Miền Viễn Tây nước Mỹ vốn nổi tiếng với cơn sốt tìm vàng vào thế kỷ 19. Cùng với làn sóng người đổ xô đến miền đất hứa này là nhiều thị trấn mọc lên và hoạt động rất nhộn nhịp. Nhưng giờ đây, những thị trấn hừng hực sức sống ngày nào đã trở thành nơi hoang vắng đến rợn người. Và bang Colorado là một trong những hành trình đến thị trấn ma hút khách du lịch quốc tế đến Mỹ.
Du khách tham quan quán rượu tại một thị trấn ma ở Colorado - Ảnh: visitcos.com
Những bang nằm sát cạnh dãy núi Rockies tập trung nhiều thị trấn ma là Colorado, Arizona, Nevada, Montana và California. Trong quá khứ, cuộc hành trình chinh phục miền Viễn Tây và cơn sốt vàng đã khiến dòng người đổ về những khu vực hoang vắng và dựng những túp lều đơn sơ nơi đây với hi vọng đổi đời từ việc tìm kiếm vàng cốm.
Dần dần, để công việc thuận tiện hơn, họ xây dựng nhiều tòa nhà chắc chắn và phát triển nhiều dịch vụ như bưu điện, nhà băng, nhà thờ, khách sạn, nhà tù và nhất là quán rượu!
Biệt danh "những thị trấn ma" nơi đây không phải vì những câu chuyện ma quái, mà chỉ xuất phát từ việc những nơi này bị bỏ hoang một phần hay hoàn toàn do dòng người bỏ đi với nhiều nguyên nhân khác nhau.
Tuy nhiên, những thị trấn ma đã không rơi vào quên lãng. Một số nơi đã có một cuộc đời thứ hai. Vài thị trấn đã được phục hồi và dần dần thu hút cư dân mới đến định cư. Một số khác được bảo tồn khá tốt và trở thành địa điểm lý tưởng của giới làm phim.
Và đến nay, những thị trấn ma này trở thành một điểm đến góp phần đáng kể cho ngành du lịch địa phương.
Những ngôi nhà gỗ của người tìm vàng vẫn còn mãi với thời gian - Ảnh: Figaro
Tại bang Colorado, có hơn 250 thị trấn ma được thống kê. Vào cuối những năm 1850, những nơi này nổi tiếng cực thịnh với nhiều dịch vụ bên cạnh các quán rượu ồn ào cùng các câu chuyện về những kẻ sống ngoài vòng pháp luật trong vòng xoáy tìm kiếm vận may từ vàng. Nhưng cũng xuất phát từ nỗi thất vọng không tìm thấy vàng như mong muốn, các mỏ khoáng sản ngưng hoạt động dẫn đến dòng người lũ lượt ra đi.
Những thị trấn ma lộng gió bắt đầu hình thành bởi chẳng còn bóng người. Ngày nay, một số thị trấn khai thác mỏ trước kia đã trở thành những khu nghỉ mát trượt tuyết sang trọng như Aspen hay Breckenridge. Một số khác có cảnh quan đẹp như tranh, có nét duyên quyến rũ khiến du khách bốn phương phải cất công tìm đến.
Tại những nơi này, du khách của thế kỷ 21 như trở về thời kỳ Viễn Tây của gần 200 năm trước. Những thị trấn ma được bảo tồn gần như nguyên vẹn để phục vụ du lịch hàng loạt ở Colorado có thể kể đến như:
Thị trấn St Elmo thuộc hạt Chaffee, ở phía tây Buena Vista, một trong những thị trấn ma được bảo tồn tốt nhất và dễ tiếp cận nhất ở bang Colorado. Ngay sau khi các vỉa vàng và bạc được phát hiện, thị trấn được thành lập năm 1878 ở giữa rừng, với nền kinh tế chủ yếu dựa vào khai thác mỏ và vận chuyển hàng hóa.
Ở thời đỉnh cao, St Elmo từng có đến 2.000 người sinh sống, có năm khách sạn, đủ cả tòa án, bưu điện, cửa hàng lớn, quán rượu, vũ trường, tòa soạn, trường học... Từ những năm 1920, St Elmo rơi vào điêu tàn khi các khu mỏ đóng cửa.
Hình ảnh thị trấn ma thể hiện rất rõ ở St Elmo qua những ngôi nhà có mặt tiền bằng gỗ ám đầy bụi nằm dọc hai bên con đường chính nơi đây, dù vẫn còn lác đác dân sinh sống.
St Elmo - một trong những thị trấn ma được bảo tồn tốt nhất ở Colorado - Ảnh: Figaro
* Animas Forks được xây dựng năm 1873, ở độ cao hơn 3.400m thuộc vùng núi San Juan, tây nam Colorado, sau khi những người tiên phong phát hiện các mỏ vàng nằm sâu trong lòng đất. Animas Forks thu hút 450 người đến lập nghiệp với khoảng 30 căn nhà được dựng lên cùng một khách sạn, một cửa hàng, bưu điện và cả một tờ báo riêng.
Tuy nhiên, do ở nơi hẻo lánh, khí hậu khắc nghiệt khiến dân cư rời khỏi thị trấn chỉ ít lâu sau khi đến. Và từ năm 1920, Animas Forks dần trở thành một thị trấn ma. Trong số dân địa phương có Evelyn Walsh, người thừa kế khu mỏ và là chủ sở hữu viên kim cương Hope nổi tiếng, đã viết hồi ký ngay tại nơi này.
Thị trấn ma Animas Forks - Ảnh: affinitiz
* Ashcroft hình thành năm 1880 khi các mỏ bạc được phát hiện nơi đây. Trong thời kỳ nhộn nhịp nhất, các khu khai thác mỏ tạo nên thị trấn Ashcroft nhộn nhịp có hơn 1.200 người chen nhau sinh sống. Nhưng Ashcroft nhanh chóng suy tàn theo sự khai thác cạn kiệt hoàn toàn của khu mỏ vào năm 1885. Toàn bộ dân chúng trong thị trấn dỡ nhà dời đến Aspen, cách thị trấn khoảng 16 km.
Ngày nay, tại Ashcroft vẫn còn hàng tá tòa nhà, chủ yếu nằm dọc theo con đường chính, trong đó có nhà tù, câu lạc bộ đua ngựa, một khách sạn cũ và nhiều quán rượu. Tuy được tham quan miễn phí, nhưng chính quyền địa phương đề nghị du khách trả 3 USD/người để gây quỹ bảo tồn cho phần còn lại của Ashcroft.
Những căn nhà bỏ hoang ở thị trấn ma Ashcroft - Ảnh: wiki
* Boggsville ở phía đông nam Colorado do Thomas O. Boggs thành lập năm 1862 với kỳ vọng tạo nên một thành phố thịnh vượng nhờ vào sự phát triển tuyến đường sắt gần đó. Nhưng số dân địa phương nơi đây vẫn quanh quẩn vài chục người.
Dù vậy, phụ nữ nơi đây đã giúp Boggsville được nhiều người biết đến khi là những đóa hoa thanh lịch giữa lòng miền Tây hoang dã.
Một góc thị trấn ma Boggsville - Ảnh: coloradopast
* Dearfield ở phía tây Greeley, thuộc vùng đông bắc Colorado, là thị trấn duy nhất hoàn toàn dành cho người da đen. Vào đầu thế kỷ 20, Dearfield có hơn 700 người Mỹ gốc Phi sinh sống, là biểu tượng của người Mỹ da đen muốn chinh phục miền Viễn Tây.
Nhưng Dearfield đã không thể chống chọi vào thời kỳ đại suy thoái năm 1929 và những cơn bão bụi khổng lồ liên tục ập đến những năm 1930. Hiện nay, ở Dearfield có ba tòa nhà vẫn còn thách thức thời gian là một trạm xăng, một nhà hàng và căn nhà của người sáng lập thị trấn.
* Pitkin ở đông bắc vùng Crested Butte/Gunnison, là một trong những thị trấn tập trung các tòa nhà bỏ hoang nhiều nhất nước Mỹ. Được xây dựng vào những năm 1870 và trong những năm 1880, Pitkin có 1.000 dân sinh sống cùng 200 tòa nhà, trong đó có 12 quán rượu và tám nhà hàng.
Trong thời đỉnh cao, Pitkin thu hút gần 4.000 người kéo đến lập nghiệp. Ngày nay, vẫn còn một số người cư ngụ tại Pitkin. Du khách đến Pitkin để ngắm nhìn nhà thờ được phục dựng, cửa hàng và nhiều nhà tư nhân có kiến trúc đặc trưng trước đây, các đỉnh núi phủ đầy tuyết trắng và những cánh đồng cỏ xanh rì ngút mắt.
Những căn nhà hoang ở thị trấn ma Pitkin - Ảnh: coloradopast
* Teller City ở cực tây bắc Colorado là một thị trấn ma thực hiện khi bị bỏ hoang hoàn toàn. Trong 20 năm hoàng kim, Teller City có hàng trăm căn nhà gỗ, hơn 30 quán rượu. Và sau khi các mỏ bạc cạn kiệt, Teller City nhanh chóng rơi vào tình trạng hoang vắng.
Giờ đây, trên con đường dài hơn một cây số, du khách sẽ khám phá nhiều căn nhà bỏ hoang vẫn còn vương vãi vật dụng để lại, thậm chí thưởng thức cảm giác tìm vàng tại các con suối quanh vùng...
* Tomboy nằm ở lưng chừng đường, giữa Telluride và Imogene Pass. Trước khi khu mỏ Tomboy không còn khai thác được, thị trấn Tomboy có đến 900 cư dân.
Để khám phá thị trấn ma Tomboy, du khách cần sử dụng loại xe đặc chủng. Với những du khách thích mạo hiểm, có thể thuê xe đạp vượt mọi địa hình để đến Tomboy từ thành phố Telluride. Một trong những điểm nhấn của thị trấn ma này là "đường hầm xã hội", nơi vào mùa hè phụ nữ độc thân và nam giới ở Tomboy tìm đến nhau...
Những gì còn lại ở thị trấn ma Tomboy - Ảnh: coloradopast.
* South Park City tọa lạc tại thành phố Fairplay, thuộc hạt Park, ngoại ô Denver, thủ phủ bang Colorado. Thành phố ma này có 34 tòa nhà và hiện được phục dựng trang trí nhiều vật dụng thời kỳ hoàng kim của mình. Cũng giống những thị trấn ma khác, South Park City được thành lập vào năm 1859 trong cơn sốt tìm vàng.
Ngày nay, South Park City có chức năng như một bảo tàng. Đến đây, du khách sẽ sống lại cuộc đời của những người tiên phong chinh phục miền Tây nước Mỹ khi tham quan các cửa hàng, trường tiểu học, quán rượu, phòng khám bệnh, nhà ga xe lửa... South Park City được xem là hình ảnh tiêu biểu của những thị trấn mỏ từ năm 1860-1900.
Thị trấn ma South Park City - Ảnh: coloradopast.com
Để chuyến tham quan những thị trấn ma mang lại những cảm xúc toàn vẹn nhất, du khách cần tuân thủ một số quy tắc không nên làm:
* Có những hành vi phá hủy, gây tổn hại các tòa nhà hay các cấu trúc khác
* Gây xáo trộn trong các căn nhà, cố tình mở cửa những cấu trúc đã được khóa lại
* Lấy những vật dụng, thực phẩm đã hoặc chưa dùng còn để bên trong các tòa nhà như giấy gói kẹo, lon nước ngọt...
* Vào một địa điểm nào đó có ghi rõ "Không được xâm phạm" mà chưa được phép.
ĐAN THY (Theo Figaro) - TTO
Du khách tham quan quán rượu tại một thị trấn ma ở Colorado - Ảnh: visitcos.com
Những bang nằm sát cạnh dãy núi Rockies tập trung nhiều thị trấn ma là Colorado, Arizona, Nevada, Montana và California. Trong quá khứ, cuộc hành trình chinh phục miền Viễn Tây và cơn sốt vàng đã khiến dòng người đổ về những khu vực hoang vắng và dựng những túp lều đơn sơ nơi đây với hi vọng đổi đời từ việc tìm kiếm vàng cốm.
Dần dần, để công việc thuận tiện hơn, họ xây dựng nhiều tòa nhà chắc chắn và phát triển nhiều dịch vụ như bưu điện, nhà băng, nhà thờ, khách sạn, nhà tù và nhất là quán rượu!
Biệt danh "những thị trấn ma" nơi đây không phải vì những câu chuyện ma quái, mà chỉ xuất phát từ việc những nơi này bị bỏ hoang một phần hay hoàn toàn do dòng người bỏ đi với nhiều nguyên nhân khác nhau.
Tuy nhiên, những thị trấn ma đã không rơi vào quên lãng. Một số nơi đã có một cuộc đời thứ hai. Vài thị trấn đã được phục hồi và dần dần thu hút cư dân mới đến định cư. Một số khác được bảo tồn khá tốt và trở thành địa điểm lý tưởng của giới làm phim.
Và đến nay, những thị trấn ma này trở thành một điểm đến góp phần đáng kể cho ngành du lịch địa phương.
Những ngôi nhà gỗ của người tìm vàng vẫn còn mãi với thời gian - Ảnh: Figaro
Tại bang Colorado, có hơn 250 thị trấn ma được thống kê. Vào cuối những năm 1850, những nơi này nổi tiếng cực thịnh với nhiều dịch vụ bên cạnh các quán rượu ồn ào cùng các câu chuyện về những kẻ sống ngoài vòng pháp luật trong vòng xoáy tìm kiếm vận may từ vàng. Nhưng cũng xuất phát từ nỗi thất vọng không tìm thấy vàng như mong muốn, các mỏ khoáng sản ngưng hoạt động dẫn đến dòng người lũ lượt ra đi.
Những thị trấn ma lộng gió bắt đầu hình thành bởi chẳng còn bóng người. Ngày nay, một số thị trấn khai thác mỏ trước kia đã trở thành những khu nghỉ mát trượt tuyết sang trọng như Aspen hay Breckenridge. Một số khác có cảnh quan đẹp như tranh, có nét duyên quyến rũ khiến du khách bốn phương phải cất công tìm đến.
Tại những nơi này, du khách của thế kỷ 21 như trở về thời kỳ Viễn Tây của gần 200 năm trước. Những thị trấn ma được bảo tồn gần như nguyên vẹn để phục vụ du lịch hàng loạt ở Colorado có thể kể đến như:
Thị trấn St Elmo thuộc hạt Chaffee, ở phía tây Buena Vista, một trong những thị trấn ma được bảo tồn tốt nhất và dễ tiếp cận nhất ở bang Colorado. Ngay sau khi các vỉa vàng và bạc được phát hiện, thị trấn được thành lập năm 1878 ở giữa rừng, với nền kinh tế chủ yếu dựa vào khai thác mỏ và vận chuyển hàng hóa.
Ở thời đỉnh cao, St Elmo từng có đến 2.000 người sinh sống, có năm khách sạn, đủ cả tòa án, bưu điện, cửa hàng lớn, quán rượu, vũ trường, tòa soạn, trường học... Từ những năm 1920, St Elmo rơi vào điêu tàn khi các khu mỏ đóng cửa.
Hình ảnh thị trấn ma thể hiện rất rõ ở St Elmo qua những ngôi nhà có mặt tiền bằng gỗ ám đầy bụi nằm dọc hai bên con đường chính nơi đây, dù vẫn còn lác đác dân sinh sống.
St Elmo - một trong những thị trấn ma được bảo tồn tốt nhất ở Colorado - Ảnh: Figaro
* Animas Forks được xây dựng năm 1873, ở độ cao hơn 3.400m thuộc vùng núi San Juan, tây nam Colorado, sau khi những người tiên phong phát hiện các mỏ vàng nằm sâu trong lòng đất. Animas Forks thu hút 450 người đến lập nghiệp với khoảng 30 căn nhà được dựng lên cùng một khách sạn, một cửa hàng, bưu điện và cả một tờ báo riêng.
Tuy nhiên, do ở nơi hẻo lánh, khí hậu khắc nghiệt khiến dân cư rời khỏi thị trấn chỉ ít lâu sau khi đến. Và từ năm 1920, Animas Forks dần trở thành một thị trấn ma. Trong số dân địa phương có Evelyn Walsh, người thừa kế khu mỏ và là chủ sở hữu viên kim cương Hope nổi tiếng, đã viết hồi ký ngay tại nơi này.
Thị trấn ma Animas Forks - Ảnh: affinitiz
* Ashcroft hình thành năm 1880 khi các mỏ bạc được phát hiện nơi đây. Trong thời kỳ nhộn nhịp nhất, các khu khai thác mỏ tạo nên thị trấn Ashcroft nhộn nhịp có hơn 1.200 người chen nhau sinh sống. Nhưng Ashcroft nhanh chóng suy tàn theo sự khai thác cạn kiệt hoàn toàn của khu mỏ vào năm 1885. Toàn bộ dân chúng trong thị trấn dỡ nhà dời đến Aspen, cách thị trấn khoảng 16 km.
Ngày nay, tại Ashcroft vẫn còn hàng tá tòa nhà, chủ yếu nằm dọc theo con đường chính, trong đó có nhà tù, câu lạc bộ đua ngựa, một khách sạn cũ và nhiều quán rượu. Tuy được tham quan miễn phí, nhưng chính quyền địa phương đề nghị du khách trả 3 USD/người để gây quỹ bảo tồn cho phần còn lại của Ashcroft.
Những căn nhà bỏ hoang ở thị trấn ma Ashcroft - Ảnh: wiki
* Boggsville ở phía đông nam Colorado do Thomas O. Boggs thành lập năm 1862 với kỳ vọng tạo nên một thành phố thịnh vượng nhờ vào sự phát triển tuyến đường sắt gần đó. Nhưng số dân địa phương nơi đây vẫn quanh quẩn vài chục người.
Dù vậy, phụ nữ nơi đây đã giúp Boggsville được nhiều người biết đến khi là những đóa hoa thanh lịch giữa lòng miền Tây hoang dã.
Một góc thị trấn ma Boggsville - Ảnh: coloradopast
* Dearfield ở phía tây Greeley, thuộc vùng đông bắc Colorado, là thị trấn duy nhất hoàn toàn dành cho người da đen. Vào đầu thế kỷ 20, Dearfield có hơn 700 người Mỹ gốc Phi sinh sống, là biểu tượng của người Mỹ da đen muốn chinh phục miền Viễn Tây.
Nhưng Dearfield đã không thể chống chọi vào thời kỳ đại suy thoái năm 1929 và những cơn bão bụi khổng lồ liên tục ập đến những năm 1930. Hiện nay, ở Dearfield có ba tòa nhà vẫn còn thách thức thời gian là một trạm xăng, một nhà hàng và căn nhà của người sáng lập thị trấn.
* Pitkin ở đông bắc vùng Crested Butte/Gunnison, là một trong những thị trấn tập trung các tòa nhà bỏ hoang nhiều nhất nước Mỹ. Được xây dựng vào những năm 1870 và trong những năm 1880, Pitkin có 1.000 dân sinh sống cùng 200 tòa nhà, trong đó có 12 quán rượu và tám nhà hàng.
Trong thời đỉnh cao, Pitkin thu hút gần 4.000 người kéo đến lập nghiệp. Ngày nay, vẫn còn một số người cư ngụ tại Pitkin. Du khách đến Pitkin để ngắm nhìn nhà thờ được phục dựng, cửa hàng và nhiều nhà tư nhân có kiến trúc đặc trưng trước đây, các đỉnh núi phủ đầy tuyết trắng và những cánh đồng cỏ xanh rì ngút mắt.
Những căn nhà hoang ở thị trấn ma Pitkin - Ảnh: coloradopast
* Teller City ở cực tây bắc Colorado là một thị trấn ma thực hiện khi bị bỏ hoang hoàn toàn. Trong 20 năm hoàng kim, Teller City có hàng trăm căn nhà gỗ, hơn 30 quán rượu. Và sau khi các mỏ bạc cạn kiệt, Teller City nhanh chóng rơi vào tình trạng hoang vắng.
Giờ đây, trên con đường dài hơn một cây số, du khách sẽ khám phá nhiều căn nhà bỏ hoang vẫn còn vương vãi vật dụng để lại, thậm chí thưởng thức cảm giác tìm vàng tại các con suối quanh vùng...
* Tomboy nằm ở lưng chừng đường, giữa Telluride và Imogene Pass. Trước khi khu mỏ Tomboy không còn khai thác được, thị trấn Tomboy có đến 900 cư dân.
Để khám phá thị trấn ma Tomboy, du khách cần sử dụng loại xe đặc chủng. Với những du khách thích mạo hiểm, có thể thuê xe đạp vượt mọi địa hình để đến Tomboy từ thành phố Telluride. Một trong những điểm nhấn của thị trấn ma này là "đường hầm xã hội", nơi vào mùa hè phụ nữ độc thân và nam giới ở Tomboy tìm đến nhau...
Những gì còn lại ở thị trấn ma Tomboy - Ảnh: coloradopast.
* South Park City tọa lạc tại thành phố Fairplay, thuộc hạt Park, ngoại ô Denver, thủ phủ bang Colorado. Thành phố ma này có 34 tòa nhà và hiện được phục dựng trang trí nhiều vật dụng thời kỳ hoàng kim của mình. Cũng giống những thị trấn ma khác, South Park City được thành lập vào năm 1859 trong cơn sốt tìm vàng.
Ngày nay, South Park City có chức năng như một bảo tàng. Đến đây, du khách sẽ sống lại cuộc đời của những người tiên phong chinh phục miền Tây nước Mỹ khi tham quan các cửa hàng, trường tiểu học, quán rượu, phòng khám bệnh, nhà ga xe lửa... South Park City được xem là hình ảnh tiêu biểu của những thị trấn mỏ từ năm 1860-1900.
Thị trấn ma South Park City - Ảnh: coloradopast.com
Để chuyến tham quan những thị trấn ma mang lại những cảm xúc toàn vẹn nhất, du khách cần tuân thủ một số quy tắc không nên làm:
* Có những hành vi phá hủy, gây tổn hại các tòa nhà hay các cấu trúc khác
* Gây xáo trộn trong các căn nhà, cố tình mở cửa những cấu trúc đã được khóa lại
* Lấy những vật dụng, thực phẩm đã hoặc chưa dùng còn để bên trong các tòa nhà như giấy gói kẹo, lon nước ngọt...
* Vào một địa điểm nào đó có ghi rõ "Không được xâm phạm" mà chưa được phép.
ĐAN THY (Theo Figaro) - TTO
