[Lý 12]Bài tập quang học

[Bạch Việt]

Bài tập quang học



[PDF]https://server1.vnkienthuc.com/files/3/baitapquanghoc.pdf[/PDF]
Sưu tầm

Nếu các bạn không xem bài trực tiếp trên Diễn đàn được, xin vui lòng click vào chữ Download File ở phía trên để tải về máy. Chúc các bạn học tốt!

LÍ THUYẾT VÀ BÀI TẬP PHẦN QUANG HỌC VẬT LÍ 11 NÂNG CAO

BÀI TẬP CHƯƠNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

DẠNG I:ÁP DỤNG ĐỊNH LUẬT KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
A.LÍ THUYẾT
1.Chiết suất
a.Định nghĩa
+ c:tốc độ ánh sáng trong không khí
v:tốc độ ánh sáng trong môi trường đang xét
n:Chiết suất của môi trường đó
Hệ quả: -n không khí và chân không =1 và là nhỏ nhất
-n của các môi trường khác đều lớn hơn 1
b.Chiết suất tỉ đối
c.Chiết suất tuyệt đối
2 - Khúc xạ ánh sáng
1 - Hiện tượng
Khúc xạ ánh sáng là hiện tượng lệch phương của của các tia sáng khi truyền xiên góc qua mặt phân cách của hai môi trường trong suốt khác nhau .
2 - Định luật
-Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới và ở bên kia pháp tuyến so với tia tới.
-Biểu thức
Chú ý: -n tới là chiết suất của môi trường chứa tia tới và n[SUB]kx[/SUB] là chiết suất của môi trường chứa tia khúc xạ
-Dễ dàng nhận ra cách nhớ để vẽ một cách định tính góc là môi trường nào có chiết suất càng lớn thì góc càng nhỏ

3.Một số khái niệm và lưu ý cần thiết khi làm bài
a.Nguồn sáng(vật sáng)
-Là vật phát ra ánh sáng chia làm hai loại
+Nguồn trực tiếp: đèn, mặt trời…

+Nguồn gián tiếp: nhận ánh sáng và phản lại vào mắt ta.
b.Khi nào mắt ta nhìn thấy vật?
+Khi có tia sáng từ vật trực tiếp đến mắt hoặc tia khúc xạ đi vào mắt ta.
c.Khi nào mắt nhìn vật, khi nào mắt nhìn ảnh?
+Nếu giữa mắt và vật chung một môi trường, có tia sáng trực tiếp từ vật đến mắt thì mắt nhìn vật
+Nếu giữa mắt và vật tồn tại hơn một môi trường không phải thì khi đó mắt chỉ nhìn ảnh của vật
Ví dụ: Mắt bạn trong không khí nhìn một viên sỏi hoặc một con cá ở đáy hồ, giữa mắt bạn và chúng là không khí và nước vậy bạn chỉ nhìn được ảnh của chúng. Tương tự khi cá nhìn bạn cũng chỉ nhìn được ảnh mà thôi.
c.Cách dựng ảnh của một vật
-Muốn vẽ ảnh của một điểm ta vẽ hai tia:
một tia tới vuông góc với mặt phân cách thì truyền thẳng và một tia tới có góc bất kì, giao của hai tia khúc xạ là ảnh của vật.
Ảnh thật khi các tia khúc xạ trực tiếp cắt nhau, ảnh ảo khi các tia khúc xạ không trực tiếp cắt nhau, khi đó vẽ bằng nét đứt.
d.Góc lệch D
-Là góc tạo bởi phương tia tới và tia khúc xạD=|i-r|
-Nếu mặt phân cách hai môi trường là hình cầu thì pháp tuyến là đường thẳng nối điểm tới và tâm cầu.
e.Công thức gần đúng
Với góc nhỏ (<10[SUP]0[/SUP]) có thể lấy gần đúng:

Với i là giá trị tính theo rad.

B.BÀI TẬP TỰ LUẬN
Bài 1: Một tia sáng đi từ không khí vào nước có chiết suất n =4/3 dưới góc tới i = 30[SUP]0[/SUP].
· Tính góc khúc xạ
· Tính góc lệch D tạo bởi tia khúc xạ và tia tới.
ĐS: 22[SUP]0[/SUP], 8[SUP]0[/SUP]
Bai 2. Moät tia saùng ñi töø nöôùc (n1 = 4/3) vaøo thuûy tinh (n2 = 1,5) vôùi goùc tôùi 35[SUP]0[/SUP]. Tính goùc khuùc xaï.
ÑS : 30,6[SUP]0[/SUP]
Bài 3:Tia sáng truyền trong không khí đến gặp mặt thoáng chất lỏng có Tia phản xạ và khúc xạ vuông góc với nhau.Tính góc tới?
ĐS: 60[SUP]0[/SUP]
Bài 4: Một cây gậy cắm thẳng đứng xuống đáy hồ sâu 1,5m. Phần gậy nhô lên khỏi mặt nước là 0,5m. Ánh sáng mặt trời chiếu xuống hồ theo phương hợp với pháp tuyến mặt nước góc 60[SUP]0[/SUP]. Tính chiều dài bóng cây gậy trên mặt nước và dưới đáy hồ?
ĐS: 0,85m và 2,11m
Bài 5: Một quả cầu trong suốt có R=14cm, chiết suất n.
Tia tới SA song song và cách đường kính MN đoạn d=7cm,
cho tia khúc xạ AN như hình vẽ.n=?
ĐS:1,93
Bài 6. Ñoái vôùi cuøng moät aùnh saùng ñôn saéc, chieát suaát tuyeát ñoái cuûa nöôùc laø 4/3, chieát suaát tæ ñoái cuûa thuûy tinh ñoái vôùi nöôùc laø 9/8. Cho bieát vaän toác aùnh saùng trong chaân khoâng c = 3.108 m/s. Haõy tính vaän toác cuøa aùnh saùng naøy trong thuûy tinh.
ÑS: 200 000 km/s
Bài 7: Một cái máng nước sâu 30 cm, rộng 40cm có hai thành bên thẳng
đứng.Đúng lúc mág cạn nước thì bóng râm của thành A kéo đến thành B
đối diện. Người ta đổ nước vào máng đến một độ cao h thì bóng của thành
A giảm 7cm so với trước. n=4/3.Hãy tính h, vẽ tia sáng giới hạn của bóng
râm của thành máng khi có nước?. ĐS:h=12cm
ÑS : h = 12 cm.
Bài 8: Một tia sáng được chiếu đến điểm giữa của mặt trên một khối lập
phương trong suốt có n=1,5.Tìm góc tới lớn nhất để tia khúc xạ còn gặp
mặt đáy của khối lập phương?
ĐS: i=60[SUP]0[/SUP]
Bài 9:Ba môi trường trong suốt (1),(2),(3) có thể đặt tiếp giáp nhau.Với cùng góc tới i=60[SUP]0[/SUP];nếu ánh sáng truyền từ (1) vào (2) thì góc khúc xạ là 45[SUP]0[/SUP];nếu ánh sáng truyền từ (1) vào (3) thì góc khúc xạ là 30[SUP]0[/SUP].Hỏi nếu ánh sáng truyền từ (2) vào (3) vẫn với góc tới i thì góc khúc xạ là bao nhiêu?
ĐS: r[SUB]3[/SUB]=38[SUP]0[/SUP]

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dạng 2 : LƯỠNG CHẤT PHẲNG
A.LÍ THUYẾT–
Chú ý: Công thức trên nên nhớ là:
B.BÀI TẬP TỰ LUẬN

Bài 1:Mắt người và cá cùng cách mặt nước 60cm, cùng nằm trên mặt phẳng vuông góc với mặt nước. n=4/3.Hỏi nguời thấy cá cách mình bao xa và cá thấy người cách nó bao xa?
ĐS:105cm và 140cm
Bài 2: Moät ñoàng xu S naèm döôùi ñaùy cuûa moät chaäu nöôùc, caùch maët nöôùc 40 cm. Moät ngöôøi nhìn thaáy ñoàng xu ñoù töø ngoaøi khoâng khí, theo phöông thaúng ñöùng. Tính khoaûng caùch töø aûnh S’ cuûa ñoàng xu S tôùi maët nöôùc. Chieát suaát cuûa nöôùc laø n = 4/3.
ĐS:30cm
Bài 3:Trong moät caùi chaäu coù lôùp nöôùc daøy 12 cm vaø moät lôùp benzen daøy 9 cm noåi treân maët nöôùc. Moät ngöôøi nhìn vaøo chaäu theo phöông gaàn nhö thaúng ñöùng seõ thaáy ñaùy chaäu caùch maët thoaùng bao nhieâu ? Veõ ñöôøng ñi cuûa chuøm tia saùng töø moät ñieåm treân ñaùy chaäu. Cho bieát chieát suaát cuûa nöôùc laø n = 4/3 vaø cuûa benzen laø n’ = 1,5.
Đs:15cm
Bài 4:Nước trong chậu cao 40cm, chiết suất 4/3. Trên nước là lớp dầu cao 30cm, chiết suất n=1,5. Mắt đặt trong không khí , cách mặt trên lớp dầu 50 cm thấy đáy chậu cách mình bao nhiêu?
ĐS: 100cm

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

DẠNG 3:BẢN MẶT SONG SONG
A.LÍ THUYẾT
1.Định nghĩa
Là lớp môi trường trong suốt giới hạn bởi hai mặt phẳng song song với nhau
2. Tính chất :
+Tia ló ra môi trường một luôn luôn song song với tia tới và bị lệch ra khỏi phương ban đầu.
+Độ lớn vật bằng độ lớn của ảnh.
3.Công thức tính độ dịch chuyển vật ảnh và độ dời ngang

Chú ý: Công thức tính độ dịch chuyển vật ảnh n:chiết suất của chất làm bản mặt song song
n’: chiết suất của môi trường chứa bản mặt song song hoặc phải hiểu n là chiết suất tỉ đối của bản mặt so với môi trường chứa nó.

B.BÀI TẬP TỰ LUẬN
Bài 1:Chöùng toû raèng tia loù qua baûn hai maët song song coù phöông song song vôùi tia tôùi. Laäp coâng thöùc tính ñoä dôøi aûnh qua baûn hai maët song song.
Bài 2: Cho baûn hai maët song song baèng thuûy tinh coù beà daøy e = 3,5 cm, chieát suaát n[SUB]1[/SUB] = 1,4. Tính khoaûng caùch vaät - aûnh trong caùc tröôøng hôïp:
a) Vaät AB vaø baûn ñeàu ñaët trong khoâng khí.
b) Vaät AB vaø baûn ñaët trong moät chaát loûng coù chieát suaát n[SUB]2[/SUB] = 1,6.
ĐS:2,6cm ; 0,5cm
Bài 3: Một tia sáng gặp bản mặt song song với góc tới i].Bản mặt làm băng thuỷ tinh có chiết xuất nđộ dày e=5cm đạt trong không khí .Tính độ dời ngang của tia ló so với tia tới.
Bài 4::Một bản mặt song song có bề dày d = 9cm,chiết suất n = 1,5.Tính độ dời của điểm sáng trên khi nhìn nó qua bản mặt song song này theo phương vuông góc với hai mặt phẳng giới hạn trong trường hợp :
a)Bản mặt song song và điểm sáng nằm trong không khí
b)Bản mặt song song và điểm sáng đặt trong nước có chiết xuất n =
Bài 5: Một tia sáng từ không khí tới gặp một tấm thủy tinh phẳng trong suốt với góc tới i mà sini=0,8 cho tia phản xạ và khúc xạ vuông góc với nhau.
a.Tính vận tốc ánh sáng trong tấm thủy tinh.
b.Tính độ dời ngang của tia sáng ló so với phương tia tới.Biết bề dày của bản là e=5cm.
ĐS: 225000 km/s và 1,73cm
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

DẠNG 4HẢN XẠ TOÀN PHẦN
A.LÍ THUYẾT
1 - Định nghĩa :
Phản xạ toàn phần là hiện tượng phản xạ toàn bộ tia tia sáng tới , xảy ra ở mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt
2 - Điều kiện để có phản xạ toàn phần

+Tia sáng chiếu tới phải truyền từ môi trường chiết quang hơn sang môi trường chiết quang kém .
+Góc tới
B.BÀI TẬP TỰ LUẬN

Bài1:Một khối thủy tinh P có chiết suất n=1,5,tiết diện thẳng là một tam giác ABC vuông góc tại B.Chiếu vuông góc tới mặt AB một chùm sáng song song SI.
a. Khối thủy tinh P ở trong không khí.Tính góc D làm bởi tia tới và tia ló
b. Tính lại góc D nếu khối P ở trong nước có chiết suất n=4/3
ĐS: a. D=90[SUP]0[/SUP]; b. D=7[SUP]0[/SUP] 42[SUP]’[/SUP]
Bài 2:Một tia sáng trong thủy tinh đến mặt phân cách giữa thủy tinh với không khí dưới góc tới i=30[SUP]0[/SUP],tia phản xạ và khúc xạ vuông góc nhau.
a. Tính chiết suất của thủy tinh
b. Tính góc tới i để không có tia sáng ló ra không khí
Bài 3: Một tia sáng đi từ một chất lỏng trong suốt có chiết suất n chưa biết sang không khí với góc tới như hình vẽ. Cho biết a = 60[SUP]o[/SUP], b = 30[SUP]o[/SUP].
a) Tính chiết suất n của chất lỏng.
b) Tính góc a lớn nhất để tia sáng không thể ló sang môi trường không khí phía trên. ĐS: a.
Bài 4:Một khối thủy tinh hình hộp có tiết diện thẳng là hình chữ nhật ABCD,
chiết suất n=1,5Một tia sáng trong mặt phẳng chứa tiết diện ABCD ,đến AB
dưới góc tới i, khúc xạ vào trong thủy tinh đến mặt BC như hình vẽ.Tia sáng
có ló ra khỏi mặt CD được không?
ĐS:Tia sáng phản xạ toàn phần tại mặt CD
Bài 5:Một chậu miệng rộng có đáy nằm ngang chứa chất lỏng trong suốt
đến độ cao h=5,2cm.Ở đáy chậu có một nguồn sáng nhỏ S.Một tấm nhựa mỏng
hình tròn tâm O bán kính R=4cm ở trên mặt chất lỏng mà tâm O ở trên đường
thẳng đứng qua S.Tính chiết suất n của chất lỏng,biết rằng phải đặt mắt sát mặt
chất lỏng mới thấy được ảnh của S ĐS: n= 1,64

Bài 6:Có ba môi trường trong suốt.Với cùng góc tới i:nếu tia sáng truyền từ (1) vào (2)
Thì góc khúc xạ là 30[SUP]0[/SUP],truyền từ (1) vào (3) thù góc khúc xạ là 45[SUP]0[/SUP].Hãy tính góc giới hạn phản xạ toàn phần ở mặt phân cách (2) và (3): ĐS:i[SUB]gh[/SUB]=45[SUP]0[/SUP]
Bài 7:Một khối bán trụ trong suốt có chiết suất].Một chùm tia sáng hẹp nằm trong mặt.
Phẳng của tiết diện vuông góc,chiếu tới khối bán trụ như hình vẽ.Xác định đường đi của
chùm tia tia sáng với các giá trị sau đây của góc=
Bài 8:Một ngọn đèn nhỏ S nằm dưới đáy của một bể nước nhỏ,sâu 20cm.Hỏi phải thả nổi trên mặt nước một tấm gỗ mỏng có vị,trí hình dạng và kích thước nhỏ nhất là bao nhiêu để vừa vặn không có tia sáng nào của ngọn đèn lọt qua mặt thoáng của nước?chiết suất của nước là 4/3
ĐS:Tấm gỗ hình tròn,tâm nằm trên đường thẳng đứng qua S,bán kính R=22,7cm
Bài 9:Một sợi quang hình trụ,lõi có chiết suất n[SUB]1[/SUB]=1,5,phần võ bọc có chiết suất
Bài 10:Một chùm tia sáng hẹp SI truyền trong mặt phẳng tiết diện vuông góc của
một khối trong suốt có tiết diện như hình vẽ.Hỏi khối trong suốt nầy phải có chiết
suất là bao nhiêu để tiasáng đến tại mặt AC không bị ló ra không khí
Bài 11: Một tấm thủy tinh rất mỏng, trong suốt có tiết diện ABCD(AB>>AD)
. Mặt đáy AB tiếp xúc với chất lỏng có n[SUB]0[/SUB]Chiếu tia sáng SI như hình
bên,tia khúc xạ gặp mặt đáy AB tại K.
a. Giả sử n=1,5. Hỏi i[SUB]max[/SUB]=? để có phản xạ toàn phần tại K?
b. n=? để với mọi góc tới i tia khúc xạ IK vẫn bị phản xạ
toàn phần trên đáy AB.
Bài 12:Một đĩa gỗ bán kính R=5cm nổi trên mặt nước.Tâm đĩa có cắm một cây kim thẳng đứng.Dù mắt đặt ở đâu trên mặt thoáng của nước cũng không nhìn thấy cây kim.Tính chiều dài tối đa của cây kim ĐS:4,4cm

Bài 13:Đổ một chất lỏng mà người ta muốn đo chiết suất vào trong một chậu rồi thả nổi trên mặt thoáng một đĩa tròn có bán kính 12cm.Tại tâm O của đĩa về phía dưới có một cái kim vuông góc với mặt đĩa,người ta chỉ trông rõ đầu kim khi kim dài hơn 10,6cm.Tính chiết suất của chất lỏng,và cho biết chất lỏng đó là chất lỏng gì? ĐS: n=4/3

Bài 14 : Một tia sáng đi từ không khí và bản mặt song song có chiết suất 1.5 với góc tới i . Tìm điều kiện của i đề không có tia sáng nào lọt ra khỏi bản mặt song song .
LUYỆN TẬP CÁC BÀI TẬP KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1. Víi mét tia s¸ng ®¬n s¾c, chiÕt suÊt tuyÖt ®èi cña n­íc lµ n[SUB]1[/SUB], cña thuû tinh lµ n[SUB]2[/SUB]. ChiÕt suÊt tØ ®èi khi tia s¸ng ®ã truyÒn tõ n­íc sang thuû tinh lµ:
A. n[SUB]21[/SUB] = n[SUB]1[/SUB]/n[SUB]2 [/SUB]B. n[SUB]21[/SUB] = n[SUB]2[/SUB]/n[SUB]1 [/SUB]C. n[SUB]21[/SUB] = n[SUB]2[/SUB] – n[SUB]1 [/SUB]D. n[SUB]12[/SUB] = n[SUB]1[/SUB] – n[SUB]2[/SUB]
2. Mét ng­êi nh×n hßn sái d­íi ®¸y mét bÓ n­íc thÊy ¶nh cña nã d­êng nh­ c¸ch mÆt n­íc mét kho¶ng 1,35 (m), chiÕt suÊt cña n­íc lµ n = 4/3. §é s©u cña bÓ lµ:
A. h = 90 (cm) B. h = 10 (dm) C. h = 15 (dm) D. h = 1,8 (m)
3. Mét b¶n hai mÆt song song cã bÒ dµy 6 (cm), chiÕt suÊt n = 1,5 ®­îc ®Æt trong kh«ng khÝ. §iÓm s¸ng S c¸ch b¶n 20 (cm). ¶nh S’ cña S qua b¶n hai mÆt song song c¸ch S mét kho¶ng
A. 1 (cm). B. 2 (cm). C. 3 (cm). D. 4 (cm).
4. Cho chiÕt suÊt cña n­íc n = 4/3. Mét ng­êi nh×n mét hßn sái nhá S m»n ë ®¸y mét bÓ n­íc s©u 1,6 (m) theo ph­¬ng gÇn vu«ng gãc víi mÆt n­íc, thÊy ¶nh S’ n»m c¸ch mÆt n­íc mét kho¶ng b»ng
A. 1,2 (m) B. 80 (cm) C. 90 (cm) D. 1,6 (m)
5. Một laêng kính thuyû tinh có góc lệch cực tiểu bằng goùc chieát quang A. Biết A = 90[SUP]0[/SUP] . Chiết suất của lăng kính là
A. n = 1,5. B. 6. Trong hiện tượng khúc xạ
A. Mọi tia sáng truyền qua mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt đều bị đổi hướng.
B. Góc khúc xạ luôn nhỏ hơn góc tới.
C. Khi ánh sáng truyền từ môi trường chiết quang kém sang môi trường chiết quang hơn thì
góc khúc xạ lớn hơn góc tới
D. Khi ánh sáng truyền từ môi trường chiết quang kém sang môi trường chiết quang hơn thì góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
7. Nêu biết chiết suất tuyệt đối của nước là n[SUB]1[/SUB] , chiết suất tuyệt đối của thuỷ tinh là n[SUB]2[/SUB] đối với một tia sáng đơn sắc thì chiết suất tương đối khi tia sáng đó truyền từ nứơc sang thuỷ tinh bằng bao nhiêu?
A. 9. Goùc giôùi haïn khoâng khí laø :
A. 41[SUP]o[/SUP]48’. B. 48[SUP]o[/SUP]35’. C. 62[SUP]o[/SUP]44’. D. 38[SUP]o[/SUP]26’.
10. Tia saùng ñi töø thuyû tinh (n[SUB]1[/SUB]=3/2) ñeán maët phaân caùch vôùi nöôùc(n[SUB]2[/SUB]=4/3). Ñieàu kieän cuûa goùc tôùi I ñeå coù tia ñi vaøo nöôùc laø
A. i11. Mét b¶n hai mÆt song song cã bÒ dµy 6 (cm), chiÕt suÊt n = 1,5 ®­îc ®Æt trong kh«ng khÝ. §iÓm s¸ng S c¸ch b¶n 20 (cm). ¶nh S’ cña S qua b¶n hai mÆt song song c¸ch b¶n hai mÆt song song mét kho¶ng
A. 10 (cm). B. 14 (cm). C. 18 (cm). D. 22(cm).
12. Mét ng­êi nh×n xuèng ®¸y mét chËu n­íc (n = 4/3). ChiÒu cao cña líp n­íc trong chËu lµ 20 (cm). Ng­êi ®ã thÊy ®¸y chËu d­êng nh­ c¸ch mÆt n­íc mét kho¶ng b»ng
A. 10 (cm) B. 15 (cm) C. 20 (cm) D. 25 (cm)
13. Mét tia s¸ng chiÕu th¼ng gãc ®Õn mÆt bªn thø nhÊt cña l¨ng kÝnh cã gãc chiÕt quang A = 30[SUP]0[/SUP]. Gãc lÖch gi÷a tia lã vµ tia líi lµ D = 30[SUP]0[/SUP]. ChiÕt suÊt cña chÊt lµm l¨ng kÝnh lµ
A. n = 1,82. B. n = 1,41. C. n = 1,50. D.n = 1,73.
14. Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ ®óng?
A. Khi tia s¸ng ®i qua l¨ng kÝnh cã gãc lÖch cùc tiÓu th× gãc lã i’ cã gi¸ trÞ bÐ nhÊt.
B. Khi tia s¸ng ®i qua l¨ng kÝnh cã gãc lÖch cùc tiÓu th× gãc tíi i cã gi¸ trÞ bÐ nhÊt.
C. Khi tia s¸ng ®i qua l¨ng kÝnh cã gãc lÖch cùc tiÓu th× gãc lã i’ b»ng gãc tíi i.
D. Khi tia s¸ng ®i qua l¨ng kÝnh cã gãc lÖch cùc tiÓu th× gãc lã i’ b»ng hai lÇn gãc tíi i.
15. Mét tia s¸ng chiÕu ®Õn mÆt bªn cña l¨ng kÝnh cã gãc chiÕt quang A = 60[SUP]0[/SUP], chiÕt suÊt chÊt lµm l¨ng kÝnh lµ n = Gãc lÖch cùc tiÓu gi÷a tia lã vµ tia tíi lµ:A. D[SUB]min[/SUB] = 30[SUP]0[/SUP]. B. D[SUB]min[/SUB] = 45[SUP]0[/SUP]. C. D[SUB]min[/SUB] = 60[SUP]0[/SUP]. D. D[SUB]min[/SUB] = 75[SUP]0[/SUP].
16. Mét ®iÓm s¸ng S n»m trong chÊt láng (chiÕt suÊt n), c¸ch mÆt chÊt láng mét kho¶ng 12 (cm), ph¸t ra chïm s¸ng hÑp ®Õn gÆp mÆt ph©n c¸ch t¹i ®iÓm I víi gãc tíi rÊt nhá, tia lã truyÒn theo ph­¬ng IR. §Æt m¾t trªn ph­¬ng IR nh×n thÊy ¶nh ¶o S’ cña S d­êng nh­ c¸ch mÆt chÊt láng mét kho¶ng 10 (cm). ChiÕt suÊt cña chÊt láng ®ã lµ
A. n = 1,12 B. n = 1,20 C. n = 1,33 D. n = 1,40
17. Mét chËu n­íc chøa mét líp n­íc dµy 24 (cm), chiÕt suÊt cña n­íc lµ n = 4/3. M¾t ®Æt trong kh«ng khÝ, nh×n gÇn nh­ vu«ng gãc víi mÆt n­íc sÏ thÊy ®¸y chËu d­êng nh­ c¸ch mÆt n­íc mét ®o¹n b»ng
A. 6 (cm). B. 8 (cm). C. 18 (cm). D. 23 (cm).
18. Mét ngän ®Ìn nhá S ®Æt ë ®¸y mét bÓ n­íc (n = 4/3), ®é cao mùc n­íc h = 60 (cm). B¸n kÝnh r bÐ nhÊt cña tÊm gç trßn næi trªn mÆt n­íc sao cho kh«ng mét tia s¸ng nµo tõ S lät ra ngoµi kh«ng khÝ lµ:
A. r = 49 (cm). B. r = 53 (cm). C. r = 55 (cm). D. r = 51 (cm).
19. ChiÕu mét chïm s¸ng song song tíi l¨ng kÝnh. T¨ng dÇn gãc tíi i tõ gi¸ trÞ nhá nhÊt th×
A. gãc lÖch D t¨ng theo i. B. gãc lÖch D gi¶m dÇn.
C. gãc lÖch D t¨ng tíi mét gi¸ trÞ x¸c ®Þnh råi gi¶m dÇn.
D. gãc lÖch D gi¶m tíi mét gi¸ trÞ råi t¨ng dÇn.
20. Tia s¸ng ®i tõ thuû tinh (n[SUB]1[/SUB] = 1,5) ®Õn mÆt ph©n c¸ch víi n­íc (n[SUB]2[/SUB] = 4/3). §iÒu kiÖn cña gãc tíi i ®Ó kh«ng cã tia khóc x¹ trong n­íc lµ:
A. i ≥ 62[SUP]0[/SUP]44’. B. i < 62[SUP]0[/SUP]44’. C. i < 41[SUP]0[/SUP]48’. D. i < 48[SUP]0[/SUP]35’.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1. Phát biểu nào sau đây là đúng?
A. Chiết suất tỉ đối của môi trường chiết quang nhiều so với môi trường chiết quang ít thì nhỏ hơn đơn vị.
B. Môi trường chiết quang kém có chiết suất tuyệt đối nhỏ hơn đơn vị.
C. Chiết suất tỉ đối của môi trường 2 so với môi trường 1 bằng tỉ số chiết suất tuyệt đối n2 của môi trường 2 với chiết suất tuyệt đối n1 của môi trường 1.
D. Chiết suất tỉ đối của hai môi trường luôn lớn hơn đơn vị vì vận tốc ánh sáng trong chân không là vận tốc lớn nhất.
2. Với một tia sáng đơn sắc, chiết suất tuyệt đối của nước là n1, của thuỷ tinh là n2. Chiết suất tỉ đối khi tia sáng đó truyền từ nước sang thuỷ tinh là:
A. n21 = n1/n2 B. n21 = n2/n1 C. n21 = n2 – n1 D. n12 = n1 – n2
3. Chọn câu trả lời đúng. Trong hiện tượng khúc xạ ánh sáng:
A. góc khúc xạ luôn bé hơn góc tới. B. góc khúc xạ luôn lớn hơn góc tới.
C. góc khúc xạ tỉ lệ thuận với góc tới. D. khi góc tới tăng dần thì góc khúc xạ cũng tăng dần.
4. Chiết suất tỉ đối giữa môi trường khúc xạ với môi trường tới
A. luôn lớn hơn 1. B. luôn nhỏ hơn 1.
C. bằng tỉ số giữa chiết suất tuyệt đối của môi trường khúc xạ và chiết suất tuyệt đối của môi trường tới.
D. bằng hiệu số giữa chiết suất tuyệt đối của môi trường khúc xạ và chiết suất tuyệt đối của môi trường tới.
5. Chọn câu đúng nhất. Khi tia sáng đi từ môi trường trong suốt n1 tới mặt phân cách với môi trường trong suốt n2 (với n2 > n1), tia sáng không vuông góc với mặt phân cách thì
A. tia sáng bị gãy khúc khi đi qua mặt phân cách giữa hai môi trường.
B. tất cả các tia sáng đều bị khúc xạ và đi vào môi trường n2.
C. tất cả các tia sáng đều phản xạ trở lại môi trường n1.
D. một phần tia sáng bị khúc xạ, một phần bị phản xạ.
6. Chiết suất tuyệt đối của một môi trường truyền ánh sáng
A. luôn lớn hơn 1. B. luôn nhỏ hơn 1. C. luôn bằng 1. D. luôn lớn hơn 0.
7. Chiếu một tia sáng đơn sắc đi từ không khí vào môi trường có chiết suất n, sao cho tia phản xạ vuông góc với tia khúc xạ. Khi đó góc tới i được tính theo công thức
A. sini = n B. sini = 1/n C. tani = n D. tani = 1/n
8. Một bể chứa nước có thành cao 80 (cm) và đáy phẳng dài 120 (cm) và độ cao mực nước trong bể là 60 (cm), chiết suất của nước là 4/3. Ánh nắng chiếu theo phương nghiêng góc 300 so với phương ngang. Độ dài bóng đen tạo thành trên mặt nước là
A. 11,5 (cm) B. 34,6 (cm) C. 63,7 (cm) D. 44,4 (cm)
9. Một bể chứa nước có thành cao 80 (cm) và đáy phẳng dài 120 (cm) và độ cao mực nước trong bể là 60 (cm), chiết suất của nước là 4/3. Ánh nắng chiếu theo phương nghiêng góc 300 so với phương ngang. Độ dài bóng đen tạo thành trên đáy bể là:
A. 11,5 (cm) B. 34,6 (cm) C. 51,6 (cm) D. 85,9 (cm)
10. Một điểm sáng S nằm trong chất lỏng (chiết suất n), cách mặt chất lỏng một khoảng 12 (cm), phát ra chùm sáng hẹp đến gặp mặt phân cách tại điểm I với góc tới rất nhỏ, tia ló truyền theo phương IR. Đặt mắt trên phương IR nhìn thấy ảnh ảo S’ của S dường như cách mặt chất lỏng một khoảng 10 (cm). Chiết suất của chất lỏng đó là
A. n = 1,12 B. n = 1,20 C. n = 1,33 D. n = 1,40
11. Cho chiết suất của nước n = 4/3. Một người nhìn một hòn sỏi nhỏ S mằn ở đáy một bể nước sâu 1,2 (m) theo phương gần vuông góc với mặt nước, thấy ảnh S nằm cách mặt nước một khoảng bằng
A. 1,5 (m) B. 80 (cm) C. 90 (cm) D. 1 (m)
12. Một người nhìn hòn sỏi dưới đáy một bể nước thấy ảnh của nó dường như cách mặt nước một khoảng 1,2 (m), chiết suất của nước là n = 4/3. Độ sâu của bể là:
A. h = 90 (cm) B. h = 10 (dm) C. h = 15 (dm) D. h = 1,8 (m)
13. Một người nhìn xuống đáy một chậu nước (n = 4/3). Chiều cao của lớp nước trong chậu là 20 (cm). Người đó thấy đáy chậu dường như cách mặt nước một khoảng bằng
A. 10 (cm) B. 15 (cm) C. 20 (cm) D. 25 (cm)
14. Một bản mặt song song có bề dày 10 (cm), chiết suất n = 1, 5 được đặt trong không khí. Chiếu tới bản một tia sáng SI có góc tới 450 khi đó tia ló khỏi bản sẽ
A. hợp với tia tới một góc 450. B. vuông góc với tia tới.
C. song song với tia tới. D. vuông góc với bản mặt song song.
15. Một bản mặt song song có bề dày 10 (cm), chiết suất n = 1, 5 được đặt trong không khí. Chiếu tới bản một tia sáng SI có góc tới 450 . Khoảng cách giữa giá của tia tới và tia ló là:
A. a = 6,16 (cm). B. a = 4,15 (cm). C. a = 3,25 (cm). D. a = 2,86 (cm).
16. Một bản hai mặt song song có bề dày 6 (cm), chiết suất n = 1, 5 được đặt trong không khí. Điểm sáng S cách bản 20 (cm). ảnh S của S qua bản hai mặt song song cách S một khoảng
A. 1 (cm). B. 2 (cm). C. 3 (cm). D. 4 (cm).
17. Một bản hai mặt song song có bề dày 6 (cm), chiết suất n = 1, 5 được đặt trong không khí. Điểm sáng S cách bản 20 (cm). ảnh S của S qua bản hai mặt song song cách bản hai mặt song song một khoảng
A. 10 (cm). B. 14 (cm). C. 18 (cm). D. 22(cm).
18. Phát biểu nào sau đây là không đúng?
A. Khi có phản xạ toàn phần thì toàn bộ ánh sáng phản xạ trở lại môi trường ban đầu chứa chùm tia sáng tới.
B. Phản xạ toàn phần chỉ xảy ra khi ánh sáng đi từ môi trường chiết quang sang mtrường kém chết quang hơn.
C. Phản xạ toàn phần xảy ra khi góc tới lớn hơn góc giới hạn phản xạ toàn phần igh.
D. Góc giới hạn phản xạ toàn phần được xác định bằng tỉ số giữa chiết suất của môi trường kém chiết quang với môi trường chiết quang hơn.
19. Khi một chùm tia sáng phản xạ toàn phần tại mặt phân cách giữa hai môi trường thì
A. cường độ sáng của chùm khúc xạ bằng cường độ sáng của chùm tới.
B. cường độ sáng của chùm phản xạ bằng cường độ sáng của chùm tới.
C. cường độ sáng của chùm khúc xạ bị triệt tiêu.
D. cả B và C đều đúng.
20. Phát biểu nào sau đây là không đúng?
A. Ta luôn có tia khúc xạ khi tia sáng đi từ môi trường có chiết suất nhỏ sang môi trường có chiết suất lớn hơn.
B. Ta luôn có tia khúc xạ khi tia sáng đi từ môi trường có chiết suất lớn sang môi trường có chiết suất nhỏ hơn.
C. Khi chùm tia sáng phản xạ toàn phần thì không có chùm tia khúc xạ.
D. Khi có sự phản xạ toàn phần, cường độ sáng của chùm phản xạ gần như bằng cường độ sáng của chùm sáng tới.
21. Khi ánh sáng đi từ nước (n = 4/3) sang không khí, góc giới hạn phản xạ toàn phần có giá trị là:
A. igh = 41048. B. igh = 48035. C. igh = 62044. D. igh = 38026.
22. Tia sáng đi từ thuỷ tinh (n1 = 1,5) đến mặt phân cách với nước (n2 = 4/3). Điều kiện của góc tới i để không có tia khúc xạ trong nước là:
A. i 62044. B. i < 62044. C. i < 41048. D. i < 48035.
23. Cho một tia sáng đi từ nước (n = 4/3) ra không khí. Sự phản xạ toàn phần xảy ra khi góc tới:
A. i < 490. B. i > 420. C. i > 490. D. i > 430.
24. Một miếng gỗ hình tròn, bán kính 4 (cm). ở tâm O, cắm thẳng góc một đinh OA. Thả miếng gỗ nổi trong một chậu nước có chiết suất n = 1, 33. Đinh OA ở trong nước, cho OA = 6 (cm). Mắt đặt trong không khí sẽ thấy đầu A cách mặt nước một khoảng lớn nhất là:
A. OA = 3,64 (cm). B. OA = 4,39 (cm). C. OA = 6,00 (cm). D. OA = 8,74 (cm).
25. Một miếng gỗ hình tròn, bán kính 4 (cm). ở tâm O, cắm thẳng góc một đinh OA. Thả miếng gỗ nổi trong một chậu nước có chiết suất n = 1, 33. Đinh OA ở trong nước, cho OA = 6 (cm). Mắt đặt trong không khí, chiều dài lớn nhất của OA để mắt không thấy đầu A là:
A. OA = 3,25 (cm). B. OA = 3,53 (cm). C. OA = 4,54 (cm). D. OA = 5,37 (cm).
26. Một ngọn đèn nhỏ S đặt ở đáy một bể nước (n = 4/3), độ cao mực nước h = 60 (cm). Bán kính r bé nhất của tấm gỗ tròn nổi trên mặt nước sao cho không một tia sáng nào từ S lọt ra ngoài không khí là:
A. r = 49 (cm). B. r = 53 (cm). C. r = 55 (cm). D. r = 51 (cm).
27. Chiếu một chùm tia sáng song song trong không khí tới mặt nước ( n = 4/3) với góc tới là 450. Góc hợp bởi tia khúc xạ và tia tới là:
A. D = 70032. B. D = 450. C. D = 25032. D. D = 12058.
28. Một chậu nước chứa một lớp nước dày 24 (cm), chiết suất của nước là n = 4/3. Mắt đặt trong không khí, nhìn gần như vuông góc với mặt nước sẽ thấy đáy chậu dường như cách mặt nước một đoạn bằng
A. 6 (cm). B. 8 (cm). C. 18 (cm). D. 23 (cm).
29. Một cái chậu đặt trên một mặt phẳng nằm ngang, chứa một lớp nước dày 20 (cm), chiết suất n = 4/3. Đáy chậu là một gương phẳng. Mắt M cách mặt nước 30 (cm), nhìn thẳng góc xuống đáy chậu. Khoảng cách từ ảnh của mắt tới mặt nước là:
A. 30 (cm). B. 60 (cm). C. 45 (cm). D. 70 (cm).
30. Ánh sáng mặt trời chiếu nghiêng 60o so với phương ngang. Đặt một gương phẳng hợp với phương ngang một góc a để được chùm tia phản xạ hướng thẳng đứng xuống dưới. Giá trị của a là:
A. 15o. B. 75o. C. 30o. D. 60o
31. Tia sáng truyền trong không khí tới gặp mặt thoáng của một chất lỏng, chiết suất n=
A. 60o. B. 30o. C. 45o D. 50o
32. Một người thợ săn cá nhìn con cá dưới nước theo phương đứng. Cá cách mặt nước 40cm, mắt người cách mặt nước 60cm. Chiết suất của nước là 4/3. Mắt người nhìn thấy cá cách mình một khoảng biểu kiến là:
A. 95cm. B. 85cm. C. 80cm. D. 90cm.
33. Một người thợ săn cá nhìn con cá dưới nước theo phương đứng. Cá cách mặt nước 40cm, mắt người cách mặt nước 60cm. Chiết suất của nước là 4/3. Cá nhìn thấy mắt người cách mình một khoảng biểu kiến là:
A. 100cm. B. 120cm. C. 110cm. D. 125cm.
34. Một tấm gỗ tròn bán kính R=5cm nổi trên mặt nước. Ở tâm đĩa có gắn một cây kim thẳng đứng chìm trong nước (n=4/3). Dù đặt mắt ở đâu trên mặt thoáng cũng không thấy được cây kim. Chiều dài tối đa của cây kim là:
A. 4cm. B. 4,4cm. C. 4,5cm. D. 5cm.
35. Chiếu một tia sáng đơn sắc từ không khí vào một chất lỏng trong suốt dưới góc tới 45o thì góc khúc xạ là 30o. Bây giờ, chiếu tia sáng đó từ chất lỏng ra không khí dưới góc tới i. Với giá trị nào của i để có tia khúc xạ ra ngoài không khí?
A. i>45o. B. i<45o. C. 30o<i<90o. D. i<60o.
36. Người ta tăng góc tới của một tia sáng chiếu lên mặt của một chất lỏng lên gấp 2 lần. Góc khúc xạ của tia sáng đó:
A. cũng tăng gấp 2 lần. B. tăng gấp hơn 2 lần. C. tăng ít hơn 2 lần.
D. tăng nhiều hay ít hơn 2 lần còn tuỳ thuộc vào chiết suất của chất lỏng đó lớn hay nhỏ
37. Chiếu một tia sáng từ không khí vào một môi trường có chiết suất n sao cho tia khúc xạ vuông góc với tia phản xạ. Góc tới i khi đó được tính bằng công thức nào?
A. sini=n. B. tgi=n. C. sini=1/n. D. tgi=1/n
38. Mắt một người đặt trong không khí nhìn xuống đáy chậu có chứa chất lỏng trong suốt, chiết suất n. Chiều cao lớp chất lỏng là 20cm. Mắt thấy đáy chậu dường như cách mặt thoáng của chất lỏng là h :
A. h>20cm B. h<20cm C. h=20cm D. không đủ dữ kiện
39. Khi tia sáng đi từ môi trường chiết suất n1 sang môi trường chiết suất n2 , n2>n1 thì:
A. luôn luôn có tia khúc xạ. B. góc khúc xạ r lớn hơn góc tới i.
C. góc khúc xạ r nhỏ hơn góc tới i. D. nếu góc tới bằng 0 thì tia sáng không bị khúc xạ.
40. Khi tia sáng đi từ môi trường chiết suất n1 tới mặt phân cách với một môi trường có chiết suất n2 , n2<n1 thì :
A. có tia khúc xạ đối với mọi phương của tia tới.
B. góc khúc xạ r lớn hơn góc tới i.
C. tỉ số giữa sini và sinr là không đổi khi cho góc tới thay đổi.
D. góc khúc xạ thay đổi từ 0 tới 900 khi góc tới i biến thiên.
41. Chiếu một tia sáng tới một mặt bên của lăng kính thì :
A. luôn luôn có tia sáng ló ra ở mặt bên thứ hai của lăng kính.
B. tia ló lệch về phía đáy của lăng kính.
C. tia ló lệch về phía đỉnh của lăng kính.
D. đường đi của tia sáng đối xứng qua mặt phân giác của góc ở đỉnh.
42. Một tia sáng hẹp truyền từ một môi trường có chiết suất n1 =3 vào một môi trường khác có chiết suất n2 chưa biết. Để khi tia sáng tới gặp mặt phân cách hai môi trường dưới góc tới
A. n2 3/2. B. n2 C. n2 3 /2. D. n2 1.5.
43. Trong thuỷ tinh, vận tốc ánh sáng sẽ:
A. bằng nhau đối với mọi tia sáng. B. lớn nhất đối với tia màu đỏ. C. lớn nhất đối với tia màu tím.
D. bằng nhau đối với mọi màu khác nhau và vận tốc này chỉ phụ thuộc vào loại thuỷ tinh.
44. Cho một tia sáng truyền từ môi trường 1 sang môi trường 2 với vận tốc là v1, v2 (v1<v2). Có thể xác định góc giới hạn phản xạ toàn phần từ hệ thức nào sau đây?
A. sinigh=v1/v2. B. sinigh=v2/v1. . tgigh=v1/v2. D. tgigh=v2/v1.
45. Một người cao 170cm, mắt cách đỉnh 10cm. Người ấy đứng trước gương phẳng theo thẳng đứng trên tường. Chiều cao tối thiểu của gương và khoảng cách tối đa từ mép dưới của gương tới mặt đất là bao nhiêu để có thể nhìn toàn bộ ảnh của mình trong gương?
A. 75cm và 90cm. B. 80cm và 85cm. C. 85cm và 80cm. D. 82,5cm và 80cm.
46. Chiếu một tia tới có hướng cố định vào mặt nhẵn của một gương phẳng. Khi quay gương xung quanh một trục vuông góc với mặt phẳng tới một góc 10o thì góc quay của tia phản xạ là:
A. 10o. B. 20o. C. 30o. D. 60o.
47. Vận tốc ánh sáng trong không khí là v1­, trong nước là v2. Một tia sáng chiếu từ nước ra ngoài không khí với góc tới là i, có góc khúc xạ là r. Kết luận nào dưới đây là đúng?
A. v1>v2, i>r. B. v1>v2, i<r. C. v1<v2, i>r. D. v1<v2, i<r
48. Một cái bể hình chữ nhật có đáy phẳng nằm ngang chứa đầy nước. Một người nhìn vào điểm giữa của mặt nước theo phương hợp với phương đứng một góc 45o thì vừa vặn nhìn thấy một điểm nằm trên giao tuyến của thành bể và đáy bể. Tính độ sâu của bể. Cho chiết suất của nước là 4/3, hai thành bể cách nhau 30cm.
A. 20cm. B. 22cm. C. 24cm. D. 26cm
49. Một tia sáng truyền từ môi trường A vào môi trường B dưới góc tới 9o thì góc khúc xạ là 8o. Tìm góc khúc xạ khi góc tới là 60o.
A. 47,25o. B. 56,33o. C. 50,33o. D. 58,67o
50. Một tia sáng truyền từ môi trường A vào môi trường B dưới góc tới 9o thì góc khúc xạ là 8o. Tính vận tốc ánh sáng trong môi trường A, biết vận tốc ánh sáng trong môi trường B là 2.105km/s.
A. 225000km/s. B. 230000km/s. C. 180000km/s. D. 250000km/s.
51. Đặt một thước dài 70cm theo phương thẳng đứng vuông góc với đáy bể nước nằm ngang (đầu thước chạm đáy bể). Chiều cao lớp nước là 40cm và chiết suất là 4/3. Nếu các tia sáng mặt trời tới nước dưới góc tới i (sini=0,8) thì bóng của thước dưới đáy bể là bao nhiêu?
A. 50cm. B. 60cm. C. 52,5cm. D. 80cm.
52. Một ngọn đèn nhỏ S nằm dưới đáy của một bể nước sâu 20cm. Hỏi phải thả nổi trên mặt nước một tấm gỗ mỏng (có tâm nằm trên đường thẳng đứng qua ngọn đèn) có bán kính nhỏ nhất là bao nhiêu để không có tia sáng nào của ngọn đèn đi ra ngoài không khí. Cho nnước=4/3.
A. 20,54cm. B. 24,45cm. C. 27,68cm. D. 22,68cm.
53. Điều nào sau đây là đúng khi nói về quá trình tạo ảnh qua gương phẳng?
A. Vật thật cho ảnh thật. B. Vật thật cho ảnh ảo.
C. Vật ảo cho ảnh ảo. D. Vật ảo cho ảnh thật lớn hơn vật.
54. Một người tiến lại gần gương phẳng đến một khoảng cách ngắn hơn n lần so với khoảng cách ban đầu. Khoảng cách từ người đó đến ảnh của mình trong gương sẽ như thế nào?
A. Giảm 2n lần. B. Giảm n lần. C. Giảm 4n lần. D. Tăng n lần..
55. Chiết suất tỉ đối giữa môi trường khúc xạ và môi trường tới.
A. luôn luôn lớn hơn 1. B. luôn luôn nhỏ hơn 1.
C. tùy thuộc vận tốc của ánh sáng trong hai môi trường. D. tùy thuộc góc tới của tia sáng.
56. Chiết suất tỉ đối giữa hai môi trường
A. cho biết tia sáng khúc xạ nhiều hay ít khi đi từ môi trường này vào môi trường kia.
B. càng lớn khi góc tới của tia sáng càng lớn.
C. càng lớn thì góc khúc xạ càng nhỏ.
57. Mắt của một người đặt trong không khí nhìn xuống đáy một chậu có chứa một chất lỏng trong suốt có chiết suất n. Chiều cao lớp chất lỏng là 20cm. Mắt thấy đáy chậu dường như cách mặt thoáng của chất lỏng là h :
A. h>20cm B. h<20cm C. h=20cm
D. không thể kết luận được vì chưa biết chiết suất n của chất lỏng là bao nhiêu.
58. Trong hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
A. Khi góc tới i tăng thì góc khúc xạ r cũng tăng.
B. góc khúc xạ r tỉ lệ thuận với góc tới i.
C. hiệu số /i -r /cho biết góc lệch của tia sáng khi đi qua mặt phân cách giữa hai môi trường.
D. nếu góc tới i bằng 0 thì tia sáng không bị lệch khi đi qua mặt phân cách giữa hai môi trường.
59. Cho một chùm tia sáng song song tới mặt phân cách giữa hai môi trường.
A. Chùm tia bị gãy khúc khi đi qua mặt phân cách.
B. Góc khúc xạ r có thể lớn hơn hay nhỏ với góc tới i.
C. Chiết suất n2 của môi trường khúc xạ càng lớn thì chùm tia bị gãy khúc càng nhiều.
D. Góc lệch của chùm tia khi đi qua mặt phân cách càng lớn khi chiết suất n1 và n2 của hai môi trường tới và khúc xạ càng khác nhau.
60. Khi một tia sáng đi từ môi trường có chiết suất n1 sang môi trường có chiết suất n2 , n2>n1 thì:
A. luôn luôn có tia khúc xạ đi vào môi trường thứ hai. B. góc khúc xạ r lớn hơn góc tới i.
C. góc khúc xạ r nhỏ hơn góc tới i. D. nếu góc tới i bằng 0, tia sáng không bị khúc xạ.
61. Khi một tia sáng đi từ môi trường có chiết suất n1 tới mặt phân cách với một môi trường có chiết suất n2 , n2<n1 thì :
A. có tia khúc xạ đối với mọi phương của tia tới.
B. góc khúc xạ r lớn hơn góc tới i.
C. tỉ số giữa sini và sinr là không đổi khi cho góc tới thay đổi.
D. góc khúc xạ thay đổi từ 0 tới 900 khi góc tới i biến thiên.
62. Một thợ lặn ở dưới nước nhìn thấy mặt trời ở độ cao 60[SUP]0[/SUP] so với đường chân trời. Tính độ cao thực của mặt trời so với đường chân trời, biết chiết suất nước là 4/3.
63. Ánh sáng mặt trời chiếu nghiêng 60[SUP]o[/SUP] so với phương ngang. Đặt một gương phẳng hợp với phương ngang một góc a để được chùm tia phản xạ hướng thẳng đứng xuống dưới. Giá trị của a là:
A. 15[SUP]o[/SUP]. B. 75[SUP]o[/SUP]. C. 30[SUP]o[/SUP]. D. 60[SUP]o[/SUP]
64. Tia sáng truyền trong không khí tới gặp mặt thoáng của một chất lỏng, chiết suất Hai tia phản xạ và khúc xạ vuông góc với nhau. Góc tới i có giá trị là:
A. 60[SUP]o[/SUP]. B. 30[SUP]o[/SUP]. C. 45[SUP]o[/SUP] D. 50[SUP]o[/SUP]
65. Một người thợ săn cá nhìn con cá dưới nước theo phương đứng. Cá cách mặt nước 40cm, mắt người cách mặt nước 60cm. Chiết suất của nước là 4/3. Mắt người nhìn thấy cá cách mình một khoảng biểu kiến là:
A. 95cm. B. 85cm. C. 80cm. D. 90cm.
66. Một người thợ săn cá nhìn con cá dưới nước theo phương đứng. Cá cách mặt nước 40cm, mắt người cách mặt nước 60cm. Chiết suất của nước là 4/3. Cá nhìn thấy mắt người cách mình một khoảng biểu kiến là:
A. 100cm. B. 120cm. C. 110cm. D. 125cm.
67. Một tấm gỗ tròn bán kính R=5cm nổi trên mặt nước. Ở tâm đĩa có gắn một cây kim thẳng đứng chìm trong nước (n=4/3). Dù đặt mắt ở đâu trên mặt thoáng cũng không thấy được cây kim. Chiều dài tối đa của cây kim là:
A. 4cm. B. 4,4cm. C. 4,5cm. 5cm.
68. Chiếu một tia sáng đơn sắc từ không khí vào một chất lỏng trong suốt dưới góc tới 45[SUP]o[/SUP] thì góc khúc xạ là 30[SUP]o[/SUP]. Bây giờ, chiếu tia sáng đó từ chất lỏng ra không khí dưới góc tới i. Với giá trị nào của i để có tia khúc xạ ra ngoài không khí?
A. i>45[SUP]o[/SUP]. B. i<45[SUP]o[/SUP]. C. 30[SUP]o[/SUP]<i<90[SUP]o[/SUP]. D. i<60[SUP]o[/SUP].
69. Người ta tăng góc tới của một tia sáng chiếu lên mặt của một chất lỏng lên gấp 2 lần. Góc khúc xạ của tia sáng đó:
A. cũng tăng gấp 2 lần. B. tăng gấp hơn 2 lần. C. tăng ít hơn 2 lần.
D. tăng nhiều hay ít hơn 2 lần còn tuỳ thuộc vào chiết suất của chất lỏng đó lớn hay nhỏ
70. Chiếu một tia sáng từ không khí vào một môi trường có chiết suất n sao cho tia khúc xạ vuông góc với tia phản xạ. Góc tới i khi đó được tính bằng công thức nào?
A. sini=n. B. tgi=n. C. sini=1/n. D. tgi=1/n
71. Mắt một người đặt trong không khí nhìn xuống đáy chậu có chứa chất lỏng trong suốt, chiết suất n. Chiều cao lớp chất lỏng là 20cm. Mắt thấy đáy chậu dường như cách mặt thoáng của chất lỏng là h :
A. h>20cm B. h<20cm C. h=20cm D. không đủ dữ kiện
72. Khi tia sáng đi từ môi trường chiết suất n[SUB]1[/SUB] sang môi trường chiết suất n[SUB]2[/SUB] , n[SUB]2[/SUB]>n[SUB]1[/SUB] thì:
A. luôn luôn có tia khúc xạ. B. góc khúc xạ r lớn hơn góc tới i.
C. góc khúc xạ r nhỏ hơn góc tới i. D. nếu góc tới bằng 0 thì tia sáng không bị khúc xạ.
73. Khi tia sáng đi từ môi trường chiết suất n[SUB]1[/SUB] tới mặt phân cách với một môi trường có chiết suất n[SUB]2[/SUB] , n[SUB]2[/SUB]<n[SUB]1[/SUB] thì:
A. có tia khúc xạ đối với mọi phương của tia tới.
B. góc khúc xạ r lớn hơn góc tới i.
C. tỉ số giữa sini và sinr là không đổi khi cho góc tới thay đổi.
D. góc khúc xạ thay đổi từ 0 tới 90[SUP]0[/SUP] khi góc tới i biến thiên.
74. Chiếu một tia sáng tới một mặt bên của lăng kính thì :
A. luôn luôn có tia sáng ló ra ở mặt bên thứ hai của lăng kính.
B. tia ló lệch về phía đáy của lăng kính.
C. tia ló lệch về phía đỉnh của lăng kính.
D. đường đi của tia sáng đối xứng qua mặt phân giác của góc ở đỉnh.
75. 75. Một tia sáng hẹp truyền từ một môi trường có chiết suất n[SUB]1[/SUB]vào một môi trường khác có chiết suất n[SUB]2[/SUB] chưa biết. Để khi tia sáng tới gặp mặt phân cách hai môi trường dưới góc tới sẽ xảy ra hiện tượng phản xạ toàn phần thì n[SUB]2[/SUB] phải thoả mãn điều kiện nào?. B.
76. Trong thuỷ tinh, vận tốc ánh sáng sẽ:
A. bằng nhau đối với mọi tia sáng. B. lớn nhất đối với tia màu đỏ. C. lớn nhất đối với tia màu tím.
D. bằng nhau đối với mọi màu khác nhau và vận tốc này chỉ phụ thuộc vào loại thuỷ tinh.
77. Cho một tia sáng truyền từ môi trường 1 sang môi trường 2 với vận tốc là v[SUB]1[/SUB], v[SUB]2[/SUB] (v[SUB]1[/SUB]<v[SUB]2[/SUB]). Có thể xác định góc giới hạn phản xạ toàn phần từ hệ thức nào sau đây?
A. sini[SUB]gh[/SUB]=v[SUB]1[/SUB]/v[SUB]2[/SUB]. B. sini[SUB]gh[/SUB]=v[SUB]2[/SUB]/v[SUB]1[/SUB]. C. tgi[SUB]gh[/SUB]=v[SUB]1[/SUB]/v[SUB]2[/SUB]. D. tgi[SUB]gh[/SUB]=v[SUB]2[/SUB]/v[SUB]1[/SUB].
78. Một người cao 170cm, mắt cách đỉnh 10cm. Người ấy đứng trước gương phẳng theo thẳng đứng trên tường. Chiều cao tối thiểu của gương và khoảng cách tối đa từ mép dưới của gương tới mặt đất là bao nhiêu để có thể nhìn toàn bộ ảnh của mình trong gương?
A. 75cm và 90cm. B. 80cm và 85cm.
C. 85cm và 80cm. D. 82,5cm và 80cm.
79. Chiếu một tia tới có hướng cố định vào mặt nhẵn của một gương phẳng. Khi quay gương xung quanh một trục vuông góc với mặt phẳng tới một góc 10[SUP]o[/SUP] thì góc quay của tia phản xạ là:
A. 10[SUP]o[/SUP]. B. 20[SUP]o[/SUP]. C. 30[SUP]o[/SUP]. D. 60[SUP]o[/SUP].
80. Vận tốc ánh sáng trong không khí là v[SUB]1­[/SUB], trong nước là v[SUB]2[/SUB]. Một tia sáng chiếu từ nước ra ngoài không khí với góc tới là i, có góc khúc xạ là r. Kết luận nào dưới đây là đúng?
A. v[SUB]1[/SUB]>v[SUB]2[/SUB], i>r. B. v[SUB]1[/SUB]>v[SUB]2[/SUB], i<r. C. v[SUB]1[/SUB]<v[SUB]2[/SUB], i>r. D. v[SUB]1[/SUB]<v[SUB]2[/SUB], i<r
81. Một cái bể hình chữ nhật có đáy phẳng nằm ngang chứa đầy nước. Một người nhìn vào điểm giữa của mặt nước theo phương hợp với phương đứng một góc 45[SUP]o[/SUP] thì vừa vặn nhìn thấy một điểm nằm trên giao tuyến của thành bể và đáy bể. Tính độ sâu của bể. Cho chiết suất của nước là 4/3, hai thành bể cách nhau 30cm.
A. 20cm. B. 22cm. C. 24cm. D. 26cm
82. Một tia sáng truyền từ môi trường A vào môi trường B dưới góc tới 9[SUP]o[/SUP] thì góc khúc xạ là 8[SUP]o[/SUP]. Tìm góc khúc xạ khi góc tới là 60[SUP]o[/SUP].
A. 47,25[SUP]o[/SUP]. B. 56,33[SUP]o[/SUP]. C. 50,33[SUP]o[/SUP]. D. 58,67[SUP]o[/SUP]
83. Một tia sáng truyền từ môi trường A vào môi trường B dưới góc tới 9[SUP]o[/SUP] thì góc khúc xạ là 8[SUP]o[/SUP]. Tính vận tốc ánh sáng trong môi trường A, biết vận tốc ánh sáng trong môi trường B là 2.10[SUP]5[/SUP]km/s.
A. 225000km/s. B. 230000km/s. C. 180000km/s. D250000km/s.
84. Đặt một thước dài 70cm theo phương thẳng đứng vuông góc với đáy bể nước nằm ngang (đầu thước chạm đáy bể). Chiều cao lớp nước là 40cm và chiết suất là 4/3. Nếu các tia sáng mặt trời tới nước dưới góc tới i (sini=0,8) thì bóng của thước dưới đáy bể là bao nhiêu?
A. 50cm. B. 60cm. C. 52,5cm. D. 80cm.
85. Một ngọn đèn nhỏ S nằm dưới đáy của một bể nước sâu 20cm. Hỏi phải thả nổi trên mặt nước một tấm gỗ mỏng (có tâm nằm trên đường thẳng đứng qua ngọn đèn) có bán kính nhỏ nhất là bao nhiêu để không có tia sáng nào của ngọn đèn đi ra ngoài không khí. Cho n[SUB]nước[/SUB]=4/3.
A. 20,54cm. B. 24,45cm. C. 27,68cm. D. 22,68cm.
86. Điều nào sau đây là đúng khi nói về quá trình tạo ảnh qua gương phẳng?
A. Vật thật cho ảnh thật. B. Vật thật cho ảnh ảo.
C. Vật ảo cho ảnh ảo. D. Vật ảo cho ảnh thật lớn hơn vật.
87. Một người tiến lại gần gương phẳng đến một khoảng cách ngắn hơn n lần so với khoảng cách ban đầu. Khoảng cách từ người đó đến ảnh của mình trong gương sẽ như thế nào?
A. Giảm 2n lần. B. Giảm n lần. C. Giảm 4n lần. D. Tăng n lần..
88. Chiết suất tỉ đối giữa môi trường khúc xạ và môi trường tới.
A. luôn luôn lớn hơn 1. B. luôn luôn nhỏ hơn 1.
C. tùy thuộc vận tốc của ánh sáng trong hai môi trường.
D. tùy thuộc góc tới của tia sáng.
89. Chiết suất tỉ đối giữa hai môi trường
A. cho biết tia sáng khúc xạ nhiều hay ít khi đi từ môi trường này vào môi trường kia.
B. càng lớn khi góc tới của tia sáng càng lớn. C. càng lớn thì góc khúc xạ càng nhỏ.
D. bằng tỉ số giữa góc khúc xạ và góc tới.
90. Mắt của một người đặt trong không khí nhìn xuống đáy một chậu có chứa một chất lỏng trong suốt có chiết suất n. Chiều cao lớp chất lỏng là 20cm. Mắt thấy đáy chậu dường như cách mặt thoáng của chất lỏng là h :
A. h>20cm B. h<20cm C. h=20cm
D. không thể kết luận được vì chưa biết chiết suất n của chất lỏng là bao nhiêu.
91. Trong hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
A. Khi góc tới i tăng thì góc khúc xạ r cũng tăng.
B. góc khúc xạ r tỉ lệ thuận với góc tới i.
cho biết góc lệch của tia sáng khi đi qua mặt phân cách giữa hai môi trường.
D. nếu góc tới i bằng 0 thì tia sáng không bị lệch khi đi qua mặt phân cách giữa hai môi trường.
92. Cho một chùm tia sáng song song tới mặt phân cách giữa hai môi trường.
A. Chùm tia bị gãy khúc khi đi qua mặt phân cách.
B. Góc khúc xạ r có thể lớn hơn hay nhỏ với góc tới i.
C. Chiết suất n[SUB]2[/SUB] của môi trường khúc xạ càng lớn thì chùm tia bị gãy khúc càng nhiều.
D. Góc lệch của chùm tia khi đi qua mặt phân cách càng lớn khi chiết suất n[SUB]1[/SUB] và n[SUB]2[/SUB] của hai môi trường tới và khúc xạ càng khác nhau.
93. Khi một tia sáng đi từ môi trường có chiết suất n[SUB]1[/SUB] sang môi trường có chiết suất n[SUB]2[/SUB] , n[SUB]2[/SUB]>n[SUB]1[/SUB] thì:
A. luôn luôn có tia khúc xạ đi vào môi trường thứ hai.
B. góc khúc xạ r lớn hơn góc tới i.
C. góc khúc xạ r nhỏ hơn góc tới i. D. nếu góc tới i bằng 0, tia sáng không bị khúc xạ.
94. Khi một tia sáng đi từ môi trường có chiết suất n[SUB]1[/SUB] tới mặt phân cách với một môi trường có chiết suất n[SUB]2[/SUB] , n[SUB]2[/SUB]<n[SUB]1[/SUB] thì :
A. có tia khúc xạ đối với mọi phương của tia tới. B. góc khúc xạ r lớn hơn góc tới i.
C. tỉ số giữa sini và sinr là không đổi khi cho góc tới thay đổi.
D. góc khúc xạ thay đổi từ 0 tới 90[SUP]0[/SUP] khi góc tới i biến thiên.
95. Tia sang truyền từ không khí vào mặt thoáng của một chất lỏng có chiết suất là 1,5. Hai tia phản xạ và khúc xạ vuông góc với nhau. Tìm góc tới?
96. Một cây gậy dài 2m cắm thẳng đứng ở đáy hồ. Gậy nhô lên khỏi mặt nước 0,5m. Ánh sáng mặt trời chiếu xuống hồ với góc tới 60[SUP]0[/SUP]. Tìm chiều dài của bóng gậy in trên mặt hồ?
97. Một cái máng nước sâu 30cm, rộng 40cm có hai thành bên thẳng đứng. Đúng lúc máng cạn nước thì bóng râm của thành A kéo dài tới đúng chân của thành B đối diện. Người ta đổ nước vào máng đến một độ cao h thì bóng của thành A ngắn bớt lại 7cm so với trước. Tìm h?
98. Một chậu hình hộp chữ nhật đựng chất lỏng. Biết AB = a, AD = 2a. Mắt nhìn theo đường chéo BD thì nhìn thấy được trung điểm M của đáy BC. Tìm chiết suất của chất lỏng?
99. Người ta đổ vào chậu một lớp Benzen cao 15cm, chiết suất 1,5 lên phía trên một lớp nước cao 25cm. Chiếu một tia sáng có góc tới 45[SUP]0[/SUP] từ không khí đi vào Benzen
a. Tìm các góc khúc xạ?
b. Tìm khoảng cách giữa điểm tới đầu tiên và điểm tới cuối cùng trên đáy của chậu?
100. Một cái cọc được cắm thẳng đứng trong một bể rộng chúa đầy nước. Phần cọc nhô lên mặt nước dài 0,6m. Bóng của cái cọc ở trên mặt nước là 0,8m; ở dưới đáy bể bài 1,7m. Tìm chiều sâu bể?
101. Một ngọn đèn nhỏ nằm dưới đáy của một bể nước sâu 20cm. Ngừời ta thả nổi một tấm gỗ có hình dạng, kích thước nhỏ nhất là bao nhiêu để không có tia sáng nào lọt ra ngoài không khí?
102. Một chiếc đĩa mỏng, tròn bằng gỗ có bán kính 5cm. Ở tâm của đĩa người ta có gắn một cây kim chìm trong nước. Biết rằng tấm gỗ luôn nổi trên mặt nước và đặt mắt ở trên mặt nước thì không thấy được cây kim. Tìm chiều dài tối đa của cây kim?
103. Một ngừời nhìn một vật ở đáy chậu theo phương thẳng đứng. Đổ nước vào chậu, người ấy nhìn thấy vật gần mình hơn 5cm. Tìm chiều cao lớp nước đổ vào chậu?
104. Mắt người quan sát và cá ở hai vị trí đối xứng nhau qua mặt thoáng và cách nhau 1,2m.
a. Ngừời thấy cá cách mình bao xa? b. Cá thấy mắt người cách nó bao xa?
105. Vật S trong không khí và ảnh S’ của nó do một thợ lặn ở dưới nước nhìn lên theo phương thẳng đứng cách nhau 2m. Xác định vị trí của S và S’?
106. Một chậu nước có đáy phẳng tráng bạc. Lớp nước trong chậu dày 10cm.
a. Chiếu vào chậu tia sáng 45[SUP]0[/SUP] so với mặt nước. Tìm khoảng cách từ điểm tia tới đi vào mặt nước đến điểm ló ra của tia khúc xạ ra khỏi mặt nước?
b. Một người soi vào chậu, mặt cách mặt nước 10cm. Ngừơi đó thấy ảnh cách mình bao xa?
107. Trong một chậu có chứa một lớp nước cao 20cm và một lớp benzen cao 10cm ở phía trên. Biết chiết suất benzen là 1,5 và nước là 4/3.
a. Mắt nhìn theo phương thẳng đứng vào một hạt bụi nắm ở mặt tiếp xúc nước-benzen sẽ thấy ảnh ở vị trí nào?
b. Nếu hạt bụi B ở đáy chậu thì mắt nhìn thấy ảnh của nó ở vị trí nào?
108. Một bản mỏng giới hạn bởi hai mặt song song, chiết suất là 1,5 và có bề dày 3cm. Đặt một điểm sáng S trước bản mỏng 5cm. Chứng minh tia ló song song với tia tới và khoảng cách giữa tia ló và tia tới?
LĂNG KÍNH
A. TÓM TẮT LÝ THUYẾT.
I. Cấu tạo lăng kính
Lăng kính là một khối chất trong suốt, đồng chất, giới hạn bởi hai mặt phẳng không song song, thường có dạng lăng trụ tam giác.
Một lăng kính được đặc trưng bởi:
+ Góc chiết quang A;
+ Chiết suất n.
II. Đường đi của tia sáng qua lăng kính
1. Tác dụng tán sắc ánh sáng trắng
Chùm ánh sáng trắng khi đi qua lăng kính sẽ bị phân tích thành nhiều chùm sáng đơn sắc khác nhau do chiết suất của chất làm lăng kính đối với mỗi ánh sáng khác nhau là khác nhau.
Đó là sự tán sắc ánh sáng.
-Trong phần này chúng ta chỉ xét ánh sáng đơn sắc.
2. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính

Gọi n là chiết suất tỉ đối của lăng kính với môi trường chứa
Chiều lệch của tia sáng

§ n > 1: Lệch về đáy lăng kính, trường hợp này thường diễn ra.
§ n < 1: Lệch về đỉnh lăng kính, trường hợp này ít gặp
Xét trường hợp thường gặp là n>1:

- Tia sáng ló JR qua lăng kính bị lệch về phía đáy của lăng kính so với phương của tia
sáng tới.
- Vẽ đường đi của tia sáng đơn sắc qua lăng kính:
- Khi tia sáng vuông góc với mặt lăng kính sẽ đi thẳng
- Nếu r[SUB]2[/SUB] < i[SUB]gh[/SUB]: tia sáng khúc xạ ra ngoài, với góc ló i[SUB]2[/SUB]- Nếu r[SUB]2[/SUB] = i[SUB]gh[/SUB] => i[SUB]2[/SUB] = 90[SUP]0[/SUP]: tia ló đi sát mặt bên thứ 2 của lăng kính
- Nếu r[SUB]2[/SUB] > i[SUB]gh[/SUB] : tia sáng sẽ phản xạ toàn phần tại mặt bên này
( Giả sử tại J có góc i’ là góc khúc xạ và tính sini’ > 1 => phản xạ toàn phần tại J)

III. Công thức của lăng kính:
- Công thức của lăng kính:
sini[SUB]1[/SUB] = nsinr[SUB]1[/SUB]; sini[SUB]2[/SUB] = nsinr[SUB]2[/SUB];
Góc chiết quang: A = r[SUB]1[/SUB] + r[SUB]2[/SUB]
Góc lệch: D = i[SUB]1[/SUB] + i[SUB]2[/SUB] – A .
- Nếu góc chiết quang A < 10[SUP]0[/SUP] và góc tới nhỏ, ta có:
i[SUB]1[/SUB] = nr[SUB]1[/SUB]; i[SUB]2[/SUB] = nr[SUB]2[/SUB];
Góc chiết quang: A = r[SUB]1[/SUB] + r[SUB]2[/SUB]
Góc lệch: D = A(n - 1) .

IV. Góc lệch cực tiểu:
Khi tia sáng qua lăng kính có góc lệch cực tiểu thì đường đi của tia sáng đối xứng qua mặt phân giác của góc chiết quang của lăng kính. Ta có:
i = i’ = i[SUB]m[/SUB](góc tới ứng với độ lệch cực tiểu)
r = r’ = A/2.
D[SUB]m[/SUB] = 2.i[SUB]m[/SUB] – A. hay i[SUB]m[/SUB] = (D[SUB]m[/SUB] + A)/2.
sin(D[SUB]m[/SUB] + A)/2 = n.sinA/2.
V. Điều kiện để có tia ló ra cạnh bên:
- Đối với góc chiết quang A: A ≤ 2.i[SUB]gh[/SUB].
- Đối với góc tới i: i ³ i[SUB]0[/SUB] với sini[SUB]0[/SUB] = n.sin(A – i[SUB]gh[/SUB]).
VI. Ứng dụng:
. Công dụng của lăng kính
Lăng kính có nhiều ứng dụng trong khoa học và kỉ thuật.
1. Máy quang phổ
Lăng kính là bộ phận chính của máy quang phổ.
Máy quang phổ phân tích ánh sáng từ nguồn phát ra thành các thành phần đơn sắc, nhờ đó xác định được cấu tạo của nguồn sáng.
2. Lăng kính phản xạ toàn phần
Lăng kính phản xạ toàn phần là lăng kính thủy tinh có tiết diện thẳng là một tam giác vuông cân.
Lăng kính phản xạ toàn phần được sử dụng để tạo ảnh thuận chiều (ống nhòm, máy ảnh, …)
.................................................................................................................................................................................................
VII.Chú ý:
-n là chiết suất tỉ đối của lăng kính với môi trường chứa nó, -Do chiết suất của chất làm lăng kính là khác nhau với các ánh sáng khác nhau nên phần này chúng ta chỉ xét các tia đơn sắc tức là có một màu xác định.
-Nếu đề bài không nói lăng kính đặt trong môi trường nào thì ta hiểu lăng kính đặt trong không khí.
-Hầu hết các lăng kính đều có n>1.
B. CÁC DẠNG BÀI TẬP.
Dạng 1: Tính các đại lượng liên quan đến lăng kính, vẽ đường đi tia sáng

- Công thức của lăng kính:
sini[SUB]1[/SUB] = nsinr[SUB]1[/SUB]; sini[SUB]2[/SUB] = nsinr[SUB]2[/SUB];
Góc chiết quang: A = r[SUB]1[/SUB] + r[SUB]2[/SUB]
Góc lệch: D = i[SUB]1[/SUB] + i[SUB]2[/SUB] – A .
- Nếu góc chiết quang A < 10[SUP]0[/SUP] và góc tới nhỏ, ta có:
i[SUB]1[/SUB] = nr[SUB]1[/SUB]; i[SUB]2[/SUB] = nr[SUB]2[/SUB];
Góc chiết quang: A = r[SUB]1[/SUB] + r[SUB]2[/SUB]
Góc lệch: D = A(n - 1) .


Bài 1: Lăng kính có chiết suất n = chùm sáng đơn sắc hẹp được chiếu vào mặt bên AB của lăng kính với góc tới 30[SUP]0[/SUP] .Tính góc ló của tia sáng khi ra khỏi lăng kính và góc lệch của tia ló và tia tới.
ĐS :Góc ló: i[SUB]2[/SUB] = 63,6[SUP]o[/SUP];Góc lệch: D = 33,6[SUP]o[/SUP]
Bài 2: Lăng kính có chiết suất n =1,6 và góc chiết quang A = 6[SUP]o[/SUP]. Một chùm sáng đơn sắc hẹp được chiếu vào mặt bên AB của lăng kính với góc tới nhỏ .Tính góc lệch của tia ló và tia tới.
ĐS: D = 3[SUP]o[/SUP]36’

Bài 3 Một lăng kính có góc chiết quang A. Chiếu tia sáng SI đến vuông góc với mặt bên của lăng kính. Biết góc lệch của tia ló và tia tới là D = 15[SUP]0[/SUP]. Cho chiết suất của lăng kính là n = 4/3. Tính góc chiết quang A?
ĐS: A = 35[SUP]0[/SUP]9’.
Bài 4Hình vẽ bên là đường truyền của tia sáng đơn sắc qua lăng kính đặt trong không khí có chiết suất Biết tia tới vuông góc với mặt bên AB và tia ló ra khỏi là kính song song với mặt AC. Góc chiết quang lăng kính là
A. 40[SUP]0[/SUP]. B. 48[SUP]0[/SUP]. C. 45[SUP]0[/SUP]. D. 30[SUP]0[/SUP].

Bài 5. Một lăng kính có chiét suất n= Chiếu một tia sáng đơn sắc vào mặt bên của lăng kính góc tới i = 45[SUP]0[/SUP] . tia ló ra khói lăng kính vuông góc với mặt bên thứ hai.Tìm góc chiết quang A ?
ĐS :A=30[SUP]0[/SUP]
Bài 6 :Một lăng kính thuỷ tinh có chiết suất n =1,6. Chiếu một tia sáng đơn sắc theo phương vuông góc với mặt bên của lăng kính . Tia sáng phản xạ toàn phần ở mặt bên của lăng kính
. Tính giá trị nhỏ nhất của góc A ?
ĐS :A=38,68[SUP]0[/SUP]
Bài 7: ( HVKTQS- 1999) Chiếu một tia sáng đơn sắc đến mặt bên của một
lăng kính tiết diện là một tam giác đều ABC, theo phương song song với
đáy BC . Tia ló ra khỏi AC đi là là mặt AC. Tính chiết suất của chất làm lăng kính ?
ĐS : n = 1,52

.
Bài 8: Chiếu một tia sáng SI đến vuông góc với màn E tại I. Trên đường đi của tia sáng, người ta đặt đỉnh I của một lăng kính thủy tinh có góc chiết quang A = 5[SUP]0[/SUP], chiết suất n = 1,5 sao cho SI vuông góc với mặt phân giác của góc chiết quang I, tia sáng ló đến màn E tại điểm J. Tính IJ, biết rằng màn E đặt cách đỉnh I của lăng kính một khoảng 1m.
ĐS: IJ = 4,36cm

Bài 9 : Một lăng kính có tiết diện thẳng là tam giác vuông cân ABC, A=90[SUP]0[/SUP]được đặt sao cho mặt huyền BC tiếp xúc với mặt nước trong chậu, nước có n=4/3.
a.Một tia sáng đơn sắc SI đến mặt bên AB theo phương nằm ngang.Chiết suất n của lăng kính và khoảng cách AI phải thỏa mãn điều kiện gì để tia sáng phản xạ toàn phần tại mặt BC ?
b.Giả sử AI thỏa mãn điều kiện tìm được, n=1,41.Hãy vẽ đường đi của tia sáng ?
ĐS : n>1,374
Bài 10 :Một lăng kính thủy tinh có tiết diện thẳng là tam giác cân ABC đỉnh A. Một tia sáng rọi vuông góc vào mặt bên AB sau hai lần phản xạ toàn phần liên tiếp trên mặt AC và AB thì ló ra khỏi BC theo phương vuông góc BC.
a.A= ? (36[SUP]0[/SUP])
b.Tìm điều kiện chiết suất phải thỏa mãn ?(n>1,7)

Dạng 2:Góc lệch cực tiểu

- Góc lệch cực tiểu:
Khi có góc lệch cực tiểu (hay các tia sáng đối xứng qua mặt phân giác của góc A) thì:
r = r’ = A/2.
i = i’ = (D[SUB]m[/SUB] + A)/2.
Nếu đo được góc lệch cực tiểu Dmin và biết được A thì tính đựơc chiết suất của chất làm lăng kính.
Bài 1: Lăng kính có góc chiết quang A = 60[SUP]0[/SUP], chiết suất n = 1,41 »đặt trong không khí. Chiếu tia sáng SI tới mặt bên với góc tới i = 45[SUP]0[/SUP].
a) Tính góc lệch của tia sáng qua lăng kính.
b) Nếu ta tăng hoặc giảm góc tới 10[SUP]0[/SUP] thì góc lệch tăng hay giảm.

ĐS: a) D = 30[SUP]0[/SUP], b) D tăng.
Bài 2: Một lăng kính thủy tinh có góc chiết quang A, chiết suất n = 1,5. Chiếu tia sáng qua lăng kính để có góc lệch cực tiểu bằng góc chiết quang A. Tính góc B của lăng kính biết tiết diện thẳng là tam giác cân tại A.
ĐS: B = 48[SUP]0[/SUP]36’
Bài 3 : Cho một lăng kính có chiết suất n = sáng đơn sắc sau khi khúc xạ qua lăng kính cho tia ló có góc lệch cực tiểu đúng bằng A.
1. Tính góc chiết quang A.
2. Nếu nhúng lăng kính này vào nước có chiết suất n’ = 4/3 thì góc tới i phải bằng bao nhiêu để có góc
lệch cực tiểu ? Tính góc lệch cực tiểu khi đó ?
ĐS : a.60[SUP]0[/SUP] b .40,5[SUP]0[/SUP]
Bài 4( ĐHKTQD-2000)Lăng kính thủy tinh chiết suất n= cực tiểu D[SUB]min[/SUB] bằng nửa góc chiết quang A. Tìm góc chiết quang A của lăng kính ?

Bài 5: Một lăng kính có tiết diện thẳng là một tam giác đều, chiết suất ặt trong không khí. Chiếu 1 tia sáng đơn sắc nằm trong một tiết diện thẳng đến một mặt bên của lăng kính và hướng từ phía đáy lên với góc tới i.
a)Góc tới i bẳng bao nhiêu thì góc lệch qua lăng kính có giá trị cực tiểu Dmin. Tính Dmin?
b)Giữ nguyên vị trí tia tới. Để tia sáng không ló ra được ở mặt bên thứ 2 thì phải quay lăng kính quanh cạnh lăng kính theo chiều nào và với một góc nhỏ nhất bằng bao nhiêu?
ĐS:a.i=45[SUP]0[/SUP], D[SUB]min[/SUB]=30[SUP]0[/SUP] b.8,53[SUP]0[/SUP]

Dạng 3: Điều kiện để có tia ló

- Áp dụng tính góc giới hạn phản xạ toàn phần tại mặt bên của lăng kính:
sin(i[SUB]gh[/SUB]) = n[SUB]2[/SUB]/n[SUB]1[/SUB]
với n[SUB]1[/SUB] là chiết suất của lăng kính, n[SUB]2[/SUB] là chiết suất của môi trường đặt lăng kính
- Điều kiện để có tia ló:
+ Đối với góc chiết quang A: A ≤ 2.i[SUB]gh[/SUB].
+ Đối với góc tới i: i ³ i[SUB]0[/SUB] với sini[SUB]0[/SUB] = n.sin(A – i[SUB]gh[/SUB]).
- Chú ý: góc i[SUB]0[/SUB] có thể âm, dương hoặc bằng 0.
- Quy ước: i[SUB]0[/SUB] > 0 khi tia sáng ở dưới pháp tuyến tại điểm tới I.
i[SUB]0 [/SUB]< 0 khi tia sáng ở trên pháp tuyến tại điểm tới I.


Bài 1: Một lăng kính ABC có chiết suất n đặt trong không khí.Tìm điều kiện về góc chiết quang A và góc tới I để có tia ló?
Điều kiện về góc chiết quang:
Xét một lăng kính có chiết suất n[SUB]1[/SUB] đặt trong môi trường có chiết suất n[SUB]2;[/SUB]
Để có tia ló ra khỏi mặt bên AC thì
Điều kiện về góc tới i
Bài 2: Một lăng kính có góc chiết quang A = 30[SUP]0[/SUP], chiết suất n = 1,5. Chiếu một tia sáng tới mặt lăng kính dưới góc tới i. Tính i để tia sáng ló ra khỏi lăng kính.
ĐS: -18[SUP]0[/SUP]10’≤ i ≤ 90[SUP]0[/SUP].
Bài 3: Lăng kính thủy tinh có góc chiết quang A, chiết suất n = = 1,41 Chiếu một tia sáng SI đến lăng kính tại I với góc tới i. Tính i để:
a) Tia sáng SI có góc lệch cực tiểu.
b) Không có tia ló.
ĐS: a) i = 45[SUP]0[/SUP]. b) i ≤ 21[SUP]0[/SUP]28’.
Bài 4: Chiếu một chùm tia sáng hẹp song song, đơn sắc vào một lăng kính có chiết suất n= đối với ánh sáng đơn sắc này và có góc chiết quang A = 60[SUP]0[/SUP]
.1. Tính góc tới để có góc lệch cực tiểu. Tính góc lệch cực tiểu này.
2.Góc tới phải có giá trị trong giới hạn nào để có tia ló ?
Bài 5 :Một lăng kính có tiết diện thẳng là tam giác đều ABC, n=1,5. Một tia sáng đơn sắc được chiếu đến mặt bên AB tới I và với góc tới i[SUB]1[/SUB] thay đổi được.Xác định khoảng biến thiên của i[SUB]1[/SUB] để có tia ló ở mặt AC (chỉ xét các tia tới đến điểm I).
ĐS: 28[SUP]0[/SUP]≤ i ≤ 90[SUP]0[/SUP]
LUYỆN TẬP
.
Câu 1. Chiếu một chùm tia sáng đỏ hẹp coi như một tia sáng vào mặt bên của một lăng kính có tiết diện thẳng là tam giác cân ABC có góc chiết quang A = 8[SUP]0[/SUP] theo phương vuông góc với mặt phẳng phân giác của góc chiết quang tại một điểm tới rất gần A. Biết chiết suất của lăng kính đối với tia đỏ là n[SUB]d [/SUB]= 1,5. Góc lệch của tia ló so với tia tới là:
A. 2[SUP]0[/SUP] B. 4[SUP]0 [/SUP]C. 8[SUP]0[/SUP] D. 12[SUP]0 [/SUP]
Câu 2: Góc lệch của tia sáng khi truyền qua lăng kính là góc tạo bởi
A. hai mặt bên của lăng kính. B. tia tới và pháp tuyến.
C tia tới lăng kính và tia ló ra khỏi lăng kính. D. tia ló và pháp tuyến.

Câu 3. Một lăng kính có góc chiết quang A và chiết suất n, được đặt trong nước có chiết suất n’. Chiếu 1 tia sáng tới lăng kính với góc tới nhỏ. Tính góc lệch của tia sáng qua lăng kính.
Câu 4. Lăng kính có góc chiết quang A =60[SUP]0 [/SUP]. Khi ở trong không khí thì góc lệch cực tiểu là 30[SUP]0[/SUP]. Khi ở trong một chất lỏng trong suốt chiết suất x thì góc lệch cực tiểu là 4[SUP]0[/SUP]. Cho biết sin 32[SUP]0[/SUP]
Câu 5. Lăng kính có góc chiết quang A =60[SUP]0 [/SUP], chiết suất n] ở trong không khí. Tia sáng tới mặt thứ nhất với góc tới i. Có tia ló ở mặt thứ hai khi:
Câu 6. Lăng kính có góc chiết quang A = 60[SUP]0[/SUP], chiết suất n ở trong không khí. Tia sáng tới mặt thứ nhất với góc tới i. Không có tia ló ở mặt thứ hai khi:
Câu 7. Lăng kính có góc chiết quang A và chiết suất n = Khi ở trong không khí thì góc lệch có giá trị cực tiểu D[SUB]min [/SUB]=A. Giá trị của A là:
A. A = 30[SUP]0[/SUP] B. A = 60[SUP]0 [/SUP]C. A = 45[SUP]0 [/SUP]D. tất cả đều sai
Câu 8. Lăng kính có góc chiết quang A = 30[SUP]0[/SUP] , chiết suất n =[ Tia ló truyền thẳng ra không khí vuông góc với mặt thứ hai của lăng kính khi góc tới i có giá trị:
A. i = 30[SUP]0[/SUP] B. i= 60[SUP]0[/SUP] C. i = 45[SUP]0[/SUP] D. i= 15[SUP]0[/SUP]
Câu 9. Lăng kính có góc chiết quang A =60[SUP]0[/SUP], chiết suất n]. Góc lệch D đạt giá trị cực tiểu khi góc tới i có giá trị:
A. i= 30[SUP]0[/SUP] B. i= 60[SUP]0[/SUP] C. i= 45[SUP]0[/SUP] D. i= 90[SUP]0[/SUP]
Câu 10. Chọn câu trả lời đúng
A. Góc lệch của tia sáng đơn sắc qua lăng kính là D = i + i’ – A
B. Khi góc tới i tăng dần thì góc lệch D giảm dần, qua một cực tiểu rồi tăng dần.
C. Khi lăng kính ở vị trí có góc lệch cực tiểu thì tia tới và tia ló đối xứng với nhau qua mặt phẳng phân giác của góc chiết quang A.
D. Tất cả đều đúng.
Câu 11. Chọn câu trả lời sai
A. Lăng kính là môi trường trong suốt đồng tính và đẳng hướng được giới hạn bởi hai mặt phẳng không song song.
B. Tia sáng đơn sắc qua lăng kính sẽ luôn luôn bị lệch về phía đáy.
C. Tia sáng không đơn sắc qua lăng kính thì chùm tia ló sẽ bị tán sắc
D. Góc lệch của tia đơn sắc qua lăng kính là D = i + i' – A
Câu 12. Cho một chùm tia sáng chiếu vuông góc đến mặt AB của một lăng kính ABC vuông góc tại A và góc ABC = 30 , làm bằng thủy tinh chiết suất n=1,3. Tính góc lệch của tia ló so với tia tới.
A. 40,5[SUP]0[/SUP] B. 20,2[SUP]0[/SUP] C. 19,5[SUP]0[/SUP] D. 10,5[SUP]0[/SUP]
Câu 13. Sử dụng hình vẽ về đường đi của tia sáng qua lăng kính: SI là tia tới, JR là tia ló, D là góc lệch giữa tia tới và tia ló, n là chiết suất của chất làm lăng kính. Công thức nào trong các công thức sau là sai?
Câu 14. Sử dụng hình vẽ về đường đi của tia sáng qua lăng kính: SI là tia tới, JR là tia ló, D là góc lệch giữa tia tới và tia ló, n là chiết suất của chất làm lăng kính.Công thức nào trong các công thức sau đây là đúng?
A. sin i[SUB]1[/SUB] = nsinr[SUB]1[/SUB] B. sin i[SUB]2[/SUB] =nsinr[SUB]2[/SUB] C. D = i[SUB]1[/SUB] + i[SUB]2[/SUB] – A D. A, B và C đều đúng
Câu 15. Điều nào sau đây là đúng khi nói về lăng kính và đường đi của một tia sáng qua lăng kính?
A. Tiết diện thẳng của lăng kính là một tam giác cân.
B. Lăng kính là một khối chất trong suốt hình lăng trụ đứng, có tiết diện thẳng là một hình tam giác
C. Mọi tia sáng khi quang lăng kính đều khúc xạ và cho tia ló ra khỏi lăng kính