ĐỊA LÍ 12
Bài 2: NGUỒN TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN
1/ Sự đa dạng của tài nguyên thiên nhiên nước ta :
a. Đất : Diện tích 33 triệu ha , trong đó có 8 triệu ha đất nông nghiệp .Đất phù sa ở đồng bằng cây lương thực –thực phẩm .Đất Feralit ở miền núi và trung du cây công nghiệp , đồng cỏ chăn nuôi
b. Khí hậu :
Nhiệt đới , ẩm , gió mùa , mưa nhiều
Nhiệt độ tb năm >230C . Lượng mưa tb 1500-2000mm/năm nông nghiệp nhiệt đới đa dạng.
Sự phân hóa khí hậu theo vĩ độ , mùa và độ cao tạo ra cơ cấu mùa vụ và sản phẩm đa dạng
c. Nước :
Mật độ sông suối dày đặc có nhiều tiềm năng thủy điện. Trữ năng thủy điện : 30 triệu kW.
Có 350 điểm nước ngầm nước khoáng .
d. Sinh vật :
Phong phú về số lượng và loài cả trên cạn và dưới nước, ven biển và ngoài khơi , nhiệt đới và cận nhiệt, ôn đới.
e. Khoáng sản :
3500 điểm quặng , 80 loại khoáng sản đủ các loại từ nhiên liệu đến kim loại , vật liệu xây dựng. Chủ yếu là Dầu khí , vật liệu xây dựng , than , Bô xit
2/ Nguồn tài nguyên nước ta đang bị suy giảm nghiêm trọng :
-Nhiều loại khoáng sản suy giảm nghiêm trọng do khai thác không hợp lý , hậu quả của chiến tranh, công nghệ khai thác lạc hậu .
- Diện tích rừng giảm nhanh . chỉ còn 32% diện tích
- Đất đai bị xói mòn
3/ Cần phải :
Có chiến lược sử dụng tài nguyên
Tuân thủ các quy định của nhà nước về khai thác và bảo vệ tài nguyên .
Nâng cao trình độ công nghệ khai thác , tránh lãng phí và hạ chi phí khai thác.
Đi đôi khai thác với bảo vệ tái tạo tài nguyên .
*********************
Bài 3: DÂN CƯ VÀ NGUỒN LAO ĐỘNG
1/ Dân số nước ta đông , nhiều dân tộc : năm 2003 : 80,9 triệu người ( đứng 3 ở ĐNÁ , 13 trên thế giới ) có 54 dân tộc anh em . Tính thống nhất giữa các dân tộc rất cao .
2/ Dân số nước ta tăng nhanh :
- Tăng nhanh trong thời kỳ nửa sau của thế kỷ XX .
- Thời gian để dân số tăng gấp đôi ngày càng ngắn lại ( phân tích bảng số liệu )
- Hiện nay tỉ lệ gia tăng dân số nước ta đã có xu hướng giảm (do làm tốt công tác dân số ) nhưng vẫn còn cao ( 1,4%/năm )
Mỗi năm dân số nước ta tăng khoảng1,2 đến 1,5 triệu người
3/ Sức ép của sự gia tăng dân số nhanh :
- Kinh tế tăng chậm trong khi dân số tăng còn cao sẽ kìm hãm sự phát triển kinh tế
- làm tăng số người thiếu việc làm , thất nghiệp .Gây sức ép lớn đối với GD, Y tế , văn hóa . Các vấn đề giải phóng phụ nữ, việc làm , nhà ở ….không đáp ứng được.
- Tài nguyên cạn kiệt , môi trường ô nhiễm.
4/ Dân số nước ta trẻ :
Dưới tuổi lao động : 33,1 %
Tuổi lao động : 59,3%
Trên tuổi lao động : 7,6 %
Lực lượng lao động đông gây sức ép về việc làm.
5/ Dân cư phân bố không đều: Tb 245 người / km2 .
Đồng bằng chiếm 20% diện tích nhưng chiếm đến 80 % dân số
( ĐBSH ; 1180 người/km2 , ĐBSCL : 404 người/km2.)
Miền núi và trung du chiếm 80% diện tích nhưng chỉ 20% dân số
( Tây nguyên :67 người/km2 . Tây bắc : 62 người/ km2 )
Nông thôn chiếm 76,5 % dân số , thành thị chỉ 23,5 %
Nguyên nhân : - Điều kiện tự nhiên
- Trình độ phát triển kinh tế
- Lịch sử khai thác lãnh thổ.
Gây khó khăn : - Sử dụng nguồn nhân lực và khai thác nguồn tài nguyên
6/ Giải pháp:
Giảm nhanh tỉ lệ sinh bằng cách triển khai có hiệu quả công tác DSvà KHHGĐ
Phân bố lại dân cư và nguồn lao động trong phạm vi cả nước.
===============
Bài 4: ĐƯỜNG LỐI PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI
1/ Đường lối :
Xóa bỏ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp chuyển sang cơ chế hạch toán kinh tế .
Xây dựng cơ cấu kinh tế năng động
Sử dụng cơ chế thị trường theo định hướng XHCN
Tăng cường giao lưu hợp tác kinh tế vói các nước trên thế giới
2/ Chiến lược phát triển kinh tế -xã hội đến năm 2010:
Mục tiêu tổng quát :
- Đưa nước ta thoát ra khỏi nghèo đói ; nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân
- Tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta trở thành nước công nghiệp phát triển theo hướng hiện đại
- Năm 2010 GDP tăng gấp đôi năm 2000 ; chuyển dịch cơ cấu lao động và cơ cấu kinh tế , giảm tỉ lệ lao động nông nghiệp xuống mức 50 %.
3/ Chính sách cụ thể:
Tạo vốn bằng nhiều nguồn ( huy động trong nước , vay nước ngoài ,
4/ Kết quả ban đầu:
- Nước ta đã thoát ra khỏi tình trạng khủng hoảng kéo dài , tốc độ tăng trưởng kinh tế khá cao : trên 7,2%/ năm .
- Cơ cấu nền kinh tế được chuyển dịch tích cực : giảm nông nghiệp tăng công nghiệp và dịch vụ .
- Nông nghiệp phát triển cả về trồng trọt lẫn chăn nuôi
( Sản lượng lương thực đạt 31,4 triệu tấn , xuất khẩu 4,5 triệu tấn gạo/ năm (1999) )
- Công nghiệp từng bước thích nghi với cơ chế mới , phát triển với tốc độ nhanh, nhiều ngành công nghiệp có năng lực lớn .
- Đầu tư nước ngoài vào nước ta đạt 37 tỉ USD(1999)
- CSVC được tăng cường , lạm phát được ngăn chặn và đẩy lùi.
- Đời sống nhân dân được cải thiện
5/ Những khó khăn ban đầu:
- Kết cấu hạ tầng , CSVC còn thiếu, còn lạc hậu
- Dân số còn tăng nhanh , năng suất lao động còn thấp
- Nhiều vấn đề kinh tế-xã hội nảy sinh ( mặt trái của kinh tế thị trường)
+ Sự phân hóa xã hội
+ Phát triển không đều giữa các vùng
+ Thiếu việc làm , thất nghiệp
+ Môi trường bị ô nhiễm.
*********************************
Bài 5: LAO ĐỘNG VÀ VIỆC LÀM
1/ Nguồn lao động :
a- Số lượng :
Năm 1998 : 37,4 triệu lao động
Năm 2001 : 46,2 triệu lao động
Mỗi năm tăng thêm >1,1 triệu lao động
b- Chất lượng :
Ưu điểm :
Cần cù , khéo tay có kinh nghiệm
Trẻ , năng động
Chất lượng lao động ngày càng cao ( lao động kỹ thuật 5 triệu . Trong đó : 13% có trình độ >= Cao đẳng )
Hạn chế :
Thiếu tác phong công nghiệp , kỷ luật lao động chưa cao.
Trình độ lao động chưa đáp ứng được yêu cầu công nghiệp hóa , hiện đại hóa đất nước.
c- Sự phân bố lao động :
- Phần lớn tập trung ở đồng bằng , nhất là lao động kỹ thuật tập trung ở đồng bằng và các thành phố lớn gây thừa lao động .
2/ Sử dụng nguồn lao động:
a- Theo ngành : ( 1999)
- nông nghiệp : 63,5%
- công nghiệp 11,9%
- Dịch vụ : 24,6 % .
Cơ cấu lao động trong các ngành kinh tế đã có sự chuyển biến theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa .
b- Theo thành phần 1999)
Khu vực quốc doanh : 9%
Khu vực ngoài quốc doanh : 91% .
Đây là sự dịch chuyển theo hướng nền kinh tế thị trường.
c- Năng suất lao động còn thấp . Quỹ thời gian lao độg chưa sử dụng hết nhất là ở nông thôn.
3/ Vấn đề việc làm
Tình trạng thất nghiệp và thiếu việc làm : gay gắt
Năm 1998 cả nước có 9,4 triệu người thiếu việc làm và 856000 người thất nghiệp
Tỉ lệ thiếu việc làm ở nông thôn là :28,2% , thất nghiệp ở thành thị là 6,8%
Đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung Bộ là 2 vùng có tỷ lệ thiếu việc làm và thất nghiệp cao nhất
4/ Hướng giải quyết:
Phân bố lại dân cư và nguồn lao động giữa các vùng , miền
Hạ thấp tỉ lệ tăng dân số
Tăng cường xuất khẩu lao động .
Tổ chức hướng nghiệp dạy nghề , giới thiệu việc làm
Nông thôn :
- Đa dạng hóa các hoạt động kinh tế
- Coi trọng kinh tế hộ gia đình
- Khôi phục các ngành nghề truyền thống
Thành thị :
- Đẩy mạnh phát triển công nghiệp dịch vụ
- Thu hút đầu tư nước ngoài
- Tăng cường công tác tư vấn , giới thiệu việc làm
- Phát triển các ngành CN có quy mô vừa và nhỏ , cần nhiều lao động , vốn ban đầu ít , thu lãi nhanh..