Trang chủ
Bài viết mới
Diễn đàn
Bài mới trên hồ sơ
Hoạt động mới nhất
VIDEO
Mùa Tết
Văn Học Trẻ
Văn Học News
Media
New media
New comments
Search media
Đại Học
Đại cương
Chuyên ngành
Triết học
Kinh tế
KHXH & NV
Công nghệ thông tin
Khoa học kĩ thuật
Luận văn, tiểu luận
Phổ Thông
Lớp 12
Ngữ văn 12
Lớp 11
Ngữ văn 11
Lớp 10
Ngữ văn 10
LỚP 9
Ngữ văn 9
Lớp 8
Ngữ văn 8
Lớp 7
Ngữ văn 7
Lớp 6
Ngữ văn 6
Tiểu học
Thành viên
Thành viên trực tuyến
Bài mới trên hồ sơ
Tìm trong hồ sơ cá nhân
Credits
Transactions
Xu: 0
Đăng nhập
Đăng ký
Có gì mới?
Tìm kiếm
Tìm kiếm
Chỉ tìm trong tiêu đề
Bởi:
Hoạt động mới nhất
Đăng ký
Menu
Đăng nhập
Đăng ký
Install the app
Cài đặt
Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com -
Định hướng Forum
Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN Kết nối:
VNK X
-
VNK groups
| Nhà Tài Trợ:
BhnongFood X
-
Bhnong groups
-
Đặt mua Bánh Bhnong
KHOA HỌC XÃ HỘI
VĂN HỌC
Văn học dân gian
Điển cố, giai thoại văn học
Điển cố văn học vần B
JavaScript is disabled. For a better experience, please enable JavaScript in your browser before proceeding.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Trả lời chủ đề
Nội dung
<blockquote data-quote="Phong Cầm" data-source="post: 163456" data-attributes="member: 75012"><p style="text-align: center">ĐIỂN CỐ VĂN HỌC VẦN "B"</p><p></p><p><strong>1. Ba cây</strong>:</p><p>Tiếng Hán:<em> tam mộc</em></p><p>Theo Hán thư, tam mộc chỉ ba thứ hình cụ bằng gỗ thời xưa, tức cái gông cổ, cái kẹp tay và cái cùm chân.</p><p></p><p><em>Dạy rằng cứ phép gia hình</em></p><p><em><strong>Ba cây</strong> chập lại một cành mẫu đơn</em></p><p>(Nguyễn Du)</p><p></p><p><strong>2. Ba cõi:</strong></p><p>Tiếng Hán: tam giới</p><p>Sách nhà Phật cho rằng có ba cõi trời hay ba cõi thế giới là: dục giới tức cõi dục, sắc giới tức cõi sắc, vô sắc giới tức cõi vô sắc. ở cõi dục thì người ta ai cũng có tình cảm dục vọng; ở cõi sắc thì người ta còn có hình sắc nhưng không có tình dục nữa; ở cõi vô sắc thi đến cả hình sắc cũng không còn nữa và đạt đến cảnh yên vui hơn hết.</p><p></p><p><em>Tranh đổ thập cúng treo bày,</em></p><p><em>Lòng đi <strong>ba cõi</strong> hương bay chính trời.</em></p><p>(Quan Âm Thị Kính)</p><p></p><p><strong>3. Ba dương</strong></p><p>Tiếng Hán: tam dương</p><p>Người xưa cho rằng âm cực thì dương sinh. Mùa đông tháng mười là tháng lục âm (sáu âm), khí âm đã cực thịnh rồi nên bắt đầu từ tháng mười một thì khí dương bắt đầu sinh dần. Tháng mười một là nhất dương (một dương) sinh, tháng chạp là nhị dương sinh, tháng giêng là tam dương sinh. Quẻ Thái trong Kinh Dịch có ba hào dương ở dưới, mà tháng giêng là tháng tâm dương, người ta thường viết bốn chữ "Tam dương khai thái" (Ba dương mở đầu cho một vận thái: tức vận tốt), dán trong nhà đề cầu sự tốt lành trong năm mới.</p><p></p><p><em><strong>Ba dương </strong>đã gặp thuở thời vần,</em></p><p><em>Bốn bể đều mừng một chúa xuân. </em></p><p>(Hồng Đức quốc âm thi tập)</p><p></p><p><strong>4. Ba điều sợ</strong></p><p>Tiếng Hán : tam úy</p><p>Luận ngữ: "Quân tử hữu tam úy, úy thiên mệnh, úy đại nhân, úy thánh nhân chi ngôn" (Người quân tử có ba điều sợ, sợ mệnh trời, sợ bậc đại nhân, sợ lời nói của bậc thánh nhân).</p><p>Nho gia ngày trước thường lấy ba điều sợ kể trên để tự răn mình.</p><p></p><p><em>Dương Quan Tây còn sợ bốn hay,</em></p><p><em>Khổng Phu Tử những dạy <strong>ba điều sợ.</strong></em></p><p>(Nguyễn Cư Trinh)</p><p></p><p><strong>5. Ba mươi sáu chước:</strong></p><p>Theo Nam sử, Vương Kính Tắc có nói: "Trong ba mươi sáu chước của Đàn Công, chạy là kể cao hơn cả". Ý nói chẳng còn cách nào hay hơn là bỏ chạy, chạy trốn.</p><p><em>Thừa cơ lẻn bước ra đi,</em></p><p><em><strong>Ba mươi sáu chước</strong>, chước gì là hơn.</em></p><p>(Nguyễn Du)</p><p></p><p><em>Bàn thầm mọi lẽ thấp cao,</em></p><p><em><strong>Ba mươi sáu chước</strong>, chước đào là hơn.</em></p><p>(Quan Âm Thị Kính)</p><p></p><p><strong>6. Ba ngàn</strong></p><p>Tức: ba ngàn thế giới</p><p>Theo giáo lý đạo Phật, hợp một ngàn thế giới lại thì thành tiểu thiên thế giới, hợp một ngàn tiểu thiên thế giới lại thì thành trung thiên thế giới, hợp một ngàn trung thiên thế giới lại thì thành đại thiên thế giới, gọi chung là tam thiên thế giới (ba ngàn thế giới). Ở trên tam thiên thế giới lại có hoa nghiêm thế giới...</p><p>Ý nói là vô lượng, vô biên, không tưởng tượng được.</p><p></p><p><em>Trong <strong>ba ngàn</strong>, Sãi vui để một bầu; ngoài sáu đạo, Sãi vui thông tam giới</em></p><p>(Nguyễn Cư Trinh)</p><p></p><p><strong>7. ba quân</strong></p><p>Theo binh chế nhà Chu ở trung Quốc thì quân là tên một đơn vị gồm một vạn hai nghìn năm trăm bình sĩ. Vua nhà Chu có sáu quân, nước chư hầu hớn có ba quân</p><p>về sau từ ba quân được dùng để chỉ quân đội nói chung.</p><p></p><p><em><strong>Ba quâ</strong>n chủ ngọn cờ đào,</em></p><p><em>Đạo ra Vô Tích, đạo vào Lâm Truy.</em></p><p>(Nguyễn Du)</p><p></p><p><strong>8. Ba sinh</strong></p><p>Theo giáo lý đạo Phật, người ta chết đi rồi lại sống kiếp khác, cứ như thế mãi, không thoát khỏi vòng sống chết. <strong><em>Ba sinh</em></strong> là ba kiếp sống liên tiếp: kiếp trước, kiếp này và kiếp sau.</p><p>Trong văn học cổ,<em><strong> ba sinh </strong></em>thường được dùng khi muốn nói đến mối duyên nợ ràng buộc hai người, mối duyên nợ từ kiếp trước truyền lại.</p><p></p><p><em>Ví chăng duyên nợ <strong>ba sinh</strong>,</em></p><p><em>Làm chi những thói khuynh thành trêu ngươi.</em></p><p>(Nguyễn Du)</p><p></p><p><strong>9. ba tài</strong></p><p>Tiếng Hán: tam tài</p><p>Theo <em>Kinh Dịch</em>, tam tài là trời, đất và người</p><p><em><strong>ba tài</strong></em> chỉ vũ trụ và con người ở trong đó.</p><p></p><p><em>Kiền khôn riêng quảy một bầu,</em></p><p><em>Ngoài thâu tám cõi trong thâu<strong>ba tài</strong></em>.</p><p>(Đào Duy Từ)</p><p></p><p><strong>10. Ba thân</strong></p><p>Các kinh sách của nhà Phật giải thích không giống nhau về <strong><em>ba thân</em></strong>. Đại để quan niệm về <strong><em>ba thân</em></strong> là pháp thân (chỉ bản chất của con người), báo thân (chỉ trí tuệ), hóa thân (chỉ sự biến hóa, ứng dụng, hành trạng).</p><p><em><strong>Ba thân</strong></em> chỉ qoàn bộ con người. <em><strong>Ba thân </strong></em>lại còn có nghĩa là ba đời quá khứ, hiện tại và vị lai, như ba sinh. Xem <em>Ba sinh.</em></p><p></p><p><em><strong>Ba thân</strong> ohú quý nhờ ơn nước,</em></p><p><em>Đôi chữ khanh tương dõi phúc trời.</em></p><p>(Lâm tuyền kì ngộ)</p><p></p><p><em>Tài vận gặp phong vân hội cả, </em></p><p><em>Thề <strong>ba thân</strong> hương hỏa có duyên.</em></p><p>(Hoàng Sĩ Khải)</p><p></p><p><em>(còn nữa)</em></p><p>Theo Điển cố văn học - Đinh Gia Khánh chủ biên (NXB Hà Nội 1977)</p></blockquote><p></p>
[QUOTE="Phong Cầm, post: 163456, member: 75012"] [CENTER]ĐIỂN CỐ VĂN HỌC VẦN "B"[/CENTER] [B]1. Ba cây[/B]: Tiếng Hán:[I] tam mộc[/I] Theo Hán thư, tam mộc chỉ ba thứ hình cụ bằng gỗ thời xưa, tức cái gông cổ, cái kẹp tay và cái cùm chân. [I]Dạy rằng cứ phép gia hình [B]Ba cây[/B] chập lại một cành mẫu đơn[/I] (Nguyễn Du) [B]2. Ba cõi:[/B] Tiếng Hán: tam giới Sách nhà Phật cho rằng có ba cõi trời hay ba cõi thế giới là: dục giới tức cõi dục, sắc giới tức cõi sắc, vô sắc giới tức cõi vô sắc. ở cõi dục thì người ta ai cũng có tình cảm dục vọng; ở cõi sắc thì người ta còn có hình sắc nhưng không có tình dục nữa; ở cõi vô sắc thi đến cả hình sắc cũng không còn nữa và đạt đến cảnh yên vui hơn hết. [I]Tranh đổ thập cúng treo bày, Lòng đi [B]ba cõi[/B] hương bay chính trời.[/I] (Quan Âm Thị Kính) [B]3. Ba dương[/B] Tiếng Hán: tam dương Người xưa cho rằng âm cực thì dương sinh. Mùa đông tháng mười là tháng lục âm (sáu âm), khí âm đã cực thịnh rồi nên bắt đầu từ tháng mười một thì khí dương bắt đầu sinh dần. Tháng mười một là nhất dương (một dương) sinh, tháng chạp là nhị dương sinh, tháng giêng là tam dương sinh. Quẻ Thái trong Kinh Dịch có ba hào dương ở dưới, mà tháng giêng là tháng tâm dương, người ta thường viết bốn chữ "Tam dương khai thái" (Ba dương mở đầu cho một vận thái: tức vận tốt), dán trong nhà đề cầu sự tốt lành trong năm mới. [I][B]Ba dương [/B]đã gặp thuở thời vần, Bốn bể đều mừng một chúa xuân. [/I] (Hồng Đức quốc âm thi tập) [B]4. Ba điều sợ[/B] Tiếng Hán : tam úy Luận ngữ: "Quân tử hữu tam úy, úy thiên mệnh, úy đại nhân, úy thánh nhân chi ngôn" (Người quân tử có ba điều sợ, sợ mệnh trời, sợ bậc đại nhân, sợ lời nói của bậc thánh nhân). Nho gia ngày trước thường lấy ba điều sợ kể trên để tự răn mình. [I]Dương Quan Tây còn sợ bốn hay, Khổng Phu Tử những dạy [B]ba điều sợ.[/B][/I] (Nguyễn Cư Trinh) [B]5. Ba mươi sáu chước:[/B] Theo Nam sử, Vương Kính Tắc có nói: "Trong ba mươi sáu chước của Đàn Công, chạy là kể cao hơn cả". Ý nói chẳng còn cách nào hay hơn là bỏ chạy, chạy trốn. [I]Thừa cơ lẻn bước ra đi, [B]Ba mươi sáu chước[/B], chước gì là hơn.[/I] (Nguyễn Du) [I]Bàn thầm mọi lẽ thấp cao, [B]Ba mươi sáu chước[/B], chước đào là hơn.[/I] (Quan Âm Thị Kính) [B]6. Ba ngàn[/B] Tức: ba ngàn thế giới Theo giáo lý đạo Phật, hợp một ngàn thế giới lại thì thành tiểu thiên thế giới, hợp một ngàn tiểu thiên thế giới lại thì thành trung thiên thế giới, hợp một ngàn trung thiên thế giới lại thì thành đại thiên thế giới, gọi chung là tam thiên thế giới (ba ngàn thế giới). Ở trên tam thiên thế giới lại có hoa nghiêm thế giới... Ý nói là vô lượng, vô biên, không tưởng tượng được. [I]Trong [B]ba ngàn[/B], Sãi vui để một bầu; ngoài sáu đạo, Sãi vui thông tam giới[/I] (Nguyễn Cư Trinh) [B]7. ba quân[/B] Theo binh chế nhà Chu ở trung Quốc thì quân là tên một đơn vị gồm một vạn hai nghìn năm trăm bình sĩ. Vua nhà Chu có sáu quân, nước chư hầu hớn có ba quân về sau từ ba quân được dùng để chỉ quân đội nói chung. [I][B]Ba quâ[/B]n chủ ngọn cờ đào, Đạo ra Vô Tích, đạo vào Lâm Truy.[/I] (Nguyễn Du) [B]8. Ba sinh[/B] Theo giáo lý đạo Phật, người ta chết đi rồi lại sống kiếp khác, cứ như thế mãi, không thoát khỏi vòng sống chết. [B][I]Ba sinh[/I][/B] là ba kiếp sống liên tiếp: kiếp trước, kiếp này và kiếp sau. Trong văn học cổ,[I][B] ba sinh [/B][/I]thường được dùng khi muốn nói đến mối duyên nợ ràng buộc hai người, mối duyên nợ từ kiếp trước truyền lại. [I]Ví chăng duyên nợ [B]ba sinh[/B], Làm chi những thói khuynh thành trêu ngươi.[/I] (Nguyễn Du) [B]9. ba tài[/B] Tiếng Hán: tam tài Theo [I]Kinh Dịch[/I], tam tài là trời, đất và người [I][B]ba tài[/B][/I] chỉ vũ trụ và con người ở trong đó. [I]Kiền khôn riêng quảy một bầu, Ngoài thâu tám cõi trong thâu[B]ba tài[/B][/I]. (Đào Duy Từ) [B]10. Ba thân[/B] Các kinh sách của nhà Phật giải thích không giống nhau về [B][I]ba thân[/I][/B]. Đại để quan niệm về [B][I]ba thân[/I][/B] là pháp thân (chỉ bản chất của con người), báo thân (chỉ trí tuệ), hóa thân (chỉ sự biến hóa, ứng dụng, hành trạng). [I][B]Ba thân[/B][/I] chỉ qoàn bộ con người. [I][B]Ba thân [/B][/I]lại còn có nghĩa là ba đời quá khứ, hiện tại và vị lai, như ba sinh. Xem [I]Ba sinh.[/I] [I][B]Ba thân[/B] ohú quý nhờ ơn nước, Đôi chữ khanh tương dõi phúc trời.[/I] (Lâm tuyền kì ngộ) [I]Tài vận gặp phong vân hội cả, Thề [B]ba thân[/B] hương hỏa có duyên.[/I] (Hoàng Sĩ Khải) [I](còn nữa)[/I] Theo Điển cố văn học - Đinh Gia Khánh chủ biên (NXB Hà Nội 1977) [/QUOTE]
Tên
Mã xác nhận
Gửi trả lời
KHOA HỌC XÃ HỘI
VĂN HỌC
Văn học dân gian
Điển cố, giai thoại văn học
Điển cố văn học vần B
Top
