Chủ nghĩa xã hội khoa học đã phát triển qua các giai đoạn nào? Nội dung cơ bản trong các giai đoạn đó là gì?
Chủ nghĩa xã hội khoa học đã phát triển qua các giai đoạn và có nội dung là:
- Giai đoạn C.Mác và PhĂngghen phát triển (1848-1895):
Sau “ Tuyên ngôn độc lập của Đảng Cộng sản”, hai ông tiếp tục phát triển thêm các nội dung:
+ Giai cấp công nhân cần phải “ đạp tan” bộ máy nhà nước quan liêu của giai cấp tư sản, thiết lập chuyên chính vô sản đó là công cụ chủ yếu để xây dựng chủ nghĩa xã hội.
+ Thực hiện liên minh công nông làm nòng cốt cho lực lượng cách mạng.
+ Mối quan hệ giữa giai cấp và dân tộc, tính chất giai cấp và mục đích chính trị của các cuộc đấu tranh.
+ Nhà nước chuyên chính vô sản và thời kỳ quá độ. Thính ứng với “ Thời kỳ cải biến cách mạng” từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa công sản là “ Thời kỳ quá độ vềc chính trị, trong đó nhà nước không phải là gì khác ngoài “ chuyên chính cách mạng của giai cấp vô sản”.
+ Củng cố hệ thống quan niệm duy vật về lịch sử, hình thành hệ thống lý luận về kinh tế học vô sản, chỉ ra quy luật hình thành, tồn tại, phát triển và tất yếu diệt vong của chủ nghĩa tư bản, sự thay thế bằng chủ nghĩa xã hội là tất yếu khách quan.
+ Khẳng định rõ thêm sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là lực lượng xã hội mang tính quyết định lật đổ chế độ tư bản và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
- Giai đoạn V.I.Lênin bảo vệ, bổ sung, phát triển:
Trong thời đại đế quốc chủ nghĩa và cách mạng vô sản, V.I.Lênin đã bổ sung, phát triển chủ nghĩa Mác trên những vấn đề chủ
yếu sau đây:
+ Bổ sung và xây dưng một hệ thống các nguyên tắc về đảng macxít kiểu mới của giai cấp công nhân.
+ Kế thừa và khẳng định cách mạng xã hội chủ nghĩa có thể nổ ra và thành công ở một số ít nước, thậm chí ở một nước.
+ Kế thừa tư tưởng cách mạng không ngừng, trong điều kiện lịch sử cụ thể của nước Nga, V.I.Lênin đã chủ trương làm cách dân chủ tư sản kiểu mới rồi chuyển sang làm ngay cách mạng xã hội chủ nghĩa.
+ Bổ sung, phát triển và làm rõ thêm nguyên lý và mối tương quan giữa chuyên chính vô sản và dân chủ vô sản trong hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa.
+ Luận giải thêm về thời kỳ quá độ chính trị từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội.
+ Nêu lên ba nguyên tắc cơ bản về quyền của các dân tộc, trong các mối quan hệ quốc tế và xây dựng nguyên lý: Vô sản tất cả các nước và các dân tộc bị áp bức đoàn kết lại.
+Xác lập chính sách kinh tế mới; định ra các nguyên tắc, nguyên lý về xây dựng và củng cố bộ máy chính quyền nhà nước, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, chống quan liêu, tham ô, lãng phí, …
+ Bổ sung, phát triển lý luận bảo vệ thành quả cách mạng, bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa, xây dựng quân đội kiểu mới….
- Giai đoạn các chính đảng cộng sản vận dụng, bổ sung, phát triển:
Sau khi V.I.Lênin từ trần, đời sống chính trị quốc tế đã chứng kiến nhiều chuyển biến có lợi và bất lợi cho chủ nghĩa xã hội khoa học. Tuy nhiên, với sự kiên định của các chính Đảng Cộng sản, chủ nghĩa xã hội khoa học đã không ngừng được bổ sung, phát triển trong những điều kiện lịch sử mới, thể hiện đúng là một học thuyết khoa học và cách mạng của giai cấp công nhân.
+ Tháng 11 năm 1957, Hội nghị đại biểu các Đảng cộng sản và công nhân tai Mátxcơva đã thông qua chín quy luật chung của công cuộc cải tạo và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đặc biệt Hội nghị đại biểu 81 Đảng Cộng sản và công nhân cũng tại Mátxcơva đã phân tích nội dung và nêu lên đặc điểm của thời đại, nêu lên những vấn đề đấu tranh bảo vệ hòa bình thế giới, chống mọi nguy cơ chiến tranh, nêu lên những vấn đề cấp thiết xây dựng cơ sở vật chất, xây dựng mức sản xuất cao trên nếu kỹ thuật tiên tiến…
+ Những năm cuối thập niên 80, đầu thập niên 90 của thế kỷ XX, do tác đọng tiêu cực, phức tạp từ bên trong và bên ngoài, những mô hình chủ nghĩa xã hội hiện thực ở Liên Xô và Đông Âu lần lượt sụp đổ. Chủ nghĩa Mác – Lênin nói chung, chủ nghĩa xã hội khoa học nói riêng đứng trước nhiều thử thách nghiêm trọng. Song, với sức sống của một học thuyết khoa học và cách mạng, chủ nghĩa xã hội khoa học không ngừng được bổ sung, phát triển, thể hiện sức sống mới trên những mảnh đất hiện thực ở nhiều nước xã hội chủ nghĩa, nhất là ở Việt Nam.
Sau 20 năm đổi mới (1986-2006), Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ 10 của Đảng ta đã nhận định: “ Nhận thức về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ngay càng sáng tỏ hơn; hệ thống quan điểm lý luận về công cuộc đổi mới, về xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam đã hình thành trên những nét cơ bản”[SUP]1[/SUP].
-Vấn đè rút ra:
+ Chủ nghĩa xã hội khoa học là học thuyết cách mạng và khoa học của giai cấp công nhân, nó luôn song hành với sự vận động và phát triển của cuộc đấu tranh giai cấp của giai câp công nhân.
+ Trung thành và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa xã hội khoa học vào điều kiện lịch sử cụ thể là nguyên tắc, yêu cầu tất yếu bảo đảm sự thắng lợi của cách mạng xã hội chủ nghĩa trong tất cả các giai đoạn, đòi hỏi các Đảng Cộng sản phải nhận thức và thực hiện đúng đắn, sáng tạo.
Theo Sách Hỏi đáp CNXHKH*
Chủ nghĩa xã hội khoa học đã phát triển qua các giai đoạn và có nội dung là:
- Giai đoạn C.Mác và PhĂngghen phát triển (1848-1895):
Sau “ Tuyên ngôn độc lập của Đảng Cộng sản”, hai ông tiếp tục phát triển thêm các nội dung:
+ Giai cấp công nhân cần phải “ đạp tan” bộ máy nhà nước quan liêu của giai cấp tư sản, thiết lập chuyên chính vô sản đó là công cụ chủ yếu để xây dựng chủ nghĩa xã hội.
+ Thực hiện liên minh công nông làm nòng cốt cho lực lượng cách mạng.
+ Mối quan hệ giữa giai cấp và dân tộc, tính chất giai cấp và mục đích chính trị của các cuộc đấu tranh.
+ Nhà nước chuyên chính vô sản và thời kỳ quá độ. Thính ứng với “ Thời kỳ cải biến cách mạng” từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa công sản là “ Thời kỳ quá độ vềc chính trị, trong đó nhà nước không phải là gì khác ngoài “ chuyên chính cách mạng của giai cấp vô sản”.
+ Củng cố hệ thống quan niệm duy vật về lịch sử, hình thành hệ thống lý luận về kinh tế học vô sản, chỉ ra quy luật hình thành, tồn tại, phát triển và tất yếu diệt vong của chủ nghĩa tư bản, sự thay thế bằng chủ nghĩa xã hội là tất yếu khách quan.
+ Khẳng định rõ thêm sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là lực lượng xã hội mang tính quyết định lật đổ chế độ tư bản và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
- Giai đoạn V.I.Lênin bảo vệ, bổ sung, phát triển:
Trong thời đại đế quốc chủ nghĩa và cách mạng vô sản, V.I.Lênin đã bổ sung, phát triển chủ nghĩa Mác trên những vấn đề chủ
yếu sau đây:
+ Bổ sung và xây dưng một hệ thống các nguyên tắc về đảng macxít kiểu mới của giai cấp công nhân.
+ Kế thừa và khẳng định cách mạng xã hội chủ nghĩa có thể nổ ra và thành công ở một số ít nước, thậm chí ở một nước.
+ Kế thừa tư tưởng cách mạng không ngừng, trong điều kiện lịch sử cụ thể của nước Nga, V.I.Lênin đã chủ trương làm cách dân chủ tư sản kiểu mới rồi chuyển sang làm ngay cách mạng xã hội chủ nghĩa.
+ Bổ sung, phát triển và làm rõ thêm nguyên lý và mối tương quan giữa chuyên chính vô sản và dân chủ vô sản trong hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa.
+ Luận giải thêm về thời kỳ quá độ chính trị từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội.
+ Nêu lên ba nguyên tắc cơ bản về quyền của các dân tộc, trong các mối quan hệ quốc tế và xây dựng nguyên lý: Vô sản tất cả các nước và các dân tộc bị áp bức đoàn kết lại.
+Xác lập chính sách kinh tế mới; định ra các nguyên tắc, nguyên lý về xây dựng và củng cố bộ máy chính quyền nhà nước, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, chống quan liêu, tham ô, lãng phí, …
+ Bổ sung, phát triển lý luận bảo vệ thành quả cách mạng, bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa, xây dựng quân đội kiểu mới….
- Giai đoạn các chính đảng cộng sản vận dụng, bổ sung, phát triển:
Sau khi V.I.Lênin từ trần, đời sống chính trị quốc tế đã chứng kiến nhiều chuyển biến có lợi và bất lợi cho chủ nghĩa xã hội khoa học. Tuy nhiên, với sự kiên định của các chính Đảng Cộng sản, chủ nghĩa xã hội khoa học đã không ngừng được bổ sung, phát triển trong những điều kiện lịch sử mới, thể hiện đúng là một học thuyết khoa học và cách mạng của giai cấp công nhân.
+ Tháng 11 năm 1957, Hội nghị đại biểu các Đảng cộng sản và công nhân tai Mátxcơva đã thông qua chín quy luật chung của công cuộc cải tạo và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đặc biệt Hội nghị đại biểu 81 Đảng Cộng sản và công nhân cũng tại Mátxcơva đã phân tích nội dung và nêu lên đặc điểm của thời đại, nêu lên những vấn đề đấu tranh bảo vệ hòa bình thế giới, chống mọi nguy cơ chiến tranh, nêu lên những vấn đề cấp thiết xây dựng cơ sở vật chất, xây dựng mức sản xuất cao trên nếu kỹ thuật tiên tiến…
+ Những năm cuối thập niên 80, đầu thập niên 90 của thế kỷ XX, do tác đọng tiêu cực, phức tạp từ bên trong và bên ngoài, những mô hình chủ nghĩa xã hội hiện thực ở Liên Xô và Đông Âu lần lượt sụp đổ. Chủ nghĩa Mác – Lênin nói chung, chủ nghĩa xã hội khoa học nói riêng đứng trước nhiều thử thách nghiêm trọng. Song, với sức sống của một học thuyết khoa học và cách mạng, chủ nghĩa xã hội khoa học không ngừng được bổ sung, phát triển, thể hiện sức sống mới trên những mảnh đất hiện thực ở nhiều nước xã hội chủ nghĩa, nhất là ở Việt Nam.
Sau 20 năm đổi mới (1986-2006), Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ 10 của Đảng ta đã nhận định: “ Nhận thức về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ngay càng sáng tỏ hơn; hệ thống quan điểm lý luận về công cuộc đổi mới, về xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam đã hình thành trên những nét cơ bản”[SUP]1[/SUP].
-Vấn đè rút ra:
+ Chủ nghĩa xã hội khoa học là học thuyết cách mạng và khoa học của giai cấp công nhân, nó luôn song hành với sự vận động và phát triển của cuộc đấu tranh giai cấp của giai câp công nhân.
+ Trung thành và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa xã hội khoa học vào điều kiện lịch sử cụ thể là nguyên tắc, yêu cầu tất yếu bảo đảm sự thắng lợi của cách mạng xã hội chủ nghĩa trong tất cả các giai đoạn, đòi hỏi các Đảng Cộng sản phải nhận thức và thực hiện đúng đắn, sáng tạo.
Theo Sách Hỏi đáp CNXHKH*
