khi lực liên kết đàn hồi xuất hiện biến dạng dãn, nén thì môi trường truyền sóng dọc. - Sóng ngang chỉ truyền trong môi trường rắn và lỏng. - Sóng dọc truyền được trong cả ba môi trường vật chất rắn, lỏng và khí. * [B][U][I]Chú ý[/I][/U][/B] : • Các môi trường rắn, lỏng, khí được gọi là [B][U]môi trường vật chất[/U][/B]. • Sóng cơ không truyền được trong chân không.[/SIZE][/FONT][/COLOR] [COLOR=#2C2C2C][FONT=Arial] [SIZE=4][B]4. Các đại lượng đặc trưng cho sóng cơ[/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [COLOR=#2C2C2C][FONT=Arial] [SIZE=4][I]a. Biên độ sóng: [/I][/SIZE] [SIZE=4]- Là biên độ dao động của các phần tử vật chất môi trường có sóng truyền qua. - Càng xa tâm dao động thì biên độ sóng càng giảm.[/SIZE] [SIZE=4][I]b. Tần số sóng (f): [/I]- là tần số dao động của các phần tử vật chất môi trường có sóng truyền qua.[/SIZE] [SIZE=4][I]c. Chu kỳ sóng (T) : [/I]- Là chu kỳ dao động của các phần tử vật chất môi trường có sóng truyền qua. Mối quan hệ: [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image002.gif[/IMG][/SIZE] [SIZE=4][I]d. Bước sóng (λ): [/I]- Là khoảng cách gần nhất giữa hai điểm trên phương truyền sóng mà dao động cùng pha với nhau. - Là quãng đường mà sóng lan truyền được trong một chu kỳ dao động. Biểu thức tính toán: [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image004.gif[/IMG] [/SIZE] [SIZE=4][I]e. Tốc độ truyền sóng (v) :[/I] - Là tốc độ truyền pha của dao động. - Tốc độ truyền sóng phụ thuộc vào bản chất của môi trường truyền (tính đàn hồi và mật độ môi trường). - Tốc độ truyền sóng trong các môi trường giảm theo thứ tự : [B]Rắn → lỏng → khí[/B] * [B][U][I]Chú ý[/I][/U][/B] : • Quá trình truyền sóng là một quá trình truyền pha dao động, khi sóng lan truyền thì các đỉnh sóng di chuyển còn các phần tử vật chất môi trường mà sóng truyền qua thì vẫn dao động xung quanh vị trí cân bằng của chúng. • Khi quan sát được n đỉnh sóng thì khi đó sóng lan truyền được quãng đường bằng (n – 1 )λ, tương ứng hết quãng thời gian là Δt = (n - 1)T.[/SIZE] [SIZE=4][B][U]Ví dụ 1[/U][/B] : Một người ngồi ở bờ biển quan sát thấy khoảng cách giữa hai ngọn sóng liên tiếp bằng 10m. Ngoài ra người đó đếm được 20 ngọn sóng đi qua trước mặt trong 76s. a. Tính chu kỳ dao động của nước biển. b. Tính vận tốc truyền của nước biển.[/SIZE] [SIZE=4]* [B][U][I]Hướng dẫn giải[/I][/U][/B]:[/SIZE] [SIZE=4]a. Khi người đó quan sát được 20 ngọn sóng đi qua thì sóng đã thực hiện được quãng đường là 19λ. Thời gian tương ứng để sóng lan truyền được quãng đường trên là 19T, theo bài ta có 19T = 76 → T = 4(s) b. Khoảng cách giữa hai ngọn sóng liên tiếp chính là bước sóng, λ = 10(m) Tốc độ truyền sóng được tính theo công thức: [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image010.gif[/IMG] [/SIZE] [SIZE=4][B][U]Ví dụ 2[/U][/B] : Một sóng cơ lan truyền với tần số f = 500Hz, biên độ A = 0,25mm. Sóng lan truyền với bước sóng λ = 70cm. Tìm: [/SIZE] [SIZE=4]a. Tốc độ truyền sóng. b. Tốc độ dao động cực đại của các phần tử vật chất môi trường.[/SIZE] [SIZE=4]* [B][U][I]Hướng dẫn giải[/I][/U][/B] :[/SIZE] [SIZE=4]a. [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image012.gif[/IMG]= 0,7.500 = 350m/s b. v[SUB]max[/SUB] = ω.A = 2πf.A = 2π.500.0,25.10-3 = 0,25π = 0,785m/s.[/SIZE] [SIZE=4][B]5. Phương trình sóng từ một nguồn truyền đến một điểm[IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image013.gif[/IMG][/B][/SIZE] [SIZE=4]Giả sử có một nguồn sóng dao động tại O với phương trình u[SUB]0[/SUB] = Acos(ωt) = [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image015.gif[/IMG]. Xét tại một điểm M trên phương truyền sóng, M cách O một khoảng d như hình vẽ. Do sóng truyền từ O đến M hết một khoảng thời gian [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image017.gif[/IMG], với v là tốc độ truyền sóng nên dao động tại M chậm pha hơn dao động tại O. Khi đó li độ dao động tại O ở thời điểm t - Δt bằng li độ dao động tại M ở thời điểm t. Ta được: [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image019.gif[/IMG] Do: [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image021.gif[/IMG] Vậy phương trình dao động tại điểm M là [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image023.gif[/IMG] [B](1) [/B][/SIZE] [SIZE=4]* [B][U][I]Nhận xét[/I][/U][/B] :[/SIZE] [SIZE=4]- Nếu sóng truyền từ điểm M đến O mà biết phương trình tại O là u[SUB]0[/SUB] = Acos(ωt) = [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image015.gif[/IMG]thì khi đó phương trình sóng tại M là [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image025.gif[/IMG] [B](2)[/B] - Trong các công thức [B](1)[/B] và [B](2)[/B] thì d và λ có cùng đơn vị với nhau. Đơn vị của v cũng phải tương thích với d và λ. - Sóng cơ có tính tuần hoàn theo thời gian với chu kỳ T và tuần hoàn theo không gian với chu kỳ λ.[/SIZE] [SIZE=4][B]6. Độ lệch pha giữa hai điểm trên phương truyền sóng[/B][/SIZE] [SIZE=4]Gọi M và N là hai điểm trên phương truyền sóng, tương ứng cách nguồn các khoảng d[SUB]M[/SUB] và d[SUB]N[/SUB] Khi đó phương trình sóng truyền từ nguồn O đến M và N lần lượt là: [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image027.gif[/IMG]và [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image029.gif[/IMG] Pha dao động tại M và N tương ứng là: [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image031.gif[/IMG] Đặt: [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image033.gif[/IMG] được gọi là độ lệch pha của hai điểm M và N. • Nếu Δφ = k2π thì hai điểm dao động cùng pha. Khi đó kh[/SIZE]• Nếu Δφ = (2k + 1)π thì hai điểm dao động ngược pha. Khi đó khoảng cách gần nhất giữa hai điểm dao động ngược pha thỏa mãn: [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image041.gif[/IMG] [SIZE=4]• Nếu [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image043.gif[/IMG] thì hai điểm dao động vuông pha. Khi đó khoảng cách gần nhất giữa hai điểm dao động vuông pha thỏa mãn: [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image045.gif[/IMG][/SIZE] [SIZE=4][B]7. Ví dụ điển hình[/B] :[/SIZE] [SIZE=4][B][U]Ví dụ 1[/U][/B] : Tại t = 0 đầu A của một sợi dây dao động điều hòa với phương trình [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image047.gif[/IMG]. Dao động truyền trên dây với biên độ không đổi và tốc độ truyền sóng là v = 80 cm/s a. Tính bước sóng b. Viết phương trình dao động tại điểm M cách A một khoảng 24 cm.[/SIZE] [SIZE=4]* [B][U][I]Hướng dẫn giải[/I][/U][/B] :[/SIZE] [SIZE=4]a. Tần số: [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image049.gif[/IMG] b. Sóng truyền từ A đến M nên dao động tại M chậm pha hơn dao động tại A [/SIZE] khi đó: [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image051.gif[/IMG]kh [SIZE=4]oảng cách gần nhất giữa hai điểm dao động cùng pha thỏa mãn: [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image037.gif[/IMG] [/SIZE]• Nếu Δφ = (2k + 1)π thì hai điểm dao động ngược pha. Khi đó khoảng cách gần nhất giữa hai điểm dao động ngược pha thỏa mãn: [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image041.gif[/IMG] • Nếu [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image043.gif[/IMG] thì hai điểm dao động vuông pha. Khi đó khoảng cách gần nhất giữa hai điểm dao động vuông pha thỏa mãn: [IMG]https://www.moon.vn/Images/Teachers/binhnguyentrang83/Baigiang/VatLy/Song1/image045.gif[/IMG] [/FONT][/COLOR] [/QUOTE]
Tên
Mã xác nhận
Gửi trả lời
KIẾN THỨC PHỔ THÔNG
Trung Học Phổ Thông
VẬT LÍ THPT
Chuyên đề Vật lý
Cơ – Sóng cơ
[Lý 12]Đại cương về sóng cơ!
Top
