Đề cương Bài 10: CÁCH MẠNG KHOA HỌC – CÔNG NGHỆ VÀ XU THẾ TOÀN CẦU HÓA NỬA SAU THẾ KỈ XX

[ngan trang]

Câu 1: Hãy trình bày nguồn gốc, đặc điểm của cuộc cách mạng khoa học - công nghệ trong nửa sau thế kỉ XX?
a. Nguồn gốc:
- Xuất phát từ đòi hỏi của cuộc sống và của sản xuất, nhằm đáp ứng nhu cầu vật chất và tinh thần ngày càng cao của con người.
- Diễn ra trong bối cảnh đặc biệt: sự bùng nổ dân số, sự cạn kiệt của tài nguyên thiên nhiên, chiến tranh…
- Cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật lần thứ nhất là tiền đề thúc đẩy cách mạng khoa học kỹ thuật lần2 và cách mạng công nghệ bùng nổ.
b. Đặc điểm :
- Khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp: (mọi phát minh kỹ thuật đều bắt nguồn từ nghiên cứu khoa học. Khoa học gắn liền với kỹ thuật, khoa học đi trước mở đường cho kỹ thuật. Đến lượt mình, kỹ thuật lại đi trước mở đường cho sx. Khoa học đã tgia trực tiếp vào sx, đã trở thành nguồn gốc chính của những tiến bộ kỹ thuật và công nghệ hằng ngày).

 

[ngan trang]

Câu 2: Trình bày những thành tựu của cuộc cách mạng khoa học - công nghệ và tác động của nó
- Đã đạt được những thành tựu kỳ diệu trên mọi lĩnh vực.
a. Khoa học cơ bản (Toán, Lý, Hóa, Sinh): có những bước tiến nhảy vọt:
+ Tháng 3/1997, tạo ra được con cừu Đôli bằng phương pháp sinh sản vô tính.
+ Tháng 6/2000, các nhà khoa học Anh, Pháp, Mĩ, Đức, Nhật, TQ đã công bố Bản đồ gen người và sau đó đã được giải mã hoàn chỉnh (4/2003) à mở ra một kỷ nguyên mới của y học và sinh học.
b. Trong lĩnh vực công nghệ:
+ Sản xuất ra những công cụ sản xuất mới (máy tính điện tử, máy tự động, hệ thống máy tự dộng , rôbốt..)
+ Tìm ra nguồn năng lượng mới (mặt trời, gió, nguyên tử, nhiệt hạch...)
+ Chế tạo ra những vật liệu mới: chất pôlime, các loại vật liệu siêu cứng, siêu bền, siêu dẫn..)
+ Công nghệ sinh học: với những đột phá phi thường về công nghệ di truyền, công nghệ tế bào, công nghệ vi sinh và công nghệ enzim...
+ Cách mạng xanh trong nông nghiệp: giống lúa mới có năng xuất cao.
+ Thông tin liên lạc và giao thông vận tải: cáp sợi thủy tinh quang dẫn, máy bay siêu âm khổng lồ, tàu hỏa tốc độ cao...
+ Chinh phục vũ trụ: vệ tinh nhân tạo, du hành vũ trụ...
+ Công nghệ thông tin:
c.Tác động:
- Tích cực:
+ Tăng năng suất lao động.
+ Nâng cao chất lượng cuộc sống.
+ Thay đổi về cơ cấu dân cư, chất lượng nguồn nhân lực, đổi mới về giáo dục - đào tạo.
+ Sự hình thành một thị trường thế giới và xu thế toàn cầu hóa.
- Tiêu cực: gây ra những hậu quả mà con người chưa khắc phục được
+ Ô nhiễm môi trường.
+ Tai nạn lao động và giao thông.
+ Bệnh tật
+ Vũ khí hũy diệt...
- Qua đó đặt ra vấn đề khai thác hợp lí và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, hướng tới mục đích hoà bình nhân đạo trong việc sử dụng những thành tựu khoa học kĩ thuật để phục vụ cho con người và sự tiến bộ của xã hội loài người .

 

[ngan trang]

Câu 3: Hãy nêu những biểu hiện của xu thế toàn cầu hóa. Vì sao nói: Toàn cầu hóa vừa là thời cơ, vừa là thách thức đối với các nước đang phát triển?
a. Biểu hiện của xu thế toàn cầu hóa:
- Xuất hiện từ những năm 80 của thế kỷ XX.
- Khái niệm: Là quá trình tăng lên mạnh mẽ những mối liên hệ, ảnh hưởng tác động lẫn nhau, phụ thuộc lẫn nhau của tất các khu vực, các quốc gia, dân tộc trên thế giới.
- Những biểu hiện chủ yếu :
+ Sự phát triển nhanh chóng của quan hê quốc tế.
+ Sự phát triển và tác động to lớn của các công ty xuyên quốc gia.
+ Sự sáp nhập và hợp nhất các công ty thành những tập đoàn
+ Sự ra đời của các tổ chức liên kết kinh tế, thương mại, tài chính quốc tế và khu vực có vai trò quan trọng trong việc giải quyết những vấn đề kinh tế chung của thế giới và khu vực
b. Toàn cầu hóa vừa là thời cơ, vừa là thách thức đối với các nước đang phát triển vì:
* Thời cơ:
- Các nước có điều kiện mở rộng giao lưu, hợp tác kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học - kỹ thuật, chuyển giao công nghệ, khai thác vốn đầu tư, kinh nghiệm quan lí từ bên ngoài, tiếp thu những thành tựu mới của khoa học - kỹ thuật...
- Có điều kiện ra nhập các tổ chức quốc tế và khu vực, đẩy nhanh quá trình hội nhập.
* Thách thức:
- Hội nhập quốc tế trong điều kiện trình độ dân trí thấp, kinh tế kém phát triển, thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao ... tạo ra áp lực cạnh tranh lớn, khốc liệt đối với các nước đang phát triển. Sự yếu kém về trình độ lập pháp, quản lí kinh tế, thông hiểu luật quốc tế, ... rất dễ dẫn đến nguy cơ các doanh nghiệp bị lợi dụng và cạnh tranh không lành mạnh.
-Giải quyết mối quan hệ giữa phát triển kinh tế với bảo tồn tài nguyên môi trường sống (phát triển bền vững), cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế với công bằng xã hội,... là một vấn đề nan giải.
- Vấn đề giữ gìn, phát triển văn hóa dân tộc, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, hòa nhập nhưng không hòa tan, không đánh mất bản sắc của mình.
- Toàn cầu hóa tạo thời cơ lớn, nhưng phải biết nắm thời cơ, đề ra chiến lược, biện pháp phù hợp trong quá trình hội nhập mới phát huy được thế mạnh hạn chế rủi ro, bất lợi do toàn cầu hóa đưa lại.

 

[ngan trang]

Câu 4: Thời cơ và thách thức của Việt Nam trước sự phát triển của cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện nay
-Thời cơ giúp cho Việt Nam đẩy mạnh việc phát triển nền kinh tế của mình.
- Thách thức là sự cạnh tranh về kinh tế, nguy cơ bị tụt hậu về kinh tế.
?Theo em vai trò của cách mạng khoa học kỹ thuật trong công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá nền kinh tế nước ta hiện nay quan trọng như thế nào? Vì sao?
- Trong công cuộc công nghiệp hoá – hiện đại hoá ở Việt Nam hiện nay muốn thành công thì vai trò của khoa học kỹ thuật là cực kỳ quan trọng, có ý nghĩa quyết định.
- Thực tế sự tiến bộ của nền kinh tế Mỹ, Nhật Bản và nhiều nước trên thế giới từ sau chiến tranh thế giới thứ hai đến nay đã chứng tỏ vai trò quan trọng của khoa học kỹ thuật.