Bài viết này hướng dẫn bạn cách dọn dẹp máy tính sạch sẽ như tình trạng ban đầu mà không cần phải cài lại Windows
Cách dễ dàng nhất để khôi phục lại máy dùng Windows trở lại tình trạng ban đầu là dùng các phần mềm khôi phục hoặc cài lại Windows. Cách này có tác dụng trong phần lớn trường hợp, bạn có thể dùng cách này để làm sạch hoàn toàn hệ điều hành của máy và bắt đầu lại từ đầu.
Tuy nhiên nếu bạn không muốn làm sạch hoàn toàn thì sao? Trong trường hợp này bạn sẽ cần sử dụng một số tiện ích nhằm dọn dẹp máy như ở trạng thái ban đầu.
Cách này có thể không nhanh và tiện bằng cách cài lại Windows nhưng nó hữu dụng hơn nếu bạn không muốn lo lắng về việc mất dữ liệu hoặc bạn không có đĩa cài Windows trong tay.
Sử dụng Windows Backup and Restore
Trong những bản Windows gần đây như Windows Vista hay Win 7, có sẵn chức năng Backup and Restore (Sao lưu và Phục hồi) trong Control Panel. Chức năng này cho phép bạn khôi phục lại máy trở về trạng thái trước đó bằng cách dùng Open System Restore, đơn giản là đưa máy của bạn trở về một thời điểm hoạt động tốt trước đó.
Cách này đơn giản, nhưng có một vấn đề - là bạn cần sao lưu trước khi có thể tiến hành khôi phục. Nếu bạn hay nhà sản xuất không thực hiện sao lưu sẵn thì bạn cần làm tiếp những bước dưới đây
Gỡ bỏ các chương trình không cần thiết
Cài càng nhiều phần mềm thì máy bạn càng chạy chậm lại, và gỡ bỏ các chương trình bạn không dùng tới thường giúp cải thiện hiệu năng của máy, hoặc ít nhất cũng giải phóng bớt dung lượng ổ cứng.
Phần lớn các chương trình có thể được gỡ bỏ thông qua chức năng Programs and Features trong Control Panel, nhưng một số có quá trình gỡ bỏ phức tạp hơn và bạn có thể phải dùng tới phần mềm chuyên dụng để loại bỏ chúng hoàn toàn. Bạn có thể dùng Revo Uninstaller hoặc một chương trình tương tự để làm việc này.
Dọn dẹp Windows Registry
Sau khi bạn đã gỡ bỏ một chương trình thì chúng sẽ biến mất hẳn? Thực sự thì không hẳn như vậy. Windows có một cơ sở dữ liệu gọi là Registry, bao gồm thông tin về các chương trình đã cài đặt, và khi gỡ bỏ một chương trình thì không phải bao giờ các thông tin trong Registry cũng bị xóa bỏ theo. Quá nhiều Registry thừa có thể làm chậm tốc độ máy, vì vậy tốt nhất là nên dọn dẹp chúng.
Có nhiều công cụ dọn dẹp Registry, trong đó Wise Registry Cleaner được đánh giá khá tốt. Dù cho bạn dùng chương trình gì thì cũng nên tạo một bản sao lưu Windows (dùng chức năng Backup and Restore đã nói ở trên) bởi luôn có nguy cơ dù rất nhỏ rằng Registry có thể bị tổn hại dẫn tới lỗi máy.
Tắt bớt các chương trình khởi động cùng Windows
Nếu bạn đã gỡ bỏ các chương trình không cần thiết và vẫn cảm thấy quá trình khởi động diễn ra chậm chạp thì có thể là do bạn có quá nhiều chương trình khởi động cùng Windows.
Để tắt các chương trình này, bạn vào Start và gõ vào ô tìm kiếm “msconfig”. Chuyển sang thẻ Startup và xem các chương trình được liệt kê. Đây là những chương trình sẽ được nạp khi máy khởi động. Bạn có thể tắt bỏ một số bằng cách bỏ chọn ở các dấu tick và bấm OK.
Khôi phục các thiết lập mặc định của trình duyệt
Nếu đang dùng Internet Explorer bạn có thể dùng Internet Options trong Control Panel. Trong các thẻ Security, Privacy, Programs và Advanced đều có nút Default dùng để quay lại các thiết lập ban đầu. Trong Google Chrome hay Firefox cũng có những nút tương tự.
Thư mục
Trong Folder Options (có thể truy cập từ Control Panel), chọn Restore Defaults ở góc dưới bên phải để quay trở lại các thiết lập mặc định đối với thư mục
Start menu
Trong Start Menu bạn có thể quay lại các thiết lập mặc định bằng cách chuột phải và nút Start, vào Properties và chọn nút Customize. Nút Use Default Settings sẽ hiện ra ở bên dưới của cửa sổ Customize Start Menu.
Taskbar
Chuột phải vào Taskbar (thanh công cụ nằm ở dưới cùng của màn hình) chọn Properties. Không có nút quay trở lại mặc định. Tuy nhiên thiết lập mặc định là tất cả các tùy chọn bên dưới Taskbar Appearance đều không tick, Taskbar location đặt là “Bottom”, Taskbar buttons đặt là “Always combine, hide labels”.
Cách dễ dàng nhất để khôi phục lại máy dùng Windows trở lại tình trạng ban đầu là dùng các phần mềm khôi phục hoặc cài lại Windows. Cách này có tác dụng trong phần lớn trường hợp, bạn có thể dùng cách này để làm sạch hoàn toàn hệ điều hành của máy và bắt đầu lại từ đầu.
Tuy nhiên nếu bạn không muốn làm sạch hoàn toàn thì sao? Trong trường hợp này bạn sẽ cần sử dụng một số tiện ích nhằm dọn dẹp máy như ở trạng thái ban đầu.
Cách này có thể không nhanh và tiện bằng cách cài lại Windows nhưng nó hữu dụng hơn nếu bạn không muốn lo lắng về việc mất dữ liệu hoặc bạn không có đĩa cài Windows trong tay.
Sử dụng Windows Backup and Restore
Trong những bản Windows gần đây như Windows Vista hay Win 7, có sẵn chức năng Backup and Restore (Sao lưu và Phục hồi) trong Control Panel. Chức năng này cho phép bạn khôi phục lại máy trở về trạng thái trước đó bằng cách dùng Open System Restore, đơn giản là đưa máy của bạn trở về một thời điểm hoạt động tốt trước đó.
Cách này đơn giản, nhưng có một vấn đề - là bạn cần sao lưu trước khi có thể tiến hành khôi phục. Nếu bạn hay nhà sản xuất không thực hiện sao lưu sẵn thì bạn cần làm tiếp những bước dưới đây
Gỡ bỏ các chương trình không cần thiết
Cài càng nhiều phần mềm thì máy bạn càng chạy chậm lại, và gỡ bỏ các chương trình bạn không dùng tới thường giúp cải thiện hiệu năng của máy, hoặc ít nhất cũng giải phóng bớt dung lượng ổ cứng.
Phần lớn các chương trình có thể được gỡ bỏ thông qua chức năng Programs and Features trong Control Panel, nhưng một số có quá trình gỡ bỏ phức tạp hơn và bạn có thể phải dùng tới phần mềm chuyên dụng để loại bỏ chúng hoàn toàn. Bạn có thể dùng Revo Uninstaller hoặc một chương trình tương tự để làm việc này.
Dọn dẹp Windows Registry
Sau khi bạn đã gỡ bỏ một chương trình thì chúng sẽ biến mất hẳn? Thực sự thì không hẳn như vậy. Windows có một cơ sở dữ liệu gọi là Registry, bao gồm thông tin về các chương trình đã cài đặt, và khi gỡ bỏ một chương trình thì không phải bao giờ các thông tin trong Registry cũng bị xóa bỏ theo. Quá nhiều Registry thừa có thể làm chậm tốc độ máy, vì vậy tốt nhất là nên dọn dẹp chúng.
Có nhiều công cụ dọn dẹp Registry, trong đó Wise Registry Cleaner được đánh giá khá tốt. Dù cho bạn dùng chương trình gì thì cũng nên tạo một bản sao lưu Windows (dùng chức năng Backup and Restore đã nói ở trên) bởi luôn có nguy cơ dù rất nhỏ rằng Registry có thể bị tổn hại dẫn tới lỗi máy.
Tắt bớt các chương trình khởi động cùng Windows
Nếu bạn đã gỡ bỏ các chương trình không cần thiết và vẫn cảm thấy quá trình khởi động diễn ra chậm chạp thì có thể là do bạn có quá nhiều chương trình khởi động cùng Windows.
Để tắt các chương trình này, bạn vào Start và gõ vào ô tìm kiếm “msconfig”. Chuyển sang thẻ Startup và xem các chương trình được liệt kê. Đây là những chương trình sẽ được nạp khi máy khởi động. Bạn có thể tắt bỏ một số bằng cách bỏ chọn ở các dấu tick và bấm OK.
Khôi phục các thiết lập mặc định của trình duyệt
Nếu đang dùng Internet Explorer bạn có thể dùng Internet Options trong Control Panel. Trong các thẻ Security, Privacy, Programs và Advanced đều có nút Default dùng để quay lại các thiết lập ban đầu. Trong Google Chrome hay Firefox cũng có những nút tương tự.
Thư mục
Trong Folder Options (có thể truy cập từ Control Panel), chọn Restore Defaults ở góc dưới bên phải để quay trở lại các thiết lập mặc định đối với thư mục
Start menu
Trong Start Menu bạn có thể quay lại các thiết lập mặc định bằng cách chuột phải và nút Start, vào Properties và chọn nút Customize. Nút Use Default Settings sẽ hiện ra ở bên dưới của cửa sổ Customize Start Menu.
Taskbar
Chuột phải vào Taskbar (thanh công cụ nằm ở dưới cùng của màn hình) chọn Properties. Không có nút quay trở lại mặc định. Tuy nhiên thiết lập mặc định là tất cả các tùy chọn bên dưới Taskbar Appearance đều không tick, Taskbar location đặt là “Bottom”, Taskbar buttons đặt là “Always combine, hide labels”.
*Bài viết sưu tầm bởi Đông Tùng *
