Bài này mình mới sưu tầm, chưa mở sách kiểm chứng. Học lâu quá nên quên mất rồi...
Hiện tượng 1 số từ hay xuất hiện bên cạnh 1số từ nhất định khác, hay còn gọi là "cặp đồng vị"(collocation) có thể thấy ở bất kỳ ngôn ngữ nào. nói cách khác, 1 số động từ chỉ kết hợp với 1 số danh từ nhất định chứ không phải bất kỳ danh từ nào. tương tự như vậy là các cặp danh từ - tính từ, động từ - trạng từ, tính từ - trạng từ...ví dụ: các từ "quả, củ, trái, bắp" nghĩa cũng gần giống nhau nhưng không phải có thể dùng thay thế cho nhau khi ghép với những danh từ như "chuối, cam, ngô, khoai, cà rốt, trứng, nhãn..."
Tuy nhiên, khả năng tạo cặp từ đồng vị của các ngôn ngữ lại không giống nhau, nói cách khác, có cặp từ chấp nhận được ở tiếng Việt nhưng cặp từ tưởng chừng như tương đương lại không chấp nhận được ở tiếng Anh, và ngược lại. ví dụ, nếu tra ở từ điển Anh - Việt thì "thực hiện" có thể có các ngĩa sau:"carry out, perform, undertake". Trong tiếng Việt, động từ "thực hiện" có thể kết hợp với nhiều danh từ khác nhau, ví dụ "thực hiện chuyến viếng thăm", "thực hiện cam kết, "thực hiện nhiệm vụ" hoặc "thực hiện giấc mơ", tuy nhiên mỗi danh từ tương ứng trong tiếng Anh lại thường đi với 1 động từ khác nhau, ví dụ "pay a visit", undertake commitment", "carry out a task", hoặc "realise a dream".
Nghĩa gốc của 1 số từ trong từ điển có thể thay đổi khi chúng được dùng bên cạnh những từ khác nhau. ví du, khi dịch từ "dry" sang tiếng Việt, chúng ta sẽ không gặp khó khăn gì khi từ này được dùng với các từ như "dry clothes, dry river, dry weather, bởi vì trong tiếng Việt cũng có từ "khô" để mô tả quần áo, dòng sông, thời tiết. Tuy nhiên, trong tiếng Anh, tinh từ này còn đc dùng với nhiều danh từ khác như "dry cow, dry wine, dry voice, dry community, dry wall, dry book" và ko thể dịch là khô trong tiếng Việt. hãy xét ví dụ trong bảng dưới đây"
người Việt không bao giờ nói "miếng thịt không chịu nhượng bộ" mà nói là "miếng thịt dai" không mô tả kẻ thù là "kiên cường" mà là "ngoan cố".
hay 1 ví dụ khác,từ "ăn" tương đương với từ "eat" trong tiếng Anh nhưng điều đó không có nghĩa là mọi cụm có động từ "ăn" đều sẽ được dịch sử dụng từ "eat" trong tiếng Anh. đối vớ các cụm từ như "ăn bánh, ăn hoa quả" thì không có vẫn đề gì, nhưng trong các cụm từ như "ăn hối lộ, ăn bữa tối, không ăn lương, ăn tết" có thể chấp nhận trong tiếng Việt, thì trong tiếng Anh, động từ "eat" lại không đi cùng các danh từ tương ứng, và do đó fai sử dụng động từ khác, chẳng hạn " take brides, have dinner, without pay, enjoy Tet"
Trong những trường hợp này, có thể sử dụng ít nhất 2 cách dịch sau: giải thích bằng mệnh đề (paphrasing and explaination) hoặc ử dụng nhóm từ tương đương trong ngôn ngữ đích(target language equivalent collocation). ví dụ, "dry wall" có thể dịch là "tường chưa chát lớp vữa ngoài" - explaination hoặc "tường thô" - equivalent, chứ ko nên dịch là "tường khô" vì như vậy không đúng ngĩa nguyên bản .