Bài 18: Nghĩa cử cao đẹp Hồ Chí Minh: Chăm sóc và biết ơn những người đã hy sinh vì Tổ quốc
https://www.lichsuvietnam.vn/index2.php?option=com_content&task=view&id=1442&pop=1&page=0&Itemid=5 Để có non nước Việt Nam ngày nay, đã có biết bao thế hệ người Việt Nam đã đổ máu, hy sinh để dựng xây nên Tổ quốc. Người Việt Nam có một nếp sống văn hóa đạo đức độc đáo đó là thành kính với đấng sinh thành, ngưỡng mộ những người có công dựng nước và thờ cúng ông bà tổ tiên. Nét đẹp văn hóa đó, pháp luật hiện nay tôn trọng gọi là tín ngưỡng…
Đi khắp năm châu, bốn bể tìm đường cứu nước, khi về đến đất nước, khởi dậy ngọn cờ dân tộc giải phóng, Hồ Chí Minh sáng tác bài “Lịch sử Việt Nam” tóm tắt những trang lịch sử oanh liệt và những Anh hùng tiêu biểu cho mỗi thời đại đã làm rạng rỡ dân tộc ta. Sau Cách mạng Tháng Tám, bước vào cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Hồ Chí Minh đã sớm nhận thức được là phải có một ngày kỷ niệm, nhớ ơn những người con của dân tộc đã hy sinh thân mình, hoặc hy sinh một phần máu thịt của mình cho sự nghiệp chống ngoại xâm, bảo vệ độc lập tự do cho Tổ quốc.
Tháng 6-1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ thị chọn một ngày trong năm làm “ngày thương binh” để nhân dân có dịp tỏ lòng biết ơn, yêu mến thương binh. Thực hiện chỉ thị của Người, một hội nghị trù bị gồm đại biểu các cơ quan, các ngành ở Trung ương, khu và tỉnh đã họp ở Phú Minh (Đại Từ, Thái Nguyên), nhất trí lấy ngày 27-7-1947 làm Ngày Thương binh - Liệt sĩ đầu tiên trong cả nước. Từ đó ngày 27-7 hằng năm đã trở thành “Ngày Thương binh - Liệt sĩ” (tính đến ngày 27-7-2007 tròn 60 năm).
Từ thực tế, những mất mát hy sinh của đồng bào, chiến sĩ ta trong cuộc kháng chiến thần thánh lần thứ nhất chống sự xâm lược của thực dân Pháp dưới sự lãnh đạo của Đảng ta, Bác Hồ đã đưa ra sáng kiến chọn một ngày để nhớ ơn các thương binh và liệt sĩ. Sáng kiến của Bác đã được thống nhất, trở thành ý chí của toàn dân, hành động của toàn dân.
Ngày 27-7-1947, ngày kỷ niệm đầu tiên, nhớ ơn các thương binh và liệt sĩ, Bác Hồ đã gửi thư nói rõ ý nghĩa của ngày kỷ niệm và kêu gọi mọi người có hành động thiết thực giúp đỡ thương binh, gia đình liệt sĩ:
“Thương binh là những người hy sinh gia đình, hy sinh xương máu để bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ đồng bào. Vì lợi ích của Tổ quốc, của đồng bào, mà các đồng chí ấy chịu ốm yếu, què quặt. Vì vậy Tổ quốc, đồng bào phải biết ơn, phải giúp đỡ những người con anh dũng ấy.
Trong lúc chống nạn đói kém, đồng bào ta đã từng mỗi tuần nhịn ăn một bữa để giúp các đồng bào bị đói. Bây giờ chống nạn ngoại xâm, tôi chắc rằng đồng bào ta sẽ vui lòng vài ba tháng nhịn ăn một bữa để giúp đỡ các chiến sĩ bị thương.
Ngày 27-7 là một dịp cho đồng bào ta tỏ lòng hiếu nghĩa, bác ái, là tỏ ý yêu mến thương binh. Nhưng tôi e trong lúc thi hành, hăng hái thái quá, vậy tôi xin đề nghị:
1/ Hôm đó các cụ già thượng thọ, các cháu bé sơ sinh, các bộ đội, các mặt trận, những đồng bào đang đau yếu, thì không nên nhịn. Còn các cơ quan, các bộ đội, các trường học, các đoàn thể và toàn thể đồng bào cả nước đều nhịn ăn một bữa.
2/ Đó là một việc nghĩa, mọi người tự động làm, tuyệt đối không được cưỡng bức.
3/ Các làng, huyện, tỉnh, khu phải thiết thực báo cáo kết quả lên Ban thường trực toàn quốc. Nơi nào 100% tham gia thì Ban thường trực sẽ đăng báo khen. Kết quả cũng phải tính sổ tập trung về Ban thường trực toàn quốc để phân phối cho khắp.
4/ Hôm đó tuy khác giới, các tổ chức đều hăng hái tham gia, đặc biệt là đoàn thể phụ nữ, thanh niên và nhi đồng cần phải hăng hái tuyên truyền, giải thích và giúp việc.
Luôn luôn tin vào lòng nhường cơm, sẻ áo của đồng bào ta, tôi chắc rằng “ngày thương binh” sẽ có kết quả mĩ mãn”.(1)
Ngày 27-7 đầu tiên đã diễn ra theo những lời hướng dẫn ân cần của Bác. Hoàn cảnh cụ thể thời đó còn vô cùng gian khổ và thiếu thốn, còn đói cơm, rách áo, cho nên để có thể đóng góp cho thương binh và gia đình liệt sĩ, nhiều người đã thật sự nhịn ăn một bữa để lấy gạo “của ít, lòng nhiều” đóng góp nghĩa tình, ân nghĩa đối với những người đã cống hiến, hy sinh.
Với Hồ Chí Minh, Bác là người khởi xướng, người phát động, song người thật sự đã làm gương. Trong nhiều công việc Bác rất coi trọng việc làm gương, văn hóa “làm gương” lời nói đi đôi với việc làm. “Tôi xin xung phong gửi một chiếc áo lót lụa của chị em phụ nữ đã biếu tôi, một tháng lương của tôi, và của các nhân viên tại Phủ chủ tịch, cộng là một nghìn một trăm hai mươi bảy đồng (1.127 đ)”.
Hành động của người đứng đầu đất nước thật giản dị, không hề có chút hoa mĩ, hô hào chung chung, mà xuất phát từ thịnh tình, từ đức độ của chính bản thân Bác đối với những người đã đổ máu đã hy sinh cho đất nước.
Ngày 27-7-1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận được báo cáo, hưởng ứng “ngày thương binh”, bà Bá Huy - một điền chủ đã giúp đất, trâu bò, thóc lúa và tiền bạc để lập một “An dưỡng đường” cho thương binh; Bác đã gởi thư khen bà như một “kiểu mẫu” để nêu gương cho mọi người cùng hành động. Trong thư, Người viết kèm theo hai câu thơ:
“Có tiền giúp tiền, có sức giúp sức
Đồng tâm hiệp lực, kháng chiến thành công”
Bác đã nói lên tấm lòng của sự tri ân, trong đời sống, không phải ai cũng có tiền, có của và có hảo tâm như bà Bá Huy, có những ngưới không có tiền, có của, thì có thể góp sức để “góp gió thành bão” giúp đỡ cho các gia đình thương binh, liệt sĩ giảm bớt những khó khăn, vơi đi nỗi đau thương, mất mát để vươn lên.
Từ ý nghĩa của ngày 27-7, Bác chỉ rõ, đây là nghĩa vụ của nhà nước, của mỗi người dân đối với thương binh, gia đình liệt sĩ.
“Về đồng bào:
Nên coi đó là nghĩa vụ của nhân dân đối với những người chiến sĩ bị thương, bị bệnh; không nên coi đó là một việc “làm phúc”… Cần phải tổ chức sẵn sàng việc giúp đỡ cho anh em có thể tự túc dần dần (giúp đỡ về tinh thần và vật chất)”.(2)
Đối với bản thân thương binh và gia đình liệt sĩ, một mặt Bác yêu cầu nhà nước và xã hội, mỗi người dân quan tâm, chăm sóc, nhưng mặt khác phải vượt khó vươn lên để có một cuộc sống tự lập.
“Về phần anh em thương binh, bệnh binh:
Phải hòa mình với nhân dân, tôn trọng nhân dân, tránh phiền nhiễu nhân dân.
Phải tránh tâm lý “công thần”, coi thường lao động, coi thường kỷ luật.
Chớ bi quan chán nản. Phải luôn cố gắng. Trước kia anh em đã xung phong diệt giặc thì ngày nay anh em sẽ tùy điều kiện mà xung phong tăng gia sản xuất”.(3)
Sinh thời, ngày27-7 hằng năm, Bác đều có quà, có thư, có một phần tiền từ đồng lương của Người đóng góp vào quỹ giúp đỡ, giải quyết những khó khăn cho thương binh, gia đình liệt sĩ. Trong “Di chúc” trước lúc đi xa, Người còn dặn toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta: “Đối với những người đã dũng cảm hy sinh một phần xương máu của mình (cán bộ, binh sĩ, dân quân, du kích, thanh niên xung phong…). Đảng, Chính phủ và đồng bào phải tìm mọi cách làm cho họ có nơi ăn, chốn ở yên ổn, đồng thời phải mở những lớp dạy nghề thích hợp với mỗi người để họ có thể dần dần “tự lực cánh sinh”.
Đối với các liệt sĩ, mỗi địa phương (thành phố, làng xã) cần xây vườn hoa và bia kỷ niệm, ghi sự hy sinh anh dũng của các liệt sĩ, để đời đời giáo dục tinh thần yêu nước cho nhân dân ta.
Đối với cha mẹ, vợ con (của thương binh và liệt sĩ) mà thiếu sức lao động và túng thiếu, thì chính quyền địa phương phải giúp đỡ họ có công ăn việc làm thích hợp, quyết không để họ đói rét.Theo tấm gương của Người, kỷ niệm 60 năm Ngày thương binh - Liệt sĩ và mãi mãi mai sau, chắc chắn xã hội và mỗi con người mãi mãi ghi ơn những người con đã hy sinh cho sự độc lập tự do của Tổ quốc, cho sự bình yên của cuộc sống hôm nay.
