BÀI 45: ĐỊA LÍ NGÀNH THƯƠNG MẠI
I> KHÁI NIỆM VỀ THỊ TRƯỜNG.
1> Thị trường:
Là nơi gặp gỡ giữa bên mua và bên bán để trao đổi về những sản phẩm hàng hóa và dịch vụ nào đó.
2> Hàng hóa:
Là tất cả những gì có thể đem ra thị trường như vật tư, phát minh, sức lao động, dịch vụ…
3> Vật ngang giá:
Vật ngang giá là thước đo giá trị của hàng hóa và dịch vụ. Khi nền kinh tế chưa phát triển, người bán và người mua trao đổi với nhau theo phương thức “ hàng đổi hàng”. Trong thời kỳ hiện đại, vật ngang giá là tiền.
II> VAI TRÒ NGÀNH THƯƠNG MẠI.
Là khâu nối sản xuất và tiêu dùng, cung cấp nguyên liệu, vật tư máy móc và tiêu thụ tài sản phẩm qua đó thúc đẩy sản xuất mở rộng, phát triển.
Điều tiết sản xuất, hướng dẫn tiêu dùng.
Nội thương tự trao đổi hàng hóa, dịch vụ trong một quốc gia, thúc đẩy sự phân công lao động theo lãnh thổ.
Ngoại thương tạo ra sự trao đổi hàng hóa, dịch vụ giữa các quốc gia, thúc đẩy phân công lao động và quan hệ kinh tế quốc tế.
III> CÁN CÂN XUẤT NHẬP KHẨU VÀ CƠ CẤU XUẤT NHẬP KHẨU.
1> Cán cân xuất nhập khẩu:
Cán cân xuất nhập khẩu là hiệu số giữa giá trị xuất khẩu ( X) và giá trị nhập khẩu ( N)
Xuất siêu khi X>N
Nhập siêu khi N>X.
2> Cơ cấu hàng hóa xuất nhập khẩu:
Các nước đang phát triển: Xuất khẩu nguyên liệu khoáng sản, lâm sản, sản phẩm cây công nghiệp…
Nhập khẩu: Sản phẩm công nghiệp chế biến, máy công cụ, thiết bị toàn bộ, lương thực, thực phẩm.
Các nước phát triển: ngược lại.
Các nước có tỉ trọng hàng chế biến trong giá trị hàng hóa xuất khẩu đạt trên 80% là Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Đức, Italia, Phần Lan, Thụy Điển, Trung Quốc, Nhật Bản…phần lớn là các nước có nền kinh tế phát triển.
CÂU HỎI:
Câu 1:
Bạn hãy nêu khái niệm về: thị trường, hàng hóa, vật ngang giá.
Câu 2:
Trình bày quy luật hoạt động của thị trường.
Câu 3:
Cán cân xuất khẩu là gì? Trường hợp nào xuất siêu, trường hợp nào nhập siêu?
Câu 4:
Dựa vào cơ cấu hàng xuất nhập khẩu ta có thể biết được điều gì về một nước? Tại sao nói như vậy?
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM.
Câu 1:
Trên thị trường, khi cung lớn hơn cầu sẽ có lợi cho.
a> người mua, người bán
b> người sản xuất
c> người bán và người sản xuất
d> người mua.
Câu 2:
Dựa vào đặc điểm nào sau đây của hoạt động ngoại thương, ta có thể phân biệt được nước có nền kinh tế phát triển, nước có nền kinh tế đang phát triển.
a> cán cân xuất, nhập khẩu
b> cơ cấu hàng hóa xuất, nhập khẩu
c> tổng giá trị hàng xuất, nhập khẩu
d> cả ba đặc điểm trên.
Câu 3:
Mặt hàng nào sau đây sẽ giảm dần tỉ trọng trong cơ cấu giá trị hàng xuất khẩu của nước ta?
a> hàng tiêu dùng
b> nông sản chế biến
c> nguyên liệu khoáng sản
d> sản phẩm công nghiệp chế tạo.
Câu 4:
Siêu xuất lớn nhất là nước có ký hiệu I
a> đúng
b> sai.
Đáp án: Câu 1d,2b,3c,4b
