1.5.Tiểu Vùng du lịch Nam Bắc Bộ(Nam Định, Thanh Hóa, Ninh Bình, Hà Nam):
Kỳ thú động Vân Trình
Động Vân Trình nằm trong ni M thuộc thôn Vân Trình, xã Thượng Hoà, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. Động rộng gần 3.500m², là động lớn và đẹp nhất của Ninh Bình, sánh ngang với động Thiên Cung ở vịnh Hạ Long (Quảng Ninh).
Động Vân Trình trước đây có tên gọi là Giáng Tiên. Huyền thoại kể rằng, muốn giúp cho người trần nuôi con khoẻ mạnh, xinh đẹp, nàng tiên con út của trời đã xuống trần, thấy vùng này có phong cảnh ngoạn mục nên đã dừng chân và lấy động làm nơi trú ngụ. Nàng đã cho xây nhiều bể tắm trong động. Nước trong bể lúc nào cũng đầy và trong. Về sau nàng tiên về trời, dân địa phương đã lập đền thờ nàng trước cửa động. Từ đó có tên gọi là Giáng Tiên.
Tương truyền rằng, những nhà nghèo, hiếm con hoặc nuôi con khó, vất vả đều đến để cầu khấn Tiên giúp đỡ. Người ta thường mua một tấm vải đặt lễ cúng tại đền xin Tiên phù hộ. Hôm sau trở lại không thấy miếng vải đâu, chỉ xuất hiện chiếc áo của trẻ sơ sinh. Khi đó, người ta đem về cho con mặc, con sẽ lớn nhanh và khoẻ mạnh.
Không chỉ có người dân đến lễ bái ở đền mà cịn cĩ cc quan chức thời trước cách mạng tháng 8/1945 hiếm con, nuôi con khó khăn cũng đến đây lễ bái cầu tự, lấy nước và xin thuốc Tiên rất đông. Tuy nhiên, vì con đường đi từ bờ sông lên tới cửa động khá là vất vả và hao sức, do đó, nhân dân địa phương đ bn nhau lấp cửa động lại. Từ đó, động có thêm một tên nữa là Hang Lấp.
Du khách khi đến động Vân Trình, từ chân núi sẽ men theo sườn núi, bước lên cao khoảng 3m, du khách tới nhà nghỉ của trạm du lịch. Nghỉ ngơi tại đây ít phút, du khách sẽ bắt đầu chuyến leo núi vào Động Vân Trình.
Du khách bước lên khoảng 80 bậc như bậc cầu thang trong nhà là đến cửa động. Cửa động so với chân núi có độ cao khoảng 15m. Cửa động chỉ cao 1,5m, rộng hơn 1m. Động Vân Trình gồm 2 hang liền nhau, so le, một cao, một thấp.
Du khách hãy xuống hang thấp l Hang Cả trước, chia làm hai khu ngăn cách bởi một bức bình phong nhũ đá.
Bước tiếp xuống, du khách nhìn ln cao thấy cĩ những khối nhũ đá giống như những quả phật thủ khổng lồ. Thành hang bên tay phải là những sợi nhũ đá chảy dài như những sợi dây đàn hoặc cũng trông như mái tóc mượt mà của các cô gái. Phải bước xuống bậc 63, du khách mới tới nền động.
Lịng động đột ngột mở ra một không gian rộng lớn. Du khách có cảm giác như đang đứng trong một toà lâu đài cổ kính có lối kiến trúc đồ sộ và hùng vĩ. Thành hang bên phải có nhũng dải nhũ đá nhẵn , những đường chỉ mỏng nhẹ, trông như những tấm lụa trắng, phơi phới bay trong gió.
Trong hang có bức bình phong nhũ đá rất đẹp, cao gần 7m, dài trên 10m, rộng 1m, ngăn động làm hai cung. Hai bức bình phong đều được chạm nổi những đám mây cao thấp, phía xa là cảnh núi rừng có những muôn thú và dịng sơng - một bức tranh thuỷ mặc hữu tình được bàn tay thượng đế trau chuốt tỉ mỉ.
Vịm động cao vút, lồng lộng màu thạch nhũ xanh như dát ngọc. Lại có những chùm hoa đá rực rỡ, những khối "kim cương" chợt loé lên bao sắc mầu óng ánh khi có nguồn sáng chiếu vào.
Xung quanh các thành hang, tạo hoá như treo sẵn những bức tranh, các mảng điêu khắc, chạm nổi những nhân vật trong các câu chuyện cổ tích xưa. Chỉ có đá và những giọt nước vĩ đại miệt mài, kiên định bao đời để tạo nên những kiệt tác như vậy.
Cũng từ thành động phía tây có đường lên một hang ở trên cao so với nền động khoảng 6m. Nền hang rộng đến 150m², nhấp nhô toàn nhũ đá nhỏ như những người ngồi, đứng, người ta gọi đó là chợ Trời.
Nền Hậu cung phẳng, nhưng lại đùn lên vô vàn nhũ đá có hình th khc nhau như: Cây đèn, cây nến, con nghê chầu, chim đại bàng, con hổ, con rùa, cung nữ đứng hầu và cả quan thái giám.... tất cả những con vật đó vừa được hoá đá nơi đây.
Một điều đặc biệt, nếu nhìn kỹ trn sn động, du khách sẽ bắt gặp những hịn đá nhỏ trịn như quả trứng vịt, trứng gà, viên bi, hạt đậu rất nhẫn, màu đen như hạt na nhưng rất chắc khác hẳn kiểu nhũ đá trong động. Các nhà khoa học sơ bộ đ giải thích chng ra đời cùng với thời kỳ hình thnh động. Tương truyền, người xưa thường vào động, lấy chúng đem mài để uống sẽ chữa được một số bệnh
Vân Trình còn giữ được vẻ đẹp vốn hữu hình, trinh nguyên của đá. Mỗi bước đi của du khách trong động lại phát hiện thêm những điều mới lạ, cảm nhận một cảnh trí khác nhau, đẹp mê hồn, không sao tả hết được.
Non nước Vân Long
Vân Long - miền đất huyền thoại, vùng du lịch tuyệt đẹp, đồng thời là khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước lớn nhất đồng bằng Bắc Bộ. Non nước Vân Long có diện tích 2.643ha, thuộc huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình.
Trong khu rừng Vn Long cĩ 457 lồi thực vật bậc cao. Đặc biệt, có 8 loài được ghi trong sách Đỏ Việt Nam: kiềng, lt hoa, tuế l rộng, cốt tối bổi, sắng, bch bộ, m tiền hoa tn. Về động vật có 39 loài, có 12 loài động vật quý hiếm như: Voọc quần đùi trắng chiếm số lượng lớn nhất ở Việt Nam, gấu ngựa, sơn dương, cu li lớn, khỉ mặt đỏ... Trong các động vật bị st cĩ chín lồi được ghi trong sách Đỏ Việt Nam như: rắn hổ chúa, kỳ đà hoa, trăn đất, rắn ráo trâu, tắc kè... Điều đáng chú ý l tại khu vực ngập nước Vân Long có loài cà cuống thuộc chân bơi, một loài côn trùng quý hiếm đ được đưa vào sách Đỏ
Không chỉ là khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước, Vân Long cịn l nơi có cảnh quan và di tích văn hoá
Đứng trên mặt đê, du khách thấy mặt nước là một không gian rộng lớn. Nhìn xa, các dãy núi sừng sững tạo thnh một bức tường thành thiên nhiên hùng vĩ. Một cảnh núi ẩn mây trời, mây che ấp núi. Nước ở đây mênh mông phẳng lặng, không có sóng to gió lớn, mang phong cảnh một miền quê yên ả của hương đồng gió nội hiền hoà.
Đến đây, du khách ngồi thuyền đi thăm non nước Vân Long. Đây là núi Nghiên, núi Đá Bàn, núi Mèo Cào. Kia là núi Cô Tiên, núi Voi Dựng, núi Cánh Cổng, núi Mồ Côi. Kế tiếp là một mỏm núi giống như mâm xôi mà lộc trời ban tặng đầy đủ ấm no giữa thanh thiên bạch nhật. Mỗi trái núi là huyền thoại hấp dẫn.
Khu Vân Long có 32 hang động đẹp, nhiều hang động có giá trị phát triển du lịch như: hang Cá, hang Bóng, hang Rùa, hang Chanh. Mỗi hang có một vẻ đẹp độc đáo riêng nhưng đẹp nhất vẫn là hang Cá dưới chân núi Hoàng Quyển. Trong hang có rất nhiều cá trê, cá rô, cá chuối to. Tương truyền thời xưa, có người bắt được một con cá chuối nặng 45kg, nên gọi là hang Cá. Hang dài 250m, cao 8m, rộng 10m. Hang cấu tạo nửa chìm nửa nổi. Trần hang l những vịm đá cao rủ xuống nhiều thạch nhũ lấp lánh, dáng hình lạ kỳ, giống như các con vật ở dưới nước và trên rừng. Khó có thể đẽo tạc được những dáng hình như thế.
Tiếp theo, du khách sẽ ngồi thuyền đến thăm Kẽm Trắm, rồi đến đền Mẫu ở chân núi Mèo Cào. Các vách núi dựng đứng có vết lồi lm ko di từ trn xuống như mèo cào nên gọi là núi Mèo Cào. Đền thờ bà mẹ bốn tướng Hồng Nương. Truyền thuyết kể rằng, thời Đông Hán đô hộ nước ta, có cô gái họ Mai tên là nàng Đại, năm 18 tuổi chưa lấy chồng thì cha mất, chưa đầy một năm sau mẹ cô cũng qua đời. Nàng Đại ngày ngày đi kiếm củi nuôi thân. Một hôm vào tiết trời mùa hạ, nàng qua núi Mèo Cào lấy củi gánh về. Khi ngồi nghỉ trên một phiến đá rồi ngủ thiếp đi, chợt nghe thấy tiếng hổ gầm, nàng bừng tỉnh, thấy một con hổ đen từ phương Bắc nhẩy đến bên mình. Nng kinh sợ ng nằm bất tỉnh, khi tỉnh dậy khơng thấy hổ đâu, chỉ thấy bốn bề sực nức hương thơm. Sau hơn một năm, nàng sinh ra bốn người con gái vào ngày 15 tháng 10 năm Nhâm Ngọ. Sau đó, nàng đem bỏ bốn người con gái vào trong núi rồi nhắm mắt từ trần. Hắc hổ ôm thi thể nàng táng trên đỉnh núi và nuôi nấng bốn con mình bằng nhuỵ hoa, nước quả. Bốn năm sau, Hắc hổ đem bốn cô gái vào sân nhà ông cậu Đinh Công Binh cho nuôi và đặt tên là "Hồng".
Bốn nàng Hồng đến tuổi trưởng thành, nhan sắc tuyệt trần, lại có sức khoẻ hơn người. Đến năm 34 tuổi, Tô Định sang làm thái thú Giao Chỉ rất tàn ác. Bốn nàng Hồng đ chiu mộ nghĩa qun chống giặc Hn, được phong làm tướng và xin về quê, dựng đền thờ mẹ ở chân núi Mèo Cào.
Thời gian sau, bốn tướng Hồng Nương hoá trên đỉnh núi Ba Chon. Hiện nay ở núi Ba Chon có đền thờ "Tứ vị Hồng Nương".
Khu bảo tồn Vân Long tồn tại một hệ thống động thực vật vô cùng đa dạng của hai hệ sinh thái rừng núi đá vôi và hệ sinh thái đất ngập nước. Nơi đây cũng là nơi nghiên cứu, học tập cho các nhà khoa học, các sinh viên, học sinh trong và ngoài nước muốn đến nghiên cứu và tìm hiểu về đất ngập nước nội đồng của Việt Nam.
Hang Luồn-Ao Dong
Hang Luồn ở cách Ngũ Động Sơn 1km, Đây là một thủy động rất đẹp, dài 500m, rộng 20-30m. để vào được trong hang ta phải đi thuyền. Ao Dong nằm trong lòng hang rộng khoang,7 ha. Xung quanh hang Luồn là núi cao, rừng rậm, cảnh quan tuyệt đẹp.
Làng hoa Vị Khê
Đây là một làng chuyê trồng hoa và cây cảnh ở xã Nam Điền, huyện Nam Trực, cách thành phố Nam Định khoảng 4km. Làng hoa này đã có từ thời Lý rất nổi tiếng về nghệ thuật uốn tỉa cây thế và trồng cây cảnh. Vị Khê không những cung cấp hoa cho thành phố Nam Định mà còn cho các vùng lân cận.
Bãi biển Thịnh Long
Từ thành phố Nam Định đến thị trấn Hải Thịnh thuộc huyện Hải HẬu là bãi tắm Thịnh Long. Bãi tắm Thịnh Long có cát mịn, thoải dài hàng cây số. Nước biển có độ mặn cao, sóng lớn...
Động Bích Động
Nằm trong dãy Ngũ Nhạc Sơn thuộc địa phận thôn Đam Khê, xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư...ở đây có ngôi chùa cổ là Bích Động được xây dựng theo kiểu chữ “tam” dọc theo sườn núi từ thấp lên cao:Hạ, Trung, Thượng.
Nhà thờ Phát Diệm
Được xây dựng từ năm 1875 đến 1898 thì hoàn thành. Khu nhà thờ rộng gần 22 mẫu tại xã Lưu Phương, thị trấn Phát Diệm, huyện Kim Sơn, cách Hà Nội 120km. nhà thờ có nhiều hạng mục công trình được chia làm 2 khu vực chính: khu nhà thờ và khu nhà chung. Đây là quần thể kiến trúc phương Đông gồm có:ao hồ, phương đình, nhà thờ lớn với bốn nhà thờ cạnh ở hai bên, ba hang đá nhân tạo, Nhà thờ đá.
Nhà thờ chình toà xay dựng năm 1891, đây là hạng mục lớn nhất của công trình dài 80m, rộng 24m, cao 18m, bao gồm 48 cột lim,mỗi cột chu vi 2,4m. (nằm ở phần Di tích lịch sử)
Rừng quốc gia Cúc Phương
Cách Hà Nội hơn 100km về phía Tây Nam, ở vị trí giáp ranh giữa ba tỉnh Ninh Bình, Hoà Bình, Thanh Hoá và chỉ cách biển 60km. Rừng có diện tích 25.000ha, trong đó núi đá vôi cao từ 300 đến 600m so với mặt nước biển.
Vườn quốc gia Cúc Phương
Cúc Phương-vườn quốc gia đầu tiên của Việt Nam có diện tích 22.000 hecta trải dài trên phần đất thuộc 3 tỉnh Ninh Bình,Thanh Hóa và Hòa Bình,cách Hà Nội trên 100 km về phía Tây Nam.Đến thăm Vườn quốc gia Cúc Phương từ Hà Nội du khách xuôi về phía Nam theo đường quốc lộ 1A,đến gần ngã ba Gián Khẩu rẽ phải vào đường 12B lên huyện Nho Quan là tới.
Là khu bảo tồn thiên nhiên đầu tiên của Việt Nam ,Vườn quốc gia Cúc Phương như một bảo tàng thiên nhiên rộng lớn,một vườn bách thảo,bách thú ngoạn mục,quý hiếm không chỉ riêng Việt Nam mà cả trên thế giới.Đồng thời đây cũng là phòng thí nghiệm khổng lồ của tạo hóa dành cho con người,thu hút nhiều ngành khoa học của Việt Nam và thế giới đến nghiên cứu.Không chỉ vậy Cúc Phương còn nổi tiếng là khu du lịch sinh thái đầy sức hấp dẫn với nhiều hang động tuyệt đẹp thu hút được đông đảo khách du lịch trong nước và quốc tế.
Chỉ riêng về thực vật,Cúc Phương có 1944 loại thực vật thuộc 912 chi trong 219 họ,86 bộ của 7 ngành thực vật bậc cao,có nhiều cây quý như :kim giao,chò chỉ, giẻ,de,mun,gụ,sến,táu,gội,đinh hương…,có nhiều cây cao to đường kính thân từ 5 đến 6 mét,chiều cao từ 40 đến 70 mét như cây Chò ngàn năm gốc to 16 người ôm không hết,cây Chò chiến thắng cao đến 70 mét nhìn không thấy ngọn,tán lá xòe rộng phủ kín một vùng.
Không chỉ là một khu rừng cổ đa dạng về thực vật,Cúc Phương còn là nơi lưu giữ nhiều loài động vật quý hiếm. “Vườn bách thú” này có đến trên 450 loài động vật có sương sống,trong đó có 64 loài thú,333 loài chim,36 loài bò sát,17 loài lưỡng cư và một số loài cá.Một số động vật quý hiếm được ghi vào Sách đỏ mà thế giới không còn,chỉ Cúc Phương mới có như : cá diếc hang,sóc bụng đỏ…
Điều đặc biệt là rừng Cúc Phương là rừng nhiệt đới,kết cấu nhiều tầng và còn giữ lại được một phần diện tích khá lớn là rừng nguyên sinh.Đây là những giá trị rất quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển khu bảo tồn thiên nhiên này.
Đến với Cúc Phương du khách sẽ không khỏi ngạc nhiên và mới lạ bởi khu bảo tồn này không chỉ là một vườn bách thảo,bách thú đồ sộ mà còn xen dày các hang động kỳ thú với những tên gọi huyền thoại như :động Vui Xuân,động Trăng Khuyết,động Thanh Minh,động Chùa ,động Thủy Tiên,động Phò Mã…Mỗi hang là một “cung điện” lộng lẫy nguy nga với những nhũ đá đẹp mê hồn.Đặc biệt ở động Người Xưa và động Con Moong không còn đơn thuần là những danh thắng mà ở đây các nhà khảo cổ đã tìm thấy những bộ công cụ đá cùng với những bộ hài cốt trong các ngôi mộ cổ có niên đại cách chúng ta từ 7000 đến 12.500 năm.
Du khách đến Cúc Phương vào buổi sớm,khi bình minh mới chiếu sáng đánh thức các muông thú,cả rừng cổ vang vọng đủ mọi âm thanh của muôn loài,xen lẫn với tiếng gió thổi,lá cây rơi xào xạc tạo nên một bản đại giao hưởng nghe mà du khách nghe như cảm thấy mình được bồng bềnh hòa quyện với thiên nhiên.Đó chính là những âm thanh của rừng già.
Khu du lịch Thần Độc Cước
Một trong các khu di tích thần thoại của tỉnh đã được đầ tư để trở thành khu du lịch.Đền nằm trên đỉnh núi Cổ Giải, thuộc dỹa Trường Lệ, được xây dựng từ thời vua Lê 1225-1400, với tượng thần Độc Cước chỉ có 1 tay 1 chân, là chàng trai đã tự xé thân mình để chống giặc.
Hòn Trống Mái
Trên bãi biển Sầm Sơn, điểm nghỉ mát lý tưởng. Sát bãi tắm có hai tảng đá chồng lên một núi đá,tạo ấn tượng giống như con trống, con mái đối diện chuyện trò.
Đền Cô Tiên
Là ngôi đền đẹp được xây dựng từ thời Nguyễn cũng nằm trên dãy núi Trường Lệ. Đây là 1 di tích có giá trị văn hoá và cũng nằm trong chương trình du lịch khi khách đến tham quan và tắm biển Sầm Sơn.
Sầm Sơn
Bãi biển xinh đẹp cách Hà Nội 170km (cách thành phố Thanh Háo 16km). bãi cát Sầm Sơn dài 3km, từ Lạch Hới phía BẮc đến chân núi Trường Lệ phía Nam.
Tam Cốc Bích Động
Nằm trên địa phận xã Ninh Hải,huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình, Tam Cốc là ba hang đá có tên gọi là hang Cả,hang Hai, hang Ba.Từ xã Ninh Hải, du khách muốn tới thăm Tam Cốc chỉ có thể đi bằng một con đường thủy duy nhất và cũng không mất nhiều thời gian, khách tham quan có thể vào thăm động.
Ngồi trên thuyền,chúng ta có dịp được ngắm cảnh vật hai bên bờ sông.Cảnh núi và sông tạo nên một bức tranh thiên nhiên thật đẹp, núi nghiêng mình soi bóng xuống dòng sông xanh Đến núi Kiều, những cánh đồng lúa nằm thấp thoáng sau những vách núi dựng đứng, tiếng gió luồn qua những khe núi hòa quyện với tiếng chim hót làm cho cảnh vật đã thơ mộng lại càng thơ mộng hơn. Đi khoảng 2 km là đến được hang Cả.
Đến đây vào những ngày trời nắng,ta được ngắm một bức tranh thủy mặc thật đẹp. Đẹp nhất vẫn là những buổi sáng sớm khi mặt trời vừa mọc, những tia sáng chiếu qua hang tạo nên cảnh vật đã lung linh lại càng huyền diệu. Hang Cả có nhiều nhũ đá thật đẹp, nhũ đá tạo nên những tượng Phật Bà Quan Am, Lão Vọng câu cá, dòng sữa mẹ không bao giờ cạn… Sau khi chiêm ngưỡng những cảnh đẹp ở hang Cả, thuyền lại nhẹ trôi đưa du khách tới hang Hai. Toàn bộ hang dài chừng 60m, ở đây có nhiều nhũ đá tạo thành những đám mây như đang bay lơ lửng trên không trung.Từ hang Hai đến hang Ba chừng khoảng 100m, hang này dài 50m,cũng giống như 2 hang trước, hang Ba cũng có những cảnh đẹp làm mê lòng người.
Chiêm ngưỡng xong cảnh vật tại Tam Cốc, thuyền lại nhẹ trôi đưa du khách tới Bích Động. Khi du khách còn đang ngây ngất với những cảnh đẹp tại Tam Cốc, toàn bộ cảnh vật của Bích Động đã hiện ra trước mắt.Nếu ở Tam Cốc đã lôi cuốn chúng ta bằng những cảnh tự nhiên, tới đây không chỉ những cảnh đẹp của thiên nhiên có sức lôi cuốn mà cả những cảnh nhân tạo cũng có sức hấp dẫn không kém.Đó là chùa Bích Động được xây theo kiểu chữ Tam(ba tòa),dọc theo sườn núi từ thấp đến cao.Gồm chùa Hạ,chùa Trung và chùa Thượng.Chùa Bích Động được xây theo kiểu kiến trúc cổ như những chùa khác ở Việt Nam.Nét cổ kính tạo nên sự trang nghiêm cho chùa.
Đi qua cầu Thạch Kiều,ta tới được chùa Hạ.Cột thềm,lan can chủ yếu được xây bằng đá tảng mài nhẵn,mái chùa lợp bằng ngói mũ hài.Khu chùa Hạ rộng khoảng 3 mẫu. Trước cửa là một sân gạch rộng, hai bên là hai dãy nhà trái,mỗi dãy 8 gian.Men theo sườn núi phía bên phải chùa là lối lên chùa Trung. Sau khoảng 80 bậc đá,du khách tới chùa Trung,nó ở lưng chừng núi.Và chùa có một nét đặc biệt là một nửa nằm sâu trong núi,một nửa để lộ thiên, leo tiếp khoảng 20 bậc nữa là tới động tối. Đây là động tối thâm nghiêm và tĩnh mịch. Tại cửa động có một chiếc cầu hình cầu vồng gọi là cầu Giải Oan cùng với một quả chuông đồng được đúc vào năm 1707. Đi qua động tối có lối lên chùa Thượng, từ chùa này phóng tầm mắt ra xa ta thấy cả một khoảng trời rộng lớn.Cảnh vật như được thu vào trong tầm mắt, nó vừa hùng vĩ, vừa huyền ảo. Rời nơi đây,nhiều du khách còn nuối tiếc một cái gì đấy.
