Cập nhật thuyên tắc huyết khối ở người cao tuổi

[Zun Đất]

CẬP NHẬT THUYÊN TẮC HUYẾT KHỐI Ở NGƯỜI CAO TUỔI

Tần suất thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch (TTHKTM) chiếm tỉ lệ cao ở người cao tuổi, đặc biệt thuờng gặp ở bệnh nhân cao tuổi đang nằm viện, ở Anh Quốc khoảng 10% tử vong trong bệnh viện do bệnh TTHKTM. Khoảng 25% bệnh nhân bị huyết khối tĩnh mạch sâu (HKTMS) có triệu chứng để lại di chứng loét chân (hội chứng hậu huyết khối). Biến chứng nặng nhất của TTHKTM là thuyên tắc phổi (TTP). Tử vong do thuyên tắc phổi khoảng 30% nếu không được điều trị. Nếu điều trị TTP thích hợp, tỉ lệ tử vong còn khoảng 2%. Chẩn đoán TTHKTM thường chậm trễ do triệu chứng không rõ ràng và thầy thuốc ít nghĩ đến.

​

TTHKTM thường gặp ở nguời cao tuổi, tần suất mới mắc TTHKTM (bao gồm HKTMS và TTP) gia tăng tuyến tính theo tuổi trong nhóm tuổi 65 - 69, ở Anh Quốc khoảng 1,3% đến 1,8% và tăng lên khoảng 2,8% đến 3,1% ở nhóm tuổi 85 - 89. Ở bệnh nhân cao tuổi có tiền căn bệnh TTHKTM, tần suất TTP 2% đến 8% trong một năm. Chẩn đoán thường bị bỏ sót ở người cao tuổi và có khi chỉ chẩn đoán được sau khi bệnh nhân đã tử vong.

 

[HuyNam]

Các nghiên cứu được công bố gần đây cho thấy nguy cơ thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch (VTE) liên quan đến việc dùng thuốc ngừa thai phối hợp đường uống Yasmin có thể cao hơn một chút so với nguy cơ được ước đoán trước đây, và ở giữa nguy cơ gây ra do viên tránh thai kết hợp chứa levonorgestrel (còn gọi là thuốc ngừa thai thế hệ thứ hai) và viên chứa desogestrel hay gestodene (thuốc ngừa thai thế hệ thứ ba). Nguy cơ VTE do Yasmin, cũng như các thuốc tránh thai đường uống khác, rất thấp so với nguy cơ phát triển bệnh thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch khi mang thai. Bác sĩ kê đơn cần biết về chứng cứ mới khi chọn lựa loại thuốc tránh thai phù hợp nhất cho người phụ nữ muốn bắt đầu hay chuyển đổi biện pháp ngừa thai.

Tất cả các thuốc ngừa thai chứa hormon dạng phối hợp, kể cả Yasmin, đều làm gia tăng nguy cơ thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch, bao gồm huyết khối tĩnh mạch sâu và nghẽn mạch phổi, so với không dùng thuốc. Với liều oestrogen định trước, tần suất tuyệt đối của VTE thay đổi tùy theo loại progestogen nhưng rất thấp đối với tất cả thuốc tránh thai phối hợp đường uống (COCs). Nguy cơ lớn nhất trong năm đầu tiên sử dụng đối với tất cả các COCs.

Yasmin chứa drospirenone, một progestogen tương đối mới. Yasmin được cấp phép lần đầu tiên vào năm 2000 và xuất hiện trên thị trường Anh quốc vào tháng 04/2002. Tại Anh, Yasmin chiếm tỷ lệ 11% các đơn thuốc có thuốc tránh thai phối hợp đường uống vào năm 2008/09. Khoảng 19% các đơn thuốc chỉ định Yasmin là trường hợp sử dụng lần đầu tiên.

Tần suất VTE liên quan đến việc sử dụng viên thuốc chứa levonorgestrel, desogestrel và gestodene đã được nghiên cứu rộng rãi. Nói chung, các nghiên cứu này đã chứng tỏ rằng phụ nữ dùng viên thuốc chứa desogestrel hay gestodene có nguy cơ cao hơn bị thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch so với những người sử dụng viên có levonorgestrel. Yasmin mới được cấp phép lưu hành nên có ít nghiên cứu về nguy cơ xảy ra do thuốc này.

Năm 2006, các kết quả của hai nghiên cứu tiền cứu đoàn hệ (EURAS và Ingenix), cho thấy nguy cơ VTE ở người sử dụng Yasmin tương đương với nguy cơ do các thuốc tránh thai khác chứa cùng hàm lượng oestrogen, kể cả viên có levonorgestrel. Gần đây hơn, các kết quả nghiên cứu đoàn hệ của Đan Mạch và nghiên cứu bệnh chứng của Hà Lan cho rằng nguy cơ này có thể cao hơn một chút so với đánh giá trước đây và ở giữa nguy cơ gây ra do viên tránh thai chứa levonorgestrel và viên chứa desogestrel hay gestodene (nguy cơ tương đối của Yasmin so với viên tránh thai chứa levonorgestrel lần lượt là: 1.64; 95% CI 1.27-2.10 và 1.7; 0.7-3.9).

Do một số giới hạn về phương pháp của các nghiên cứu mới này, cần phân tích thêm trước khi đưa ra kết luận chắc chắn. Trong thời gian này, các thầy thuốc nên được thông tin về các bằng chứng mới và lưu ý đến tiền sử y khoa và bất kỳ chống chỉ định nào khi chọn lựa biện pháp ngừa thai cho một người phụ nữ.

Tất cả thuốc tránh thai chứa hormon đều có hiệu quả cao, an toàn, và có lợi đối với sức khỏe, kể cả việc tránh mang thai ngoài ý muốn. Nguy cơ huyết khối tĩnh mạch ở phụ nữ sử dụng Yasmin, cũng như tất cả các thuốc tránh thai phối hợp đường uống, thấp hơn so với nguy cơ thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch trong thai kỳ.

Thông tin sản phẩm của Yasmin, cũng như các thuốc tránh thai kết hợp đường uống, đã đưa ra cảnh báo về nguy cơ thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch và sẽ được cập nhật các dữ liệu mới.