Em hiểu thế nào về lời dạy sau đây của Hồ Chủ tịch: “Có tài mà không có đức là người vô dụng. Có đức

[Geumsan Market]

Em hiểu thế nào về lời dạy sau đây của Hồ Chủ tịch: “Có tài mà không có đức là người vô dụng, Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”

BÀI LÀM

​

Đức và tài là hai tiêu chuẩn cơ bản để đánh giá một con người đồng thời nó trở thành mục tiêu phấn đấu rèn luyện tu dưỡng của thanh niên. Chính vì vậy, khi bàn về mối quan hệ giữa đức và tài, trong một cuộc nói chuyện với học sinh, Bác Hồ đã phát biểu:

“Có tài mà không có đức là người vô dụng
Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”.

Lời giáo huấn của Bác khiến ta hiểu rõ hơn việc cần thiết phải rèn luyện tài năng và đức độ cho bản thân mình.

Trước hết, ta cần hiểu tài là gì? Đức là gì? Thế nào là người có tài? Người có đức là người ra sao?

“Tài” là năng khiếu của con người được biểu hiện qua công việc, là sự hiểu biết, trí tuệ, khả năng và chuyên môn. Người có tài là người có trình độ nhảy bén, linh hoạt trong công tác, có thể “đứng mũi chịu sào” trước những công việc khó khăn. Ngoài ra họ còn biết tìm tòi sáng tạo ra những phương pháp tốt để đạt năng suất cao, hiệu quả lớn.

“Đức” là đạo đức, phẩm chất, nhân cách tốt đẹp của con người. Người có đức là người luôn có tình cảm tốt, biết yêu thương giúp đỡ mọi người, biết hi sinh cái riêng của mình cho cái chung tập thể. Người có đạo đức lúc nào cũng khiêm tốn, nhún nhường, xem hạnh phúc của ngời khác như hạnh phúc của chính mình. Họ luôn sống trung thực, sống có lí tưởng không vì lợi ích cá nhân mà bán rẻ lương tâm. Cả hai mặt tài và đức có mối quan hệ rất mật thiết. Do vậy, Bác cho rằng nếu thấu hiểu một trong hai mặt thì không làm được gì cả.

Bác nói “có tài mà không có đức là người vô dụng”. Tại sao? Rõ ràng tài năng là rất cần thiết. Nếu xây dựng xã hội mà thiếu người tài giỏi thì làm sao cải tiến, thây đổi bộ mặt xã hội để đưa đất nước đi lên. Nhưng nếu có tài mà thiếu đức thì sẽ như thế nào? Xã hội có cần những người sống vị kỉ, chỉ biết vun vén lợi ích cá nhân, đem tài năng ra làm điều phí phạm không? Những kẻ tài năng ấy có cần thiết gì cho đất nước đâu. Chất xám quý giá vô ngần. Thế nhưng nếu những con người trí tuệ hơn người ấy không biết sử dụng tài năng của mình vào mục đích cao cả mà vì động cơ thấp hèn, vụ lợi thì quả thật là tác hại vô cùng – Và loài người có nguy cơ bị diệt vong vì các chất hóa học. Cho nên Bác Hồ mới nói cái “tài” đó là “vô dụng”. đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó” Thật vậy, dẫu ta có nhiệt tình năng nô đến đâu mà trình độ, khr năng chuyên môn hạn chế thì không thể giải quyết, thực hiện công việc tốt trôi chảy. Nhất là trong quá trình xây dựng xã hội với nền văn hóa khoa học kĩ thuật tiên tiến, hiện đại thì đất nước rất cần những người có năng lực, trí tuệ đảm đương được những việc, đôi khi còn gây trở ngại hoặc làm hỏng việc nữa. Lênin cũng đã từng nêu công thức: Nhiệt tình cộng với ngu dốt ra phá hoại- là như vậy.

Hiểu được tầm quan trọng của hai mặt tài và đức, chúng ta cần có ý thức rèn luyện cả hai mặt không được xem nhẹ mặt nào. Bởi vì chỉ có những con người có đủ cả tài lẫn đức mới là người đất nước đang cần. Như vậy, song song với việc trao đổi kiến thức, học hỏi tiếp thu những điều mới lạ, ta cũng cần tu dưỡng đạo đức, rèn luyện bản thân để thật sự là người có ích cho xã hội.

Bác Hồ kính yêu không những là vị lãnh tụ thiên tài của đất nước mà còn là nhà tư tưởng lớn. Bác luôn nêu cao lí tưởng sống đẹp, luôn cho ta nhiều bài học quí. Người ta nhắc nhở cho chúng ta tầm quan trọng của việc rèn luyện cả tài lẫn đức. Để xứng đáng với sự mong mỏi và lòng tin yêu của Bác, mỗi chúng ta sẽ từng bước tu dưỡng phấn đấu để trở thành những công dân tốt.

 

[Butchi]

BÀI LÀM
​

Đất nước ta đang bước vào thời kì đổi mới, thời kì xây dựng một đất nước Việt Nam phồn vinh, hạnh phúc. Nhiệm vụ lớn lao mà đất nước đặt ra cho mỗi thanh niên ta là phải không ngừng tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, bồi dưỡng tài năng để có thể gánh vác nhiệm vụ vẻ vang mà Tổ quốc và lịch sử giao phó. Chủ tịch Hồ Chí Minh khi còn sống, trong một cuộc nói chuyện với học sinh đã nói: "Có tài mà không có đức là người vô dụng. Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó".

Lời nói của Bác đặt ra cho thanh niên, học sinh của chúng ta một vấn đề rất cụ thể và cần thiết: Phải tu dưỡng, rèn luyện để có đức, có tài. Chúng ta nên hiểu lời dạy của Bác như thế nào cho đúng?

Có tài là có kiến thức, có kĩ năng, kinh nghiệm để hoàn thành tốt mọi công việc được giao, dù công việc đó khó khăn gian khổ thế nào? Dù tình huống có phức tạp đến đâu. Trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước, các chiến sĩ binh chủng đặc công của chúng ta đã khéo léo ngụy trang che mắt địch, dùng tài năng và tinh thần dũng cảm chiến đấu của mình để tiêu diệt nhiều căn cứ ngay trong lòng địch. Anh Đặng Thái Sơn một nhạc sỹ Pi-a-nô có tài biểu diễn xuất sắc các nhạc phẩm của nhạc sĩ Sô-panh đoạt giải nhất trong kì thi âm nhạc quốc tế tổ chức tại Vác-xa-va thủ đô của Ba Lan quê hương của nhạc sĩ thiên tài, anh Lê Bá Khánh Trình đã sử dụng tài trí của mình để giải xuất sắc các bài toán trong cuộc thi toán quốc tế, đem về cho Tổ quốc tấm huy chương vàng...

Có đức là hết lòng phục vụ nhân dân, có tư cách đạo đức tác phong tốt; tôn trọng và bảo vệ cái đúng, dũng cảm đấu tranh cho lẽ phải; kiên quyết đấu tranh với những sai lầm, tiêu cực trong xã hội; trung thực giản dị trong cuộc sống. Về tấm gương đạo đức, Bác Hồ của chúng ta là một người tiêu biểu. Cả đời Bác hi sinh phấn đấu cho hạnh phúc của giống nòi, cho đời sống của con người mà quên bản thân mình. Xung quanh chúng ta, có biết bao tấm gương về đức hi sinh của các chiến sĩ bộ đội, công an dũng cảm diệt kẻ gian cứu người bị nạn. Trong lớp học của em, bạn Lan Anh cũng là một điển hình như thế, bạn là một tấm gương sáng về đạo đức của người học sinh, bạn luôn luôn lễ độ với thầy cô giáo, giúp đỡ bạn bè trong học tập và đời sống, thẳng thắn đấu tranh với những bạn lười biếng, thiếu ý thức tổ chức kỉ luật...

Tài và đức, phẩm chất và năng lực là hai mặt của một con người. Có tài mà không có đức là người vô dụng, bởi lẽ có tài mà không đem ra phục vụ nhân dân đất nước há chẳng phải là vô dụng sao? Có tài mà làm việc xấu, trái đạo đức, tiếp tay cho kẻ phản bội Tổ quốc thì chẳng những vô dụng mà còn có tội. Người cán bộ quản lý giỏi nhưng tham ô, hối lộ thì chỉ gây thiệt hại cho tài sản Nhà nước và trước sau cũng dẫn đến sự yếu kém của đơn vị. Một học sinh giỏi mà vô tổ chức, vô kỉ luật thì chẳng có tác dụng gì cho lớp...

Ngược lại có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó, khó bởi lẽ tài chính là khả năng giúp ta hoàn thành công việc một cách khoa học, đem lại hiệu quả lớn trong sản xuất và đời sống. Nếu có đức muốn phục vụ tốt nhưng không có hiểu biết thì mọi ý định dù tốt đến mấy cũng có thể sẽ dẫn đến sản xuất thụt lùi. Một học sinh xếp loại hạnh kiểm tốt, nhưng học kém thì không thể phát huy được tác dụng đối với các bạn.

Đức và tài liên quan chặt chẽ với nhau, bổ sung lẫn nhau cho con người toàn diện. Đức là yếu tố quyết định nhưng không phải là cái gì cũng chung chung, trừu tượng mà đức phải thể hiện cụ thể trong việc hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ, đạt hiệu quả cao.

Ngày nay, khi nhiệm vụ xây dựng và phát triển đất nước đòi hỏi mỗi chúng ta chẳng những phải cố gắng, nỗi lực, khiêm tốn học hỏi, hết lòng hết sức phục vụ Tổ quốc và nhân dân, mà còn phải phấn đấu học tập không ngừng để theo kịp những thành tựu của nhân loại, của các nước tiên tiến. Thanh thiếu niên chúng ta không thể thờ ơ, chạy theo lối sống mới sa đọa, thiếu đạo lí, mà phải không ngừng tu dưỡng phẩm chất đạo đức, tích cực học tập văn hóa, khoa học, tiếng nước ngoài để có khả năng tiếp cận trình độ tiên tiến của thời đại. Lời dạy của Bác là một bài học về nhân sinh, bài học về thực tế cuộc sống cần thiết cho mỗi chúng ta.

Lời dạy của Bác động viên, tiếp tay cho chúng ta tu dưỡng, vươn lên trên tầm cao lịch sử, của thời đại mà mình đang sống. Riêng em, em thấy mình phải không ngừng phấn đấu rèn luyện tư cách, đạo đức của một người học sinh, một người thanh thiếu niên mới dưới mái trường xã hội chủ nghĩa, cố gắng để luôn luôn xứng đáng là con ngoan, trò giỏi, đội viên tốt. Chỉ có thể làm một học sinh tốt hiện nay, một công dân và một cán bộ, một người lao động tốt sau này mới có thể góp phần thực hiện ước mơ của bản thân, góp phần cùng thế hệ mới xây dựng đất nước ta giàu mạnh trong tương lai.

(Lê Hồng Việt)