BÀI 34 : MỘT SỐ HÌNH THỨC CHỦ YẾU CỦA TỔ CHỨC LÃNH THỔ NÔNG NGHIỆP
1> Hộ gia đình.
Hộ gia đình là hình thức vốn có của sản xuất nhỏ, đây là hình thức kinh tế có quy mô gia đình mà các thành viên có mối quan hệ gắn bó với nhau về huyết thống cũng như về kinh tế.
2> Trang trại.
Trang trại là hình thức tổ chức sản xuất cao hơn hộ gia đình, được hình thành và phát triển trong thời kỳ công nghiệp hóa, thay thế cho kinh tế tiểu nông tự cấp tự túc. Trang trại xuất hiện lầnn đầu tiên ở các nước Tây Âu gắn liền với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất.
3> Hợp tác xã nông nghiệp.
Là hình thức tổ chức lãnh thổ phổ biến của nền nông nghiệp thế giới, ra đời trên cơ sở tự nguyện của các hộ nông dân.
Mục đích: Hợp sức về vốn, máy móc, nhân lực và kỹ thuật để tăng khả năng sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, quy mô khá lớn.
4> Nông trường quốc doanh.
Khái niệm: Là hình thức tổ chức lãnh thổ phổ biến ở các nước xã hội chủ nghĩa.
Mục đích: Khai thác một cách hiệu quả tài nguyên đất đai ở vùng núi, cao nguyên, vùng đất hoang hóa ở đồng bằng. Có cơ sở kỹ thuật tốt, quy mô vài trăm nghìn ha.
5> Thể tích tổng hợp nông nghiệp.
Khái niệm: Là hình thức tổ chức nông nghiệp ở mức độ cao, có sự kết hợp chặt chẽ giữa nông nghiệp với công nghiệp chế biến và hoạt động dịch vụ.
Mục đích: Sản xuất nhiều nông sản đáp ứng yêu cầu thị trường, có các xí nghiệp nông – công nghiệp là hạt nhân của thể tổng hợp có mối quan hệ chặt chẽ với nhau.
6> Vùng nông nghiệp.
Khái niệm: Vùng nông ngiệp là một bộ phận lãnh thổ của đất nước, bao gồm những địa phương khá đồng nhất về.
+ Điều kiện sinh thái nông nghiệp
+ Điều kiện kinh tế xã hội
+ Trình độ thâm canh, cơ sở vật chất – kỹ thuật nông nghiệp, chế độ canh tác.
+ Các sản phẩm chuyên môn hóa, cơ cấu sản xuất nông nghiệp.
Một số hình thức tổ chức SX lãnh thổ nông nghiệp ở nước ta.
Ở Việt Nam, trang trại mới phát triển từ đầu thập niên 90 của thế kỷ XX, song đã tạo ra những biến chuyển mới trong nông nghiệp, nông thôn, tạo điều kiện để nông nghiệp nước ta chuyển nhanh sang hàng hóa.
Ở Việt Nam, trước năm 1986 mô hình HTX hoạt động dựa trên cơ sở sở hữu tập thể về tư liệu sản xuất ( ruộng đất, trâu bò, các nông cụ chính) và sản xuất theo kiểu tập trung, bao cấp. Kết quả của người lao động được trả theo công điểm. Sau năm 1986, dựa trên chính sách khoán đến hộ gia đình, giao khoán đất 10 – 15 năm, các HTX trao quyền sử dụng đất, quyền tự chủ cho xã viên. Hiện nay cả nước có khoảng 9.147 HTX đang hoạt động dưới nhiều hình thức và quy mô khác nhau.
CÂU HỎI:
Câu 1:
Hãy nêu một số đặc trưng cụ thể tổng hợp nông nghiệp.
Câu 2:
Ý nghĩa của việc phân chia các vùng nông nghiệp?
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM.
Câu 1:
Hợp tác xã nông nghiệp là hình thức tổ chức sản xuất nông nghiệp?
a> chỉ có ở các nước xã hội chủ nghĩa
b> ở các nước xã hội chủ nghĩa và một số nước đang phát triển
c> đưa nông nghiệp xích lại gần công nghiệp
d> phổ biến trên thế giới.
Câu 2:
Ý nào sau đây không đúng về hình thức sản xuất nông nghiệp kinh tế hộ gia đình?
a> quy mô sản xuất nhỏ
b> sử dụng chủ yếu lao động gia đình
c> sản xuất nông sản hàng hóa
d> biểu hiện của tính tiểu nông, ít vốn
Câu 3:
Ở nước ta, kinh tế trang trại có vai trò.
a> sản xuất hàng hóa, tạo nên các vùng chuyên môn hóa
b> tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho nông dân
c> sử dụng hiệu quả tài nguyên tự nhiên, góp phần bảo vệ môi trường, sinh thái.
d> tất cả ý trên.
Câu 4:
Nông trường quốc doanh là hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp ở mức độ cao, trong đó phương pháp công nghiệp được áp dụng rộng rãi, kết hợp chặt chẽ giữa các xí nghiệp nông nghiệp với xí nghiệp công nghiệp trên một lãnh thổ.
a> đúng
b> sai.
Đáp án: Câu 1d,2c,3d,4b
