Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com - Định hướng Forum Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN
Kết nối: VNK X - VNK groups | Nhà Tài Trợ: BhnongFood X - Bhnong groups - Đặt mua Bánh Bhnong

Trả lời chủ đề

Nội dung: <blockquote data-quote="Butchi" data-source="post: 15463" data-attributes="member: 7">6. Triết lý vị lợi của JEREMY BENTHAMTriết lý vị lợi hiện đại được hình thành nhờ công của các nhà tư tưởng người Anh, đặc biệt là Jeremy Bentham(3)(1784-1832) và John Stuart Mill(4) (1806-1873), hai triết gia đóng góp rất nhiều cho sự phát triển của bộ môn Đạo đức học. Giống như triết lý khoái lạc, Chủ nghĩa vị lợi (Utilitarianism) xác định lẽ Chân-Thiện-Mỹ dưới hình thức lạc thú, nhưng mang nặng tính nguyên tắc hơn. Về cơ bản, nó nhắm đến mục đích mang lại “những điều tốt đẹp nhất cho tuyệt đại đa số.” Trong tác phẩm “Giới thiệu các nguyên tắc luân lý và pháp chế” (An Introduction to the Principles of Morals and Legislation), Bentham giải thích lý tưởng ấy như sau: "Thực chất, nguyên tắc vị lợi được sử dụng để chuẩn y hoặc phủ nhận mọi loại hành vi, xét đến ảnh hưởng của chúng đối với lợi ích chung của cả cộng đồng- nói cách khác, xét đến khuynh hướng phát huy hay đối kháng với hạnh phúc và lợi ích của một cộng đồng.” Ông xác định "lợi ích" là những gì mang đến hoan lạc, hạnh phúc, tiện nghi, tiến bộ hoặc bất cứ hình thức nào ngăn ngừa được khổ đau, tội ác và bất hạnh(2)Chủ nghĩa khoái lạc định lượngBentham là một người cổ xuý cho chủ nghĩa khoái lạc định lượng (Quantitative Hedonism). Ông tin rằng chỉ có một dạng hoan lạc, trong đó các khoái cảm khác nhau về số lượng, chẳng hạn như số lượng, thời lượng và cường độ, v.v... Các khoái cảm không khác nhau về chất. Thực tế, về cơ bản, không có sự phân biệt rõ ràng giữa thú vui vật chất và thú vui tinh thần. Mọi lạc thú đều phục vụ cho thể xác và cảm giác.Lẽ chí thiện tận mỹ trong đời<img src="https://files.chungta.com/Image.ashx/image=jpeg/525909814c6f4924a0aced5664059de8-jeramy-beham.jpg/jeramy-beham.jpg" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" />Vốn là một triết gia duy vật, Bentham phủ nhận các thú vui tâm linh, xem chúng như là những lạc thú giả tạo. Ông khẳng định rằng thú vui thể xác là điều tốt đẹp nhất có thể đạt được trong cuộc sống, rằng vì lý do đó, một cá nhân bị tước đoạt mọi thú vui thể xác sẽ thấy đời không đáng sống. Mục tiêu chủ yếu, hay có lẽ là duy nhất, mà con người cần hướng đến là mưu cầu lạc thú.Phân lượng hoan lạcE rằng mọi người không biết cách chọn lựa những lạc thú có giá trị nhất trong phạm vi có thể, Bentham đã sáng tạo ra một công cụ đo lường khoái lạc. Nó được gọi là "Phân lượng hoan lạc" (Hedonist Caculus), bao gồm 7 tiêu chuẩn có mục đích giản tiện hoá công việc lựa chọn những lạc thú khả dĩ. Khi một cá nhân đứng trước tình huống phải chọn một trong hai thú vui nào đó, anh ta có thể sử dụng 7 tiêu chuẩn dưới đây như nền tảng cơ sở để đi đến quyết định.1. Cường độ: Mức độ tác động của lạc thú.2. Thời lượng: Thời gian diễn ra lạc thú.3. Xác định hay bất định: Mức độ đảm bảo rằng một kinh nghiệm đặc biệt nào đó sẽ mang đến khoái cảm trong quá trình tham gia lạc thú.4. Sự gần gũi hay xa cách: Mức độ gần gũi, chặt chẽ của lạc thú xét về mặt không gian và thời gian.5. Sự phong phú : Khả năng tiếp cận với các thú vui phụ khác.6. Độ thuần thục: Mức độ loại trừ các yéu tố gây khó chịu và đau đớn.7. Phạm vi : Khả năng chia sẻ niềm hoan lạc với người khác.Bốn hình thức trừng phạtĐể đảm bảo rằng mọi người không vượt quá giới hạn quyền lợi cá nhân trong quá trình mưu cầu lạc thú riêng, Bentham đã đề xuất 4 hình thức trừng phạt (hay ngăn ngừa) đối với các hành vi trái đạo đức. Chúng có thể được minh hoạ với các thí dụ sau đây:1. Hình phạt thể xác: Nếu một cá nhân ăn uống qúa độ, anh ta sẽ chán ứ, bội thực hoặc đổ bệnh.2. Hình phạt pháp lý: Nếu một cá nhân tìm kiếm thú vui bất hợp pháp, anh ta có thể bị phạt tù hay nhận lãnh các án phạt khác.3. Hình phạt công đạo: Nếu một cá nhận tìm đến những thú vui bất công, anh ta có thể bị khai trừ khỏi xã hội cộng đồng hoặc bị công luận chỉ trích.4. Hình phạt tôn giáo: Nếu một cá nhân buông thả mình trong những lạc thú cấm kỵ và vô luân, Thượng đế sẽ trừng phạt anh ta (ngay trong kiếp này hay ở kiếp khác.) 7. Triết lý vị lợi của JOHN STUART MILL <img src="https://files.chungta.com/Image.ashx/image=jpeg/65cc3e565c2d4f98adf03003acfefa1a-JS-MILL.jpg/JS-MILL.jpg" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" />Mục đích ban đầu của J. S. Mill là bảo vệ và gạn lọc thuyết vị lợi của Jeremy Bentham, nhưng cuối cùng ông nhận thức ra rằng quan điểm của mình đối lập với học thuyết ấy. Mill đã phát triển một thái độ phê phán tiền đề cơ bản của Bentham rằng lạc thú thể xác (hay khoái cảm) là lẽ Chân-Thiện-Mỹ trong đời. Nếu ý tưởng ấy của Bentham là đúng, Mill nhận định, liệu chúng ta có nên đặt vấn đề rằng tạo vật đang chìm đắm trong dục lạc là một con người hay một con lợn? Thực ra, nếu khoái cảm là điều chí thiện tận mỹ trong cuộc sống, vì sao một con người đang chịu khổ đau và thất vọng lại có thể được xem là "thượng đẳng" hơn một con lợn đang thoả mãn trong dục lạc nhầy nhụa?Mill đi đến kết rằng hoan lạc phải có tính phân biệt về chất; vì thế, chỉ một lượng nhỏ lạc thú của con người cũng có giá trị hơn một lượng lớn lạc thú của một con lợn. Triết lý của Mill, tương phản với thuyết “hoan lạc định tính." (Qualitative Hedonism)Tiêu chuẩn luân lýNhư đã trình bày ở phần trước, Bentham đề xuất 7 tiêu chuẩn phân lượng hoan lạc để làm cơ sở xác định thú vui đúng đắn. Về phần mình, Mill đã chọn một chuẩn mực khác, tạm gọi là "ý kiến của chuyên gia hoan lạc." Điều này có nghĩa là, nếu cần chọn lựa một trong hai lạc thú khả dĩ, quyết định đúng đắn sẽ thuộc về người đã từng có kinh nghiệm về cả hai lạc thú ấy. Trong tình huống hai người bất đồng với nhau trong quá trình đi đến một quyết định chọn lựa lạc thú, lời phán xét cuối cùng phải thuộc về người khôn ngoan và từng trải hơn, bởi vì anh ta có khả năng đưa ra một quyết định chính xác và đúng đắn hơn. Mill đã trình bày quan điểm của mình như sau: "Nếu được hỏi về ý nghĩa của sự khác biệt về chất giữa các niềm hoan lạc, rằng cái gì đã khiến mọi thú vui này có giá trị hơn một một vui khác, xét về mặt tính chất chứ không bàn đến phạm vi phân lượng của chúng, tôi cho rằng chỉ có một câu trả lời khả dĩ chấp nhận được."Xét đến sự chọn lựa giữa hai thú vui. Nếu hầu hết những ai đã từng hưởng thụ cả hai thú vui ấy quyết định chọn một không kể đến mọi định kiến đạo đức, thú vui ấy phải là lạc thú đáng được chọn hơn. Nếu mộpt trong hai thú vui ấy được họ đánh giá cao hơn cái còn lại - mặc dù biết rằng nó bao hàm nhiều điều bất toại hơn, nhưng họ vẫn không sẵn sàng đánh đổi nó với bất kỳ một lượng nào của thú vui còn lại - chúng ta có thể an tâm mà kết luận rằng thú vui được chọn là “có giá trị vượt ra khỏi khuôn khổ phân lượng” và “có chất lượng ưu việt hơn" so với thú vui còn lại”.“Qua đó, chúng ta sẽ nhận ra một sự kiện không thể chất vấn rằng họ- những người từng trải qua, hưởng thụ và có khả năng đánh giá cả hai thú vui ấy một cách công bằng, đã đưa ra một quyết định chọn lựa đáng trân trọng về thái độ đón nhận những gì tác động “nhân tính”, phần phẩm chất cao nhã bên trong tâm hồn mình. Rất ít người can tâm hạ thấp phẩm giá của mình xuống hàng thú vật chỉ để được thoả mãn những khoái lạc hạ đẳng. Không có người thông minh nào chịu can tâm làm người ngu dại, chẳng có kẻ học thức nào hài lòng với sự dốt nát, không một người có lương tri nào chấp nhận được sự ích kỷ và đê tiện. Họ không bao giờ cam tâm hạ thấp phẩm giá của mình, cho dù được thuyết phục rằng những kẻ ngu dại, dốt nát hay ti tiện có cuộc sống đầy đủ và thoả mãn hơn cuộc sống của họ. Để hạnh phúc, người cao nhã đòi hỏi những nhu cầu cao hơn, họ cũng phải có khả năng chịu đựng cao hơn. Tuy nhiên, bất chấp những đòi hỏi ấy, hẳn là anh ta chẳng bao giờ ao ước muốn chìm đắm trong một đời sống mà anh ta cho rằng nhơ nhuốc và hạ cấp... Thà là một con người không thoả nguyện còn hơn là một con lợn khoái lạc; thà là một Socrates thất cơ lỡ vận hơn là một kẻ tiểu nhân đắc chí. Và nếu như kẻ tiểu nhân ấy, hay con lợn ấy, bất đồng với ý kiến nói trên, đó bởi vì họ chỉ biết đến mặt phải của vấn đề hoan lạc. Những người biết cả hai mặt của vấn đề ấy mới có được một cái nhìn so sánh chính xác....”(3)Mọi người đều bình đẳngMill đưa vào học thuyết của mình quan điểm dân chủ của Bentham, rằng hạnh phúc và những điều tốt đẹp của mỗi cá nhân đều có giá trị như nhau, rằng mỗi người đều bình đẳng và phải được đối xử công bằng. Hạnh phúc của kẻ bần cùng cũng quan trọng như hạnh phúc của một ông hoàng. Mọi người trên thế giới đều bình đẳng.</blockquote>

Tên

Mã xác nhận