Kì 2: "Người còn lại" của Facebook, "nữ tướng" Sheryl Sandberg
Sheryl Sandberg và Mark Zuckerberg hiện được coi là cặp bài trùng kỳ lạ nhất ở thung lũng công nghệ Silicon.
Sheryl Sandberg được New York Times đánh giá "là người bạn giá trị nhất của Mark Zuckerberg, người sáng lập và là giám đốc điều hành
Trước 10 giờ mỗi sáng thứ 2, Sheryl Sandberg – giám đốc kinh doanh của Facebook viết nhanh một email cho cấp trên của mình là Mark Zuckerberg – người đồng sáng lập và hiện là giám đốc điều hành của Facebook. “Chúng ta có một cuộc hẹn”, Sandberg nói. Anh ta trả lời, ‘Tôi đang tới đây’”. Mấy phút sau, Zuckerberg bước tới tổng hành dinh của công ty, sau màn chào hỏi với các nhân viên, anh tới thẳng phòng họp và thảo luận với Sandberg hàng giờ đồng hồ. Hai lãnh đạo cấp cao của Facebook này cũng có cách kết thúc một tuần làm việc giống nhau, với một cuộc họp kín vào chiều thứ Sáu. Họ thảo luận với nhau về các sản phẩm, chiến lược, các thương vụ và nhân sự.
“Chúng tôi thỏa thuận sẽ đưa ra các ý kiến phản hồi vào mỗi thứ Sáu”, Sandberg nói. “Chúng tôi thường tranh luận về mọi thứ, chưa bao giờ có vấn đề gì mà cả hai chúng tôi nhất trí hoàn toàn cả”. Cũng như cuộc họp gần đây nhất họ đã không đạt được sự nhất trí về chi tiết của thỏa thuận mà Zuckerberg cam kết sẽ tài trợ 100 triệu USD cho các trường học ở Newark.
Sandberg, một lãnh đạo có tiếng trong giới các công ty Internet, lại được biết đến bởi các kỹ năng giao tiếp và sự thông minh nhạy bén. Và những cuộc họp thường xuyên giữa bà và Zuckerberg vốn nổi tiếng bởi sự kín đáo đã góp phần duy trì một trong những sự cộng tác không bình thường nhất tại Facebook ở thung lũng Silicon.
Hơn thế, từ nhiều những lí do khác nhau, Sandberg còn được biết đến nhiều vì bà là người bạn thân nhất của Zuckerberg.
Kể từ khi Sandberg đến với công ty này từ 2 năm trước, Facebook đã trải qua một giai đoạn “siêu tăng trưởng”. Số nhân viên của công ty đã tăng lên gấp 6 lần, với gần 1.800 người, và số lượng người sử dụng dịch vụ của họ trên toàn thế giới đã tăng hơn 7 lần, lên khoảng 500 triệu người. Về doanh thu, theo dự báo chưa đầy đủ từ Webush Securities, con số này sẽ đạt khoảng 1,6 tỷ USD trong năm nay. (Facebook là một công ty tư nhân nên họ không công bố doanh thu của mình).
Một phần trong động lực giúp mang lại sự tăng trưởng về doanh số là mối liên hệ chặt chẽ giữa Sandberg với nhiều nhà quảng cáo lớn nhất thế giới, là những mối quan hệ bà xây dựng từ khi còn là một lãnh đạo cao cấp trong hội đồng điều hành của Google. Sandberg cũng đồng thời mang lại sự ổn định cho Facebook, yếu tố mà mạng xã hội này không có được trước đó do chịu ảnh hưởng trong một thời gian dài do xảy ra những xáo trộn nhân sự với việc ra đi của hàng loạt những lãnh đạo cấp cao cũng như những nhân viên lâu năm, trong đó có cả người đồng sáng lập ra công ty.
Mike Schroepfer, phó chủ tịch phụ trách mảng công nghệ của Facebook nhận xét: “Một trong những lý do khiến công ty đang hoạt động tốt là bởi vì họ đã làm việc với nhau rất hiệu quả”.
Sandberg đã tập trung vào việc xây dựng chiến lược kinh doanh, mở rộng ra phạm vi quốc tế, và tận dụng mối quan hệ với những nhà quảng cáo lớn và đưa dấu ấn của mình vào những lịch vực như truyền thông hay các chính sách công. Điều đó đã giải phóng cho Zuckerberg và giúp anh có thời gian tập trung vào những công việc anh thích nhất: đó là Facebook website và những nền tảng của nó.
Donald Graham, chủ tịch của Washington Post Company , người từng có lần cố gắng lôi kéo Sandberg về làm việc cho mình, đã nói rằng trong hai năm qua, nhiều trong số những câu hỏi về khả năng tồn tại của Facebook đã biến mất.
“Sự kết hợp giữa Mark và Sheryl Sandberg là nguyên nhân căn bản nhất”, Graham – người hiện cũng là một thành viên trong ban lãnh đạo của Facebook nhận xét.
Những ngày này, Sandberg còn phải đảm nhiệm một nhiệm vụ khác: đó là bảo vệ Zuckerberg trong thời gian mà bộ phim mới ra mắt “The Social Network” (Mạng Xã hội) đã mô tả anh ta như là sinh viên xảo trá và lập dị, người có thể đã ăn cắp ý tưởng phát triển Facebook từ người khác. Và Sandberg không đồng tình với điều đó.
“Anh ta thường tỏ ra xấu hổ và kiệm lời, và dường như không mấy mặn mà với những người không biết rõ mình, nhưng bản thân anh ta là một người chân tình”, Sandberg nói về Zuckerberg, với những lời nói được nhấn mạnh rõ. “Anh ấy luôn quan tâm tới những người đang làm việc ở đây”.
Bà còn là người luôn bảo vệ Zuckerberg trong đời sống cá nhân. Tại một cuộc hội thảo công nghệ vào mùa hè vừa qua, Zuckerberg đã tỏ ra mất bình tĩnh trong một cuộc phỏng vấn trên sân khấu. Anh đã đưa ra câu trả lời lan man cho những câu hỏi liên quan đến chính sách bảo mật của Facebook, trở nên mất bình tĩnh một cách rõ rệt và bắt đầu đổ mồ hôi trên trán. Sau cuộc phỏng vấn, Sandberg đã động viên anh chàng không được tự làm khó mình trong những tình hống như vậy, mà phải tập trung vào những phần quan trọng của cuộc phỏng vấn để anh ta có thể làm tốt hơn những lần tới. Cuộc trò chuyện trên được một số người không tiết lộ danh tính kể lại và họ không được phép thảo luận về việc này.
Một trong số họ nhấn mạnh: “Bà ấy thực sự muốn anh ta thành công”.
Trong tất cả những thành tựu mà bà đạt được, còn một lĩnh vực mà những ảnh hưởng của Sandberg chưa thực sự phát huy tác dụng tích cực: đó là vấn đề bí mật cá nhân. Trong khi Sandberg không chịu trách nhiệm trực tiếp về những chức năng này của Facebook website – mà đó là công việc của Zuckerberg – nhưng bà là người có ảnh hưởng sâu tới bản kế hoạch mà họ đã bàn thảo đi lại nhiều lần. Bà cũng sẵn sàng chấp nhận rằng Facebook đã mắc sai lầm ở điểm này. Bà nói: “Hoàn toàn công bằng khi nói rằng chúng tôi gặp những thách thức xung quanh vấn đề bí mật cá nhân”.
Sandberg nói rằng Facebook đã xây dựng những chức năng quản lí thông tin cá nhân rất mạnh, nhưng chúng đã trở nên quá phức tạp cho một người sử dụng bình thường. Facebook gần đây cũng đã đơn giản hóa những chức năng này. Bà khẳng định thêm rằng “Mark đã thực hiện những động thái để sửa sai về vấn đề bí mật thông tin cá nhân”.
Nhưng một số người phê phán lại cho rằng vấn đề bảo mật thông tin nằm ngoài tính thân thiện của các chức năng mà Facebook cung cấp đối với người dùng. Mà họ đưa các dẫn chứng rằng Facebook đã thu thập những thông tin cá nhân từ lượng người dùng đang ngày một tăng lên để giúp các nhà làm marketing gửi đi các thông điệp quảng cáo của mình tới đúng nơi chúng cần phải đến.
“Tôi sợ rằng bà Sandberg đã thất bại trong việc cung cấp sự giám sát người trưởng thành như là Facebook yêu cầu”, đó là lời phê phán của Jeff Chester, giám đốc điều hành của Center for Digital Democracy , một nhóm hoạt động xã hội đặt tại Washington. “Định hướng của Facebook liên quan tới việc họ sử dụng các thông tin của thành viên và các hoạt động marketing lén lút mà họ có liên quan tới, là một điều đáng lên án”.
Một người phát ngôn của Facebook đã khẳng định rằng trang mạng xã hội này cho phép người dùng quản lí và quyết định thông tin nào sẽ được họ chia sẻ với ai, và khẳng định rõ các thông tin sẽ được sử dụng trong các sản phẩm quảng cáo của công ty như thế nào. Và Facebook không bao giờ bán những thông tin đó cho bên thứ 3.
Mark Zuckerberg và Sheryl Sandberg có lẽ là cặp bài trùng kỳ lạ nhất ở thung lũng Silicon.
Zuckerberg, một kỹ sư và là người có các ý tưởng về sản phẩm mới vừa bước qua tuổi 26, là một người được cả xã hội xem là một người kín tiếng. Còn ở tuổi 41, Sandberg lại trái ngược: bóng bẩy, xinh đẹp, hay nói và luôn tỏ ra tự tin trước công chúng.
Sự khác biệt vẫn chưa kết thúc ở đây. Zuckerberg bỏ học sau khi kết thúc năm thứ 2 tại Havard để tập trung xây dựng phát triển Facebook, và anh ta chưa bao giờ làm việc ở một nơi nào khác. Còn Sandberg, tốt nghiệp MBA tại Harvard, từng là một nhân viên ở Google, nơi bà đóng vai trò trung tâm trong việc xây dựng và phát triển chiến lược quảng cáo lớn nhất và thành công nhất trên Internet.
Cho tới khi bà rời Google, bộ phận của bà đã phát triển từ một nhóm nhỏ nhân viên lên tới khoảng 4 ngàn người, chiếm khoảng ¼ số nhân viên của công ty này, và mang lại khoảng hơn ½ doanh thu cho toàn công ty. Bà cũng đã góp phần xây dựng các kế hoạch nhân đạo của Google, và điều hành hoạt động của các dự án khác nhau, trong đó có dự án về xây dựng thư viện sách điện tử của Google.
Eric Schmidt, giám đốc điều hành của Google nói rằng ông xem Sandberg như là một “siêu sao”. Nhưng hiện đã có những sự cạnh tranh đang ngày càng lớn giữa hai công ty, một phần bởi vì Sandberg đã tuyển dụng một loạt các nhân sự điều hành và nhân viên của Google. Có khoảng 200 cựu nhân viên Google hiện đang làm việc tại Facebook.
Trước khi tới thung lũng Silicon năm 2001, Sandberg đã tốt nghiệp cử nhân kinh tế và sau đó là MBA tại đại học Havard, làm việc tại World Bank, sau đó là McKinsey & Company, và là trưởng nhóm nhân viên cho Lawrence H. Summers khi ông này là Bộ trưởng Bộ Tài chính trong chính quyền Clinton.
Mặc dù có những sự khác biệt giữa họ - hoặc có thể là bởi vì họ như thế - Zuckerberg và Sandberg đã dần trở nên thân thiết với nhau. “Rất nhiều người sẽ lựa chọn cách tuyển dụng những người có tính cách giống mình”, Zuckerberg nói. “Ở đây chúng tôi đã cân bằng được rất nhiều. Công việc đã tạo nên mối quan hệ của chúng tôi, và mọi thứ diễn ra tốt đẹp, cuối cùng bạn có một hệ thống ưu việt hơn rất nhiều”.
Zuckerberg gặp Sandberg vào một bữa tiệc mừng Giáng Sinh năm 2007, và họ ngay lập tức nhận được sự thiện cảm lẫn nhau. Sau đó là một quá trình thảo luận công việc với cường độ cao kéo dài trong 6 tuần liền, và họ đã ăn tối với nhau nhiều lần trong mỗi tuần. Bởi vì họ đều là những nhân vật được chú ý ở thung lũng Silicon, nên họ chủ yếu ăn tối ở nhà riêng của Sandberg, nên họ giữ được bí mật nội dung những cuộc thảo luận của hai người.
“Chúng tôi đều cân nhắc kỹ và có phương pháp khi nghĩ về mối quan hệ công việc này”, Sandberg nhớ lại.
Về phần mình, Zuckerberg, mặc dù được coi là một nhân vật xuất chúng, vẫn mô tả sự tương tác của họ giống như “đường truyền tốc độ cao băng thông rộng”.
“Chúng tôi có thể nói với nhau chỉ trong 30 giây, và chừng đó còn ý nghĩa hơn cả việc trao đổi trong nhiều cuộc họp kéo dài hàng giờ mà tôi từng tham dự”, anh nói. Sandberg cũng có thể đưa cho anh ta những thông tin cập nhật khi nói chuyện, ví dụ như sự phát triển những văn phòng của Facebook tại Ailen và Ấn Độ.
“Tôi chắc chắn rằng tôi đang hiểu những điều căn bản mà chúng tôi đang thực hiện”, Zuckerberg nói. Nhưng anh ta cũng nói rằng, anh tin tưởng bất kỳ lĩnh vực nào mà Sandberg chịu trách nhiệm thì đều vận hành một cách ổn thỏa. Người đứng đầu Facebook nói: “Sự linh hoạt của đội ngũ lãnh đạo đã được cải thiện rất nhiều kể từ khi bà ấy tới đây”.
Bên ngoài công ty, Sandberg sử dụng phần lớn thời gian của mình với các công ty quảng cáo. Tuần trước, bà đã tới Manhattan, nơi bà có một bài phát biểu quan trọng tại hội thảo Avertising Week và các cuộc gặp riêng với các nhà quảng cáo lớn.
Sandberg cũng giám sát những chi tiết công việc có vẻ phức tạp, từ đó có thể giúp một công ty vận hành trôi chảy – đặc biệt với một công ty đang phát triển ở tốc độ cao.
Mới đây bà đã gặp gỡ với Pedram Keyani, kỹ sư phụ trách nhóm chuyên gia xây dựng các công cụ xử lí các phản hồi hoặc yêu cầu từ phía những người sử dụng Facebook. Keyani nói rằng Sandberg muốn gặp nhóm làm việc của ông là để tìm hiểu những thách thức phải đối mặt, và sau đó sẽ sắp xếp lại để cho nó vận hành hiệu quả hơn.
“Bà ấy có mặt và điều hành công việc ở mọi cấp”, Keyani nói. “Bà ấy là người có tầm chiến lược và luôn đi sâu cũng như hiểu rõ làm thế nào để các nhóm có thể phối hợp tốt với nhau”.
Sự kết hợp giữa Sandberg và Zuckerberg cùng với ê-kíp lãnh đạo của Facebook là không được dự kiến trước. Khi bà được tuyển dụng, một bầu không khí thân tình đã lan tỏa khắp công ty, theo những nhân viên có mặt lâu năm, và các blog công nghệ cho rằng bà đã được tuyển dụng để mang lại bầu không khí này.
Cho đến nay, Sandberg dường như có một chút gì đó ở ngoài địa điểm của Facebook. Bà ngồi trong một dãy bàn làm việc trong đó có cả bàn của Zuckerberg và một số các nhân sự cấp cao phụ trách về công nghệ và sản phẩm của công ty. Họ thích mặc quần jean, áo phông thoải mái, khác hẳn với phong cách ăn mặc chững chạc của bà. Nhân viên của bà là những người quản lí phần lớn các công việc kinh doanh của Facebook lại làm việc cách khu đó mấy toàn nhà.
Những nỗ lực lấy lòng nhân viên tại Facebook của bà bắt đầu từ những ngày đầu tiên bà xuất hiện ở đây. Bà tới từng bàn để tự giới thiệu về mình, nói những câu chuyện vui và hỏi rất nhiều câu hỏi. Và nỗ lực đó đã mang lại kết quả.
“Bà ấy là một người khá linh hoạt”, Christopher Cox – phó chủ tịch phụ trách sản phẩm và là người thân cận của Zuckerberg nói. “Và không hề máy móc giống như một người thông thường có bằng MBA. Những người đã từng phải đi khỏi đây là những người tới và nói những điều giống như trong sách giáo trình MBA vậy”.
Sandberg được biết đến nhiều ở khả năng dìu dắt nhiều những nhân viên trẻ hơn – đặc biệt là các nhân viên nữ, và khuyến khích họ không được tự ti khi tham gia những vai trò quan trọng cho dù họ đang có kế hoạch chuẩn bị lập gia đình. Sandberg có thể nói về vấn đề này từ kinh nghiệm của bản thân: bà đã kết hôn với Dave Goldberg, giám đốc điều hành của SurveyMonkey, một nhà sản xuất phần mềm cho các cuộc điều tra trực tuyến, và họ đã có hai con.
Bất kỳ khi nào có một nhân viên cộng tác với bà được thăng chức, bà đều gửi thư chúc mừng.
Những người đã quen Sandberg từ lâu đều nói rằng họ không hề bất ngờ với thành công của bà. Khi còn là sinh viên ở đại học Havard, bà ngồi gần phía cuối lớp trong những bài giảng về kinh tế của Summers. Vị giáo sư này kể lại rằng ông không hề để ý tới cô sinh viên này cho tới khi Sandberg giành được kết quả xuất sắc nhất trong kì thi giữa kì – và sau đó là vị trí dẫn đầu ở kỳ thi cuối khóa.
Summers đã trở thành người hướng dẫn luận văn và sau đó tuyển dụng bà vào làm việc trong ê-kíp của ông tại World Bank rồi Bộ Tài chính Hoa Kỳ. Mặc dù khi đó mới hơn 20 tuổi, nhưng bà đã được đảm nhận những vị trí quan trọng, như là trợ giúp thúc đẩy các nỗ lực hỗ trợ châu Phi bằng việc mở cửa Bộ Tài chính chào đón Bono của ban nhạc U2.
“Tôi chưa bao giờ nghe về anh ta và nói với Sheryl rằng tôi chỉ gặp những ai có đầy đủ tên họ”, Summers nhớ lại. Nhưng trước sự thuyết phục của Sandberg, ông cuối cùng đã đồng ý. “Chương trình xóa nợ cho châu Phi đã không thành hiện thực nếu cô ấy không thuyết phục tôi gặp Bono và kiên nhẫn với vấn đề này”, Summers nói.
Sự kết nối giữa Sanberg và Zuckerberg là đặc biệt sâu sắc. Họ thường xuất hiện cùng nhau trước công chúng, và Zuckerberg, người từng là thủ quân của đội đấu kiếm ở trường trung học, đã dạy cho cậu con trai 5 tuổi của Sandberg một vài đường đấu kiếm cơ bản.
Khi Zuckerberg và Priscilla Chan, bạn gái của anh ta bắt đầu nghĩ tới việc làm từ thiện, họ đã tới gặp Sandberg. Bà ngay lập tức chỉ cho cô ta những mối liên hệ và các cuộc gặp đã được sắp xếp với những nhân vật quan trọng như là thị trưởng Michael R. Bloomberg của New York và Michelle A. Rhee – người đứng cầu cơ quan giáo dục của Washington, D.C.
Sandberg “đã giúp tôi định hướng công việc này tới những nơi mà ở đó cần thiết nhất”, Zuckerberg nói. “Bà ấy là người mà tôi và Priscilla coi như là một biểu tượng mạnh mẽ trong mói quan hệ của chúng tôi”.
