Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com - Định hướng Forum Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN
Kết nối: VNK X - VNK groups | Nhà Tài Trợ: BhnongFood X - Bhnong groups - Đặt mua Bánh Bhnong

Trả lời chủ đề

Nội dung: <blockquote data-quote="Hide Nguyễn" data-source="post: 116538" data-attributes="member: 6"> Về Quảng Nam nghe điệu hò khoan  <img src="https://www.hoianworldheritage.org.vn/uploads/news/ghe-bau.jpg" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " data-size="" style="" />Lão nhạc sĩ Trần Hồng khẳng định rằng: nói đến Quảng Nam là phải nói đến vè Quảng, hò Quảng. Đặc biệt hò khoan có sức níu kéo lòng người bởi ai đã một lần nghe hẳn sẽ thấy lòng quyến luyến giai điệu ấy… Chưa ai xác định những câu hò xứ Quảng nói chung, hò khoan nói riêng có tự bao giờ, nhưng chắc chắn và trước hết hò khoan là bài ca lao động của ông cha ta trên con đường mở cõi, nó được hình thành cùng với quá trình khai canh, lập làng, mở đất. Xứ Quảng là vùng đất phì nhiêu, cởi mở nhưng cũng lắm tai ương và khắc nghiệt. Ở đó, các cộng đồng cư dân đã cố kết, thắp sáng cho nhau bởi niềm tin yêu cuộc sống. Bởi vậy mà ít có điệu hò nào lại mang tính cộng đồng như điệu hò khoan, ngay từ tên gọi như hò và hò khoan nguyên thủy đã dần dần chuyển thành các điệu hò, lối hò khác nhau như: hò chèo thuyền, hò giã vôi, hò giã gạo, hò hụi... Tất cả điệu hò, lối hò khoan gắn kết với cuộc sống đồng quê, với người nông dân “một nắng hai sương” một cách chân thực.  Đặc biệt hò khoan tuyệt nhiên không phảng phất giai điệu bi ai như một số điệu hò nơi khác. Bởi lẽ chính tính cách mạnh mẽ, cương trực, hết sức chân chất, mộc mạc và giàu tình cảm của con người nơi đây mới sản sinh ra điệu hò chan chứa ân tình. Do biên độ thời gian và do nhu cầu của cuộc sống mà các nhà nghiên cứu thường chia hò khoan thành hai loại: trên cạn và trên sông nước. Hò khoan trên sông nước thường là hò chèo thuyền mềm mại, sâu lắng như những chuyến đò ngang, đò dọc. Hò khoan trên cạn cũng đã có sự phát triển để thích ứng với cuộc sống, lao động, bao gồm các điệu hò giã vôi, hò giã gạo, hò tát nước, hò giã đậu, hò đi cấy, hò xay lúa, hò khoan đối đáp... Sự phân chia này cũng mang tính tương đối và chủ yếu dựa vào đặc thù của mỗi hình thức  lao động sản xuất. Nếu một buổi chiều trên đồng ruộng, nương dâu hay một đêm trăng thanh bên cối giã vôi, giã gạo, các nam thanh nữ tú trao tình gửi ý cho nhau bằng lối hát tự do, ứng tác thì trong các hội thi hát lại phải có kết cấu hẳn hoi. Trình tự diễn xướng của một buổi hát hò khoan như vậy thường bao gồm hát chào, sau đó các bên trai gái đối đáp nhau để tìm hiểu gia cảnh. Đây là giai đoạn thể hiện sự sáng tạo và ứng đối tài hoa của người hát. Kết thúc một đêm hát hò khoan là những câu hát chứa chan tình cảm, bày tỏ tâm tình của mình đối với con người, quê hương và cuộc sống. Cũng có khi kết thúc bằng những câu hát “xạo” một cách trào lộng vui vẻ. Trong hai hình thức diễn xướng, có đội chuyên nghiệp hoặc không có đội chuyên nghiệp, thì hình thức không chuyên là phổ biến hơn cả. Ở đó, xuất hiện [A]những nghệ nhân hay những người thường[/A] có chút lưng vốn chữ nghĩa. Các [A]tài tử giai nhân [/A]thuở xưa đều lấy cái đạo thanh bần của bậc chân Nho làm trọng, học theo tiếng cười của thánh nhân. Hò khoan là lời tự tình mộc mạc nhưng không hề ai oán, kể cả là những lời bỡn cợt như phong cách tự trào của người xứ Quảng, ví như: “- Gặp anh Ba đây (mới) hỏi anh Ba/ Lâu nay làm ăn khấm khá hay vẫn sát da như bọn mình/-Thời buổi bây giờ công việc vẫn sớt sưa/ dư không dư, thiếu không thiếu vẫn đung đưa như mọi ngày… Khoan hố hợi hò khoan...”. Đó là hình thức hát “xạo” trong hò khoan đối đáp thể hiện nét cái tài hoa và dí dỏm. Ông Hoàng Hương Việt, một người nghiên cứu văn hóa dân gian xứ Quảng nhận xét: “Cái hay của hò khoan là sản phẩm của người dân lao động. Từ hò khoan nó biến thể thành nhưng điệu hò khác như hò Quảng, xuân nữ, lô tô…”. Nói đến xứ Quảng là nói đến hò khoan. Hò khoan trong lao động, trong chiến đấu, trong thể hiện tình cảm nam nữ, hò khoan trong sinh hoạt thường ngày. Dù là lấy tích xưa hay mượn lời một câu ca cũ thì hò khoan vẫn nặng tình nặng nghĩa của người nông dân xứ Quảng. Tính độc đáo và sức hấp dẫn của hò khoan trước hết nằm ở người sáng tạo ra nó. Đó chính là khả năng ứng tác và ứng biến một cách khéo léo đến tài tình của người hát, nhất là đối với thể loại hò khoan đối đáp. Làn điệu hò khoan nằm ở khuôn mẫu thơ lục bát, song thất lục bát, lục bát biến thể - thể thơ chân chất, dễ thuộc, dễ nhớ. Mỗi khổ thơ là một khuôn làn điệu. Mỗi câu hò gồm phần kể (một người) và phần xô (nhóm người), ngoài ra còn có thêm tiếng đệm, như "à ơi" (ngân dài ở đoạn đầu), "hố hò", "hố hụi" (rõ, gọn) và kết thúc bằng "khoan hố hợi hò khoan" tha thiết. Trong khi hò khoan lao động thiên về loại hát kể, chú trọng đến phần nhạc điệu, thì nhân ngãi và hội hè lại chú trọng đến phần phát triển, tiến triển giai điệu nên bao giờ cũng làm cho câu hò mượt mà, đằm thắm. Ca từ của hò khoan trở về làm làn điệu dân ca, tạo nên sự hòa quyện gắn kết giữa các loại hình nghệ thuật dân gian. Những câu hát được lưu truyền từ hế hệ này sang thế hệ khác và trở thành di sản văn hóa truyền thống của quê hương, của dân tộc. Nói đến xứ Quảng là nói đến hò khoan. Hò khoan trong lao động, trong chiến đấu, trong thể hiện tình cảm nam nữ, hò khoan trong sinh hoạt thường ngày. Dù là lấy tích xưa hay mượn lời một câu ca cũ thì hò khoan vẫn nặng tình nặng nghĩa của người nông dân xứ Quảng. Dường như hò khoan chỉ là cái cớ, cơ hội để con người gửi ý, trao tình: “Đêm trường vẳng tiếng đàn Kiều/ Trăm năm chén rượu nguyên tiêu còn nồng / Khoan, hố hợi hò khoan...”. HỒNG QUANG NĂM Nguồn: baoquangnam</blockquote>

Tên

Mã xác nhận