Xác định và phân tích hiệu quả nghệ thuật của các biện pháp tu từ trong đoạn thơ sau:
“Sương trắng rỏ đầu cành như giọt sữa,
Tia nắng tía nháy hoài trong ruộng lúa,
Núi uốn mình trong chiếc áo the xanh,
Đồi thoa son nằm dưới ánh bình minh...”
(Trích Chợ Tết, Đoàn Văn Cừ, Thi nhân Việt Nam, NXBVH 1997)
Bài làm
Thời tiền chiến, Đoàn Văn Cừ chỉ mới có một số bài thơ đăng rải rác trên báo. Thế nhưng, trong cuốn “Thi Nhân Việt Nam”, Hoài Thanh đã giới thiệu 4 bài thơ của Ông với những lời nhận xét đầy trân trọng: “Trong lúc nhà thơ đồng quê, không ai có ngòi bút dồi dào mà rực rỡ như Đoàn Văn Cừ”.
Phải khẳng định rằng nhận định của Hoài Thanh là vô cùng chính xác. Cả bài thơ Đoàn Văn Cừ đã thổi hồn vào Chợ Tết bằng các biện pháp tu từ vô cùng đặc sắc và ấn tượng. Em đặc biệt thích thú với 4 câu thơ sau đây:
“ Sương trắng rỏ đầu cành như giọt sữa
Tia nắng tía nháy hoài trong ruộng lúa
Núi uốn mình trong chiếc áo the xanh
Đồi thoa son nằm dưới ánh bình minh
Dễ dàng nhận thấy rằng trong bốn câu thơ trên nhà thơ Đoàn Văn Cừ đã sử dụng một cách điêu luyện tài tình nhiều biện pháp tu từ. Có thể kể đến nghệ thuật nhân hóa: giọt sữa, nháy hoài , ôm ấp, thoa son... chỉ là những cảnh sắc thiên nhiên bình thường mà qua ngòi bút của tác giả đã được thổi hồn vào để có những hành động, tâm tư tình cảm hành động như con người. Ngoài biện pháp tu từ nhân hóa thì trong đoạn thơ này Đoàn Văn Cừ còn sử dụng biện pháp tu từ so sánh: sương trắng rỏ đầu cành như giọt sữa. Giá trị nghệ thuật của các biện pháp tu từ Bằng biện pháp so sánh và nhân hóa Đoàn Văn Cừ đã thổi hồn vào thiên nhiên, biến chúng thành những sinh thể sống. Đó là vẻ đẹp tinh khôi đầy hấp dẫn qua so sánh “sương trắng rỏ đầu cành như giọt sữa”; tình cảm chan chứa trong cái “ôm ấp” của dải sương hồng, vẻ tinh nghịch, nhí nhảnh của tia nắng tía; cái thướt tha, điệu đà trong dáng “uốn mình” của núi và cảm giác yên bình, ấm áp trong khung cảnh “đồi thoa son nằm dưới ánh bình minh" . "Thiên nhiên đang cựa mình trong buổi sớm mùa xuân. Cảnh vật toát lên vẻ rực rỡ, lấp lánh trong sự tinh khôi, trong trẻo, mượt mà.
Chỉ với bốn câu thơ này nói riêng và bài thơ Chơ tết nói riêng Đoàn Văn Cừ đã ghi danh mình vào danh sách các nhà thơ xuất sắc củ Việt Nam. Các biện pháp tu từ mà ông thể hiện trong bài thơ sẽ luôn được độc giả thán phục trầm trồ.
Sen Biển ( biên soạn)
