CÁC KHU VỰC ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
Toàn bộ lãnh thổ Châu âu là bộ phận có hình dạng lãnh thổ bị chia cắt mạnh và chịu ảnh hưởng trực tiếp của Đại Tây Dương. Tuy cấu tạo địa chất và địa hình khá phức tạp, nhưng trên đại bộ phận lãnh thổ cảnh quan rừng chiếm địa vị thống trị. Có thể chia Châu âu thành các xứ sau đây:
1. URAN
Uran là dãy núi không lớn, nhưng vì nằm giữa hai đồng bằng lớn, nên nó trở thành một xứ tự nhiên riêng biệt. Núi Uran là nơi có nguồn khoán sản rất phong phú, ở đây tập trung nhiều mỏ quặng có trữ lượng khá lớn như sắt, đồng, bôxit, ngoài ra còn có niken, vonfram. crôm, vàng, thủy ngân v.v... Vì thế Uran trở thành một trong những trung tâm công nghiệp rất quan trọng của Nga. Xứ Uran nằm chủ yếu trong đới khí hậu ôn đới, có rừng hỗn hợp và rừng lá rộng với dự trữ khá lớn.
2. BẮC ÂU
Xứ Bắc Âu bao gồm lãnh thổ các nước Na Uy. Thụy Điển, Phần Lan và vùng Carêli thuộc Nga. Lãnh thổ Bắc âu gồm hai bộ phận: miền núiXcănđinavi và miền đồng bằng phía đông. Núi Xcănđinavi thuộc đới uốn nếp Cổ sinh, bị san bằng mạnh trong thời kỳ băng hà, sau này được nâng lên với độ cao trung bình 1200 - 1400m, trên nền cổ Đông Âu. Do ảnh hưởng của băng hà đệ Tứ trên các đồng bằng có một hệ thống hồ rất dày đặc, còn các sông mới được hình thành nên có nhiều thác ghềnh.
Bắc Âu nằm trong miền khí hậu ôn đới lạnh và ẩm nhất Châu Âu, nên phần lớn lãnh thổ phủ rừng lá kim. Nguồn tài nguyên phong phú nhất của Bắc Âu là khoáng sản (gồm sắt, đồng, chì kẽm...) gỗ và nguồn thủy năng, vì thế các ngành công nghiệp khai khoáng, khai thác, chế biến gỗ và công nghiệp điện là thế mạnh của các nước khu vực này.
3. ĐỒNG BẰNG CHÂU ÂU
Bao gồm toàn bộ đồng bằng Nga, các đồng bằng Đức và BaLan. Các đồng bằng này đều hình thành trên vùng nền Nga, nên có dạng một đồng bằng lượn sóng, với các vùng đất cao xen kẽ với các vùng đất thấp, dộ cao của đồng bằng thay đổi từ 100 đến 300 - 400m
Đồng bằng Châu Âu nằm chủ yếu trong miền khí hậu ôn đới chuyển tiếp nhưng vì kích thước rộng lớn nên điều kiện khí hậu không đồng nhất giữa các vùng: càng đi về phía nam càng ấm, càng đi về phía đông và đông nam tính lục địa càng tăng. Mạng lưới sông ngòi trên đồng bằng khá phát triển, có các sông lớn và nhiều nước bậc nhất châu Âu. Các sông đáng chú ý là Vônga (3690km), sông Đôn, sông Đniép chảy về phía nam, còn các sông Pétxôra, Bắc Đơvina, Vixla và Enbơ đổ vào các biển phía bắc. Các sông trên đồng bằng phần lớn được nối liền với nhau bởi một hệ thống kênh đào, làm cho thuyền bè có thể đi lại từ nam lên bắc, từ tây sang đông rất dễ dàng.
Phụ thuộc vào điều kiện nhiệt và ẩm, cảnh quan trên đồng bằng cũng thay đổi từ bắc xuống nam. Trên đồng bằng có đủ các đới sau đây: rừng lá kim, rừng hỗn hợp và rừng lá rộng, thảo nguyên rừng và thảo nguyên và cuối cùng là đới hoang mạc và bán hoang mạc.
Đồng bằng Châu Âu có nguồn tài nguyên phong phú về nhiều mặt và thuận lợi cho việc sử dụng kinh tế. Các đới rừng có nguồn gỗ phong phú, các đới thảo nguyên có nguồn đất thuận lợi cho trồng trọt và chăn nuôi, nguồn nước các sông hồ phong phu, ngoài ra lòng đất có nhiều khoáng sản, quan trọng nhất là than đá, sắt, dầu mỏ, boxit, mănggan và muối mỏ. Vùng đồng bằng Châu Âu là nơi có dân cư đông đúc và có nền công nghiệp và nông nghiệp phát triển.
4. CHÂU ÂU HECXINI
Bao gồm vùng quần đảo Anh, lãnh thổ các nước Pháp, Bỉ, Hà Lan và phần phía nam các nước Đức, Ba Lan. Đây là vùng được hình thành trong đới uốn nếp Hécxini, ngày nay tạo thành các núi trung bình, núi thấp, các đồng bằng và thung lũng xen kẽ nhau.
Mạng lưới sông ngòi rất dày và cũng được nối với nhau bởi hệ thống các kênh đào tương tự như xứ đồng bằng châu Âu nói trên.
Xứ Châu Âu Hécxini nằm tiếp cận với Đại Tây Dương nên khí hậu quanh năm ẩm, ẩm ướt và ôn hòa rất thuận lợi cho rừng cây lá rộng phát triển. Rừng bao phủ hầu khắp mọi nơi, vì thế các dãy núi trong xứ này thường có tên gọi là "rừng" ví dụ: dãy rừng Tuya Ranh, dãy rừng Đen...
Xứ Châu Âu có khí hậu ôn dịu, đất đai tốt, nhiều đồng cỏ rộng thuận lợi cho trồng trọt và chăn nuôi. Lòng đất có nhiều khoáng sản quan trọng, nhất là than đá, sắt, dầu mỏ, chì, kẽm, thiếc... vì thế đây là xứ có nền công nghiệp phát triển sớm. Hiện nay châu Âu Hécxini là xứ có nền kinh tế phát triển và dân cư đông đúc nhất Châu âu.
5. VÙNG NÚI AN-PƠ, CÁCPÁC, BAN CĂNG
đây là hệ thống núi được hình thành trong đới uốn nếp Tân sinh kéo dài theo hướng từ Tây sang Đông. Thuộc phạm vi xứ này, ngoài các dãy núi cao còn có các đồng bằng bồi tụ bằng phẳng như đồng bằng sông Pô, đồng bằng trung và hạ lưu Đanuýp. Toàn xứ nằm trong đới khí hậu ôn đới ấm và ẩm. Trên các sườn núi và các đồng bằng phía Tây phát triển rừng lá rộng còn trên các đồng bằng phía đông phát triển thảo nguyên rừng và thảo nguyên. Trong xứ này, ngoài nguồn dự trữ gỗ khá giàu có các đồng bằng là những nơi thuận lợi cho trồng trọt và chăn nuôi. Ngoài ra trong lòng đất còn có nhiều khoáng sản, đặc biệt là dầu mỏ và khí đốt tập trung trong các đồng bằng nói trên.
6. NAM ÂU
Xứ nam Âu gồm ba bán đảo lớn là Pirênê, Apennin và Ban Căng. Toàn xứ được hình thành trong giai đoạn tạo núi Tân sinh cùng thời với vùng núi Anpơ -Cácpat - Ban Căng, song về mặt cấu trúc, ở Nam Âu các uốn nếp trẻ có xen các kiểu kiến trúc cổ hơn, vì thế trong địa hình, bên cạnh các dãy núi trẻ, cao và hiểm trở có các núi trung bình hoặc các sơn nguyên tương đối bằng phẳng. Mặt khác, trong cấu tạo địa chất của Nam Âu rất phổ biến nham đá vôi, vì thế trong những vùng cũng như các cao nguyên, các dạng địa hình cátxtơ rất phát triển tạo nên nhiều phong cảnh đẹp hấp dẫn khách du lịch.
Ở Nam Âu với điều kiện khí hậu ấm và ẩm về mùa đông, mùa hè khô và trong sáng nên là vùng trồng được nhiều cây ăn quả, nhiều cây hoa thơm và cây công nghiệp có giá trị, đồng thời cũng là nơi có nhiều thuận lợi cho việc xây dựng các khu nhà nghỉ và du lịch thu hút khách nhiều nước đến tham quan và nghỉ ngơi.
Nguồn: Sưu tầm.
