Loài cá kỳ lạ...sống lại
Người phụ trách bảo tàng Nam Phi đã khám phá ra loài cá vây tay - Latimeria chalumnae, loài cá được cho là đã tuyệt chủng như loài khủng long khoảng 65 triệu năm trước.
"Hoá thạch sống" - cá vây tay. Ảnh: Gerard Lacz—Earth Scenes
“Hoá thạch sống” này vốn được khám phá trên một tàu đánh cá địa phương vào năm 1938. Từ đó đến nay sự kiện này đã thu hút sự chú ý của các nhà khoa học trên thế giới và kích thích một cuộc tranh luận làm cách nào loài cá kỳ lạ này có vây thùy phù hợp với sự tiến hóa của động vật trên cạn.
Chỉ có hai loài cá vây tay được biết đến với khoa học: một loài sống gần quần đảo Comoros ngoài khơi bờ biển phía đông của châu Phi và loài còn lại được tìm thấy trong các vùng biển ngoài khơi Sulawesi, Indonesia. Nhiều nhà khoa học tin rằng những đặc điểm độc đáo của cá vây tay đại diện cho bước đầu trong quá trình tiến hóa của cá thành động vật trên cạn bốn chân, giống như động vật lưỡng cư.
Các tính năng nổi bật nhất của "hóa thạch sống" là cặp vây thùy của loài cá này mở rộng ra khỏi cơ thể của nó giống như chân và di chuyển từng vây thuỳ xen kẽ nhau giống như một con ngựa chạy nước kiệu. Đặc điểm độc đáo khác bao gồm một phần khớp xương trong hộp sọ cho phép các cá vây tay mở rộng miệng của nó khi ăn con mồi lớn. Một ống chứa đầy dầu, được gọi là một dây sống, chức năng như một xương sống. Vảy chúng rất dày, đặc điểm chỉ có ở những loài cá đã tuyệt chủng. Đặc biệt là một cơ quan có bộ phận nhạy cảm về điện ở mõm của được sử dụng để phát hiện con mồi.
Cá vây tay là loài sinh vật biển có kích cỡ lớn, dài 2m và nặng trên 90kg. Chúng sống ở vùng biển sâu (khoảng 700m) nên rất khó phát hiện. Các nhà khoa học ước tính chúng có thể sống tới 60 năm hoặc hơn. Quần thể hoang dã của cá vây tay, theo suy đoán, cũng không được biết đến nhiều, nhưng các nghiên cứu ở khu vực quần đảo Comoros cho rằng chỉ còn khoảng 1.000 con ngoài thiên nhiên.
Loài cá này được xem là một loài đang bị nguy cấp.
Ngô Văn Trí (Theo National Geographic) - SGTT
