Trả lời chủ đề

Nội dung

<blockquote data-quote="truong_minh553" data-source="post: 75386" data-attributes="member: 75809">&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; Ra đi không “phê phán”! &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Có thể nói cuộc ra đi hiện thực của Nguyễn tất Thành là một cuộc ra&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; đi mà phần lớn sự định hướng ban đầu không phải do mình quyết định&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; với một ý thức phủ nhận mọi cái đã có một cách quyết liệt, sáng suốt&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; như “quyển truyện” của Trần Dân Tiên đã viết và được những nhà sùng&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; bái Hồ Chí Minh khai thác. Cuộc ra đi ấy đã được định hướng theo một&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; con đường đã cũ và đó chính là con đường “Tây du” kiểu Phan Chu&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Trinh. Nhưng có một yếu tố khác cũng đã góp phần không kém quan&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; trọng để tạo nên kịch bản ra đi này là sự góp sức của ông Nguyễn&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Sinh Huy, thân phụ của Nguyễn Tất Thành. &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; (a) Nguyễn Sinh Huy đậu phó bảng năm 1901; 1906 vào Huế nhậm chức&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; thừa biện Bộ Lễ; 1909 được cử làm tri huyện Bình Khê (tỉnh Bình&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Định), nhưng chỉ 7 tháng sau, tháng 1-1910, thì bị bãi chức và bị&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; triệu hồi về Huế. Lý do: theo Sở mật thám ông đã uống rượu say và&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; đánh chết người. &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Nguyễn Sinh Huy phản bác (thừa nhận có đánh một tù nhân, nhưng cho&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; rằng cái chết không phải do roi của ông), tuy thế do xét nghiệm cho&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; biết người bị đánh đã phát bệnh mà chết, nên ông vẫn bị giáng bốn&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; cấp và bãi chức. Sự nghiệp tan vỡ, ông xin vào Nam, từ đó về sau lưu&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; lạc rày đây mai đó, kiếm sống bằng đủ thứ nghề, khi viết câu đối,&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; dạy chữ Nho, lúc bốc thuốc, làm cai đồn điền, đã từng đi bộ lên Đế&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; thiên Đế thích ở Cambốt nhưng lại không bao giờ trở về Huế và về&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; quê, cũng chẳng bao giờ gặp lại con cái. Cuối cùng dừng lại tại làng&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Hoà An, tỉnh Cao Lãnh…, trước khi chết đã bị mật thám nghi ngờ có&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; gia nhập một thứ tổ chức thần bí nào đó mang tên là Thiên địa Hội.&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Hình ảnh thực tế của Nguyễn Sinh Huy qua những tài liệu do D. Hémery&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; công bố&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; <a href="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&amp;b=61#anm16" target="_blank">&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; [16]</a> trên đây không&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; hoàn toàn lý tưởng như người ta đã vẽ ra. Khá thân cận với những nhà&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; nho tiêu biểu trong phong trào Duy Tân Đông du bấy giờ, bị mật thám&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; theo dõi nhưng lại không bị liệt vào các phần tử nguy hiểm, do lẽ&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; ông không trực tiếp dính líu đến các tổ chức chống đối. Không theo&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; con đường từ quan tranh đấu của những bạn đồng khoa như Phan Chu&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Trinh, Ngô Đức Kế, ông vẫn chấp nhận đi vào guồng máy cai trị thuộc&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; địa một cách miễn cưỡng, cuối cùng có lẽ do buồn chán mà trở nên sa&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; sút&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; <a href="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&amp;b=61#anm17" target="_blank">&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; [17]</a> , ông đã tự gạt&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; mình ra khỏi cái cái guồng máy quan lại cuối mùa để sống một cuộc&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; sống giang hồ, cô độc.&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; <a href="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&amp;b=61#anm18" target="_blank">&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; [18]</a> &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; (b) Ảnh hưởng của Nguyễn Sinh Huy với người con thứ ba của mình ra&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; sao, chúng ta không biết rõ. Nhưng có điều chắc chắn là việc bị bãi&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; chức của ông cũng đã kéo Nguyễn Tất Thành theo cùng số phận với&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; mình: anh không còn khả năng tiếp tục theo con đường học vấn kiểu&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; “Pháp-bản xứ” để sau này gia nhập vào guồng máy cai trị của thực dân&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; dưới một hình thức mới, trong chính sách khai thác thuộc địa đã qua&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; thời bình định. Có thể Nguyễn Tất Thành chưa chắc đã đi vào quỹ đạo&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; đó; nhưng giả sử như anh còn giữ được ý định “giúp đỡ đồng bào” thì&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; anh sẽ làm gì với mớ kiến thức kiểu thuộc địa mà anh đã thu lượm&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; được? Có thể anh sẽ bỏ học để làm cách mạng cộng sản, nhưng ai sẽ&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; thay anh đóng vai Nguyễn-Người-Yêu-Nước để liên hệ với Đệ tam Quốc&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; tế và liệu có xuất hiện được một mẫu người cộng sản Việt Nam nào đó&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; như anh? Thật khó trả lời. &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Nhưng cũng rất may, những câu hỏi giả định ấy đã không có cơ sở để&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; đặt ra. Có lẽ để chuộc lại lỗi lầm, ông Nguyễn Sinh Huy đã đặc biệt&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; quan tâm đến Nguyễn Tất Thành và đã không để anh phải bươn chải một&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; mình. Như chúng ta đã biết, sau khi bị cách chức, về quê xin phép&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; vào Nam để “tìm kế sinh nhai”, nghe tin Nguyễn Tất Thành từ Quy Nhơn&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; <a href="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&amp;b=61#anm19" target="_blank">&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; [19]</a> vào Sài Gòn, ông&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; đã xoay xở đi theo và có lẽ đã dẫn được Nguyễn Tất Thành đến gặp&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Phan Chu Trinh trước khi ông này sang Pháp (tháng 4-1911). Ông trông&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; đợi gì nơi Nguyễn Tất Thành qua sự gửi gắm này với Phan Chu Trinh?&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Cũng do ông biết rõ đường lối của người bạn đồng khoa của ông là như&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; thế nào, chắc hẳn ông sẽ không thể nào tưởng tượng ra được một ngày&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; nào đó người con của ông lại trở thành một nhân vật như Nguyễn Ái&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Quốc. Với tính cách của ông, có thể suy nghĩ sau đây không sai sự&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; thật lắm: thiếu gì cách dùng học vấn của mình để giúp đỡ đồng bào,&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; đâu nhất thiết phải làm cách mạng? Dù sao ông cũng đã góp phần đẩy&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; ra phía trước một người con sau này đã đi xa hơn kỳ vọng của ông rất&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; nhiều. &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; (c) Về phần Nguyễn Tất Thành lúc bấy giờ thì điều mà chúng ta biết&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; được tương đối rõ là suốt một thời gian dài anh luôn luôn nhớ đến&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; cha và cố gắng thực hiện những mong đợi của cha khi gửi gắm anh cho&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Phan Chu Trinh. &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Chúng ta đã biết lá đơn của anh gửi Tổng thống Pháp ngày 15-9-1911&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; xin được vào học Ecole Coloniale với ước muốn vừa có ích cho nước&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Pháp vừa làm lợi cho đồng bào mình. Điều chúng ta cần biết thêm là&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; sau khi gửi bức thư đó, Nguyễn Tất Thành đã theo tàu trở về Việt Nam&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; qua hành trình Marseille–Sài Gòn–Hải Phòng–Sài Gòn–Marseille–Le&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Havre… Tại Sài Gòn, anh đã gửi thư cho anh là ông Cả Khiêm (Nguyễn&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Sinh Khâm hoặc Nguyễn Tất Đạt) lúc ấy đang giúp việc vặt tại Khâm sứ&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Trung Kỳ, nhờ vận động xin vào Ecole Coloniale. Ông Khiêm đã gửi thư&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; lên Toàn quyền Albert Sarraut và thư này được chuyển về Khâm sứ&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Trung Kỳ. Và như mọi người có thể đoán, Khâm sứ Trung Kỳ đã trả lời&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Toàn quyền Đông dương, với lý do bác bỏ như sau: muốn vào Ecole&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Coloniale phải đang học ở thuộc địa, và chỉ những thanh niên xứng&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; đáng trong hàng ngũ quan lại cao cấp mới được chọn&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; <a href="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&amp;b=61#anm20" target="_blank">&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; [20]</a> . Qua sự khẩn&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; khoản này, chúng ta thấy quyết tâm muốn tìm một chỗ học nhất định để&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; ổn định cuộc sống của Nguyễn Tất Thành là như thế nào. &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Sự quan tâm lo lắng của Nguyễn Tất Thành với cha cũng rất đáng chú ý&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; với cách thức đặc biệt của anh. Cũng tại Sài Gòn nhân chuyến về nước&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; nói trên&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; <a href="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&amp;b=61#anm21" target="_blank">&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; [21]</a> , cùng với việc&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; gửi thư cho Nguyễn Sinh Khâm nhờ vận động vào Ecole Coloniale, ngày&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; 31-10-1911, Nguyễn Tất Thành cũng đã gửi thư cho Khâm sứ Trung kỳ&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; xin nhờ chuyển mandat 15 đồng (Đông Dương) cho cha, vì cha anh không&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; thể nhận mandat trực tiếp được&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; <a href="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&amp;b=61#anm22" target="_blank">&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; [22]</a> . &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Suốt thời gian làm việc trên tàu, đi đây đó, nhưng nỗi lo lắng về&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; cha vẫn làm Nguyễn Tất Thành bứt rứt: không phải chỉ gửi tiền giúp,&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; anh còn có ý xin chính quyền thuộc địa phục chức hoặc tìm việc cho&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; cha nữa. Bản khai của Bùi Quang Chiêu với Mật thám Sài Gòn ngày&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; 21-9-1922 có nói đến việc ông gặp Nguyễn Tất Thành (mang tên Văn Ba)&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; trên tàu Latouche-Tréville (ông nói đã quên tên) như sau: &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; “Anh đang làm việc trên tàu. Anh đến gặp tôi&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; vì tôi từng là giáo sư nông nghiệp dạy cha anh tại Huế khoảng&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; 1901-1902. Anh nói với tôi rằng lần đầu tiên anh sang Pháp, mục&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; đích là để khiếu nại cho cha anh về việc ông vừa mới bị bãi&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; chức. Anh muốn đến ở nhà thuyền trưởng Do-huu-Chan (?) đang công&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; tác tại Marseille, với tư cách là người giúp việc nhà cho ông,&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; để nhờ ông giúp đỡ trong việc khiếu nại đó” &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; <a href="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&amp;b=61#anm23" target="_blank">&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; [23]</a>.&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; Ngày 15-12-1912, khi qua Mỹ, thư gửi Khâm sứ Huế báo rằng trong ba&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; cái mandat gửi cha, anh chỉ nhận được một thư trả lời, ấy là nhờ do&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; lần ấy mandat đã được chính Khâm sứ chuyển trực tiếp. Lần này anh&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; muốn gửi tiền hàng tháng cho cha, cũng nhờ Khâm sứ giúp đỡ và nhân&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; đó xin Khâm sứ tìm việc làm cho cha nữa. Trong thư, có những đoạn&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; lời lẽ như sau: &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; “Ôi! Hoàn cảnh của tôi gay go biết bao! Sống&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; quá xa cha mẹ, rất hiếm nhận được tin tức của họ, muốn giúp đỡ&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; họ mà không biết làm sao! Thôi thúc bởi tình yêu&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; của đứa con, tôi dám xin Ngài vui lòng thuận cho cha tôi một&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; công việc như là thừa biện ở các Bộ hay Huấn đạo giáo thư (?)&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; để, dưới tấm lòng nhân hậu cao cả của Ngài, ông ấy có được kế&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; sinh nhai” &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; <a href="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&amp;b=61#anm24" target="_blank">&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; [24]</a>.&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; Có một chi tiết đáng lưu ý: dưới thư, ký là “Paul Tatthanh”, Poste&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; restante 1, rue Amiral Courbet, 1 – Le Havre. Tên “Paul” này đã được&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Nguyễn Tất Thành sử dụng lại có biến dạng đi một chút gọi là “Paul&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Thành” trong một bức thư từ Anh viết cho Toàn quyền Đông Dương, đề&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; ngày 16-4-1915, qua lãnh sự Anh tại Sài Gòn, nhờ chuyển cho cha,&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; nhưng không đến tay vì không tìm được địa chỉ&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; <a href="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&amp;b=61#anm25" target="_blank">&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; [25]</a> . &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Qua thư gửi Tổng thống Pháp xin vào học Ecole Coloniale, các thư gửi&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Khâm sứ Huế hoặc Toàn quyền Đông Dương nhờ liên lạc chuyển tiền và&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; tìm việc cho cha, tên ký có lúc là “Paul Tatthanh” (từ Mỹ, 1912), có&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; lúc là “Paul Thành” (từ Anh, 1915), chúng ta thấy nơi sự ra đi của&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; người con thứ ba của ông phó bảng Nguyễn Sinh Huy một cung cách ứng&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; xử chưa có gì gọi được “cách mạng” cả. Lý tưởng đi học để về giúp&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; đồng bào theo chủ trương của Phan Chu Trinh chưa có điều kiện để bật&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; lên thành mục đích chủ yếu, chế độ thực dân chưa thành đối tượng tố&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; cáo, đả kích không khoan nhượng, tình nhà còn đè lên tâm tư nặng nề,&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; cuộc mưu sinh của một thanh niên xa xứ cũng không kém phần bức xúc…&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Nói chung anh là một kẻ mới vào đời, tuy được những người thân hướng&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; dẫn để đi xa, nhưng trong những ngày khởi đầu của cuộc hành trình&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; này, Nguyễn Tất Thành vẫn chưa xác định được một vị trí nào thật rõ&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; rệt về cuộc sống tương lai cho mình. </blockquote>

[QUOTE="truong_minh553, post: 75386, member: 75809"] [FONT=Times New Roman][SIZE=5] [B]Ra đi không “phê phán”![/B] [/SIZE] [SIZE=4] Có thể nói cuộc ra đi hiện thực của Nguyễn tất Thành là một cuộc ra đi mà phần lớn sự định hướng ban đầu không phải do mình quyết định với một ý thức phủ nhận mọi cái đã có một cách quyết liệt, sáng suốt như “quyển truyện” của Trần Dân Tiên đã viết và được những nhà sùng bái Hồ Chí Minh khai thác. Cuộc ra đi ấy đã được định hướng theo một con đường đã cũ và đó chính là con đường “Tây du” kiểu Phan Chu Trinh. Nhưng có một yếu tố khác cũng đã góp phần không kém quan trọng để tạo nên kịch bản ra đi này là sự góp sức của ông Nguyễn Sinh Huy, thân phụ của Nguyễn Tất Thành. (a) Nguyễn Sinh Huy đậu phó bảng năm 1901; 1906 vào Huế nhậm chức thừa biện Bộ Lễ; 1909 được cử làm tri huyện Bình Khê (tỉnh Bình Định), nhưng chỉ 7 tháng sau, tháng 1-1910, thì bị bãi chức và bị triệu hồi về Huế. Lý do: theo Sở mật thám ông đã uống rượu say và đánh chết người. Nguyễn Sinh Huy phản bác (thừa nhận có đánh một tù nhân, nhưng cho rằng cái chết không phải do roi của ông), tuy thế do xét nghiệm cho biết người bị đánh đã phát bệnh mà chết, nên ông vẫn bị giáng bốn cấp và bãi chức. Sự nghiệp tan vỡ, ông xin vào Nam, từ đó về sau lưu lạc rày đây mai đó, kiếm sống bằng đủ thứ nghề, khi viết câu đối, dạy chữ Nho, lúc bốc thuốc, làm cai đồn điền, đã từng đi bộ lên Đế thiên Đế thích ở Cambốt nhưng lại không bao giờ trở về Huế và về quê, cũng chẳng bao giờ gặp lại con cái. Cuối cùng dừng lại tại làng Hoà An, tỉnh Cao Lãnh…, trước khi chết đã bị mật thám nghi ngờ có gia nhập một thứ tổ chức thần bí nào đó mang tên là Thiên địa Hội. Hình ảnh thực tế của Nguyễn Sinh Huy qua những tài liệu do D. Hémery công bố [URL="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&b=61#anm16"] [COLOR=blue][16][/COLOR][/URL] trên đây không hoàn toàn lý tưởng như người ta đã vẽ ra. Khá thân cận với những nhà nho tiêu biểu trong phong trào Duy Tân Đông du bấy giờ, bị mật thám theo dõi nhưng lại không bị liệt vào các phần tử nguy hiểm, do lẽ ông không trực tiếp dính líu đến các tổ chức chống đối. Không theo con đường từ quan tranh đấu của những bạn đồng khoa như Phan Chu Trinh, Ngô Đức Kế, ông vẫn chấp nhận đi vào guồng máy cai trị thuộc địa một cách miễn cưỡng, cuối cùng có lẽ do buồn chán mà trở nên sa sút [URL="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&b=61#anm17"] [COLOR=blue][17][/COLOR][/URL] , ông đã tự gạt mình ra khỏi cái cái guồng máy quan lại cuối mùa để sống một cuộc sống giang hồ, cô độc. [URL="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&b=61#anm18"] [COLOR=blue][18][/COLOR][/URL] (b) Ảnh hưởng của Nguyễn Sinh Huy với người con thứ ba của mình ra sao, chúng ta không biết rõ. Nhưng có điều chắc chắn là việc bị bãi chức của ông cũng đã kéo Nguyễn Tất Thành theo cùng số phận với mình: anh không còn khả năng tiếp tục theo con đường học vấn kiểu “Pháp-bản xứ” để sau này gia nhập vào guồng máy cai trị của thực dân dưới một hình thức mới, trong chính sách khai thác thuộc địa đã qua thời bình định. Có thể Nguyễn Tất Thành chưa chắc đã đi vào quỹ đạo đó; nhưng giả sử như anh còn giữ được ý định “giúp đỡ đồng bào” thì anh sẽ làm gì với mớ kiến thức kiểu thuộc địa mà anh đã thu lượm được? Có thể anh sẽ bỏ học để làm cách mạng cộng sản, nhưng ai sẽ thay anh đóng vai Nguyễn-Người-Yêu-Nước để liên hệ với Đệ tam Quốc tế và liệu có xuất hiện được một mẫu người cộng sản Việt Nam nào đó như anh? Thật khó trả lời. Nhưng cũng rất may, những câu hỏi giả định ấy đã không có cơ sở để đặt ra. Có lẽ để chuộc lại lỗi lầm, ông Nguyễn Sinh Huy đã đặc biệt quan tâm đến Nguyễn Tất Thành và đã không để anh phải bươn chải một mình. Như chúng ta đã biết, sau khi bị cách chức, về quê xin phép vào Nam để “tìm kế sinh nhai”, nghe tin Nguyễn Tất Thành từ Quy Nhơn [URL="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&b=61#anm19"] [COLOR=blue][19][/COLOR][/URL] vào Sài Gòn, ông đã xoay xở đi theo và có lẽ đã dẫn được Nguyễn Tất Thành đến gặp Phan Chu Trinh trước khi ông này sang Pháp (tháng 4-1911). Ông trông đợi gì nơi Nguyễn Tất Thành qua sự gửi gắm này với Phan Chu Trinh? Cũng do ông biết rõ đường lối của người bạn đồng khoa của ông là như thế nào, chắc hẳn ông sẽ không thể nào tưởng tượng ra được một ngày nào đó người con của ông lại trở thành một nhân vật như Nguyễn Ái Quốc. Với tính cách của ông, có thể suy nghĩ sau đây không sai sự thật lắm: thiếu gì cách dùng học vấn của mình để giúp đỡ đồng bào, đâu nhất thiết phải làm cách mạng? Dù sao ông cũng đã góp phần đẩy ra phía trước một người con sau này đã đi xa hơn kỳ vọng của ông rất nhiều. (c) Về phần Nguyễn Tất Thành lúc bấy giờ thì điều mà chúng ta biết được tương đối rõ là suốt một thời gian dài anh luôn luôn nhớ đến cha và cố gắng thực hiện những mong đợi của cha khi gửi gắm anh cho Phan Chu Trinh. Chúng ta đã biết lá đơn của anh gửi Tổng thống Pháp ngày 15-9-1911 xin được vào học Ecole Coloniale với ước muốn vừa có ích cho nước Pháp vừa làm lợi cho đồng bào mình. Điều chúng ta cần biết thêm là sau khi gửi bức thư đó, Nguyễn Tất Thành đã theo tàu trở về Việt Nam qua hành trình Marseille–Sài Gòn–Hải Phòng–Sài Gòn–Marseille–Le Havre… Tại Sài Gòn, anh đã gửi thư cho anh là ông Cả Khiêm (Nguyễn Sinh Khâm hoặc Nguyễn Tất Đạt) lúc ấy đang giúp việc vặt tại Khâm sứ Trung Kỳ, nhờ vận động xin vào Ecole Coloniale. Ông Khiêm đã gửi thư lên Toàn quyền Albert Sarraut và thư này được chuyển về Khâm sứ Trung Kỳ. Và như mọi người có thể đoán, Khâm sứ Trung Kỳ đã trả lời Toàn quyền Đông dương, với lý do bác bỏ như sau: muốn vào Ecole Coloniale phải đang học ở thuộc địa, và chỉ những thanh niên xứng đáng trong hàng ngũ quan lại cao cấp mới được chọn [URL="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&b=61#anm20"] [COLOR=blue][20][/COLOR][/URL] . Qua sự khẩn khoản này, chúng ta thấy quyết tâm muốn tìm một chỗ học nhất định để ổn định cuộc sống của Nguyễn Tất Thành là như thế nào. Sự quan tâm lo lắng của Nguyễn Tất Thành với cha cũng rất đáng chú ý với cách thức đặc biệt của anh. Cũng tại Sài Gòn nhân chuyến về nước nói trên [URL="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&b=61#anm21"] [COLOR=blue][21][/COLOR][/URL] , cùng với việc gửi thư cho Nguyễn Sinh Khâm nhờ vận động vào Ecole Coloniale, ngày 31-10-1911, Nguyễn Tất Thành cũng đã gửi thư cho Khâm sứ Trung kỳ xin nhờ chuyển mandat 15 đồng (Đông Dương) cho cha, vì cha anh không thể nhận mandat trực tiếp được [URL="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&b=61#anm22"] [COLOR=blue][22][/COLOR][/URL] . Suốt thời gian làm việc trên tàu, đi đây đó, nhưng nỗi lo lắng về cha vẫn làm Nguyễn Tất Thành bứt rứt: không phải chỉ gửi tiền giúp, anh còn có ý xin chính quyền thuộc địa phục chức hoặc tìm việc cho cha nữa. Bản khai của Bùi Quang Chiêu với Mật thám Sài Gòn ngày 21-9-1922 có nói đến việc ông gặp Nguyễn Tất Thành (mang tên Văn Ba) trên tàu Latouche-Tréville (ông nói đã quên tên) như sau: [/SIZE] [/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4][I]“Anh đang làm việc trên tàu. Anh đến gặp tôi vì tôi từng là giáo sư nông nghiệp dạy cha anh tại Huế khoảng 1901-1902. Anh nói với tôi rằng lần đầu tiên anh sang Pháp, mục đích là để khiếu nại cho cha anh về việc ông vừa mới bị bãi chức. Anh muốn đến ở nhà thuyền trưởng Do-huu-Chan (?) đang công tác tại Marseille, với tư cách là người giúp việc nhà cho ông, để nhờ ông giúp đỡ trong việc khiếu nại đó” [/I] [URL="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&b=61#anm23"] [COLOR=blue][23][/COLOR][/URL]. [/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=4] Ngày 15-12-1912, khi qua Mỹ, thư gửi Khâm sứ Huế báo rằng trong ba cái mandat gửi cha, anh chỉ nhận được một thư trả lời, ấy là nhờ do lần ấy mandat đã được chính Khâm sứ chuyển trực tiếp. Lần này anh muốn gửi tiền hàng tháng cho cha, cũng nhờ Khâm sứ giúp đỡ và nhân đó xin Khâm sứ tìm việc làm cho cha nữa. Trong thư, có những đoạn lời lẽ như sau: [/SIZE] [/FONT] [FONT=Times New Roman] [SIZE=4][I]“Ôi! Hoàn cảnh của tôi gay go biết bao! Sống quá xa cha mẹ, rất hiếm nhận được tin tức của họ, muốn giúp đỡ họ mà không biết làm sao![/I] [I]Thôi thúc bởi tình yêu của đứa con, tôi dám xin Ngài vui lòng thuận cho cha tôi một công việc như là thừa biện ở các Bộ hay Huấn đạo giáo thư (?) để, dưới tấm lòng nhân hậu cao cả của Ngài, ông ấy có được kế sinh nhai” [/I] [URL="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&b=61#anm24"] [COLOR=blue][24][/COLOR][/URL]. [/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=4] Có một chi tiết đáng lưu ý: dưới thư, ký là “Paul Tatthanh”, Poste restante 1, rue Amiral Courbet, 1 – Le Havre. Tên “Paul” này đã được Nguyễn Tất Thành sử dụng lại có biến dạng đi một chút gọi là “Paul Thành” trong một bức thư từ Anh viết cho Toàn quyền Đông Dương, đề ngày 16-4-1915, qua lãnh sự Anh tại Sài Gòn, nhờ chuyển cho cha, nhưng không đến tay vì không tìm được địa chỉ [URL="https://www.zeuz.org/browse.php?u=aHR0cDovL3d3dy50YWxhd2FzLm9yZy90YWxhREIvc3VjaGUucGhwP3Jlcz05MDkwJnJiPTA4&b=61#anm25"] [COLOR=blue][25][/COLOR][/URL] . Qua thư gửi Tổng thống Pháp xin vào học Ecole Coloniale, các thư gửi Khâm sứ Huế hoặc Toàn quyền Đông Dương nhờ liên lạc chuyển tiền và tìm việc cho cha, tên ký có lúc là “Paul Tatthanh” (từ Mỹ, 1912), có lúc là “Paul Thành” (từ Anh, 1915), chúng ta thấy nơi sự ra đi của người con thứ ba của ông phó bảng Nguyễn Sinh Huy một cung cách ứng xử chưa có gì gọi được “cách mạng” cả. Lý tưởng đi học để về giúp đồng bào theo chủ trương của Phan Chu Trinh chưa có điều kiện để bật lên thành mục đích chủ yếu, chế độ thực dân chưa thành đối tượng tố cáo, đả kích không khoan nhượng, tình nhà còn đè lên tâm tư nặng nề, cuộc mưu sinh của một thanh niên xa xứ cũng không kém phần bức xúc… Nói chung anh là một kẻ mới vào đời, tuy được những người thân hướng dẫn để đi xa, nhưng trong những ngày khởi đầu của cuộc hành trình này, Nguyễn Tất Thành vẫn chưa xác định được một vị trí nào thật rõ rệt về cuộc sống tương lai cho mình. [/SIZE][/FONT] [/QUOTE]

Tên

Mã xác nhận