Bài 6: CÁC NƯỚC CHÂU PHI VÀ MĨ LA TINH
I. CÁC NƯỚC CHÂU PHI
1. Vài nét về cuộc đấu tranh giành độc lập
- Từ sau CTTG thứ hai, phong trào đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân phát triển, đặc biệt từ những năm 50 của thế kỉ XX. Phong trào phát triển qua 2 giai đoạn:
a. Giai đoạn 1945-1975:
+ Phong trào phát triển trước hết ở Bắc Phi, sau đó lan sang các khu vực khác.
+ Năm 1960, “Năm Châu Phi”.
+ 1975, thắng lợi của Môdămbích và Ăng gôla đánh dấu sự sụp đổ căn bản của CNTD cũ ở châu Phi.
b. Giai đoạn sau 1975: Hoàn thành cuộc đấu tranh lật đổ CNTD cũ ở Châu Phi. Tiêu biểu:
+ Thành lập nước CH Dimbabuê (4-1980)
+ 3/1990, Na-mi-bi-a tuyên bố độc lập.
+ 11/1993, xóa bỏ CĐ phân biệt c/tộc ở N/Phi.
2. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội
- Sau khi giành độc lập, các nước Châu Phi xây dựng đất nước, đạt thành tựu bước đầu, song chưa đủ để thay đổi căn bản bộ mặt châu lục này.
- Khó khăn toàn diện: lạc hậu, không ổn định…
- Tổ chức thống nhất châu Phi (OAU) (5/1963). Năm 2002 đổi thành Liên minh châu Phi (AU).
II. CÁC NƯỚC MĨ LATINH
1. Vài nét về q/trình giành và bảo vệ độc lập
- Khu vực Mĩ Latinh giành độc lập sớm (đầu TK XX), nhưng sau đó là thuộc địa kiểu mới của Mĩ.
* Mục tiêu đấu tranh: chống chế độ độc tài, giành, bảo vệ và củng cố độc lập.
* Hình thức đấu tranh khá phong phú: đấu tranh vũ trang, bãi công của công nhân, nổi dậy của nông dân, đấu tranh nghị trường.
* Cách mạng Cuba: Dưới sự lãnh đạo của Phiđen Cátxtơô, nhân dân Cuba đã lật đổ chế độ độc tài Batixta, thành lập nước Cộng hòa Cuba (1/1/1959).
- Từ thập niên 60 - 70, phong trào chống Mĩ và chế độ độc tài thân Mĩ phát triển mạnh, nhiều nước giành độc lập: Panama 1990; 13 nước vùng biển Caribê.
2. Tình hình phát triển kinh tế- xã hội
- Sau khi khôi phục độc lập chủ quyền, các nước Mĩ La tinh tiến hành xây dựng và phát triển kinh tế- xã hội, đạt được những thành tựu quan trọng: Braxin, Áchentina, Mêhicô đã trở thành các nước công nghiệp mới.
- Thập niên 80, các nước Mĩ Latinh gặp nhiều khó khăn: kinh tế suy thoái, lạm phát tăng nhanh, nợ nước ngoài chồng chất, chính trị biến động phúc tạp.
- Thập niên 90, kinh tế Mĩ Latinh có chuyển biến tích cực hơn, thu hút được nguồn vốn đầu tư lớn của nước ngoài (70 tỉ $ năm 1994). Tuy nhiên, những khó khăn đặt ra còn rất lớn như tình trạng mâu thuẫn xã hội, nạn tham nhũng./.
