Cách dùng pháp luật
Quý Cao làm quan sĩ sư nước Vệ có làm án chặt chân một người. Sau nước Vệ loạn, Quý Cao chạy trốn ra đến cửa thành, gặp người giữ cửa thành lại là người bị mình chặt chân ngày trước.
Người ấy bảo:
Kìa có chỗ tường đổ.
Quý Cao nói:
Người quân tử không trèo tường.
Lại bảo:
Kia có lỗ hổng.
Quý Cao nói:
Người quân tử không chui lỗ hổng.
Lại bảo:
Ở đây có cái nhà.
Quý Cao mới chạy vào nhà ẩn. Bởi vậy mà quân đuổi theo không thể bắt được.Lúc Quý Cao sắp đi, bảo người giữ thành rằng:
Trước ta theo phép nước mà chặt chân ngươi, nay ta gặp nạn, chính là cái dịp để ngươi báo thù mà ngươi ba lần chỉ lối cho ta trốn, thương ta như thế nghĩa là làm sao?
Người giữ thành nói:
Tội tôi đáng chặt chân, tránh sao cho khỏi. Lúc ông luận tội, xoay sở pháp luật, ý muốn tới nay, tôi cũng biết. Lúc án đã định, đem ra hành hình nét mặt ông buồn rầu, tôi lại biết lắm. Ông làm như thế, há có vị riêng gì tôi, đó là tâm địa của bậc quân tử tự nhiên như vậy….Thế cho nên tôi muốn cứu ông.
Đức Khổng Tử nghe chuyện này, nói rằng: “ Cũng là một cách dùng pháp luật, dùng mà có lòng thì gây nên ơn, dùng mà ra dáng tàn bạo thì gây nên oán. Như Quý Cao thật là người làm quan biết dùng pháp luật vậy”
Nguồn: NXBVHTT
