Trang chủ
Bài viết mới
Diễn đàn
Bài mới trên hồ sơ
Hoạt động mới nhất
VIDEO
Mùa Tết
Văn Học Trẻ
Văn Học News
Media
New media
New comments
Search media
Đại Học
Đại cương
Chuyên ngành
Triết học
Kinh tế
KHXH & NV
Công nghệ thông tin
Khoa học kĩ thuật
Luận văn, tiểu luận
Phổ Thông
Lớp 12
Ngữ văn 12
Lớp 11
Ngữ văn 11
Lớp 10
Ngữ văn 10
LỚP 9
Ngữ văn 9
Lớp 8
Ngữ văn 8
Lớp 7
Ngữ văn 7
Lớp 6
Ngữ văn 6
Tiểu học
Thành viên
Thành viên trực tuyến
Bài mới trên hồ sơ
Tìm trong hồ sơ cá nhân
Credits
Transactions
Xu: 0
Đăng nhập
Đăng ký
Có gì mới?
Tìm kiếm
Tìm kiếm
Chỉ tìm trong tiêu đề
Bởi:
Hoạt động mới nhất
Đăng ký
Menu
Đăng nhập
Đăng ký
Install the app
Cài đặt
Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com -
Định hướng Forum
Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN Kết nối:
VNK X
-
VNK groups
| Nhà Tài Trợ:
BhnongFood X
-
Bhnong groups
-
Đặt mua Bánh Bhnong
KHOA HỌC XÃ HỘI
TRIẾT HỌC
Triết học phương Đông
Giáo sư Trần Đức Thảo
JavaScript is disabled. For a better experience, please enable JavaScript in your browser before proceeding.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Trả lời chủ đề
Nội dung
<blockquote data-quote="yourhoa" data-source="post: 9250" data-attributes="member: 1407"><p><strong>GS Trần Đức Thảo - Một tài năng triết học nổi tiếng thế giới</strong></p><p></p><p><span style="color: #000000">Việc xuất hiện một tài năng triết học hiện đại ở một đất nước còn nghèo nàn, lạc hậu, khoa học chưa phát triển như nước ta là một hiện tượng hiếm lạ.</span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px"><strong></strong></span></span></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 15px"><strong>Một hiện tượng hiếm lạ</strong></span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Giáo sư Trần Đức Thảo sinh ngày 26/9/1917 tại xã Song Tháp, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Phụ thân ông là một viên chức nhỏ. Thời trẻ, Trần Đức Thảo theo học Trường Albert Sarraut, đỗ "tú tài Tây" về triết loại loại xuất sắc, vào học Trường đại học Luật tại Hà Nội một thời gian, rồi sang Pháp ôn luyện để thi vào École normale supérieure d'Ulm (Đại học Sư phạm phố Ulm). Đây là một trong mấy grandes écoles (trường lớn) của nước Pháp, nơi từng đào tạo nên nhiều nhà tư tưởng, nhà khoa học lừng danh. </span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Trường tuyển sinh rất khó, học bổng rất cao. Nhiều chính khách lỗi lạc, nhiều nhà bác học đoạt Giải thưởng Nobel vẫn lấy làm hãnh diện nếu thời trẻ mình từng là normalien - "học trò sư phạm". Một vài trí thức nước ta đầu thế kỷ 20 ưa dùng từ Hán-Việt thường gọi trường này là "tối cao học phủ" của nước "Pháp Lan Tây" (phiên âm đầy đủ từ France)! Trước kia, chỉ một số rất ít người Việt Nam ta như Hoàng Xuân Hãn, Phạm Duy Khiêm, Lê Văn Thiêm, Trần Đức Thảo, Trần Thanh Vân(1)... trúng tuyển vào bậc đại học, cao học hay bậc nghiên cứu sinh của trường này. Gần đây, một số nhà toán học trẻ Việt Nam xuất sắc như Ngô Bảo Châu(2), Phan Dương Hiệu(3)... cũng đã bảo vệ thành công luận án tiến sĩ tại đây.</span></span></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 15px"></span></span> </span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Mấy tháng cuối năm 2007 vừa qua, nhân kỷ niệm lần thứ 90 ngày sinh của nhà triết học Trần Đức Thảo, trong giới trí thức nước ta, đã diễn ra một số hoạt động nhằm tưởng nhớ và tôn vinh tài năng cũng như nhân cách của ông, đồng thời, khẳng định một lần nữa những đóng góp quý báu mà ông đã mang lại cho triết học thế giới. Triết học - nhất là triết học hiện đại - là một lĩnh vực khoa học hết sức trừu tượng, đòi hỏi phải có năng lực tư duy khái quát rất cao.</span></span> <span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-size: 15px">Năm 1939, Trần Đức Thảo đỗ rất cao vào Đại học Sư phạm phố Ulm. Năm 1942, ông tốt nghiệp cao học (diplôme d'études approfondies - DEA) với bản luận văn Phương pháp hiện tượng học của Husserl. Năm sau, ông đỗ thạc sĩ triết học hạng nhất, ở tuổi 26. Cần lưu ý điều này: Kỳ thi để nhận học vị agrégé, mà hồi đầu thế kỷ 20 các cụ nhà ta vẫn dịch là thạc sĩ, là một kỳ thi tuyển rất khó, số người đỗ rất ít, không giống với việc thi cao học (master) mà giờ đây ta cũng dịch là thạc sĩ. Tuy vẫn là tấm bằng mà tiếng Việt gọi là thạc sĩ, nhưng tính chất khác nhau nhiều lắm!</span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Lúc bấy giờ, một số tờ báo ở Pháp và ở Đông Dương đã coi việc một người Việt Nam đỗ đầu kỳ thi thạc sĩ tại Đại học Sư phạm phố Ulm là một hiện tượng hiếm lạ, biểu hiện của một tài năng xuất chúng. Ngay sau đó, vị thạc sĩ trẻ đăng ký viết luận án tiến sĩ triết học về đề tài hiện tượng học của Husserl.</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Lúc bấy giờ, Pháp và nhiều nước châu Âu đang nằm dưới ách thống trị phát-xít Hitler. Giới triết học phương Tây hy vọng có thể khôi phục tinh thần của văn minh nhân loại qua việc nghiên cứu Hegel và Husserl.</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Edmund Husserl là một nhà triết học Đức nổi tiếng, bị bọn Hitler cấm giảng dạy tại các trường đại học ở Tây Âu. Người hướng dẫn Trần Đức Thảo viết luận án tiến sĩ là Giáo sư Jean Cavaillès rời bỏ Paris ra "bưng biền" tham gia kháng chiến chống phát-xít. Điều đó đã ảnh hưởng sâu sắc đến việc "nhận đường" của nhà triết học Việt Nam trẻ tuổi.</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px"><strong>Nguyện vọng trở về tham gia cách mạng</strong></span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px"><p style="text-align: center"><img src="https://images7.dantri.com.vn/Uploaded/huongnt/0108/Tran-Duc-Thao-1.jpg" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" /></p></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Tahoma'"> <span style="font-size: 15px">Giáo sư Trần Đức Thảo thời trẻ</span></span></p><p></span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 15px">Năm 1944, Paris giải phóng. Thạc sĩ Trần Đức Thảo được cử làm báo cáo viên chính trị tại Đại hội kiều dân Đông Dương họp trong toà thị chính Avignon, nơi mà ông thị trưởng là một đảng viên cộng sản. Trước Đại hội, Trần Đức Thảo trình bày bản dự thảo cương lĩnh đòi thiết lập nền dân chủ ở Đông Dương.</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Cách mạng Tháng Tám thành công ở Việt Nam càng khích lệ ông hăng say hoạt động xã hội. Ông viết tài liệu tuyên truyền, tổ chức các cuộc họp báo để ủng hộ Việt Minh và Chính phủ Hồ Chí Minh. Trong một buổi họp báo, một nhà báo Pháp hỏi: "Người Việt Nam sẽ đón tiếp ra sao khi quân đội viễn chinh Pháp đổ bộ?". Thạc sĩ Trần Đức Thảo trả lời ngắn gọn mà đanh thép: "Nổ súng!"</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Tháng 10/1945, ông và 50 kiều bào ta bị nhà cầm quyền Pháp bắt giam về cái "tội" gọi là "vi phạm an ninh nhà nước". Báo L'Humanité (Nhân đạo) và báo Les Temps modernes (Thời hiện đại) đăng bài phản đối hành động đàn áp đó. </span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Ba tháng bị đoạ đày trong xà - lim kín mít khiến cho ông thấm thía nhiều điều. Ra tù, ông liên tiếp viết bài cho nhiều tờ báo Pháp, bác bỏ những luận điệu vu khống Mặt trận Việt Minh và Đảng Cộng sản Đông Dương.</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Năm 1946, trong thời gian Chủ tịch Hồ Chí Minh sang thăm nước Pháp, ông bày tỏ với Chủ tịch nguyện vọng sẽ trở về nước tham gia cách mạng ngay sau khi bảo vệ xong luận án tiến sĩ.</span></span></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Tháng 8/1951, cuốn Hiện tượng học và chủ nghĩa duy vật biện chứng dày 368 trang, luận án tiến sĩ của Trần Đức Thảo, được Nhà xuất bản Minh Tâm in ở Paris. </span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Tác phẩm triết học </span></span><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">kinh điển</span></span></strong></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Mấy tháng sau, thực hiện lời hứa của mình trước Chủ tịch Hồ Chí Minh, ông rời nước Pháp trở về Tổ quốc qua đường London - Prague - Moskva - Bắc Kinh - Tân Trào. Ông trở thành một vị giáo sư đại học giữa rừng già chiến khu và, năm 1953, làm việc tại Văn phòng Tổng Bí thư, dịch tác phẩm <em>Kháng chiến nhất định thắng lợi</em> của đồng chí Trường Chinh ra tiếng Pháp.</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Ông còn được cử làm Uỷ viên Ban Văn - Sử - Địa (tiền thân của Viện Khoa học xã hội Việt Nam), Phó Giám đốc Trường đại học Sư phạm văn khoa, rồi chủ nhiệm Khoa Sử Trường đại học Tổng hợp (tiền thân của Đại học Quốc gia Hà Nội).</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Trong những năm 1958-1965, mặc dù phải chịu đựng nhiều nỗi đau buồn, ông vẫn tập trung nghiên cứu các tác phẩm kinh điển của Marx, Engels và Lenin, rồi trở thành chuyên viên cao cấp của Nhà xuất bản Sự thật - Chính trị quốc gia.</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Có thể nói, công trình triết học đầu tiên của Trần Đức Thảo gây tiếng vang lớn trong giới học thuật phương Tây là cuốn Hiện tượng học và chủ nghĩa duy vật bịên chứng. Theo Bernard và Dorothée Rousset viết trong cuốn Dictionnaire des phylosophes (Từ điển các nhà triết học) do Nhà xuất bản Đại học ở Paris in năm 1984, thì cuốn sách ấy của nhà triết học Việt Nam là "một tác phẩm gây sửng sốt" mà tính táo bạo trong cách nhìn và sự sáng tỏ trong cách diễn đạt đã nhanh chóng được coi là "kinh điển"... Cuốn sách "đóng vai trò quan trọng trong việc đào luyện nhiều nhà triết học trẻ"...</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Từ điển các nhà triết học là một công trình hàn lâm đồ sộ, dày 2.725 trang, giới thiệu thân thế và sự nghiệp của các nhà triết học trên thế giới từ thời cổ đại cho đến thời nay. Có những tên tuổi chỉ được dành cho 2-3 dòng ngắn ngủi. Nhưng Trần Đức Thảo được trang trọng giới thiệu tới 3 trang khổ lớn.</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px"><strong>Để lại dấu ấn trong cả một thế hệ trí thức Pháp</strong></span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Năm 1973, Nhà xuất bản Xã hội ở Paris in cuốn sách chuyên khảo Nghiên cứu nguồn gốc của ngôn ngữ và ý thức của Trần Đức Thảo, dày 344 trang. Lời giới thiệu của nhà xuất bản cho biết: Nhà triết học Việt Nam đã để lại dấu ấn "trong cả một thế hệ trí thức Pháp qua những bài giảng của ông tại Đại học Sư phạm phố Ulm cũng như qua cuốn sách in năm 1951" (tức cuốn Hiện tượng học và chủ nghĩa duy vật biện chứng).</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Nhiều tiểu luận triết học của ông được in đều đặn trên tạp chí La Pensée (Tư duy) ở Paris.</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Năm 1978, Nhà xuất bản Goldolat ở Budapest (Hungary), dịch từ bản tiếng Pháp và in cuốn Nghiên cứu nguồn gốc ngôn ngữ và ý thức của Trần Đức Thảo, rồi đề nghị ông viết một cuốn sách khác cũng về triết học. Một nhà xuất bản ở Mỹ, ngay sau đó, dịch (cũng từ bản tiếng Pháp) và in cuốn Hiện tượng học và chủ nghĩa duy vật biện chứng của Trần Đức Thảo. Một số tác phẩm của ông được in lại tại Anh, Đức, hoặc được dịch sang tiếng Nhật, tiếng Tây Ban Nha...</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Giới triết học Đức mời Giáo sư Trần Đức Thảo sang Berlin để trao đổi ý kiến về vấn đề con người.</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Cuối năm 1988, cuốn Vấn đề con người và chủ nghĩa "lý luận không có con người" (Le Problème de l'homme et l'antihumanisme théorique) viết bằng tiếng Việt và được chính tác giả dịch sang tiếng Pháp, đề cập nhiều vấn đề triết học hiện đại theo quan điểm mác-xít, được in tại TP Hồ Chí Minh.</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px"><strong>Khoả lấp nỗi buồn bằng nghiên cứu khoa học</strong></span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Đến với triết học duy vật biện chứng từ những năm trẻ trung sôi nổi nhất, và rồi, trong những năm đau buồn cay đắng về sau, ông vẫn không vì thế mà quay ra "đốt cháy" những gì mình từng "tôn thờ" thời trẻ. Nhân cách ấy, sự nghiệp ấy rất đáng để cho ta suy ngẫm.</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Còn về đời tư, thì có thể nói vắn tắt, ông là người kín đáo, trầm tư, đãng trí, sống giản dị, thanh bạch. Dù có lúc do sự hiểu lầm mà bị đối xử bất công, ông vẫn không hề tỏ ra hằn học, oán thù, luôn lấy lòng đam mê nghiên cứu để khoả lấp nỗi buồn riêng...</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Trong một đợt đi công tác ngắn hạn tại Pháp, lưu trú ở nhà khách Đại sứ quán Việt Nam, không may lâm bệnh, Giáo sư Trần Đức Thảo đã đột ngột qua đời hồi 8 giờ 10 phút ngày 24/4/1993, tại Bệnh viện Broussais, Paris, thọ 76 tuổi.</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px">Tháng 2/2000, ông được Nhà nước ta truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về công trình Nghiên cứu nguồn gốc ngôn ngữ và ý thức. Dù gặp nhiều trắc trở nhưng, cuối cùng, giá trị khoa học đích thực của công trình nghiên cứu mà ông là tác giả cũng được xã hội ta thừa nhận.</span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px"><strong>Hàm Châu</strong></span></span></p><p></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px"><em>Ghi chú:</em></span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Times New Roman'"> <span style="font-size: 15px"><em>(1) Hiện là Chủ tịch tổ chức khoa học Rencontres du Vietnam (Gặp gỡ Việt Nam), người đã cùng GS Nguyễn Văn Hiệu tổ chức sáu kỳ hội nghị quốc tế lớn về vật lý hạt và vật lý thiên văn tại Việt Nam, và cùng GS Odon Vallet (Đại học Sorbonne), trong suốt sáu năm qua, trao 10.560 suất học bổng cho các học sinh, sinh viên và nghiên cứu sinh xuất sắc ở nước ta.</em></span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p> <span style="color: #000000"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><em>(2) Con trai GS Ngô Huy Cẩn, được mời làm giáo sư Đại học Paris-Nam khi mới 32 tuổi, đoạt Giải thưởng quỗc tế Clay về toán học năm 2004, hiện là giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Ptinceton (Mỹ).</em></span></span></span></p><p> <span style="color: #000000"></span></p><p> <span style="color: #000000"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><em>(3) Con trai GS Phan Đình Diệu, bảo vệ luận án tiến sĩ năm 27 tuổi.</em></span></span></span></p><p><span style="color: #000000"></span></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="yourhoa, post: 9250, member: 1407"] [B]GS Trần Đức Thảo - Một tài năng triết học nổi tiếng thế giới[/B] [COLOR=#000000]Việc xuất hiện một tài năng triết học hiện đại ở một đất nước còn nghèo nàn, lạc hậu, khoa học chưa phát triển như nước ta là một hiện tượng hiếm lạ. [FONT=Times New Roman] [SIZE=4][B] Một hiện tượng hiếm lạ[/B][/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Giáo sư Trần Đức Thảo sinh ngày 26/9/1917 tại xã Song Tháp, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Phụ thân ông là một viên chức nhỏ. Thời trẻ, Trần Đức Thảo theo học Trường Albert Sarraut, đỗ "tú tài Tây" về triết loại loại xuất sắc, vào học Trường đại học Luật tại Hà Nội một thời gian, rồi sang Pháp ôn luyện để thi vào École normale supérieure d'Ulm (Đại học Sư phạm phố Ulm). Đây là một trong mấy grandes écoles (trường lớn) của nước Pháp, nơi từng đào tạo nên nhiều nhà tư tưởng, nhà khoa học lừng danh. [/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Trường tuyển sinh rất khó, học bổng rất cao. Nhiều chính khách lỗi lạc, nhiều nhà bác học đoạt Giải thưởng Nobel vẫn lấy làm hãnh diện nếu thời trẻ mình từng là normalien - "học trò sư phạm". Một vài trí thức nước ta đầu thế kỷ 20 ưa dùng từ Hán-Việt thường gọi trường này là "tối cao học phủ" của nước "Pháp Lan Tây" (phiên âm đầy đủ từ France)! Trước kia, chỉ một số rất ít người Việt Nam ta như Hoàng Xuân Hãn, Phạm Duy Khiêm, Lê Văn Thiêm, Trần Đức Thảo, Trần Thanh Vân(1)... trúng tuyển vào bậc đại học, cao học hay bậc nghiên cứu sinh của trường này. Gần đây, một số nhà toán học trẻ Việt Nam xuất sắc như Ngô Bảo Châu(2), Phan Dương Hiệu(3)... cũng đã bảo vệ thành công luận án tiến sĩ tại đây. [/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Mấy tháng cuối năm 2007 vừa qua, nhân kỷ niệm lần thứ 90 ngày sinh của nhà triết học Trần Đức Thảo, trong giới trí thức nước ta, đã diễn ra một số hoạt động nhằm tưởng nhớ và tôn vinh tài năng cũng như nhân cách của ông, đồng thời, khẳng định một lần nữa những đóng góp quý báu mà ông đã mang lại cho triết học thế giới. Triết học - nhất là triết học hiện đại - là một lĩnh vực khoa học hết sức trừu tượng, đòi hỏi phải có năng lực tư duy khái quát rất cao.[/SIZE][/FONT] [SIZE=4] Năm 1939, Trần Đức Thảo đỗ rất cao vào Đại học Sư phạm phố Ulm. Năm 1942, ông tốt nghiệp cao học (diplôme d'études approfondies - DEA) với bản luận văn Phương pháp hiện tượng học của Husserl. Năm sau, ông đỗ thạc sĩ triết học hạng nhất, ở tuổi 26. Cần lưu ý điều này: Kỳ thi để nhận học vị agrégé, mà hồi đầu thế kỷ 20 các cụ nhà ta vẫn dịch là thạc sĩ, là một kỳ thi tuyển rất khó, số người đỗ rất ít, không giống với việc thi cao học (master) mà giờ đây ta cũng dịch là thạc sĩ. Tuy vẫn là tấm bằng mà tiếng Việt gọi là thạc sĩ, nhưng tính chất khác nhau nhiều lắm![/SIZE] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Lúc bấy giờ, một số tờ báo ở Pháp và ở Đông Dương đã coi việc một người Việt Nam đỗ đầu kỳ thi thạc sĩ tại Đại học Sư phạm phố Ulm là một hiện tượng hiếm lạ, biểu hiện của một tài năng xuất chúng. Ngay sau đó, vị thạc sĩ trẻ đăng ký viết luận án tiến sĩ triết học về đề tài hiện tượng học của Husserl.[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Lúc bấy giờ, Pháp và nhiều nước châu Âu đang nằm dưới ách thống trị phát-xít Hitler. Giới triết học phương Tây hy vọng có thể khôi phục tinh thần của văn minh nhân loại qua việc nghiên cứu Hegel và Husserl.[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Edmund Husserl là một nhà triết học Đức nổi tiếng, bị bọn Hitler cấm giảng dạy tại các trường đại học ở Tây Âu. Người hướng dẫn Trần Đức Thảo viết luận án tiến sĩ là Giáo sư Jean Cavaillès rời bỏ Paris ra "bưng biền" tham gia kháng chiến chống phát-xít. Điều đó đã ảnh hưởng sâu sắc đến việc "nhận đường" của nhà triết học Việt Nam trẻ tuổi.[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4][B]Nguyện vọng trở về tham gia cách mạng[/B][/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4][CENTER][IMG]https://images7.dantri.com.vn/Uploaded/huongnt/0108/Tran-Duc-Thao-1.jpg[/IMG] [FONT=Tahoma] [SIZE=4]Giáo sư Trần Đức Thảo thời trẻ[/SIZE][/FONT][/CENTER] Năm 1944, Paris giải phóng. Thạc sĩ Trần Đức Thảo được cử làm báo cáo viên chính trị tại Đại hội kiều dân Đông Dương họp trong toà thị chính Avignon, nơi mà ông thị trưởng là một đảng viên cộng sản. Trước Đại hội, Trần Đức Thảo trình bày bản dự thảo cương lĩnh đòi thiết lập nền dân chủ ở Đông Dương.[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Cách mạng Tháng Tám thành công ở Việt Nam càng khích lệ ông hăng say hoạt động xã hội. Ông viết tài liệu tuyên truyền, tổ chức các cuộc họp báo để ủng hộ Việt Minh và Chính phủ Hồ Chí Minh. Trong một buổi họp báo, một nhà báo Pháp hỏi: "Người Việt Nam sẽ đón tiếp ra sao khi quân đội viễn chinh Pháp đổ bộ?". Thạc sĩ Trần Đức Thảo trả lời ngắn gọn mà đanh thép: "Nổ súng!"[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Tháng 10/1945, ông và 50 kiều bào ta bị nhà cầm quyền Pháp bắt giam về cái "tội" gọi là "vi phạm an ninh nhà nước". Báo L'Humanité (Nhân đạo) và báo Les Temps modernes (Thời hiện đại) đăng bài phản đối hành động đàn áp đó. [/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Ba tháng bị đoạ đày trong xà - lim kín mít khiến cho ông thấm thía nhiều điều. Ra tù, ông liên tiếp viết bài cho nhiều tờ báo Pháp, bác bỏ những luận điệu vu khống Mặt trận Việt Minh và Đảng Cộng sản Đông Dương.[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Năm 1946, trong thời gian Chủ tịch Hồ Chí Minh sang thăm nước Pháp, ông bày tỏ với Chủ tịch nguyện vọng sẽ trở về nước tham gia cách mạng ngay sau khi bảo vệ xong luận án tiến sĩ.[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Tháng 8/1951, cuốn Hiện tượng học và chủ nghĩa duy vật biện chứng dày 368 trang, luận án tiến sĩ của Trần Đức Thảo, được Nhà xuất bản Minh Tâm in ở Paris. [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Tác phẩm triết học [/SIZE][/FONT][FONT=Times New Roman] [SIZE=4]kinh điển[/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Mấy tháng sau, thực hiện lời hứa của mình trước Chủ tịch Hồ Chí Minh, ông rời nước Pháp trở về Tổ quốc qua đường London - Prague - Moskva - Bắc Kinh - Tân Trào. Ông trở thành một vị giáo sư đại học giữa rừng già chiến khu và, năm 1953, làm việc tại Văn phòng Tổng Bí thư, dịch tác phẩm [I]Kháng chiến nhất định thắng lợi[/I] của đồng chí Trường Chinh ra tiếng Pháp.[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Ông còn được cử làm Uỷ viên Ban Văn - Sử - Địa (tiền thân của Viện Khoa học xã hội Việt Nam), Phó Giám đốc Trường đại học Sư phạm văn khoa, rồi chủ nhiệm Khoa Sử Trường đại học Tổng hợp (tiền thân của Đại học Quốc gia Hà Nội).[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Trong những năm 1958-1965, mặc dù phải chịu đựng nhiều nỗi đau buồn, ông vẫn tập trung nghiên cứu các tác phẩm kinh điển của Marx, Engels và Lenin, rồi trở thành chuyên viên cao cấp của Nhà xuất bản Sự thật - Chính trị quốc gia.[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Có thể nói, công trình triết học đầu tiên của Trần Đức Thảo gây tiếng vang lớn trong giới học thuật phương Tây là cuốn Hiện tượng học và chủ nghĩa duy vật bịên chứng. Theo Bernard và Dorothée Rousset viết trong cuốn Dictionnaire des phylosophes (Từ điển các nhà triết học) do Nhà xuất bản Đại học ở Paris in năm 1984, thì cuốn sách ấy của nhà triết học Việt Nam là "một tác phẩm gây sửng sốt" mà tính táo bạo trong cách nhìn và sự sáng tỏ trong cách diễn đạt đã nhanh chóng được coi là "kinh điển"... Cuốn sách "đóng vai trò quan trọng trong việc đào luyện nhiều nhà triết học trẻ"...[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Từ điển các nhà triết học là một công trình hàn lâm đồ sộ, dày 2.725 trang, giới thiệu thân thế và sự nghiệp của các nhà triết học trên thế giới từ thời cổ đại cho đến thời nay. Có những tên tuổi chỉ được dành cho 2-3 dòng ngắn ngủi. Nhưng Trần Đức Thảo được trang trọng giới thiệu tới 3 trang khổ lớn.[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4][B]Để lại dấu ấn trong cả một thế hệ trí thức Pháp[/B][/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Năm 1973, Nhà xuất bản Xã hội ở Paris in cuốn sách chuyên khảo Nghiên cứu nguồn gốc của ngôn ngữ và ý thức của Trần Đức Thảo, dày 344 trang. Lời giới thiệu của nhà xuất bản cho biết: Nhà triết học Việt Nam đã để lại dấu ấn "trong cả một thế hệ trí thức Pháp qua những bài giảng của ông tại Đại học Sư phạm phố Ulm cũng như qua cuốn sách in năm 1951" (tức cuốn Hiện tượng học và chủ nghĩa duy vật biện chứng).[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Nhiều tiểu luận triết học của ông được in đều đặn trên tạp chí La Pensée (Tư duy) ở Paris.[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Năm 1978, Nhà xuất bản Goldolat ở Budapest (Hungary), dịch từ bản tiếng Pháp và in cuốn Nghiên cứu nguồn gốc ngôn ngữ và ý thức của Trần Đức Thảo, rồi đề nghị ông viết một cuốn sách khác cũng về triết học. Một nhà xuất bản ở Mỹ, ngay sau đó, dịch (cũng từ bản tiếng Pháp) và in cuốn Hiện tượng học và chủ nghĩa duy vật biện chứng của Trần Đức Thảo. Một số tác phẩm của ông được in lại tại Anh, Đức, hoặc được dịch sang tiếng Nhật, tiếng Tây Ban Nha...[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Giới triết học Đức mời Giáo sư Trần Đức Thảo sang Berlin để trao đổi ý kiến về vấn đề con người.[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Cuối năm 1988, cuốn Vấn đề con người và chủ nghĩa "lý luận không có con người" (Le Problème de l'homme et l'antihumanisme théorique) viết bằng tiếng Việt và được chính tác giả dịch sang tiếng Pháp, đề cập nhiều vấn đề triết học hiện đại theo quan điểm mác-xít, được in tại TP Hồ Chí Minh.[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4][B]Khoả lấp nỗi buồn bằng nghiên cứu khoa học[/B][/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Đến với triết học duy vật biện chứng từ những năm trẻ trung sôi nổi nhất, và rồi, trong những năm đau buồn cay đắng về sau, ông vẫn không vì thế mà quay ra "đốt cháy" những gì mình từng "tôn thờ" thời trẻ. Nhân cách ấy, sự nghiệp ấy rất đáng để cho ta suy ngẫm.[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Còn về đời tư, thì có thể nói vắn tắt, ông là người kín đáo, trầm tư, đãng trí, sống giản dị, thanh bạch. Dù có lúc do sự hiểu lầm mà bị đối xử bất công, ông vẫn không hề tỏ ra hằn học, oán thù, luôn lấy lòng đam mê nghiên cứu để khoả lấp nỗi buồn riêng...[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Trong một đợt đi công tác ngắn hạn tại Pháp, lưu trú ở nhà khách Đại sứ quán Việt Nam, không may lâm bệnh, Giáo sư Trần Đức Thảo đã đột ngột qua đời hồi 8 giờ 10 phút ngày 24/4/1993, tại Bệnh viện Broussais, Paris, thọ 76 tuổi.[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4]Tháng 2/2000, ông được Nhà nước ta truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về công trình Nghiên cứu nguồn gốc ngôn ngữ và ý thức. Dù gặp nhiều trắc trở nhưng, cuối cùng, giá trị khoa học đích thực của công trình nghiên cứu mà ông là tác giả cũng được xã hội ta thừa nhận.[/SIZE][/FONT] [RIGHT][FONT=Times New Roman] [SIZE=4][B]Hàm Châu[/B][/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4][I]Ghi chú:[/I][/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4][I](1) Hiện là Chủ tịch tổ chức khoa học Rencontres du Vietnam (Gặp gỡ Việt Nam), người đã cùng GS Nguyễn Văn Hiệu tổ chức sáu kỳ hội nghị quốc tế lớn về vật lý hạt và vật lý thiên văn tại Việt Nam, và cùng GS Odon Vallet (Đại học Sorbonne), trong suốt sáu năm qua, trao 10.560 suất học bổng cho các học sinh, sinh viên và nghiên cứu sinh xuất sắc ở nước ta.[/I][/SIZE][/FONT] [SIZE=4][FONT=Times New Roman][I](2) Con trai GS Ngô Huy Cẩn, được mời làm giáo sư Đại học Paris-Nam khi mới 32 tuổi, đoạt Giải thưởng quỗc tế Clay về toán học năm 2004, hiện là giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Ptinceton (Mỹ).[/I][/FONT][/SIZE] [SIZE=4][FONT=Times New Roman][I](3) Con trai GS Phan Đình Diệu, bảo vệ luận án tiến sĩ năm 27 tuổi.[/I][/FONT][/SIZE] [/COLOR] [/QUOTE]
Tên
Mã xác nhận
Gửi trả lời
KHOA HỌC XÃ HỘI
TRIẾT HỌC
Triết học phương Đông
Giáo sư Trần Đức Thảo
Top
